İnternette dünyanın en büyük bilgi ansiklopedisi Wikipedia (Vikipedi), ‘Suriye İç Savaşı’na yabancı müdahalesi’ (Foreign involvement in the Syrian Civil War) ve ‘Devlet destekli terörizm’ (State-sponsored terrorism) başlığında yazılan maddelerin içeriğindeki bazı ifadelerden dolayı 29 Nisan 2017’den bu yana, Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği kararıyla Türkiye’de erişime kapalı. Karar, “5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme” sonucunda alınmıştı.
Wikipedia’nın bağlı olduğu Wikimedia Vakfı’nın Genel Müdürü Katherine Maher, Türkiye’deki resmi makamları rahatsız eden ve erişim yasağına yol açan makalelerin değiştiğini söylemişti. “Türkiye hükümeti insanlığa karşı suçtan sorumlu tutulduğu” gerekçesiyle Nisan 2017’den beri Türkiye’de siteye erişilemiyor. Vakıf, Türkiye’deki üst mahkemelere yaptıkları başvuruların yanıtsız kalması üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, Türkiye’den erişim engelinin meşru gerekçesine dair açıklama istedi.
Bu gelişmenin ardından, Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm 11 Nisan tarihli toplantısında başvurunun Genel Kurul tarafından incelenmesine karar verdi. AYM’nin kararı bekleniyor.
AYM 26.12.2019 tarihli Genel Kurul kararında Wikipedia’ya erişim engelinin basın özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi. AYM, siteye getirilen erişim engeli kararının amacını tespit etmenin güç olduğuna işaret etmiştir. Mahkeme, erişim engelleme kararının dayanağını oluşturan 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesinin somut olayda uygulanmasının gerekliliğine ilişkin sunulan iddiaların illiyet bağı kurulmasını sağlayacak ya da müdahalenin ölçülü olduğunu gösterecek yeterlilikte olmaması, dolayısıyla da kanunun geniş biçimde yorumlanmasının ifade özgürlüğünün kullanılmasına engel oluşturacak keyfi bir sınırlamaya sebep oluşturmasını; sitede yer alan ve erişim engeline sebep olan bilgilere dayanak oluşturan içerikleri beyan eden kişilere yönelik herhangi bir soruşturma veya kovuşturma başlatılmamış olmasını; bu içeriklerin wikipedia editörleri tarafından büyük oranda düzeltilmiş olmasını; erişim engelinin yalnızca başvurucunun bilgi ve düşünceleri yayma hakkına müdahale oluşturmakla kalmayıp, Türkiye’de bulunan kullanıcıların bilgi ve düşünceye erişim hakkını da sınırlandırmasını ve siteye yönelik erişim engelleme tedbirinin sürekli hale gelmesini dikkate alarak müdahalenin orantısız olduğuna, demokratik toplum düzeninin gereklerine uymadığına ve dolayısıyla Anayasa’nın 26. maddesini ihlal ettiğine karar vermiştir.
AYM kararının siteye erişimi engelleyen Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne tebliğinin ardından Hakimlik erişim engelini kaldıran kararını BTK’ya bildirdi. Böylece wikipedia 15 ocak 2020’de 2 yıl 8 ayın ardından erişime açıldı.
