24 gazeteci ve 9 dağıtımcı Ekim 2015’e cezaevinde girdi. Gazetecilerin 13’ü ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasını temsil ediyor ve TMK ile TCK kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. Geçen yılın aynı döneminde 19 gazeteci ve 16 dağıtımcı cezaevindeydi.
BİA Medya Gözlem Raporu’nda “öldürülen gazeteciler”, “hapisteki gazeteciler”, “saldırı, tehdit ve engellemeler”, “soruşturmalar, açılan-süren davalar, kararlar”, “hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları”, “yasaklamalar, kapatmalar, toplatmalar”, “Anayasa Mahkemesi”, “AİHM”, “RTÜK” ve “YSK” bölümleri yer alıyor.
Gazeteci Cinayetleri / Yargılama
Hrant Dink Cinayeti
Cinayeti çözümü engellenmiş: 19 Ocak 2007’de işlenen Hrant Dink cinayetini soruşturan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan Gökalp Kürkçü’ün İstihbarat Daire Başkanı Ramazan Akyürek ve C Şube Müdürü Ali Fuat Yılmazer’in 28 Mayıs’ta ek ifadesine başvurduğu Eylül sonunda medyaya yansıdı. Trabzon’da polis olan Muhittin Zenit’in, “cinayetin çözümü için çağrıldığım İstanbul Emniyeti’ne gitmemi dönemin İstihbarat Daire Başkanı Ramazan Akyürek ve C Şube Müdürü Ali Fuat Yılmazer engelledi” ifadesinin ardından dinlenen Yılmazer’in Zenit’i doğruladığı iddia edildi.
Eski İstihbarat Şube Müdürü ifadesi: İstihbarat daire başkanı ve Trabzon eski istihbarat şube müdürü Engin Dinç, İstanbul Başsavcılığı’na ifade verdi: “Yasin Hayal’in Hrant Dink’e yönelik bir eylem yapmayı planladığı hususu Trabzon Emniyet Müdürlüğü’nün 17 Şubat 2006 tarih ve 027248 sayılı yazısı ile gereği için İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne bilgi için İstihbarat Daire Başkanlığı’na bildirildi. Ayrıca İstanbul İstihbarat Şube Müdürü’nü telefon ile arayarak konuyu kendisine şifahen bildirdim.” (13 Eylül).
Dink davası bir yıldır TÜBİTAK raporu bekliyor: İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi, Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in katli davasında, bilirkişinin ek raporunda yeşil dairede gösterdiği şahsın tutuklu Yasin Hayal’in kardeşi Osman Hayal olup olmadığını yeniden TÜBİTAK’a soracak (3 Eylül).
Dink Ailesi avukatlarının, Albay Ali Öz’ün Trabzon Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı dosyayla kamu görevlileriyle ilgili süren soruşturma dosyasının İstanbul’daki ana davayla birleştirilmesi talepleri reddedildi. Sanıklar Erhan Tuncel, Ogün Samast ve Yasin Hayal’in kamu görevlileri soruşturması kapsamında verdikleri ifade örneklerinin istenmesi talebi kabul edildi.
Mahkeme, Samast’ın kaçarken görüldüğü Saray Kumaşçılık güvenlik kameralarında siyah pantolonlu kişinin Osman Hayal olup olmadığının tespiti için yazı yazdığı TÜBİTAK’tan “yoğunuz” yanıtının gelmesi üzerine bilirkişi raporunu İstanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesi zabit katibi Murat Güngördü’den istemişti. Güngördü bilirkişi sıfatıyla Ağustos’ta hazırladığı ilk raporunda yanlış kişiyi incelemişti. Güngördü, bunun üzerine Eylül başında ek rapor hazırlayarak başka değerlendirme yapmadan siyah pantolonlu kişinin videoda olduğunu söylemekle yetinmişti. Dava 22 Aralık’ta sürecek.
Musa Anter Cinayeti
Anter davası Kasım’a kaldı: Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi, sanık Hamit Yıldırım’ın tutuklu olduğu, Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım’ın bulunamadığı Musa Anter davasının, Diyarbakır 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki JİTEM davasıyla birleştirilmesi talebini reddetti. Dava 9 Kasım’a bırakıldı.
Duruşmada Hamit Yıldırım ve tutuksuz sanık Emekli Albay Savaş Gevrekçi suçlamayı reddettiler. Yıldırım’ın tahliyesi, Gevrekçi’nin tutuklanması talebi reddedildi. Belçika’da ölen ve Erzincan’da toprağa verilen “Mahmut Özer”in Mahmut Yıldırım olup olmadığı tespit edilecek. İsveç’teki Abdulkadir Aygan’ın savunması SEGSİS sistemiyle alınacak. Dosya, birleştirme talebinin karara bağlanması için Yargıtay 5. Ceza Dairesi’ne gönderildi.
Hapis Gazeteciler
(Değerlendirmeye, gazetecilik faaliyeti kapsamında veya Türk Ceza Kanunu veya Terörle Mücadele Kanunu kapsamında tutuklu bulunan gazeteciler/medya çalışanları alındı)
24 gazeteci ve 9 dağıtımcı Ekim 2015’e cezaevinde girdi. Gazetecilerin 13’ü ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasından; TMK ile TCK kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste bulunuyor.
2014’ün aynı döneminde 19 gazeteci ve 16 dağıtımcı cezaevindeydi; gazetecilerden 12’si ve dağıtımcıların tamamı Kürt medyasındandı.
Hapisteki 24 gazeteciden 13’ü ‘Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye’ (KCK), ‘PKK’ ve ‘DYG’; biri ‘ Maoist Komünist Partisi’; biri ‘Marksist Leninist Komünist Partisi’ (MLKP); ikisi ‘Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi’ (DHKP-C); biri “Paralel örgüt”, biri ‘Direniş Hareketi’, biri ‘Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist’ (TKEP/L) örgütü üyeliği kapsamında yargılanma konusu oldu. Biri de üç örgüte birden üye olmaktan (Ergenekon Örgütü Mersin Teşkilatı, Türk İntikam Birliği Teşkilatı ve İç Örgüt) yargılandı.
24 gazeteciden 18’i hükümlü, ikisi halen yargılanıyor; dördü soruşturma geçiriyor. Soruşturma geçirenlerden biri “örgüt üyeliği”, biri hem “örgüt üyeliği hem gizli belge kullanma”, biri “gizli belge kullanma”, biri de “örgüte yardım” şüphesiyle soruşturuluyor.
Azadiya Welat gazetesinden beş gazeteci hapiste; tamamı hükümlü; Dicle Haber Ajansı’ndan (DİHA) biri eski muhabir toplam iki gazeteci hapiste, ikisi de hükümlü; Özgür Halk dergisinden üç gazeteci hapiste, üçü de hükümlü; bir Radyo Dünya yetkilisi, bir Hevi Jine dergisi yetkilisi, bir Yeni Özgür Politika/Özgür Gündem gazetelerinin yazarı hükümlü…
KCK – PKK – DYG / Hükümlüler: Ali Konar (Azadiya Welat Elazığ temsilcisi- 7 yıl 6 ay), Ferhat Çiftçi (Azadiya Welat Antep temsilcisi- 22 yıl, 8 ay), Hamit Dilbahar/Duman (Azadiya Welat yazarı- 16 yıl), Kamuran Sunbat (DİHA Çukurova eski muhabiri- 11 yıl, 11 ay), Kenan Karavil (Radyo Dünya Yönetmeni- 19 yıl, 9 ay), Nuri Yeşil (Azadiya Welat Tunceli temsilcisi- 1 yıl, 7 ay), Sevcan Atak (Özgür Halk dergisi editörü- 7 yıl, 6 ay), Seyithan Akyüz (Azadiya Welat Adana temsilcisi- 22 yıl, 6 ay), Şahabettin Demir(DİHA Van muhabiri- 4 yıl), Mikail Barut (Özgür Halk dergisi editörü- 7 yıl 6 ay), Yılmaz Kahraman (Özgür Halk dergisi editörü- 10 yıl hapis), Gurbet Çakar (Hevi Jine dergisi yazı işleri müdürü- 7 yıl 6 ay hapis), Özgür Amed(Yeni Özgür Politika ve Özgür Gündem gazeteleri yazarı).
DHKP-C/Hükümlü: Mustafa Gök (Emek-Adalet dergisi Ankara temsilcisi – ömür boyu hapis).
DHKP-C / Soruşturma aşamasında: Tahsin Sağaltıcı (Yürüyüş dergisi muhabiri)
MKP / Hükümlüler: Erdal Süsem (Eylül Hapishane dergisi editörü – ömür boyu hapis)
MLKP / Hükümlüler: Hatice Duman (Atılım Dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü – ömür boyu hapis).
Direniş/ Hükümlü: Erol Zavar (Odak dergisi yazı işleri müdürü).
Ergenekon Mersin/ Türkiye İntikat Birliği Teşkilatı (TİBT) ve İç Örgüt: Mikdat Algül (Mezitli FM genel yayın yönetmeni): 65 yıl ceza aldı, dosyası Yargıtay’da. “Cemaat” yargıçlarını şikayet ettikten sonra Ankara Sincan Cezaevi’ne nakledildi. Şikayeti hala sonuçsuz.
TKEP/L / Hükümlü: Sami Tunca (Yeni Evrede Mücadele Birliği Dergisi yazı işleri müdürü)
“Paralel darbeci örgüt” yöneticiliği: Hidayet Karaca (Samanyolu Yayın Grubu başkanı)
“Devletin gizli belgelerini tahrip/kullanma”: MehmetBaransu (Taraf gazetesi yazarı)
“Terör örgütü yönetme”/“Devletin gizli belgelerini temin”: Gültekin Avcı (Bugün gazetesi yazarı)
Örgüte yardım: Mohammed İsmael Rosool (Vice News tercümanı)
Dağıtımcılar-çalışanlar
Dokuz dağıtımcı ve çalışanın tamamı ‘KCK-PKK-DYG’ davalarından cezaevinde bulunuyor. Dağıtımcıların sekizi hükümlü, biri yargılanıyor.
KCK-PKK-DYG / Hükümlüler: Cengiz Doğan (Fırat Dağıtım – Azadiya Welat Nusaybin çalışanı – 3 yıl, 7 ay), Mikail Çağrıcı (Azadiya Welat Diyarbakır dağıtımcısı, müebbet), Sibel Mustafaoğlu (Fırat Dağıtım Antep çalışanı – 21 yıl, 6 ay), Veysi Arancak (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı – 9 yıl, 8 ay, 15 gün), Salman Akpınar (Fırat dağıtım çalışanı- İki kez müebbet ve 7 yıl 8 ay), Neval Aydın (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı, 7 yıl, 6 ay), Mevlüt Ayağ (Fırat Dağıtım Batman çalışanı 7 yıl 6 ay), Baran Karadağ (Azadiya Welat Erdiş Dağıtımcısı, 7 yıl 6 ay).
KCK-PKK-DYG / Yargılananlar: Mehmet Emin (Azadiya Welat Diyarbakır çalışanı).
Tutuklamalar
Parlak için tutuklama kararı: 26 Ağustos’ta gözaltına alındıktan sonra serbest bırakılan Silvan Mücadele Gazetesi sahibi Ferhat Parlak için, savcılığın itirazı üzerine “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” iddiasıyla açılan soruşturmada tutuklama kararı çıkarıldı (22 Eylül).
Avcı tutuklandı: Bugün gazetesi yazarı Gültekin Avcı, 2013 ve 2014’te çıkan yedi yazısında “Tevhid Selam terör örgütü soruşturmasını” manipüle ettiği, bu yolla “hükümeti yıkmaya teşebbüs ettiği, terör örgütü yöneticiliği yaptığı ve resmi belgede sahtecilik yaptığı iddiasıyla tutuklandı (20 Eylül).
Üç gazeteciye tutuklama: Diyarbakır’da 27 Ağustos’ta gözaltına alınan Britanyalı Vice News muhabiri Jake Hanrahan ve kameraman Philip Pendlebury ile Iraklı tercümanları Mohammed İsmael Rasool “Silahlı örgüt içinde hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte bilerek ve isteyerek örgüte yardım” şüphesiyle Diyarbakır D Tipi Cezaevi’ne gönderildi. Adana Kürkçüler Cezaevi’ne nakledilen Hanrahan ve Pendlebury tahliye edilirken Iraklı tercümanları Mohammed İsmael Rosool halen cezaevinde.
Tahliyeler
Tahliye ve sınırdışı: Diyarbakır 3. Sulh Ceza Hakimliği, 1 Eylül’de “örgüte yardım” iddiasıyla tutuklanan Britanyalı Vice News muhabiri Jake Hanrahan ve kameraman Philip Pendlebury’yi tahliye etti. Haberciler sınırdışı edildi. (3 Eylül).
Erhan’a tahliye: Gelecek gazetesi sorumlu müdürü Ufuk Erhan14 Temmuz’da tahliye oldu, 26 Mayıs’tan beri Maltepe L Tipi Kapalı Cezaevindeydi. Dosya soruşturma aşamasında.
Gözaltılar
Temmuz-Eylül 2015’te, 49 gazeteci ve medya çalışanı gözaltına alındı. 2014’ün aynı döneminde 8 gazeteci gözaltına alınmıştı.
İpek’e gözaltı: Habertürk gazetesi Diyarbakır bölge temsilcisi ve Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti başkanı Veysi İpek Diyarbakır Havaalanı’nda uçak hareketliliğini haberleştirirken başına silah dayanarak gözaltına alındı (30 Eylül).
Aksu ve Tatlı’ya gözaltı: Polis, bürosuna baskın düzenlediği Siirt’ten Öte gazetesinin imtiyaz sahibi ve İHD Şube başkanı Zana Aksu ve gazeteci Ekrem Tatlı’yı gözaltına aldı (30 Eylül).
Dağıtımcıya gözaltı: Yüksekova’da polis, haftalık Demokratik Ulus gazetesinin dağıtımcısı Eylem Milas’ı gözaltına aldı (29 Eylül).
Diyarbakır’da 31 gözaltı: Diyarbakır’da DİHA, Azadiya Welat, Aram Yayınları ve KURDİ-DER’in bulunduğu binaya silahlarla baskın düzenleyen polis “makul şüphe” gerekçesiyle DİHA, Azadiya Welat ve Kurdi-Der çalışanı 31 kişiyi gözaltına aldı; üzerlerinde barut izi aramasından sonra gece serbest bıraktı (29 Eylül).
Gözaltına alınan ve bianet’in tespit edebildiği isimler Müjdat Can, Dicle Müftüoğlu, Reşit Bayram, Ömer Çelik, Devren Toptaş, Mazlum Dolan, Nurettin Akyıldız, Siyabend Yaruk, Ercan Bilen, Ferah Kılıç, Meltem Oktay, Ramazan Ölçen, Zafer Tüzün, Zeynel Abidin Bulut, Besalet Yaray, Ferit Köylüoğlu, Mahmut Rubanas, Aziz Oruç, Ayşe Nevroz, Suzan Toprak, Nazemin Çap.
Yıldız’a gözaltı: TV10 Genel Yayın Müdürü Nevin Yıldız, savaş sonucu ülkelerini bırakarak göç etmek zorunda kalan mültecilerin haber takibini yapmak için gittiği Bulgaristan’ dönüşünde Atatürk Havalimanında gözaltına alındı, ifade sonrası serbest bırakıldı (17 Eylül).
Çapan’a gözaltı: Polis, fotomontaj yoluyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı asker cenazesinde selfie çekerken gösterdiği gerekçesiyle baskın düzenlediği Nokta dergisinde sorumlu müdürü Murat Çapan’ı gözaltına aldı. Çapan tutuklanma istemiyle çıkarıldığı mahkemece adli kontrolle serbest bırakıldı (14 Eylül).
Üç Belçikalı haberciye gözaltı: Urfa’nın Birecik ilçesinde Suriye’ye geçmek isteyen Belçikalı gazeteciler Robin Rama Ekers, Jo Verstichel ve Nicolas Becker gözaltına alındı, ifadelerinin alınmasından sonra serbest bırakıldı (13 Eylül).
Üç muhabire gözaltı: Mersin’in Akdeniz ilçesinde farklı mahallelerde haber takibi yapan DİHA muhabirleri Erdoğan Alayumat, Berivan Altan ve Ahmet Kanbal gözaltına alındı. Gazeteciler, Mersin Terörle Mücadele Şubesi’nde “kimden talimat alıyorsunuz? Kim size bu olayları bildiriyor?” sorularıyla karşılaştıktan sonra serbest bırakıldı (12 Eylül).
Geerdink’e gözaltı ve sınırdışı: Hollandalı gazeteci Frederike Geerdink, Yüksekova’da canlı kalkanlarla birlikte gözaltına alındı, dört gün sonra dört gün sonra serbest bırakıldı. Hakkari Valiliği gazeteciyi sınırdışı etti (9 Eylül).
Tekin’e gözaltı: JINHA ajansı muhabiri Tekoşin Tekin, hakkında “Örgüt propagandası” soruşturması gerekçesiyle Diyarbakır E Tipi Cezaevi önünde gözaltına alındı; savcılık ifadesi sonrası serbest bırakıldı (4 Eylül).
İpek için tutuklama talebi: Ankara Başsavcılığı, Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği’nden, Koza İpek Holding yönetim kurulu başkanı Akın İpek hakkında “yokluğunda tutuklama” talebinde bulundu (3 Eylül).
İpek Grubu’na operasyon: Ankara Cumhuriyet Savcılığı talimatıyla Ankara Emniyet Müdürlüğü Organize Suçlar Şubesi ekipleri, “Paralel Yapı”ya finansal destek sağladıkları” iddiasıyla Bugün TV, Kanaltürk TV, Bugün ve Millet gazetelerinin bağlı olduğu İpek Koza Grubu’na operasyon düzenledi (1 Eylül).
Parlak’a gözaltı: Diyarbakır’ın Silvan Mücadele internet gazetesisi sahibi Ferhat Parlak, hakkında “Örgüt üyeliği” ve “Örgüt propagandası”ndan açılan ve 21 Ağustos’ta yakalama kararı çıkarılan dava kapsamında gözaltına alındı. İfade sonrası nöbetçi hâkimlikçe denetim serbestlik kapsamından serbest bırakıldı (27 Ağustos).
Fotoğraf sanatçısına gözaltı: Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Twitter hesabından hakaret etmekle suçlanan fotoğraf sanatçısı Ü.K. İstanbul Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürlüğü ekiplerince gözaltına alındı. Sanatçı İstanbul Cumhuriyet Savcısı Umut Tepe’ye verdiği ifadede suçlamayı kabul etmedi, hesabının bilmediği kişilerce ele geçirildiğini söyledi, serbest bırakıldı (27 Ağustos).
Gözaltı girişimi: Milliyet gazetesi yazarı Mehveş Evin bir gazeteci heyetiyle gittiği Diyarbakır’da Kaymakamlık binasının fotoğrafını çekerken engellendi. Polisler gazetecilerin tepkisi üzerine gazeteciyi gözaltına alamadı (27 Ağustos).
Muhabire gözaltı: Denizli’de DİHA muhabiri Gökhan Öner ve HDP’li yöneticileri dahil beş kişi gözaltına alındı (15 Ağustos).
Gözaltı ve ölüm tehdidi: Özgür Halk Dergisi çalışanı Hatice Güzel, İstanbul Yakacık’ta otobüs durağında sivil polislerce gözaltına alındı; “Bir daha Kartal’a gelirsen öldürürüm” şeklinde tehdit edildi; üç saat sonra serbest bırakıldı (12 Ağustos).
Dört dağıtımcıya şiddet ve gözaltı: Kadıköy rıhtımda düzenli olarak BirGün gazetesi satan Sergen Kay ile aynı bölgede gazete satan Halkevleri üyesi İlker Dönmez, Ece Ünsal ve Gürkan Abuşka, polisin saldırısına uğradı. Dört kişi gözaltına alındı (10 Temmuz).
Özkaya’ya gözaltı: Ankara Konur Sokak’ta kitle örgütlerinin açtığı stantlara müdahale eden polis, gazeteci Ercüment Özkaya’yı darp ederek gözaltına aldı (3 Temmuz).
Saldırı, Tehdit ve Engellemeler
Temmuz-Eylül 2015 döneminde 21 gazeteci, üç medya organı ve bir gazete matbaası saldırıya uğradı, bir sözlü saldırı yaşandı. 20 gazeteci, 7 medya organı tehdit edildi; 2014’ün aynı döneminde 21 gazeteci ve bir yerel gazete saldırı yaşamıştı.
Bu dönemde kayda geçen 40 saldırı&tehdit vakasının 26’sında polis, özel harekat, ve bomba silah, kurşun, gaz fişeği tek başına ya da birkaçı birlikte saldırı faili/saldırı aracı durumunda. 14’ünde ise Kültür Bakanı Yalçın Topçu, Dışişleri Bakanlığı, TİT örgütü, MHP Genel Başkan Yardımcı Semih Yalçın, köşe yazarı Cem Küçük, AKP milletvekilleri Abdurrahim Boynukalın ve Mehmet Metiner ile bir grup AKP’linin adları geçiyor.
Bu saldırı ve tehditlerde haberciler çeşitli yerlerinden yaralandı (baş, burun vs.), mermilerin hedefi oldu, örgüt üyesi ilan edildi, saldırı ve baskınlarda camlar çerçeveler, kapılar kırıldı. İsmen 86 gazeteci ve kurumsal olarak da BBC, Hürriyet, Sendika.org, Solhaber.org, Star gazetesi, Kanal 24, Evrensel gazetesi hedefteki medya kuruluşlarıydı.
Ahmet Hakan’a saldırı: Hürriyet gazetesi yazarı ve CNN Türk “Tarafsız Bölge” programı sunucusu Ahmet Hakan program dönüşü gece evine giderken dört kişinin saldırısına uğradı. Burnu ve kaburgalarında kırık tespit edilen gazeteci Amerikan Hastanesi’ne kaldırıldı. Star gazetesi yazarı Cem Küçük ve Cem Uzan’ın tehdit ettiği gazeteci ertesi gün taburcu edildi (30 Eylül).
Metiner’den tehdit: AKP İstanbul Milletvekili Mehmet Metiner, A Haber’de, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a mektup gönderen Doğan Grubu Onursal Başkanı Aydın Doğan için, “Aydın Doğan kimi kandırıyor? Edep sınırlarını aşıyor. Haddini bilecek Aydın Doğan. Onun tırnaklarını da dişlerini de sökmesini biliriz. Haddini bilecek. Cumhurbaşkanına yalancılık suçlamasında bulunmak Aydın Doğan’ın boyunu aşar” dedi (29 Eylül).
Dört haberciye tehdit: Polisin, Diyarbakır’da 31 medya çalışanının gözaltına alınmasını izleyen Evrensel gazetesi muhabiri Hasan Akbaş ve Fırat Topal ile İMC-TV muhabirleri Kadriye Devir Uçar ile Gökhan Çetin’in yayında silah göstererek, “Başınıza bela almak istemiyorsanız görüntü çekmeyip buradan uzaklaşacaksınız” dediği iddia edildi (28 Eylül).
Büroya saldırı ve operasyon: Diyarbakır’da polis, DİHA, Azadiya Welat, Aram Yayınları ve KURDİ-DER’in bulunduğu binayı bastı, kapıları kırarak arama yaptı, 32 gazeteci ve medya çalışanı gözaltına aldı (28 Eylül).
Dağıtımcı yaralandı: Azadiya Welat ve Özgür Gündem gazeteleri Nusaybin dağıtımcısı Seyithan Demir, motosikletiyle “Cizre direnişi” ve “özyönetim ilanları” kutlamalarının yapıldığı kültür merkezinin önünden geçerken polisin attığı gaz kapsülüyle başından yaralandı (20 Eylül).
Gazeteci kaçırıldı ve tehdit edildi: HDP Genel Merkezi’ne yönelik saldırıları araştıran Sendika.org sitesi muhabiri Bora Balcı, yol ortasında kaçırılıp boş bir araziye götürülerek silahla tehdit edildi (18 Eylül).
Milletvekilinden tehdit: AKP Milletvekili Abdurrahim Boynukalın, İnternete düşen bir videoda Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Sedat Ergin ile ilgili “Bunlar dayak yememişler hiç. Bizim hatamız bunlara zamanında dayak atmamak oldu” dedi. Ergin, “Hakaret”, “Tehdit” ve “Suçu ve Suçluyu Övme” gerekçesiyle şikayetçi oldu (17 Eylül).
Küçük’ten 7 gazeteciye tehdit: Star gazetesi yazarı Cem Küçük, Aydın Doğan’ı, sahibi olduğu Hürriyet gazetesini ve gazetenin yazarı Ahmet Hakan’ı 11 Eylül tarihli yazısında hedef gösterdi. Devamla; Cumhuriyet gazetesi yayın yönetmeni Can Dündar (gözaltına alınmalıydı. ABD’de olsa CIA hukukla çözmezdi); Cumhuriyet yazarı Celal Başlangıç (Bu adam açık ve aleni bir PKK militanıdır) hakkında yazdı. Şirin Payzın, Barış Tünay ve Aydın Doğan’ın PKK propagandasına alan açtıklarını ileri sürdü, “sizler de yargıya hesap vereceksiniz” dedi. Radikal’den Ezgi Başaran için de “PKK militanı gibi olduğunu bilmeyen mi var?” diye sordu (16 Eylül).
Muhabire darp: Hakkari’de bir PKK’linin cenazesi için hastane önünde bekleyen kitleyi görüntüleyen DİHA muhabiri Gökhan Altay özel harekat timlerince darp edildi, hastaneye kaldırıldı (15 Eylül).
Gazetecilere doğru ateş: Diyarbakır’ın Sur ilçesinde sokağa çıkma yasağı ilan edilmesiyle başlayan protestoları izleyen içlerinde İMC TV muhabiri Kadriye Devir’in de olduğu gazetecilere doğru polisin gerçek mermilerle ateş açtığı iddia edildi (13 Eylül).
Cem Küçük’ten ölüm tehdidi: Star gazetesi yazarı Cem Küçük, “İstersek seni sinek gibi ezeriz. Bugüne kadar merhamet ettik de hala hayatta kalabiliyorsun” sözleriyle Hürriyet Gazetesi yazarı Ahmet Hakan’ı tehdit etti (9 Eylül).
Hürriyet’e ikinci saldırı: Başbakan Ahmet Davutoğlu, Hürriyet gazetesi Bağcılar merkez binası ikinci kez AK Parti yanlılarınca saldırıya uğrayınca İçişleri Bakanı ve İstanbul Valisi’nden basın kuruluşlarının ve kamu güvenliğinin sağlanması için tüm tedbirlerin alınmasını istedi. Gözaltına alınan 20 şüpheli, Bakırköy Başsavcılığı’nın talimatıyla ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı (8 Eylül).
Hürriyet ve matbaasına saldırı: 200 kişilik bir grup, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlerini çarpıttığı iddiasıyla Hürriyet gazetesinin İstanbul’daki merkezine ve Ankara’daki Doğan Printing Center (DPC) matbaası binasına saldırı düzenledi (6 Eylül). İstanbul Valiliği, iki gün sonra, parti binaları, basın kuruluşları ve iş yerlerine yönelik gerçekleştirilen saldırılarda “Mala zarar verme” gerekçesiyle 93 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
Muhabir yaralı: Diyarbakır’ın Sur ilçesinde özel harekat polislerinin ablukası sonrası çıkan çatışmaları izleyen JINHA muhabiri Şehriban Aslan’ın, özel harekatçılarda çıktığı sanılan kurşunla yaralandı (6 Eylül).
Çağrı’ya tehdit: Ankara’da SeyriSokak Facebook hesabı için muhabirlik yapan Gözde Çağrı da sivil polislerce bir araca bindirilerek, “Her yerde seni görüyoruz, çok göze batıyorsun, birlikte olduğun insanlara dikkat et!” şeklinde tehdit edildi (6 Eylül).
Silahlı saldırı: Cizre’deki Kobanê Caddesi’nde polis, operasyonları izleyen DİHA muhabirleri Nuri Akman ve Cihan Ölmez’in bulunduğu bölgeyi yaylım ateşine tuttu. Muhabirler ara sokağa atlayarak kurşunlardan kurtuldu (5 Eylül).
Kültür Bakanı’ndan tehdit: Kültür ve Turizm Bakanı Yalçın Topçu, Adli Yıl açılışı resepsiyonda Şehir tiyatrolarından ihraç edilen Levent Üzümcü için, “Bahsettiğin arkadaş devletin birliğine, vatanın bütünlüğüne gadretmişse, dağdaki de ovadaki de aynı muameleyi hak eder” ifadelerini kullandı (1 Eylül).
Muhabire gaz fişeği: Van’ın İpekyolu ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’nde çıkan olaylar esnasında DİHA muhabiri Selman Keleş kafasına isabet eden gaz fişeği ile yaralandı (28 Ağustos).
Bakanlık BBC’yi uyardı: Dışişleri Bakanlığı, BBC’nin “Fotoğraflarla: PKK savaşçıları IŞİD’le savaşa hazırlanıyor” haberinin “terörizme açık bir destek” olduğunu iddia etti (21 Ağustos).
Muhabire saldırı: DİHA İzmir muhabiri Cihan Başakçıoğlu, evine gitmek için bindiği tramvayda, “Seni takip ediyoruz, sen PKK’lisin” diyen üç kişinin saldırısına uğradı (21 Ağustos).
Eve tehditli baskın: İstanbul Sarıyer’e bağlı Küçük Armutlu Mahallesi’nde gazeteci-yazar Gülşen İşeri’nin ailesiyle yaşadığı eve sabaha karşı Özel Harekat Polisi baskın düzenledi. Evdekiler başına silah dayanarak tehdit edildi, eşyaları dağıtıldı (20 Ağustos).
Sancak’a silahlı saldırı: İçinde Star Medya Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sancak, şoförü ve korumasının olduğu araç İstanbul Hadımköy’de kimliği belirsiz kişilerce kurşunlandı (20 Ağustos).
Gazetecilere tehdit: TİT örgütü, yayınlarında Türk milliyetçilerini eleştirdiği gerekçesiyle soL haber sitesi ve çalışanlarını tczafertimi@gmail.comadresinden ve “Açıkça tehdit” başlığıyla gönderdiği bir mail yoluyla ölümle tehdit etti (19 Ağustos).
TİT’ten tehdit: Türk İntikam Tugayı, Evrensel gazetesine üç tehdit mektubu gönderdi. Hakaret de içeren mesajların birinde, gazete HDP’yi destekleme suçlanıyor (18 Ağustos).
Asker ateş açtı: Dersim’de Pülümür İlçe Jandarma Komutanlığı’na yönelik bombalı saldırıda yaralananları izlemek için bölgeye giden gazetecilerin bulunduğu araca askerler ateş açtı (14 Ağustos).
İki haberciye polis şiddeti: Mardin Nusaybin’de bir özel harekat polisi, hükümet konağına yönelik roketatarlı saldırıda yaralanan bir meslektaşının hastaneye kaldırılmasını izleyen DHA ve Mardin Arena gazetesi muhabiri Ahmet Akkuş ile Anadolu Ajansı ve Nusaybin gazetesi muhabiri Arif Altunkaynak’a saldırdı. “Çekmeyin. Örgüttensiniz hepiniz. Bir taneniz kalmasın. Defolun” şeklinde hakaret etti. Havaya ateş açan polis, gazetecileri darp ederek hastane önünden uzaklaştırdı (12 Ağustos).
Kameraya kurşun: İhlas Haber Ajansı muhabiri Alper Korkmaz’ın kamerasına, İstanbul Sultanbeyli’de polis merkezine bombalı saldırı sonrası çıkan çatışmada kurşun isabet etti. Kamera kullanılmaz hale gelince Korkmaz cep telefonuyla görüntü çekti (10 Ağustos).
Muhabire gaz fişeği: Hakkari’de polisin sıktığı gaz fişeğiyle yaralanan DİHA muhabiri Gökhan Altay dengesini kaybederek 10 metrelik uçurumdan düştü. Kolundan ve bacaklarından yararlanan gazeteci, Hakkari Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı (10 Ağustos).
MHP’den sözlü saldırı: MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın, “Türkiye’de medyada kalem oynatan yarı aydın takımının insan hakları ve demokrasi gibi parlak kavramların arkasına sığınarak Türkiye’nin düşmanlarına alan açmaları kabul edilemez… Bunu bile bile Brüksel’den yeni talimatlar alan HDP’ye verilen destek, ihanetin değirmenine su taşımaktır. İşte Nazlı Ilıcak ve Hasan Cemal gibiler, böyle bir şer odağına hizmet etmekte ve yoluna güller dökmektedir” ifadelerini kullandı (8 Ağustos).
Arınç’tan azar: Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, “HDP’liler Başbakanıımzla görüştükten bir gün sonra ‘biz sırtımızı PYD’ye YPG’ye YPJ’ye dayadık diyor” sözlerine açıklık getirmek isteyen NTV sunucusu Ahmet Arpat’a, “Biz bunları tevil edecek değiliz Ahmet Bey, sen boşuna çaba gösterme” dedi (3 Ağustos).
Yavuz’a saldırı: İstanbul Bağcılar’da öldürdüğü Günay Özarslan’ın cenazesini Gazi Cemevi’nden çıkarılmasını engelleyen polis, basın kartı taşıyan ve üzerine Press yazılı şapkası bulunan Özgür Gündem gazetesi muhabiri Cüneyt Yavuz’ı yakın mesafeden biber gazı bombasıyla ayağından yaraladı (26 Temmuz).
Erşin’e saldırı: Polis, TSK’nın Kandil’i bombalamasına karşı Barış Bloku’nun Ankara’da düzenlediği eylemde görev yapan Evrensel gazetesi muhabiri Tamer Arda Erşin’e çelme taktıktan sonra üzerine bastı (25 Temmuz).
Star’a bomba: İstanbul Basın Express Yolu’nda bulunan Star gazetesi ve Kanal 24 televizyonu binasının bahçesine zaman ayarlı ve basınç tesirli bomba konuldu. Polis bombayı etkisiz hale getirdi. Star Medya Grubu, saldırıdan Doğan Grubu ve Gülen’e bağlı medya organları ile HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı sorumlu tuttu (25 Temmuz).
Whitley yaralandı: Urfa’nın Suruş İlçesi’nde 32 kişinin yaşamını yitirdiği bombalı saldırıda fotoğrafçı Jan Schmidt Whitley de yaralandı (20 Temmuz).
Haber sitesine tehditler: Sendika.org haber sitesi, Çapul TV ve Alternatif Medya Derneği ile birlikte paylaştığı ofise üç gündür sistematik olarak tehdit telefonları geldiğini açıkladı. Sendika.org tehdit edenlerin sitedeki DİSK/Enerji Sen Sendikası’nda yaşanan gelişmelerle ilgili içeriklerin değiştirilmesi ve silinmesini istediklerini açıkladı (16 Temmuz).
Dört dağıtımcıya şiddet ve gözaltı: Polis, Kadıköy rıhtımda BirGün gazetesi satan Sergen Kay ile aynı bölgede gazete satan Halkevleri üyesi İlker Dönmez, Ece Ünsal ve Gürkan Abuşka’ya saldırdı. Bu dört kişi gözaltına alındı. (10 Temmuz).
İki gazeteciye tehdit: Cumhuriyet gazetesi yazarları Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya, Muhammet peygamberi betimlediği iddia edilen Charlie Hebdo kapağını köşe yazılarında yer vermekten yargılandıkları davada bir şikayetçinin, “Eğer adalet cezalarını vermezse bize verin biz cezalarını verelim. Öbür dünyaya bırakmayalım” sözleriyle tehdit edildi (9 Temmuz).
Beş haberciye asker saldırısı: HDP milletvekili Ferhat Encü ile birlikte Roboskiye giden ve içinde DİHA muhabirleri Özgür Aksoy ve Faruk Encü, Demokrat Haber muhabiri İbrahim Yaylalı ve Jin Haber Ajansı muhabiri Meral Geylani’nin içinde bulunduğu araca asker gaz bombasıyla saldırdı ve havaya doğru ateş açtı. Cumhuriyet gazetesi muhabiri Mahmut Oral da saldırıya uğradı (7 Temmuz).
Özkaya’ya darp: Polis,Ankara Konur Sokak’ta hak örgütleri stantlarına ülkücülerin saldırısı üzerine müdahale etti, gazeteci Ercüment Özkaya’yı darp ederek burnunu kırdı, gözaltı alındı, yedi sekiz saat sonra Çankaya Merkez Polis Karakolu’ndan bırakıldı (3 Temmuz).
Soruşturmalar, Açılan / Süren Davalar, Kararlar
Temmuz-Eylül 2015 döneminde 28 gazeteci TMK uyarınca 430 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyordu; 4 gazeteci ve 18 kitap hakkında TMK’dan yeni soruşturma açıldı veya suç duyuruları yapıldı.
60 gazeteci “örgüt yöneticiliği,” örgüt üyeliği” veya “örgüt örgüte yardım”dan toplam 546 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyor.
Üç gazeteci “gizliliği ihlal”, iki gazeteci hem “dini değerleri aşağılamak” hem “kin ve düşmanlığa tahrik”, iki gazeteci “Türk milletini aşağılamak”, iki gazeteci “askerlikten soğutmak”, iki gazeteci “devletin güvenliğine dair belge yayınlamak”, bir gazeteci “Toplantı Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” iddiasıyla yargılanıyor. Hepsine istenen cezaların toplamı 44 yılı buluyor.
Bu dönemde iki gazeteciye “kin ve düşmanlığa tahrik” ve “özel yaşamın gizliliği” gerekçeleriyle soruşturma açıldı.
2014’ün aynı döneminde beş gazeteci TMK uyarınca 157 yıl 6 ay hapis istemiyle yargılanıyor, 5 gazetecinin de TCK uyarınca 44 yıl hapsi isteniyordu.
Çapan’a 15, Keskin’e 2 TMK davası: Özgür Gündem gazetesi sorumlu müdürü Reyhan Çapan, son üç yıldaki haber ve yazılar nedeniyle toplam 10 davadan “örgüt propagandası”, beş davadan da “örgüt açıklamalarına yer vermek” suçlamasıyla yargılanıyor. Çapan, 11 davadan İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 10 Kasım’da, bir davadan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 6 Ekim’de, bir davadan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 15 Ekim’de yargı önüne çıkacak. Çapan ve yayın yönetmeni Eren Keskin 2015 yılına ait yayınlar nedeniyle 17 Kasım ve 2 Şubat 2016’da İstanbul Ağır Ceza Mahkemeleri’nde “örgüt propagandası” iddiasıyla yargılanacak. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 29 Aralık 2014 tarihli bir yayından “örgüt propagandası”ndan yargıladığı Çapan hakkında beraat kararı verdi (30 Eylül).
TMK’den 17 dava, 1 ceza: İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, Ekim 2014 tarihli iki gazete sayısında “PKK propagandası yapıldığı” iddiasıyla Demokratik Ulus gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Arafat Dayan’ı 24 bin TL para cezasına mahkum etti. Karar temyiz edildi.
Dayan, TMK’nın 7/2 maddesinden açılmış 16 dosya kapsamında da 8 Ekim’de İstanbul 2. Ağır Ceza, 12 Kasım’da İstanbul 13. Ağır Ceza ve 25 Aralık’ta da İstanbul 18. Ağır Ceza Mahkemeleri’nde yargılanacak (30 Eylül).
Candan’a beş “TMK” davası: Yeni Demokratik Ulus gazetesi sorumlu müdürü Nuray Candan, 9 Aralık 2014-5 Mayıs 2015 dönemine ait haber ve yazılarda “örgüt propagandası yapıldığı” gerekçesiyle açılan beş dava çerçevesinde İstanbul 13 ve 14. Ağır Ceza Mahkemeleri’nde 6 Ekim’de yargılanacak (30 Eylül).
İki gazeteciye 301 davası: Özgür Gündem gazetesi sorumlu müdürü Reyhan Çapan ve yayın yönetmeni Eren Keskin hakkında, 9 Temmuz 2015’te çıkan haberde “Türk milleti aşağılandığı” gerekçesiyle TCK’nın 301. Maddesinden dava açıldı. İlk duruşma İstanbul 37. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 9 Aralık’ta (29 Eylül).
Tekzip yayımlamamaya üç dava: Özgür Gündem gazetesi sorumlu müdürü Reyhan Çapan ve yayın yönetmeni Eren Keskin hakkında, tekzip yayımlamadıkları gerekçesiyle İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde üç dava kapsamında yargılanıyorlar. Dava 13 Ekim’de görülecek (28 Eylül).
Askerlik karşıtlarına dava: Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Genelkurmay Başkanlığı’nın şikayetiyle askeregitmeyin.com sitesi sorumluları Mehmet Ali Başaran ve Ahmet Bıyıklı hakkında, “Halkı askerlikten soğutmak” iddiasıyla yargılamaya başladı. İki yıl hapis istemiyle açılan dava, 14 Ocak 2016’da sürecek (28 Eylül).
İki haberciye dava: Çağlayan Adliyesi’nde savcı Mehmet Selim Kiraz’ın rehin alınması ve öldürülmesiyle ilgili yayınlar nedeniyle Taraf gazetesi yetkilisi Tunca Öğreten ve muhabir Aysun Yazıcı hakkında, “Terör örgütü propagandası” iddiasıyla dava açıldı. İlk duruşma 27 Ekim’de İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde (21 Eylül).
Karaca’ya “üyelik” davası: İstanbul Başsavcılığı Fethullah Gülen, Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca ve üçü Emniyet müdürü 31 şüpheli hakkında dava açtı. Silivri Cezaevi’nde tutuklu bulunan Karaca için, “silahlı örgüte üyelik”, “resmi belgede sahtecilik” ve “iftira” iddiasıyla 26 yıl 6 aya kadar hapis cezası istendi. Zaman Gazetesi Genel Yayın Müdürü Ekrem Dumanlı ile açılan soruşturma dosyası ise sürüyor (17 Eylül).
Yargıda RTÜK’e dur: Ankara 12. İdare Mahkemesi, RTÜK’ün “sözleşme şartlarını yerine getirmediği” gerekçesiyle Digimedya Dijital Medya Uydu Şirketi’nin, Gün TV dahil 40 kanalın yayının kesilmesine de yol açan, iletim yetkisini iptal etmesiyle ilgili kararda yürütmeyi durdurdu (16 Eylül).
Gruba “terör” soruşturması: Bakırköy Başsavcılığı, yaşamını yitiren asker ve PKK’li haberleri yoluyla “terör örgütü propagandası” yaptığı iddiasıyla Doğan Yayın Grubu yetkilileri hakkında soruşturma başlattı (15 Eylül).
Dağıtımcılara saldırı davası: Kocaeli 5. Asliye Ceza Mahkemesi, gazete dağıtırken Mayıs 2014’te saldırıya uğrayan Evrensel gazetesi dağıtımcılarının açtığı davada sanık Muharrem Bozkurt’u yargılamaya başladı. Sanık, 23 Ekim’de duruşmaya zorla getirilecek (11 Eylül).
Anayasa Mahkemesi bekleniyor: İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi, “KCK Basın Komitesi üyeliği” iddiasıyla Kürt medyasına çalışan 46 gazeteciyi yargılamaya devam etti. Mahkeme, daha önce dava dosyasının Anayasa’ya aykırılık yönüyle incelenmesi için gönderilen dosyanın Anayasa Mahkemesi’nden dönmesini bekliyor. Dava, 15 Ocak 2016’da sürecek (11 Eylül).
Baransu ve Çoban yargılanıyor: Taraf gazetesi muhabiri Mehmet Baransu ve sorumlu müdürü Murat Şevki Çoban’ın İstanbul Anadolu 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde “Gülen’i Bitirme Kararı 2004’te MGK’da Alındı” manşetinde gizli belge yayınladığı gerekçesiyle yargılanmaları sürüyor. İki gazeteci, “Devletin güvenliğine ilişkin belgeleri temin etme”, “Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları bakımından gizli kalması gereken bilgileri basın ve yayın yoluyla ifşa etme” ve “MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin belge ve bilgiyi basın yoluyla ifşa etme” iddiasıyla 52’şer yıl hapis istemiyle yargılanıyorlar. Duruşma 17 Kasım’da (9 Eylül).
Kabaş Ağır Cezalık: Gazeteci Sedef Kabaş, Twitter mesajıyla Savcı Hadi Salihoğlu’nu hükümeti sarsan 17 Aralık yolsuzluk iddialarını etkili soruşturmamakla eleştirdiği için 6 Ekim’de Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanacak. Kabaş, “terörle mücadele görev alan görevliyi terör örgütlerine hedef göstermek” (TMK, madde 6/1) iddiasıyla hapsi isteniyor (6 Eylül).
18 gazeteciye dava Kasım’da: Savcı Mehmet Selim Kiraz’ın Çağlayan Adliyesi’nde rehin tutulmasıyla ilgili yayınlar nedeniyle haklarında dava açılan 18 gazetecinin yargılanması 17 Kasım’da başlıyor (5 Eylül).
Şok Gazetesi Sorumlu Müdürü Kaan Özbek ile yetkilisi Orhan Duman, Millet Gazetesi sorumlu müdürü Sedat Gülmez ile yetkili Cuma Ulus, Posta gazetesi sorumlu müdürü Seçil Şengelir ile yetkilisi Mehmet Emin Öztürk, Yurt gazetesi sorumlu müdürü Başak Günsever ile yetkilisi Orhan Şahin, Bugün gazetesi sorumlu müdürü Gökhan Çorbacı ile yetkilisi Temel Tanadalan, Cumhuriyet gazetesi sorumlu müdürü Abbas Yalçın ile yetkilisi Can Dündar, Özgür Gündem gazetesi sorumlu müdürü Reyhan Çapan ile yetkilisi Emire Eren Keskin, Aydınlık gazetesi sorumlu müdürü Murat Şimşek ile yetkilisi Mehmet Sabuncu ve Birgün gazetesi sorumlu müdürü Berkant Gültekin ile yetkilisi İbrahim Aydın, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkacak.
Takipsizliğe itiraz: Avukat Rahmi Kurt, Hürriyet.com.tr sitesi yetkilileri Sedat Ergin ve İzzet Doğan hakkında, “Dünya şokta, yüzde 52 ile seçilen Cumhurbaşkanı’na idam” haberiyle ilgili verilen takipsizlik kararına itiraz etti. Soruşturma, “düşmanlığa tahrik”, “halkı hükümete karşı silahlı eyleme teşvik”, ”suçu övmek’, “terör propagandası” şüphesiyle yürütülüyor (4 Eylül).
İki akademisyene Twitter cezası: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü, Valilik talebiyle Twitter paylaşımları nedeniyle haklarında soruşturma açtığı altı akademisyenden Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim elemanları Aysun Gezen ve Ozan Değer’e kınama cezası verdi (3 Eylül).
Basın Kartı Yönetmeliği davalık: TGC ve TGS, yeni Basın Kartı Yönetmeliği ile Basın Kartı Komisyonu’nun yok hükmüne getirildiğini ve hukuksuzluğa karşı komisyondan çekildiklerini açıkladı. İki örgüt, Yeni Basın Kartı Yönetmeliği’nin iptali için dava açacak (29 Ağustos).
Gazeteciye Twitter sorgusu: Gazeteci Hasan Sivri, Twitter üzerinden, “Özel harekatçılar 19-20 yaşlarında Kürt gençlerini infaz ederken, savaşa karşı sokağa çıkan/çıkacak bir kitle yok daha” yazdığı için “örgüt propagandası” suçlamasıyla soruşturma geçiriyor (28 Ağustos).
Baskın’a Oran’a tehdide dava yok: Radikal sitesi yazarı Prof. Dr. Baskın Oran’a Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan bir kişinin gönderdiği ağır hakaret ve tehdit içerikli e-postaya ilişkin suç duyurusuna “ABD’de bu tür suçlara yaptırım yok” diyerek takipsizlik kararı verildi (18 Ağustos).
Arınç’a dava yok: İstanbul Başsavcılığı, hükümet sözcüsü Bülent Arınç’ın Evrensel ve Özgür Gündem gazetesi için “Bunlar suç makinesi” sözleriyle ilgili dava açılmasına gerek görmedi. Kararda düşünceyi açıklama ve yayma ile yasama dokunulmazlığına atıf yapıldı (18 Ağustos).
Üç gazeteciye “terör” davası: Bakırköy Başsavcılığı, rehin savcı Mehmet Selim Kiraz’ın rehin alınmasını 1 Nisan 2015 tarihli manşetlerinde yer veren Hürriyet gazetesi sorumlu müdürü İzzet Doğan, Yeniçağ gazetesi yetkilisi Yusuf Timuçin Mert ile Dokuz Sütun gazetesi yetkilisi Azize Şenbülbül hakkında “terör örgütü propagandası yapmak”tan dava açtı. Gazeteciler Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 7,5 yıl hapis istemiyle yargılanacak (6 Ağustos).
Şansal için şikayet: Avukat Rahmi Kurt, Twitter hesabından “Hala şehit diyorlar. Bok yoluna gitti niyazi lafını bilmiyorlar!” yazan Barbaros Şansal hakkında “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik” ve “Ölen kişilerin hatırasına hakaret” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu (4 Ağustos).
Karan ve Çetinkaya’nın davası başladı: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Paris’te karikatür dergisi Charlie Hebdo’ya silahlı saldırı sonrası, derginin ilk kapağını köşelerinde yayımlayan Cumhuriyet gazetesi yazarları Ceyda Karan ile Hikmet Çetinkaya’yı “dini değerleri aşağılamak” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla yargılamaya başladı. Duruşmaya 4,5 yıl hapisleri istenen Karan ile Çetinkaya katılmadı, 100’e yakın şikayetçi duruşmaya geldi. Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan, kızları Sümeyye Erdoğan ile Esra Albayrak, damadı ve AKP İstanbul Milletvekili Berat Albayrak ile Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mustafa Varank da davaya müdahil olmayı talep etti. Bir şikayetçi, “Eğer adalet cezalarını vermezse bize verin biz cezalarını verelim. Öbür dünyaya bırakmayalım” deyince mahkeme özür diletti. Dava 12 Ekim’de sürecek (9 Temmuz).
18 kitaba soruşturma: Diyarbakır Başsavcılığı, Aram Yayınevi’nin bastığı 18 kitapla ilgili “örgüt propagandası” şüphesiyle soruşturma başlattı (9 Temmuz).
İki habercinin KCK davası: Yüksekova’dan gazeteciler Necip Çapraz ve Abdülmenaf Düzenci dahil 30 sanığın KCK Yüksekova Davası kapsamında yargılanmalarına Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Yargılama sanıklara Kürtçe savunma için tercüman temini için 5 Kasım’da sürecek (8 Temmuz).
Altı akademisyene soruşturma: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü, valiliğin isteği üzerine Siyasal Bilgiler Fakültesi ve İletişim Fakültesi’nde görevli Nail Dertli, Onur Can Taştan, Aysun Gezen, Celil Kaya, İlkay Kaya ve Ozan Değer isimli akademisyenlere, sosyal medya üzerinden yaptıkları IŞİD ve Özgecan Aslan cinayeti eleştirilerinden soruşturma açtı (8 Temmuz).
Dava yok: Bakırköy Başsavcılığı, radikal.com.tr sitesi için yazdığı ‘Kadri Bağdu cinayetinde radikal İslamcı parmağı var mı?’ haberi nedeniyle İsmail Saymaz ve sorumlu müdürü İzzzet Doğan hakkında “soruşturmanın gizliliğini ihlal”den dava açmayacak (7 Temmuz).
İki haberciye “Roj TV” soruşturması: Özgür Gazeteciler Cemiyeti Eşbaşkanı Ertuş Bozkurt ve Özgür Gün TV yayın yönetmeni Tayip Temel hakkında Roj TV muhabirliğini yaptıkları, “Örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” şüphesiyle yıllar sonra soruşturma açıldı (1 Temmuz).
Üç haberciye dava Ekim’de: Türkiye Halk Bankası eski müdürü Süleyman Aslan’ın da tutuklandığı 17 Aralık 2013 yolsuzluk operasyonuna dair yayınlar nedeniyle Taraf gazetesi adliye muhabiri Aysun Yazıcı, sorumlu müdür Murat Şevki Çoban ve Ankara temsilcisi Hüseyin Özay 20 Ekim’de hakim karşısına çıkacaklar. Üç haberci “Soruşturmanın gizliliğini ihlal” ve “adil yargılamaya etkileme” iddiasıyla 8,5 yıl hapis istemiyle yargılanıyor.
Odatv bilirkişiye kaldı: İstanbul 18. Ağır Ceza Mahkemesi, 10 gazetecinin tutuksuz yargılandığı Odatv davasında, Ergenekon örgütüne destekle suçlanmasına dayanak oluşturan ve virüs yoluyla bilgisayarlarına yerleştirildiği savunulan dijital dosyaların İTÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar uzmanı bilirkişilerince incelenmesine karar verdi. Dava 13 Kasım’da.
Baskın davası başladı: İstanbul Anadolu 63. Asliye Ceza Mahkemesi, 30 Mart 2014 yerel seçimleri sonrası Samanyolu Yayın Grubu (STV) binasını kuşatıp hakaretlerde bulunulmasıyla ilgili davada sanıkların zorla getirilmesine karar verdi. Dava 25 Kasım’da sürecek.
Menteş’in davası Kasım’da: ÇHD’ye yönelik operasyonda 18 Ocak 2013’te gözaltına alınıp bir süre tutuklu kalan gazeteci Sami Menteş’in DHKPC üyeliğiyle yargılanmasına İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Avukat Günay Dağ, operasyonu yapan polislerden bazılarının Balyoz Davası’nda sahte delil üretmekten tutuklandığını açıkladı. Dava, sanık sorgularının tamamlanması ve taleplerin alınması için 10 Kasım’a bırakıldı.
Muhabire eylem davası: İzmir Cumhuriyet Savcılığı, ODTÜ’deki ağaç kesimine ve Tuzluçayır cami-cemevi projesine karşı iki yıl önce yapılan yürüyüşe katılan 37 kişiyle birlikte eylemleri izleyen Evrensel gazetesi muhabiri Metehan Ud hakkında da “Toplantı Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet ve polise direnmek suçlamalarıyla dava açtı. Dava, 14 Ekim’de İzmir 5. Asliye Ceza Mahkemesi’nde başlayacak (7 Temmuz).
Tekzipler
Son üç ayda Cumhuriyet, Hürriyet, BirGün ve Sözcü gazeteleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan, oğlu Bilal Erdoğan’ın yönetiminde yer aldığı TÜRGEV Vakfı, HSYK atamaları, yolsuzluk ve DAEŞ bağlantılı haberler nedeniyle tekzip yayımlamak zorunda kaldılar. Geçen yılın aynı döneminde de Cumhuriyet, BirGün ve Taraf, henüz Cumhurbaşkanı olan Erdoğan ve oğlunun yolsuzluğa bulaştığına dair iddiaları ele alan haberler nedeniyle tekzip yayınlamak durumunda kaldı.
TÜRGEV’den tekzip: Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı, Cumhuriyet gazetesinin 9 Mayıs 2015 tarihli “Fener’e yok, Bilal’e bedava” haberiyle ilgili tekzip yayınlattı (30 Eylül).
HSYK tekzibi: Cumhuriyet gazetesi, 3 Temmuz 2015 tarihli yargıç Serkan Mangal’a ilişkin “İptal kararı veren hakime sürgün mü?” haberi nedeniyle Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun gönderdiği tekzibi yayınlamak zorunda kaldı (29 Eylül).
Sarraf tekzip gönderdi: Hürriyet, yazarı Ahmet Hakan’ın 13 Temmuz’da çıkan “Reza Çekti Takvim Bastı” yazısıyla ilgili Rıza Sarraf’ın avukatının gönderdiği tekzip metnini yayınladı (19 Eylül).
TÜRGEV tekzibi: BirGün gazetesi, yolsuzluk iddialarını altı soruyla işleyen “Yaptıklarınız Hangi Kutsal Kitapta Yazar” başlıklı haberiyle ilgili TÜRGEV’den gelen bir düzeltme metni yayınladı (13 Eylül).
Tekzip ve açıklama: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhuriyet gazetesinde, 30 Nisan 2015’te çıkan “Fırat: Erdoğan kendini tehlikede görürse ülkeyi savaşa sokabilir” haberiyle ilgili tekzip yayınlattı. Gazete, metnin yanında “Hukuk işletilmiyor” başlığıyla bir açıklama yaptı (12 Eylül).
Hürriyet’e Sancak tekzibi: Hürriyet gazetesi, yazarı Ahmet Hakan’ın 11 Haziran 2015’te yazdığı “Bir kullanışsız uyanık: Şems Ethem” başlıklı yazısıyla ilgili Star Medya Grubu sahibi Ethem Sancak’ın avukatları aracılığıyla gönderdiği tekzip metnini yayınladı (31 Ağustos).
“Haberimiz doğru” notuyla tekzip: BirGün gazetesi, Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nce DAEŞ örgütüne elektrik verildiği iddiasını içeren haberle ilgili ve “Yukarıdaki haber doğruydu direnmeye devam edeceğiz” notuyla tekzip yayınladı (27 Ağustos).
Sözcü’ye tekzip: Sözcü gazetesi, Mehmet Türker imzalı ve 13 Mart 2015 tarihli “Müsait” başlıklı yazıyla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatları aracılığıyla gönderdiği tekzip metnini bastı (11 Temmuz).
Hakaret, Kişilik Hakları ve Tazminat Davaları
Temmuz-Eylül 2015’te bir gazeteci 3 yıl 6 ay hapse mahkum edildi, 10 gazeteci ve iki gazeteye açılan ceza davaları sürüyor, üçüne yeni ceza davası açıldı. Kişilik haklarına saldırı iddiasıyla bir gazete 5 bin TL tazminat ödemeye mahkum edildi. beş gazeteci toplam 1 milyon 140 bin TL tazminat istemiyle yargılanıyor, birine 100 bin TL’lik yeni tazminat davası açıldı.
Geçen yılın aynı döneminde, iki köşe yazarı çeşitli yetkililerin “kişilik haklarını ihlal etmek”ten toplam 8 bin 740 TL ödemeye mahkum oldu.
Hakaret, kişilik hakları ve tazminat davalarında kayıtlarda 31 gazetecinin adı geçiyor; yanı sıra CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Eskişehir’den Hatice Yüksel de “hakaret davası”na maruz kalanlardan. “Hakaret edilenler” Cumhurbaşkanı Bilal Erdoğan, Bilal Erdoğan’ın eşinin babası Orhan Uzuner, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, işadamı Rıza Sarraf, İstanbul Büyükşehr Belediye Başkanı Kadir Topbaş, eski sanayi bakanı Zafer çağlayan, Fettullah Gülen, Eskişehir Valisi Azim Tuna, MİT Müsteşarı Hakan Fidan, THY Genel Müdürü İlker Aycı, Emine Erdoğan, eski Ulaştırma bakanı Binali Yıldırım, eski savcı Zekeriya Öz, Yasin El Kadı’nın adları geçiyor. Kurumsal olarak da Ziraat Bankası, Sabah –ATV Grubu’nun adı geçiyor.
Bayer mahkemedeydi: İstanbul Anadolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “Başbakan’ın dünürüne ballı ihale” haberiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın eşinin babası Orhan Uzuner’e hakaret ve iftira ettiği iddiasıyla Yurt gazetesi eski ekonomi müdürü Murat Bayer’i 4 yıl 8 ay hapis istemiyle yargılamaya devam etti. Suçlanan haber bilirkişiye gönderildi. Duruşma 14 Ocak 2016’da (29 Eylül).
Bağdat ifade verdi: Gazeteci Hayko Bağdat, Twitter üzerinden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı için “Melih Gökçek Ermeni’dir” yazdığı için Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi’nde hakaret iddiasıyla yargılanıyor. 3 yıl 4 ay hapsi istenen Bağdat, İstanbul 47. Asliye Ceza Mahkemesi’ne talimatla ifade verdi. Duruşma 7 Aralık’ta (28 Eylül).
Sarraf’a tazminat: İstanbul 24. Asliye Hukuk Mahkemesi, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu 22 Nisan 2014’teki meclis grup toplantısında “hükümetle iş ilişkileri” kapsamında Rıza Sarraf için “sahtekar, rüşvetçi ve soyguncu” demekten 5 bin TL tazminat ödemeye mahkum etti (17 Eylül).
1 milyon TL’lik yazı: Cumhuriyet gazetesi yazarı Çiğdem Toker’in, “Vatan’da Damat Afeti” başlıklı yazıda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’ya “hakaret”ten yargılanması İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 17 Aralık’ta sürecek. Toker, aynı yazı nedeniyle Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 1 milyon TL’lik tazminat istemiyle yargılanıyor (17 Eylül).
Sönmez’e iki yeni şikayet: Ziraat Bankası ve Sabah-ATV grubu, BirGün yazarı Mustafa Sönmez, “Sanayi Dalgalı, Bankalar Gamsız” ve “Bagajda TMSF Yağması ve Digitürk” başlıklı yazıları nedeniyle “hakaret ve iftira” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu (16 Eylül).
TÜRGEV’den dava: Sözcü gazetesi eski yazarı Mustafa Sönmez, “RTE despotluğunun İstanbul rantı” yazısından Türkiye Gençlik Vakfı’nın (TÜRGEV) şikayetiyle 20 bin TL’lik tazminat istemiyle yargılanıyor. Duruşma 8 Ekim’de (11 Eylül).
Tezcan’a hapis: İstanbul Küçükçekmece Adliyesi 3. Asliye Ceza Mahkemesi, sosyal medya üzerinden Fethullah Gülen’e hakaret ve iftira ettiği iddiasıyla gazeteci Fatih Tezcan’ı 4 ay 11 gün hapisle cezalandırdı (12 Eylül).
Avcı’ya dava: Bugün gazetesi köşe yazarı Gültekin Avcı hakkında MİT Müsteşarı Hakan Fidan’a “hain” diyerek hakaret ettiği iddiasıyla 2 yıl 4 ay hapis cezası istemiyle düzenlenen iddianame İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildi (11 Eylül).
Öğretmene “halk düşmanı” davası: Eskişehir Beylikova Atatürk İlkokulu’nun İngilizce öğretmeni Hatice Yüksel hakkında, görevden alınmasında Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna’yı sorumlu tuttuğu ve “Halk düşmanı” nitelemesinde bulunduğu basın açıklaması nedeniyle dava açıldı. Yüksel, “hakaret” iddiasıyla 10 Aralık’ta Eskişehir 10. Asliye Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkacak (3 Eylül).
Sözcü’ye 57 dava: Sözcü gazetesi, iktidarın açtığı davaları “Sözcü susarsa Türkiye susar” manşetiyle kınadı, yazarları protesto olarak köşelerini boş bıraktı. yazarları Emin Çölaşan, Uğur Dündar, Bekir Coşkun, Yılmaz Özdil, Necati Doğru, Mehmet Türker, Rahmi Turan, Soner Yalçın, Saygı Öztürk ve Kemal Baytaş’a 57 tazminat ve ceza davası açıldı. Sözcü, “Öz¬gür Ba¬tı dün¬ya¬sı hü¬kü¬met ve ku¬rum¬la-rı¬nın dik¬ka¬ti¬ni çekiyoruz. AİHM ve Ana¬ya¬sa Mah¬ke¬me¬si¬’nin fi¬kir ve ifa¬de öz¬gür¬lü¬ğü ko¬nu¬sun¬da al-mış ol¬du¬ğu önem¬li ka¬rar¬la¬rın dik¬ka¬te alın¬malı” diye yazdı (1 Eylül).
Muhabire Bilal Erdoğan davası: İstanbul Başsavcılığı, Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan’ın şikâyetiyle, 17 Aralık yolsuzluk iddialarının gündeme gelmesinin 1. yıldönümünde çıkan “Pankart nöbeti” haberi nedeniyle Cumhuriyet gazetesi muhabiri Alican Uludağ hakkında “hakaret” iddiasıyla dava açtı. 2 yıl 4 aya kadar hapsi istenen Uludağ, 3 Aralık’ta İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanacak (25 Ağustos).
Akşam ve Güneş’e 5 dava: CHP İstanbul eski Milletvekili Umut Oran ile gazeteci Emre Uslu ve @Fuatavni arasında geçtiği iddia edilen “Sümeyye Erdoğan’a suikast” konuşmalarının da yer aldığı iddia olduğu iddia edilen Twitter yazışmasını yayımlayan Akşam ve Güneş gazeteleri hakkında “hakaret” ve “iftira”dan beş dava açıldı. Duruşma Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesinde 8 Ekim’de (8 Ağustos).
Fotomuhabire tazminat: İstanbul 3. İdare Mahkemesi, Gezi eylemlerini görüntülediği 8 Temmuz 2013’te polisin attığı plastik merminin sol gözkapağına isabet etmesiyle geçici körlük yaşayan fotomuhabiri Mehmet Kaçmaz’ın açtığı davada İçişleri Bakanlığı’nı 2 bin 500 TL tazminata mahkum etti (5 Ağustos).
Arınç’ı şikayet: Gazeteciler, eski CHP milletvekili Melda Onur, TGS, DİSK Basın İş, 78’liler Vakfı ve TYS, Evrensel ve Özgür Gündem gazeteleri için “Bunlar suç makinesi” diyen Başbakan Yardımcısı ve geçici hükümet sözcüsü Bülent Arınç hakkında “hakaret ve iftira” suçlamasıyla suç duyurusuna bulundu (27 Temmuz).
Kitap davası: Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan’ın “Kayıp Sicil / Erdoğan’ın Çalınan Dosyası” kitabıyla ilgili Soner Yalçın’a ve kitabın yayıncısı Kırmızı Kedi Kitabevi yayın yönetmeni İlknur Özdemir’e açtığı 50 bin TL’lik manevi tazminat davası sürüyor (20 Temmuz).
Taraf mahkum: Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi, 2013 yolsuzluk operasyonları sonrası Rıza Sarraf’’tan 700 bin liralık saat aldığı iddia edildikten sonra istifa etmek zorunda kalan Ekonomi eski Bakanı Zafer Çağlayan Çağlayan’ın kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle Taraf gazetesini 5 bin TL tazminata mahkum etti. Hüseyin Özay imzalı “Prostat için ABD’ye gitti” haberi de mahkum oldu (17 Temmuz).
Ahmet Hakan’a dava: 17-25 Aralık yolsuzluk soruşturmasında adı geçen iş insanı Rıza Sarraf, “Reza Zarrab çekti Takvim bastı” başlıklı köşe yazısında kendisine “sahtekar” denilerek hakaret edildiği gerekçesiyle Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Hakan hakkında 100 bin TL’lik tazminat davası açtı (16 Temmuz).
Tekerek’e soruşturma: Gazeteci Tuğba Tekerek hakkında, 15 ay önce attığı “Tapelere göre enerji ihalelerinde rüşvet alan İlker Aycı THY YönKur’da” şeklindeki Tweeti nedeniyle THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı’nın şikayetiyle ve hakaret şüphesiyle soruşturma açıldı (10 Temmuz).
Ömür Şahin Keyif’e dava: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “Mayruk ve Şansal defileden çıkarıldı” başlıklı Barbaros Şansal’ın görüşlerini içeren haberle Cumhurbaşkanı’nın eşi Emine Erdoğan’a hakaret edildiği iddiasıyla BirGün gazetesi muhabiri Ömür Şahin Keyif’i 2 yıla 4 ay hapis istemiyle yargılıyor (1 Temmuz).
Bugün muhabirine dava: Bugün gazetesi muhabiri Metin Arslan’a, Tahşiyeciler grubu ile 25 Aralık yolsuzluk soruşturmasında adı geçen Yasin El Kadı’yı aynı avukatın temsil ettiğini yazdığı için hakaret iddiasıyla ve 2 yıl 4 ay hapis istemiyle yargılanıyor (1 Temmuz).
Özdil’e dava: Ulaştırma eski Bakanı Binali Yıldırım da, yolsuzluk iddialarını da işleyen “Beraber Yürüttük Biz Bu Yollarda” kitabında kendisine hakaret ettiği iddiasıyla Yılmaz Özdil ve Kırmızı Kedi Yayınevi yetkilileri hakkında 20 bin TL’lik tazminat davası açtı. Dava, İstanbul Anadolu 29. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde sürüyor (1 Temmuz).
Şık’a kitap davası: Gazeteci Ahmet Şık hakkında Aralık 2014’te çıkan “Paralel Yürüdük Biz Bu Yollarda” başlıklı kitapta eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’a hakaret edildiği iddiasıyla ceza davası açıldı. 2 yıl 8 ay hapsi istenen Şık, 13 Ekim’de İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin karşısına çıkacak.
Pehlivan’a Öz davası: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, eski savcı Zekeriya Öz’e hakaret ve iftira iddiasıyla Odatv.com sitesi yazıişleri müdürü Barış Pehlivan ve eski Hava Kuvvetleri Başsavcısı Ahmet Zeki Üçok’u yargıladığı davada, “hakaret ve iftira” davası açılan benzer haberlere verilen emsal beraat kararlarını inceleyecek. “Zekeriya Öz bana bir komutanın oğlunun seks videosunu izletti” yazısına açılan dava 1 Aralık’ta sürecek.
Tazminat ve ceza davası: İstanbul Anadolu 25. Asliye Hukuk Mahkemesi, Cumhurbaşkanının oğlu Bilal Erdoğan’ın şikayetiyle, yolsuzluk soruşturmasında hakkında takipsizlik kararı verildiğini yazan Taraf muhabiri Aysun Yazıcı’yı 50 bin TL tazminat istemiyle yargılıyor.
23 yıl 4 ay hapis isteniyor: Cumhuriyet gazetesi muhabiri Canan Coşkun hakkında, “Yargıda tartışılan konut satışı” başlıklı haberde İstanbul ve Küçükçekmece’de görevli sekiz savcıya hakaret ettiği iddiasıyla İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 23 yıl 4 ay hapis istemiyle dava açıldı. Dava 12 Kasım’da.
Pehlivan’a Kadı davası: Odatv sitesi yayın yönetmeni Barış Pehlivan, Yasin El Kadı’nın açtığı davadan İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor. 2 yıl 4 ay hapis istemiyle açılan dava 12 Kasım’da.
Hakaret yok, düşünce açıklama var
Milliyet’e dava yok: İstanbul Cumhuriyet Savcısı Umut Tepe, eşinden şiddet gören N.T’in hikâyesinin Milliyet gazetesi Mor Sayfası’nda yayımlanmasında suç unsuru görmedi; “Gazetecinin şiddete maruz kalan bir kadın hakkında olayı haberleştirerek aktarması gazetecilik görevidir. Gazetecinin gazetecilik görevinin engellenmesi, basına tanınan hakların engellenmesine yol açacaktır. Aksi takdirde kamunun gözü kulağı olan basın hiçbir şekilde ödevlerini yerine getiremez” dedi (9 Ağustos).
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sıkıntısı
Temmuz-Eylül döneminde TCK’nın 299. Maddesinden yargılanan biri gazeteci 4 kişi, 4 yılı ertelemeli olmak üzere toplam 7 yıl 9 ay 25 gün hapis cezasına mahkum edildi; 11’i gazeteci toplam 23 kişi yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle 299. Maddeden halen yargılanıyor. Yine 299’dan 19 gazeteciye yeni soruşturma açıldı; 3 de suç duyurusu yapıldı.4 gazeteci hakkında takipsizlik kararı verildi.
Bir gazeteci yayın yoluyla eski Başbakan Erdoğan’a hakarette bulunduğu iddiasıyla TCK’nın 125/3 maddesinden 7 bin 500 TL para cezasına mahkum edildi. Bir üniversite öğrencisi cezası onanınca cezaevine gönderildi. İki gazeteci, üç sendikacı toplam beş kişi, aynı maddeden 2 yıl 8’er ay hapis istemiyle halen yargılanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulunmaktan iki milletvekili (Kemal Kılıçdaroğlu ve Hüseyin Aygün) toplam 45 bin TL manevi tazminat ödemeye mahkum edildi. İki vekil (Selahattin Demirtaş ve Eren Erdem) hakkında da toplam 80 bin TL istemiyle yeni tazminat davası açıldı.
Geçen yılın aynı döneminde biri gazeteci beş kişi, Cumhurbaşkanı seçilen eski Başbakan Erdoğan’a hakaretten (TCK 125) toplam 11 ay 20 gün hapis, 14 bin 100 TL’si ertelenmeli olmak üzere toplam 28 bin 260 TL adli para cezasına mahkum edilmişti.
Temmuz-Eylül döneminde 37’si gazeteci 65 kişihakkında eski Başbakan (TCK 125) ve Cumhurbaşkanı (TCK 299) Recep Tayyip Erdoğan’a yayın yoluyla hakaret ettikleri veya Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulundukları iddiasıyla işlem (mahkumiyet, kovuşturma, soruşturma, şikayet ve tazminat olarak) gördü.
299: 4 kişiye 7 yıl 9 ay 25 gün hapis: Söz konusu üç aylık dönemde, bir gazeteci, bir öğrenci, bir siyasetçi ve bir avukat, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 299. maddesinden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret suçlamasıyla 4 yılı ertelemeli olmak üzere toplam 7 yıl 9 ay 25 gün hapis cezasına mahkum edildi.
23 kişi yargıda: 11 gazeteci, çeşitli siyasi parti mensuplarından 11 kişi ve bir internet kullanıcısı yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle aynı maddeden yargılanmaya devam ediyor.
Bu dönemde gazeteci-yazar Aytekin Gezici mahkum olurken, Vural Nasuhbeyoğlu (Evrensel), Mehmet Akif Koşar (Evrensel), Can Dündar (Cumhuriyet), Onur Erem (BirGün), Mümtazer Türköne (Zaman), Ali Özsoy (Türk Solu), Barış İnce (BirGün), Barış Pehlivan (Odatv), Ender İmrek (Evrensel), Özgür Mumcu (Cumhuriyet), Bekir Coşkun (Sözcü), Cüneyt Arat (gazeteci) ve Gökçe Fırat Çulhaoğlu (Türk Solu) Erdoğan’ın eski ve yeni davalı gazetecileri oldu.
299’dan 19 gazeteciye yeni soruşturma: Son üç ayda, 19 gazeteci hakkında Cumhurbaşkanı’na “hakaret” fillerini düzenleyen TCK’nın 299. Maddesi temelinde yeni soruşturma açıldı. Şikayetleri nedeniyle Musa Kart (Cumhuriyet), Hasan Cemal (T24), Murat Çapan (Nokta), Cafer Solgun (Taraf), Ahmet Altan (gazeteci), İhsan Çaralan (Evrensel), Mustafa Köz (Evrensel), Erol Aral (Evrensel), Levent Kenez (Meydan), Gülizar Baki (Meydan), Atilla Taş (Meydan), Tayfun Talipoğlu, Sedat Ergin (Hürriyet), İzzet Doğan (Hürriyet), Yavuz Baydar (T24), Ertuğrul Özkök (Hürriyet), Ekrem Dumanlı (Zaman), Tevfik Taş (Evrensel) ve U.K (fotoğraf sanatçısı) soruşturma geçiriyor.
Ayrıca, 4 gazeteci hakkında 299. maddesinden açılan soruşturma takipsizlikle sonuçlandı. BirGün yazarı Mustafa Sönmez, Yurt gazetesi eski yayın yönetmeni Merdan Yanardağ, sorumlu müdürü Orhan Şahin ve yetkilisi Mehmet Çağlar Tekin’ın geçirdiği soruşturmada dava açılmasına gerek görülmedi.
Savcı Umut Tepe, Mustafa Sönmez ile ilgili takipsizlik kararında, AİHM içtihadına da atıf yapılarak, “Elbette ki bu (ifade) özgürlüğün kullanımı sınırsız değil. Ama özgür, serbest bir toplumun gereği olarak özgürlüklere öncelik tanınmalı” denildi.
Cumhurbaşkanlık ve Hukuki Araştırmalar Derneği (HUDER), Evrensel gazetesi ve TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan hakkında “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten (TCK 299) yeni şikayetler yapıldı.
Bir gazeteci yayın yoluyla eski Başbakan Erdoğan’a hakarette bulunduğu iddiasıyla TCK’nın 125/3 maddesinden 7 bin 500 TL para cezasına mahkum edildi. Bir üniversite öğrencisi cezası onanınca cezaevine gönderildi. İki gazeteci, üç sendikacı toplam beş kişi, aynı maddeden 2 yıl 8’er ay hapis istemiyle yargılanıyor.
Eski Başbakan da olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulunulduğu iddiasıyla iki milletvekili (Kemal Kılıçdaroğlu ve Hüseyin Aygün) 45 bin TL manevi tazminat ödemeye mahkum edildi. İki vekil (Selahattin Demirtaş ve Eren Erdem) hakkında toplam 80 bin TL istemiyle yeni tazminat davası açıldı.
Başkanlık planları 7 Haziran 2015 Genel Seçim sonuçlarıyla birlikte suya düşen Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim şaşkınlığını üzerinden atar atmaz, eleştirel medyaya yönelik saldırgan üslubuna hızla geri döndü. Erdoğan özellikle yönetim tarzı ve Cumhurbaşkanlık profiline yönelik eleştirileri mahkemelere taşımaya hız verdi.
Hakaret
Madde 125- (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) (1) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.

Cumhurbaşkanına hakaret
Madde 299- (1) Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/35 md.) Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır.
(3) Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.

TCK 299: 4 kişiye toplam 7 yıl 9 ay 25 gün hapis
Son üç ayda, biri gazeteci, bir öğrenci, bir siyasetçi ve bir avukat, TCK’nın 299. Maddesinden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret suçlamasıyla 4 yılı ertelemeli olmak üzere toplam 7 yıl 9 ay 25 gün hapis cezasına mahkum edildi.
4 yıl hapis: Ankara 29. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci-yazar Aytekin Gezici’yi, Cumhurbaşkanı Erdoğan, eski Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ve eski Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’a Twitter yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle toplam 5 yıl 9 ay hapis cezası ve 1 yıl 9 ay karşılığında adli para cezasına çarptırdı. “Cumhurbaşkanına hakaret”ten yaklaşık 4 yıl hapis cezası verildi. (17 Eylül).
Liseliye ertelemeli hapis: Konya 3. Çocuk Mahkemesi, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” iddiasıyla bir süre tutuklu kalan Liseli M.E.A’yi ertelemeli 11 ay 20 gün hapis cezasına ve 3 yıl adli denetime mahkum etti (12 Eylül).
EMEP’liye hapis: Bolu 3. Asliye Ceza Mahkemesi, Emek Partisi (EMEP) Bolu yöneticisi Çağlar Kazak’ı, sosyal medyada Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla ertelemeli 11 ay 20 gün hapse mahkum etti (9 Eylül).
Avukata hakaret cezası: Ankara 32. Asliye Ceza Mahkemesi, hakimlik sınavında “Hepiniz faşist Erdoğan’ın ve sistemin adamlarısınız” dediği iddiasıyla yargıladığı avukat Umut Kılıç’ı, 3 yıl 4 ay 15 hapis cezasına mahkum etti. Sonunda hükmü geri bırakan mahkeme; 1 yıl 6 aylık cezayı “Cumhurbaşkanına hakaret”ten, 1 yıl 10 ay 15 gün hapsi de “Kurul halinde çalış1an kamu görevlisine hakaret”ten verdi (13 Temmuz).
TCK 299: 11 gazeteci ve 12 kişi sanık
11 gazeteci, çeşitli siyasi parti mensuplarından 11 kişi ve 1 internet kullanıcısı yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret”ten ve TCK’nın 299. Maddesinden yargılamaya devam ediyor.
İki gazeteciye dava: Evrensel gazetesi sorumlu müdürü Vural Nasuhbeyoğlu ve gazete sahibi Mehmet Akif Koşar hakkında, “Ali İsmail’in faili Erdoğan’dır” başlıklı haber nedeniyle Cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla dava açıldı. Dava 1 Ekim’de (22 Eylül).
Dündar’ın “Erdoğan” davası: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, “Fezlekeleri Okumak Hakkımız” ve “Arkadaşın Babası” başlıklı köşe yazısı ve yazı dizisinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla Cumhuriyet gazetesi yayın yönetmeni Can Dündar’ı 11 yıl 4 ay hapis istemiyle yargılamaya devam etti. Dosyaya 25 Aralık polis fezlekesi de dahil edildi. TCK 125. maddeden açılan iki ceza davası 17 Aralık’ta sürecek (17 Eylül).
Erem’e dava: BirGün gazetesi muhabiri Onur Erem hakkında, Google arama sonuçlarında hırsız ve katil aramalarının AKP ve Erdoğan ile eşleştirildiğini haberleştirdiği için “Cumhurbaşkanı’na hakaret” gerekçesiyle ve 4 yıl 8 ay hapis istemiyle dava açıldı (15 Eylül).
Erdoğan’a hakaret davası: Tokat 1. Asliye Ceza Mahkemesi, Facebook’ta Özgecan Arslan’ın ölümü sonrasında “Neden yas ilan etmiyorsun lan!” yazdığı için bir süre tutuklu kalan ÖDP Tokat Merkez İlçe Başkanı Önder Konuk’u, “Cumhurbaşkanına hakaret”ten yargılamaya başladı. 7 yıl hapsi istenen Konuk’un davası 11 Aralık’a kaldı (11 Eylül).
Hakaretten elektronik kelepçe: Edirne Sulh Ceza Mahkemesi,İpsala’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Facebook hesabından hareket ettiği gerekçesiyle tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılan Erkan K’yi, savcılık itirazının ardından elektronik kelepçeli ev hapsiyle cezalandırdı (10 Eylül).
Türköne mahkemeye çıktı: Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 16 Mart 2014 tarihli “Mecbur olmasa bu kadar kötü olur mu?” yazısından eski Başbakan Erdoğan’a hakaret etmekle suçlanan Zaman gazetesi yazarı Mümtazer Türköne’yi TCK 125/3 maddeden yargılıyor (20 Ağustos).
Dokuz kişi dava: İzmir Başsavcılığı, ÖDP ve Birleşik Haziran Hareketi’nden Onur Kılıç ile Arman Hekimoğlu, Ozancan Özgür, Gizem Keçeci, Yunus Sağlam, Berivan Sert, Mert Can, Devrim Cem Erturan ve Mahir Yurdusever hakkında sloganlar yoluyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettikleri iddiasıyla ve 4 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açtı. Dava, İzmir 19. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 13 Kasım’da görülecek (23 Temmuz).
Afişe dava: CHP Zeytinburnu İlçe Başkanı Barbaros Doğruel hakkında, ilçe binasına asılan “Her yer rüşvet her yer yolsuzluk” yazılı afiş nedeniyle, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçlamasıyla dava açıldı (17 Temmuz).
Pehlivan’a Erdoğan davası: Odatv yayın yönetmeni Barış Pehlivan, “Şaşırtıcı Benzerlik” başlıklı haberde Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret edildiği iddiasıyla 20 Ekim’de 4 yıl 8 ay hapis istemiyle hakim karşısına çıkacak.
İmrek’e 299’dan dava: Evrensel gazetesi yazarı Ender İmrek, TBMM Yolsuzluk Soruşturma Komisyonu’na yayın yasağı getirilmesini “Yolsuzluk, hırsızlık, rüşvet gizlenebilir mi?” diye eleştirdiği için “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten yargılanmaya başladı. İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, davayı 20 Ekim’e bıraktı. İmrek’in 4 yıl 8 ay hapsi isteniyor.
İnce’nin davası başladı: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Başbakan’a hakaretten yargılandığı davada akrostişli savunma metni yoluyla “Cumhurbaşkanı’na hakaret” ettiği iddiasıyla BirGün gazetesi yayın yönetmeni Barış İnce’yi yargılamaya başladı. İnce, “TCK 299. Maddesi artık 301. Maddeye dönüştü. Cumhurbaşkanlığı makamına hakaret etmiyoruz. Hakaret eden makamda oturup makamla alakası olmayan işler yapan kişidir” dedi. Dava 22 Ekim’e kaldı.
Mumcu’ya dava: Cumhuriyet gazetesi yazarı Özgür Mumcu hakkında, 18 Mart tarihli “Zalim ve Korkak” yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla (TCK, 299) ceza davası açıldı. Mumcu, 8 Ekim’de İstanbul 2. Asliye Ceza mahkemesi’nde hakim karşısına çıkacak (1 Temmuz).
Coşkun’a Erdoğan davası: Sözcü gazetesi yazarı Bekir Coşkun, “Saray Var Vezir Eder, Saray Var Rezil Eder” başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla Küçükçekmece 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor (1 Temmuz).
Görme engelli haberciye iki dava: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kul hakkı yemekle eleştiren Adana’daki görme engelli gazeteci Cüneyt Arat’a Adana Asliye Ceza Mahkemesi’nde iki dava açtı. Davalar 14 Ekim ve 21 Aralık’ta görülecek (1 Temmuz).
TCK 299: 19 gazeteciye yeni soruşturma, 4’üne de takipsizlik
Temmuz-Eylül 2015 döneminde 19 gazeteci hakkında TCK’nın 299. Maddesi temelinde yeni soruşturma açıldı. Haklarında daha önce 299. maddesinden soruşturma başlatılan 4 gazeteci hakkında takipsizlik kararı verildi.
Cemal’e ikinci soruşturma: T24 sitesi yazarı Hasan Cemal hakkında, “Heyy sen!” başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “aşağılık bir şekilde iftira ettiği” iddiasıyla TCK’nın 299. Maddesinden soruşturma açıldı (29 Eylül).
Yurt’a dava yok: İstanbul Başsavcılığı, “Diktatörün Savaş Hükümeti” ve “Diktatörün Kulakları” gibi haberlerinden dolayı Yurt gazetesi eski yayın yönetmeni Merdan Yanardağ, sorumlu müdürü Orhan Şahin ve yetkilisi Mehmet Çağlar Tekin hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret”ten dava açılmasına gerek olmadığına kararı verdi (25 Eylül).
Üç soruşturma: Evrensel gazetesi başyazarı İhsan Çaralan iki yazısı nedeniyle, yazarları Mustafa Köz ve Erol Aral da, birer yazıları nedeniyle Cumhurbaşkanı’na hakaret şüphesiyle soruşturma açıldı (22 Eylül).
Solgun’a soruşturma: Meydan gazetesi yazarı Cafer Solgun hakkında, gazetenin Yılmaz Odabaşı’nın “AKP: Sonun Başlangıcı” başlıklı yazısını sehven kendi adıyla yayınlamasından sonra “Cumhurbaşkanına hakaret” şüphesiyle soruşturma başlatıldı (22 Eylül).
Altan’a iki soruşturma: Ankara Başsavcılığı, Samanyolu Haber kanalında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP’yi eleştiren gazeteci Ahmet Altan hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “kin ve düşmanlığa tahrik” şüphesiyle soruşturma başlattı (20 Eylül).
Ertesi gün de, Grihat sitesine “Saraylarda oturabilmek için gencecik çocukları öldürüyorlar” başlığıyla mülakat veren Altan’a ikinci bir soruşturmanın haberi geldi.
Kenez, Taş ve Baki’ye soruşturma: Meydan gazetesi yayın yönetmeni Levent Kenez hakkında, HDP liderinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Gezi eylemleri ölümlerinden sorumlu tutan açıklamalarını 5 Ağustos 2015’te haberleştirilmesiyle ilgili TCK 299. Maddeden soruşturma başlatıldı (17 Eylül).
Meydan gazetesi yazarı Atilla Taş ve sorumlu müdür Gülizar Baki hakkında, 19 Ağustos’ta çıkan ‘Sahiden inandınız mı?” yazısında Cumhurbaşkanını bir asker cenazesini mitinge çevirdiği yolundaki eleştiri nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” şüphesiyle soruşturma açıldı.
Cemal’a soruşturma: İstanbul Başsavcılığı, “Akan kanın bir numaralı sorumlusu Saray’daki Sultan’dır, nokta!” başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla T24.com.tr sitesi yazarı Hasan Cemal hakkında soruşturma başlattı (17 Eylül).
Çapan’a soruşturma: Nokta dergisi sorumlu müdürü Murat Çapan hakkında, fotomontaj yoluyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı asker cenazesinde selfie çekerken gösterdiği gerekçesiyle “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “terör örgütü propagandası”ndan (TMK 7/2) soruşturma açıldı (16 Eylül).
Yağma haberine takipsizlik: İstanbul Başsavcılığı Basın Bürosu’ndan Savcı Umut Tepe, “İstanbul yağması kar kalsın diye” yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret”ten hakkında soruşturma yürüttüğü BirGün yazarı Mustafa Sönmez’le ilgili takipsizlik kararı verdi. AİHM içtihadına atıf yapılan kararda, “Elbette ki bu (ifade) özgürlüğün kullanımı sınırsız değil. Ama özgür, serbest bir toplumun gereği olarak özgürlüklere öncelik tanınmalı” denildi (11 Eylül).
Kart’a ikinci soruşturma: Cumhuriyet gazetesi çizeri Musa Kart hakkında, “Son balkon konuşması” konulu karikatürü nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şikayetiyle soruşturma açıldı (9 Eylül).
Talipoğlu da ifade verdi: Gazeteci Tayfun Talipoğlu da, Yurt gazetesinde çıkan “Yeseniz de yemeseniz de” yazısı nedeniyle, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” şüphesiyle ifade verdi (9 Eylül).
Hürriyet’e soruşturma: Bakırköy Başsavcıvekili İdris Kurt, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Dağlıca açıklaması: “400 milletvekili alınsaydı, bunlar olmazdı” şeklindeki tweet nedeniyle, Hürriyet gazetesi yetkilileri Sedat Ergin ve İzzet Doğan hakkında “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret” şüphesiyle soruşturma başlattı (7 Eylül).
Baydar’a soruşturma: Bugün gazetesi yazarı Yavuz Baydar hakkında, “Tek hedef var artık; Sorunlu İktidarı Uzattıkça Uzatmak” ve “Değişmiştir derken sistemi çökertmek ancak böyle olur” yazılarında “Cumhurbaşkanına hakaret” ettiği gerekçesiyle soruşturma açıldı (5 Eylül).
Özkök’e soruşturma: “Utan Ey Büyük Adam” yazısından Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök hakkında “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten soruşturma başlatıldı. Özkök “Cumhurbaşkanı’na katil diyecek kadar kendimden geçmedim” diye yazdı (5 Eylül).
Dumanlı için soruşturma: Bakırköy Başsavcılığı, 1 Eylül’de Kanaltürk TV’ye yaptığı açıklamaları nedeniyle Zaman gazetesi Genel yayın müdürü Ekrem Dumanlı hakkında, “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “tehdit” şüphesiyle soruşturma başlattı (4 Eylül).
Kart’a soruşturma: Cumhuriyet gazetesi çizeri Musa Kart hakkında, “Gemisini yürüten kaptan” karikatüründen “Cumhurbaşkanı’na hakaret” şüphesiyle soruşturma açıldı (3 Eylül).
Erdoğan’a hakaretten soruşturma: Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Twitter hesabından hakaret etmekle suçlanarak gözaltına alınan fotoğraf sanatçısı Ü.K. “Cumhurbaşkanı’na hakaret” şüphesiyle soruşturma da geçiriyor. Ü.K, savcılık ifadesinde, hesabının bilmediği kişilerce ele geçirildiğini açıkladı (27 Ağustos).
Taş’a soruşturma: Evrensel gazetesi yazarı Tevfik Taş hakkında, “Korkunçtur Müslüman Olmayanın Müslümanlığı” yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret” şüphesiyle soruşturma açıldı (29 Temmuz).
TCK 299’dan üç suç duyurusu
Cumhurbaşkanlık ve Hukuki Araştırmalar Derneği (HUDER), Evrensel gazetesi ve TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan hakkında “Cumhurbaşkanı’na hakaret” (TCK 299) suçlamasıyla şikayette bulundu.
Candan için şikayet: Cumhurbaşkanlık, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan’ın Kaçak Saraya ilişkin açıklamalarıyla ilgili “hakaret ve iftira” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu (3 Eylül).
Erdoğan’dan şikayet: Cumhurbaşkanı Erdoğan Suruç’ta 30’u aşkın kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırıdan AK Parti iktidarını sorumlu tutan haber nedeniyle Evrensel gazetesi hakkında suç duyurusunda bulundu (31 Temmuz).
Çalışkan için şikayet: Hukuki Araştırmalar Derneği (HUDER), Twitter mesajında “Cumhurbaşkanına hakaret ettiği” iddiasıyla Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Koray Çalışkan hakkında, Ankara Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (30 Temmuz).
125’den bir mahkum, beşi sanık
Bir gazeteci yayın yoluyla eski Başbakan Erdoğan’a hakarette bulunduğu iddiasıyla TCK’nın 125/3 maddesi uyarınca 7 bin 500 TL para cezasına mahkum edildi. Bir üniversite öğrencisi cezası onanınca cezaevine gönderildi. İki gazeteci, üç sendikacı toplam beş kişi, aynı maddeden 2 yıl 8’er ay hapis istemiyle yargılanıyor.
Twitlere iki Erdoğan davası: Türk Solu dergisi başyazarı Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Twitter yoluyla eski Başbakan Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle İstanbul 44. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor. TCK 125/3’ten açılan dava 15 Aralık’ta sürecek. Çulhaoğlu, IŞİD’in Telafer’e saldırısı üzerine attığı bir tweet’le ilgili aynı suçlamayla yargılanıyor. Bu davaya da, İstanbul 24. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 28 Ocak 2016’da bakılacak (17 Eylül).
Öğrenci tutuklandı: Cumhurbaşkanı Erdoğan’a başbakan olduğu dönemde “diktatör” dediği için tutuklanan ve 16 gün sonra tahliye edilen üniversite öğrencisi Aykutalp Avşar, Yargıtay TCK’nın 125. Maddeden verilen cezayı onayınca yeniden cezaevine konuldu (7 Ağustos).
Üç sendikacı sanık: İzmir 39. Asliye Ceza Mahkemesi, İzmir Konak’ta Berkin Elvan’ı anan DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, KESK Dönem Sözcüsü Abdullah Tunalı, Genel-İş Sendikası şube yöneticisi Ali Rıza Duran’ı eski Başbakan Erdoğan’a hakaretten (TCK 125) yargılamaya devam etti. 2 yıl 8’er ay hapis istemiyle açılan dava 5 Kasım’a kaldı (10 Temmuz).
Özsoy’a dava: Türk Solu dergisi yayın yönetmeni Ali Özsoy hakkında, “Hırsız Var” kitabında “Cumhurbaşkanına hakaret ettiği” iddiasıyla ve 2 yıl 8 ay hapis istemiyle dava açıldı. TCK’nın 125/3 maddesinden açılan dava İstanbul Çağlayan 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyor (7 Temmuz).
İnce’ye ceza: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 17-25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarına dair bir haberde eski Başbakan Erdoğan’a hakaret edildiği iddiasıyla BirGün gazetesi yayın sorumlusu Barış İnce’yi TCK’nın 125/3 maddesi uyarınca 7 bin 500 TL para cezasına mahkum etti (7 Temmuz).
İki siyasetçi 45 bin TL tazminat cezası
Eski Başbakan da olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulunulduğu iddiasıyla iki milletvekili (Kemal Kılıçdaroğlu ve Hüseyin Aygün) 45 bin TL manevi tazminat ödemeye mahkum edildi. İki vekil (Selahattin Demirtaş ve Eren Erdem) hakkında toplam 80 bin TL istemiyle yeni tazminat davası açıldı.
Erdoğan tazminat kazandı: Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi, TBMM Grup toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesine yönelik suçlamaları nedeniyle CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu 20 bin TL tazminat ödemeye mahkum etti (10 Eylül).
Demirtaş’a iki tazminat dava: Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suruç katliamını Saray’a bağlı özel gladyo örgütü yaptı” ve “Seçim öncesi hırsızdan hesap sorarız deyip, seçim sonrası hırsızın sarayında zevki sefa sürenler midir şerefli olanlar? Şeref kavramını kullanmaya kalkmasınlar, hadlerini bilsinler” diyen HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında toplam 70 bin TL’lik iki tazminat davası açtı (11 Ağustos).
Vekile dava: Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP İstanbul milletvekili Eren Erdem’e Suruç katliamıyla ilgili “kaçak saray delisinin silahlarıyla beslenen örgüt” ifadesi nedeniyle 10 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı (4 Ağustos).
Aygün’e 25 bin TL ceza: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, Gezi sürecinde eylemcilerin “O. Çocuğu Tayyip” sloganlarını Twitter’da paylaştığı gerekçesiyle CHP eski Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün’e eski Başbakan Erdoğan’a hakaretten verilen 25 bin TL’lik tazminat cezasısını onadı. Aygün, bir Yargıtay üyesinin yüksek bulduğu tazminat cezasını AYM’ye taşıyacak (7 Temmuz).
Hakaret yok, düşünce açıklama var
Yurt’a dava yok: İstanbul Başsavcılığı, “Diktatörün Savaş Hükümeti” ve “Diktatörün Kulakları” gibi haberlerinden dolayı Yurt gazetesi eski yayın yönetmeni Merdan Yanardağ, sorumlu müdürü Orhan Şahin ve yetkilisi Mehmet Çağlar Tekin hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret”ten dava açılmasına gerek olmadığına kararı verdi (25 Eylül).
Savcılık, “AİHM’in birçok kararında değinilen ve belirlenen ilkeler de dikkate alınarak, siyasetçilerin ve toplumun gözü önünde olan tanınmış kişilerin eleştirilmesinin sınırlarının normal bir bireye kıyasla daha geniş olduğu, yazıda eleştirinin ötesinde suç oluşturabilecek bir beyanın bulunmadığı anlaşıldı…” dedi.
Yağma haberine takipsizlik: İstanbul Başsavcılığı Basın Bürosu’ndan Savcı Umut Tepe, “İstanbul yağması kar kalsın diye” yazısı nedeniyle “Cumhurbaşkanına hakaret”ten hakkında soruşturma yürüttüğü BirGün yazarı Mustafa Sönmez’a dava açmadı. AİHM içtihadına atıf yapılan kararda, “Elbette ki bu (ifade) özgürlüğün kullanımı sınırsız değil. Ama özgür, serbest bir toplumun gereği olarak özgürlüklere öncelik tanınmalı” dedi (11 Eylül).
HDP’lilere davalar
Fezlekeler: Halkın Demokrasi Partisi (HDP) milletvekilleri ve bağımsız vekiller hakkında Temmuz-Eylül aylarında fezleke düzenlenip düzenlenmediği Adli tatil nedeniyle bilinmiyor. Ancak medyada, HDP yetkilileri hakkında savcılıkların harekete geçtikleri veya haklarında şikayetler olduğu yönünde çok sayıda haberler çıktı.Yargıtay C. Başsavcılığı “Anayasa’nın siyasi partilerle ilgili maddelerine aykırılık” gerekçesiyle HDP için inceleme başlattı.Aynı dönemde, Cumhuriyet Halk Partili (CHP) milletvekilleriyle ilgili 5, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekillerine dair 1, HDP’lilerle ilgili 2 fezleke düzenlendiği gündeme geldi.
Demirtaş’a soruşturma: Diyarbakır Başsavcılığı, HDP Eş Genel BaşkanıSelahattin Demirtaş hakkında “PKK örgütü propagandası yapmak”, “suç işlemeye alenen teşvik” ve “Cumhurbaşkanı’na hakaret” gerekçeleriyle soruşturma başlattı (8 Eylül).
Yüksekdağ için fezleke: Urfa Başsavcılığı, 19 Temmuz’da Suruç’ta yaptığı konuşmada “Biz sırtımızı YPJ’ye, YPG’ye ve PYD’ye yaslıyoruz bunu söylemekte ve savunmakta hiçbir sakınca görmüyoruz” diyen HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’ın dokunulmazlığının kaldırılması için fezleke hazırladı (5 Ağustos).
Bahçeli için şikayet: Özgürlükçü Hukukçular Derneği, “İzmir’de Marmaris’te yazlıklarında yatıp, AKP’nin olmasın diye oyunu MHP’ye vermeyen; ama HDP’yi Meclis’e taşıyan zavallılar, Türkiye’nin kaymağını yiyenler, Boğaz’da, yalılarda viskisini yudumlayıp oyunu HDP’ye veren şerefsizler. Şimdi, HDP ile koalisyonu kurun” diyen MHP lideri Devlet Bahçeli hakkında “hakaret” ve “kin ve düşmanlığa tahrik” iddiasıyla suç duyurusunda bulundu (4 Ağustos).
CHP’ye 5, AKP’ye 1, HDP’ye 2 fezleke: CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, CHP Genel Başkan Yardımcısı Haluk Koç, CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, CHP milletvekilleri Aykut Erdoğdu ve Aytuğ Atıcı, AKP Osmaniye Milletvekili Suat Önal, HDP Grup Başkanvekili Pervin Buldan, HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız hakkındaki yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin Başbakanlık Tezkereleri Meclis’e gönderildi (30 Temmuz).
Demirtaş’a bir soruşturma, bir fezleke: Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 6-8 Ekim 2014’te yaşanan olaylarla ilgili HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında TCK’nın 214/2 maddesi uyarınca ve “Halkın bir kısmını diğer bir kısmına karşı silahlandırarak, tahrik etmek” şüphesiyle soruşturma başlattı. Suç işlendiğine kanaat getirilirse Demirtaş 24 yıl hapis istemiyle fezleke hazırlanacak ve Meclis Başkanlığı’na sunulmak üzere Adalet Bakanlığı’na gönderilecek.
Ankara Başsavcılığı, 7 Haziran 2015 Genel Seçimleri öncesinde “AKP’nin 3 bin 500 kişilik hile timi var. Başında da Süleyman Soylu var” sözleri üzerine Demirtaş’ın dokunulmazlığının kaldırılması talebiyle fezleke hazırlanmıştı.
Talimat sonrası HDP’ye inceleme: MHP lideri Bahçeli’nin 27 Temmuz’da HDP’nin kapatılması için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığını harekete geçmeye çağırmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan da “HDP yetkilileri bedel ödemeli” sözleriyle HDP’li vekillerin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını istedi.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı “Anayasa’nın siyasi partilerle ilgili maddelerine aykırılık” gerekçesiyle HDP için inceleme başlattı (29 Temmuz). HDP’li Milletvekilleri ise kendi dokunulmazlıkların kaldırılması için 80 imzalı bir dilekçe ile TBMM’ye başvurdu (30 Temmuz).
Yasaklamalar, Kapatmalar, Toplatmalar
Temmuz-Eylül 2015 döneminde 101 site ve 40 Twitter hesabı, 178 URL/bazlı haber sansüre uğradı. bir yayın yasağı kararı çıktı. üç TV kanalı, üç mizah dergisi, iki kitap, bir film sansüre uğradı. En az bir olayda akreditasyon ayrımcılığına başvuruldu; ayrıca üç sansür olayı yaşandı.
Geçen yılın aynı döneminde beş site ve site haberine, bir film, bir konsere yasak gelmiş, iki genel yayın yasağı kararı sürdürülmüştü. Cezaevlerinde iki haberleşme yasağı yaşanmıştı.
Siirttenote sitesine ikinci engel: TİB, Siirt merkezli siirttenote.net haber sitesinin erişimini “idari tedbir” kararıyla engelledi (28 Eylül).
Üç TV platform dışına: Türk Telekom bünyesinde faaliyet gösteren TTNet’in dijital yayın platformu TİVİBU, Gülen Cemaati’ne yakın Bugün TV, Samanyolu Haber ve Mehtap TV’nin yayınlarına son verdi (27 Eylül).
Siirttenote sitesine engel: TİB, Siirt merkezli siirttenote.com haber sitesinin erişimini “idari tedbir” kararıyla engelledi (19 Eylül).
Aysever’e basın kartı yok: İstanbul Basın Yayın İl Müdürlüğü, yıllarca CNN Türk’te program sunan BirGün gazetesi yazarı Enver Arseven’in basın kartı başvurusunu “Mesleki çalışmalarının yetersiz” diyerek reddetti (19 Eylül).
54 haber, 17 Twitter hesabına sansür: İstanbul 2. Sulh Ceza Hakimi Durmuş Karaçalı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın asker cenazesi önünde selfie çektiği fotomontaj kapağı yayınlayan Nokta Dergisi sitesi ve 54 gazete, TV ve internet haber sitesinde çıkan habere ve 17 Twitter hesabına erişim engeli getirdi. Sansürlenenler arasında Hürriyet, Cumhuriyet, CNN Türk, Zaman, Samanyoluhaber, Sözcü, Rotahaber, OdaTV, Haber7 ve AHaber de var (18 Eylül).
“Nokta” haberine sansür: Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın sitesinde herhangi bir karar olmamasına rağmen bianet’in “Nokta Dergisi’ne Polis Baskını” haberine erişim engeli geldi (16 Eylül).
Cumhuriyet.com.tr’ye sansür: Türk Telekom şirketinden sonra, TTNET, Uydunet, PTT Cell gibi internet sağlayıcısı de Cumhuriyet.com.tr sitesine sansür getirdi (13 Eylül).
DİHA sitelerine 10 sansür: 24 Temmuz günü 90’a yakın siteyle birlikte engellenen Dicle Haber Ajansı’nın 10. adresine de erişim engeli getirildi. DİHA, www.diclenews.org’un engellenmesi üzerine haber yayınlarını başka adreslere taşımıştı ancak Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı sırasıyla www.diclehaber.com, www.diclehaber.com.tr, www.dihanews.net, www.dihanews.com, www.diclenews.com www.diclenews.org, www.diclehaber.info, www.diclenews.info, dihanews.info ve www.dihahaber.info adreslerine erişimi engelledi (5 Eylül).
Kitap yasağı: İmralı Cezaevi’ndeki PKK lideri Abdullah Öcalan’a kendisinin yazdığı Demokratik Ulus Çözümü kitapları “örgüt propagandası içerdiği” iddiasıyla verilmedi (1 Eylül).
Üzümcü atıldı: Tiyatro oyuncusu Levent Üzümcü, İstanbul Şehir Tiyatroları’ndan ihraç edildi. İhraç kararının gerekçeleri arasında Üzümcü’nün politik görüşü, 2013 yılında Sosyalist Enternasyonal’de yaptığı konuşma, basına verdiği demeçler ve sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar gösterildi. Meslektaşlarından destek gören Üzümcü, kararın siyasi olduğunu belirtti ve hukuki süreç başlatacağını söyledi (28 Ağustos).
Site sansürüne devam: TSK’nın PKK’ya yönelik operasyonlarının başlamasıyla Ankara Gölbaşu Sulh Ceza Hâkimliği’nin sansürlediği Twitter hesapları arasında @BahoZ_RezaN, @zaphaber, @ M_Gewda, @Kocgirii_Siyar, @yenisehirdhm, @herekolcudii, @BahtiyarDogan, lekolin.info, kurdnewshaber.com, timekurd.com ve cnnkurd.org, hezenparastin.org/tr/ de var (27 Ağustos).
Cezaevinde sansür: Kocaeli Kandıra 1 No’lu F Tipi Hapishanesi’nde Leman, Uykusuz ve Penguen gibi mizah dergilerini “sakıncalı” bulunduğu, mahkûmların özellikle gazetecilere yazdıkları mektupların engellendiği iddia edildi (15 Ağustos).
Dört siteye Erdoğan sansürü: İstanbul 9. Sulh Ceza Hâkimliği, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talebiyle, Prof. Mehmet Altan’ın “Ülkeyi yakıp yıkarak başkan olunabilir mi?” yazısının yayımlandığı Gazete 360, T24, Van Bülten ve Son Gündem gibi sitelerdeki linklere erişimi engelledi (14 Ağustos).
50 habere sansür: İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği, Star Medya Grubu’nun sahibi Ethem Sancak’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a olan sevgisini “Erdoğan’ın dürüstlüğünü, yiğitliğini gördüm, gördükçe aşık oldum” sözleriyle ifade etmesiyle ilgili 50 habere erişim yasağı getirdi (14 Ağustos).
Twitter’da şeffaf değiliz: Twitter şeffaflık raporuna göre, 2015’in ilk 6 ayında Türkiye’den 408 mahkeme kararı ile silme talebi gitti; ayrıca 125 twitter hesabı donduruldu, 1667 mesaj silindi. Twitter’a içerik çıkarma için yollanan 442 yargı kararından 408’i Türkiye’den (11 Ağustos).
Dagmedya sitesine sansür: Veri gazeteciliği yapan dagmedya.net sitesi Ankara Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği’nin 8 Ağustos’ta verdiği kararla erişime kapatıldı. Site yetkilileri karara itiraz ettiler (11 Ağustos).
DİHA sitesine 4. Sansür: TİB, Yüksekova’da özel timlerin 5 Ağustos’ta bir şantiyeye yaptığı baskında gözaltına aldığı inşaat işçilerine dönük kötü muamelesine dair servis edilen haberin hemen ardından DİHA’nın 4. internet sitesine erişimi engelledi (8 Ağustos).
Gündem aboneliği reddedildi: Maltepe 3 Nolu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Özgür Gündem Gazetesi’ne abone olmak isteyen tutuklu Hossein Ghorbani Shangol’un talebini, “sakıncalı” diye geri çevirdi (7 Ağustos).
Facebook’tan bianet’e sansür: Facebook, Brezilya’daki homofobik saldırılara tepki gösteren KaosGL sitesinde yer alan haberin sansürlenmesini konu eden bianet’in “Facebook’tan Kaos GL’ye ‘Çıplaklık’ Sansürü” haberini sansürledi (30 Temmuz).
KaosGL sitesine sansür: Facebook, Brezilya’daki homofobiyi protesto etmek için soyunan eşcinsel çiftle ilgili KaosGL.org sitesinde yer alan haberi sansürledi (29 Temmuz).
Yayın yönetmenleriyle toplantı: Başbakan Ahmet Davutoğlu, TSK’nın Kandil’i bombaladığı sırada Dolmabahçe’deki Başbakanlık Çalışma Ofisi’inde bazı basın yayın organlarının genel yayın yönetmenleriyle bir araya geldi (25 Temmuz).
Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan ile AKP Ankara Milletvekili Ertan Aydın’ın da katıldığı “basına kapalı” toplantıda, Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Sedat Ergin, Daily Sabah Genel Yayın Yönetmeni Serdar Karagöz, Haber Türk Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Selçuk Tepeli, Hürriyet Daily News Genel Yayın Yönetmeni Murat Yetkin, Türkiye Gazetesi Genel Yayın yönetmeni İsmail Kapan, Yeni Akit Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hasan Karakaya, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fikret Bila, Vatan Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İsmail Yuvacan, Star Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Nuh Albayrak, Yeni Şafak Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Karagül, Diriliş Postası Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hakan Albayrak, Akşam Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Murat Kelkitlioğlu ile Sabah Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı Metin Yüksel de vardı.
96 site ve 23 Twitter hesabına sansür: TİB, TSK’nın Kandil Dağı’nı bombaladığı sırada ve bunu izleyen günlerde Fırat Haber Ajansı (ANF), Dicle Haber Ajansı (DİHA), Hawar Haber Ajansı (ANHA) Özgür Gündem gazetesi, Yüksekova Haber, Sendika.org, RojNews, Rudaw, BasNews, ETHA ve JİNHA dahil 96 site ve 23 Twitter hesabına erişim engeli getirdi. Karar 48 saat içinde Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği’nce onandı (25 Temmuz).
14 site haberine sansür: İstanbul 9. Sulh Ceza Mahkemesi, eski Milli Eğitim Bakanı Dinçer hakkındaki intihal iddialarıyla ilgili Işıl Cinmen’in bianet’te yayınlanan makalesine erişim yasağı getirdi. Milliyet, İnternethaber, Memurlar.net, CNNTürk, Cumhuriyet, Aktifhaber, Sondakika, Hürriyet, Haberx, Radikal, BirGün, Bugün ve Sabah’ın haber sitelerinde konuyla ilgili haberlere URL temelli yasak getirildi (23 Temmuz).
41 sitenin “Suruç” görüntülerine sansür: Suruç Sulh Ceza Hakimliği, Suruç Başsavcılığının başvurusuyla, 32 sivilin öldüğü bombalı saldırıya ilişkin görüntülerinin 41 site ve sosyal medya platformundan kaldırılmasına karar verdi (22 Temmuz) : Addhaber.com, Aktifhaber.com, Ajans23.com, Ajanstvhaber.com, Aydinlikgazete.com.tr, Beyazgazete.com, Birhaberoku.com, Canlihaber.com, Cnnturk.com, Cumhuriyet.com.tr, Diken.com.tr, Dursunalierzincanli.web.tv, Evrensel.net, Etha.com.tr, Facebook.com, GazeteLobisi.com, Haber7.com, Haberler.com, Haberturk.com, Haberduyum.com, Hakimiyet.com, Hurriyet.com.tr, Ihlassondakika.com, Imctv.com.tr, Internethaber.com, IstanbulTimes.com.tr, İzleneo.net, Medya365.com, Resimgorsel.com, Rotahaber.com, SarıZeybek.com, Sanliurfa.com.tr, Sondakika.com, Subuohaber.com, Timeturk.com, Twitter.com, YemekProgramları.com, Yenisafak.com.tr, Yeniulke.net, YonHaber.com ve YouTube.com.
Suruç’a yayın yasağı: Suruç Sulh Ceza Hakimliği, Başsavcılığın başvurusuyla 32 sivilin öldüğü bombalı saldırıya ilişkin görüntülere yayın yasağı getirdi. Urfa 2. Sulh Ceza Hakimliği, “olayın üstünden üç gün geçti. Tedbirin fonksiyonu kalmadı” diyerek yasağı kaldırdı (22 Temmuz).
Bir akreditasyon daha: Ramazan Bayramı namazı için İstanbul Ataşehir’deki Mimar Sinan Camisi’ne gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı izleyen Cihan Haber Ajansından Fatih Yılmaz ve Resul Yönet’e akreditasyon uygulandı (17 Temmuz).
Site açıldı: 2014’teTİB kararıyla ve “müstehcenlik” gerekçesiyle kapatılan Amerikan mizah sitesi funnyordie.com, Penguen ve BirGün yazarı Kaan Sezyum’un itirazıyla tekrar açıldı (15 Temmuz).
Koçak işten çıkarıldı: Notre Dame de Sion Lisesi’nin öğrenci fanzinindeki bazı ifadeler sebebiyle edebiyat öğretmeni Melike Koçak’ı işten çıkarmasına TYS tepki gösterdi, Koçak’ın işe geri alınması için imza kampanyası başlatıldı (9 Temmuz).
Cezaevinde kitap yasak: Maltepe L Tipi Cezaevinde dört aydır tutuklu bulunan Britanya vatandaşı Steve Kaczynski, “devlet eleştirildiği” iddiasıyla dergi, gazete ve kitapların kendisine verilmediği için başladığı açlık grevinin 15. gününde. Kitaplar ya da dergiler hakkında herhangi bir toplatma/yasaklama kararı yok (9 Temmuz).
11 site ve 1 bloga sansür: İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliği, dönemin Best Air Şirketi genel müdürü Sadettin Gezmez ile ilgili bir taciz şikayetini haberleştiren 12 site (hurriyet.com.tr, yenisafak.com.tr, bianet.org, turizmdebusabah.com, turkiyehaberci.com, airkule.com, patronlardunyasi.com, aktifhaber.com, turkhukuksitesi.com, haberaktuel.com ve article.wn.com) ve dincergokce.blogcu.com blogu haberi için erişim engeli kararı verdi (8 Temmuz).
“Adressiz sorgular” yasak: Danıştay 10. Dairesi, yönetmenler Mustafa Diyar Demirsoy ile Mehmet Ali Gündoğdu’nun Güneydoğu’daki faili meçhul cinayetlerine dair “Adressiz Sorgular” filmini “kriterlere uygun değil” diye reddeden Kültür ve Turizm Bakanlığı kararını onadı. Demirsoy davayı Anayasa Mahkemesine taşıyacak (8 Temmuz).
Habercilik
Uğur Mumcu cinayet davasının sanığı Star gazetesine köşe yazarı oldu. Star gazetesi köşe yazarı Cem Küçük, Ahmet Hakan’ı ölümle tehdit etti; Doğan Yayın Grubu’na yönelik “terör” soruşturmasını alkışladı. Aydın Doğan’ı hedef alan Güneş’in “Doğan Grubu hesap verecek” manşeti yargıya taşındı. Cumhuriyet gazetesi, Ipek Grubu’na operasyona tepki gösterdi, baskılar karşısında dayanışmaya çağırdı.
Güneş hedef aldı: Güneş gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a mektup yazan Doğan Yayın Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan’ı, “Laga Lugayı bırak, itirafa bak” manşetiyle hedef aldı (29 Eylül).
Star’ın “ajan” dedikleri: Star gazetesinin 22 Eylül’de “Fransız ve Alman ajanları” olarak hedef gösterdiği, Suriyelilerin yürüyüşü sırasında gözaltına alınan beş kişi birinin, kayıp kardeşini aramaya gelen bir Suriyeli, diğerlerinin de bu kişiye yardım için gelen çocukluk arkadaşının İstanbul’da tanıştığı Fransız ve Alman iki kişi olduğu anlaşıldı (24 Eylül).
Sözcü’ye tepki: Sözcü gazetesiCumhurbaşkanı Erdoğan’ın “550 yerli ve milli vekil istiyorum” sözlerini “Yerli ve Milli Diyene Bak” manşetiyle birlikte AKP’nin Kürt ve Ermeni milletvekillerinin fotoğraflarına yer verince tepki çekti (23 Eylül).
Davalar gelecek: Star gazetesi yazarı Cem Küçük, Doğan Medya Grubuna yönelik “terör” soruşturması yürüten Bakırköy Başsavcılığı’nı kutladı; okurlarına “Biraz sabredelim… Yavaş yavaş hepsi bitiyor, bitecek. Davalar peş peşe geliyor, gelecek. Bakalım onları Almanya mı, Avrupa mı, New York Times mı, BBC mi kurtaracak?” mesajı gönderdi (21 Eylül).
Doğan’dan Güneş için şikayet: Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan, Hürriyet Gazetesi, Doğan Haber Ajansı ve Doruk Yayıncılık Şirketi, haklarında “terör örgütü propagandası”ndan soruşturma açılmasını “Doğan Grubu hesap verecek” manşetiyle aktaran Güneş gazetesinin “Al Sana Belge1-2” manşetiyle ilgili gazete yetkilileri Ethem Sancak, Turgay Güler ve Mustafa Dolu hakkında, “Terör örgütüne hedef gösterme”, “Hakaret” ve “İftira” gerekçeleriyle Bakırköy Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (17 Eylül).
Eleştirel haberciler hedefte: Star gazetesi yazarı Cem Küçük, “MİT TIR’ları olayı ABD’de yaşansaydı CIA o muhabirleri öldürürdü” dedi. Güneş gazetesi, Doğan Yayın Grubu yetkileri hakkında “terör örgütü propagandası” şüphesiyle soruşturma açılmasını “Doğan Grubu hesap verecek” manşetiyle aktardı (16 Eylül).
Katliam çağrısına işlem: Anadolu Ajansı, PKK saldırılarından sonra sosyal medyada katliam çağrısı yapan ve bu fikri destekleyen iki çalışanıyla ilgili “Paylaşımların içeriğine katılmamız mümkün değil. Haklarında gerekli işlemler başlatıldı” açıklaması yaptı (8 Eylül).
Babasının cinayet sanığı Star’a yazar oldu: Cumhuriyet gazetesi yazarı Özgür Mumcu, babası Uğur Mumcu’nun katledilmesiyle ilgili davanın sanığı Selahattin Eş Çakırgil’in Star gazetesine yazar olmasını, “İlk köşe yazısını 25 Ocak 1993 günü okumayı beklerdik. Bugünlere nasipmiş” sözleriyle kınadı (5 Eylül).
Doğan eleştirdi: Doğan Yayın İlkeleri Kurulu toplantısında konuşan Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan, “hem iktidar yanlısı hem de tamamen iktidar karşıtı medyanın bizi çapraz ateş altına almasıdır. Her iki kesim de bizi yanına çekmeye çalışıyor. 37 yıllık yayıncılık hayatımda böyle bir baskı ile karşılaşmadım” dedi (4 Eylül).
Sözcü yazarlarına hakaret: Yeni Şafak yazarı Hikmet Genç, muhalif medyaya yönelik operasyon iddiaları üzerine köşelerini boş bırakan Sözcü gazetesi yazarları için “Ey susak kafalılar!…Kim susturuyor lan sizi vicdansızlar?!..” dedi (4 Eylül).
Birliğe çağrı: Cumhuriyet gazetesi, bir başyazıyla, İpek Grubu’na yapılan baskını otoriterleşmenin yeni adımı olarak tanımladı; “Gelinen noktada, geçmişteki tavrı, sicili, siyasi görüşü ne olursa olsun demokrasiye inanan herkesi, basın özgürlüğü safında, baskıların karşısında durmaya, dayanışmaya davet ediyoruz” dedi (2 Eylül).
Yeni Şafak hedef gösterdi: Yeni Şafak, gazeteci heyetiyle Silvan ve Silopi’ye giderek yaşananları duyuran Milliyet gazetesi yazarı Mehveş Evin’in işten çıkarılmasını kamuoyuna duyururken Evin için “PKK sempatizanı” diyerek hedef gösterdi (28 Ağustos).
“Havuz medya” polemiği: Star Medya Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sancak’ın aracının kurşunlanmasını “Havuz medyası yöneticisine saldırı” başlığıyla sayfalarına taşıyan Samanyolu Haber’e Star yazarı Ahmet Kekeç, “’Havuz medyası’ yaftalaması da ne oluyor rezil herifler?” ifadesiyle karşılık geldi (21 Ağustos).
Akit, halkı terörist yaptı: Akit Gazetesi, “Teröriste kalkan olan sivil sayılmaz” sürmanşetiyle polisin saldırılarına karşı direnen sivil halkın vurulabileceğine dair emekli asker görüşlerine yer verdi (21 Ağustos).
Kadın sansürlü: Milli Gazete, birinci sayfasında “Bu tarz bizim değil” başlığıyla kullandığı kadın fotoğraflarını sansürledi. Gazete, RTÜK’e altı ayda yapılan şikayetlerde yarışma programlarının ilk sıralarda yer aldığını belirtti (17 Ağustos).
İpek’ten Takvim’e kınama: İpek Medya Grubu’nu elinde tutan Koza İpek Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Akın İpek, “Takvim ve avaneleri, oğlumu, genç kızımızı ve mutlu günlerini dillerine dolamışlar. İftira atmak, insan eti yemek gibidir beyler… Yakışıyor mu size?” diyerek Takvim gazetesine yanıt verdi (15 Ağustos).
T24’den özür: T24, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan hakkında “diktatör” dediği iddiasını içeren haberi için, “editoryal süzgeçten geçmeden yayına konuldu” diyerek özür diledi (4 Ağustos).
Başbakan rica etti: Cumhuriyet gazetesi yayın yönetmeni Can Dündar, Başbakan Davutoğlu’nun yayın yönetmenleriyle yaptığı toplantıda, “Terör haberlerine, şehit cenazelerine geniş yer vermeyin. Kamuoyunu tedirgin etmeyin. Bazı sözcükleri kullanmayın” dediğini yazdı (3 Ağustos).
Baransu pişman: “Balyoz” soruşturmasını yönlendirdiği gerekçesiyle tutuklanan gazeteci Mehmet Baransu, “Bir hatam var, cezaevinde iken Nedim’le (Şener) ilgili yazdığım yanlıştı. Nedim’i ilk ben aradım. Ahmet ve Nedim için yapılan yürüyüşe katılmadığım için yanlış yaptım” dedi (2 Ağustos).
Terörden soruşturma istedi: Yeni Şafak gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Karagül, yazısında Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan hakkında ‘teröre destekten’ soruşturma açılmasını istedi (31 Temmuz.
Takvim ve Akşam’a eleştiri: Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Hakan, kendisiyle birlikte Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan, “Hürriyet” yayın yönetmeni Sedat Ergin ve Mehmet Y. Yılmaz’ın bir teknede çekilmiş fotoğrafını haberleştiren Takvim ve Akşam gazetelerine “Size ne?” diye çıkıştı (16 Temmuz).
Karagül’e tepki: Doğan Holding, Yeni Şafak gazetesi yazarı İbrahim Karagül’ün Doğan Grubu’nu “PKK terörünün karargahı” olarak nitelendirmesini kınadı, ifadelerinin “akıl, fikir, izan ve vicdanla bağdaşmadığı”nı bildirdi (16 Temmuz).
Koru’dan Cumhuriyet’e destek: CNN Türk’te Taha Akyol’un sorularını cevaplayan Fehmi Koru, Cumhuriyet gazetesinin MİT TIR’ları ile ilgili haberinin basın özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini söyleyerek hakimlerin de siyasetçilerin de olayı bu açıdan ele almalarını istedi (11 Temmuz).
Hakan yine eleştirdi: Hürriyet gazetesi yazarı Ahmet Hakan, MHP lideri Devlet Bahçeli için “Bahçeli gündüz çay içti mi?” sorusuna yanıt arayan hükümete yakın gazeteleri eleştirdi; aynı tavrı yolsuzluk iddialarına göstermemelerini eleştirdi (10 Temmuz).
Demokrasiyi reddediyor: Yeni Şafak yazarı Hayrettin Karaman, “İslamcılık Ölmez” yazısında, “İslamcılar, ulusalcı-laik-demokratik sistemi kabul etmemekle beraber verili şartlar içinde bu sistemi resmen kabullenerek siyaset yapan ama İslamlaşmaya yardımcı olan siyasi kadrolara destek verebilirler” diye yazdı (10 Temmuz).
“Pislik” yazı: Yeni Akit yazarı Abdurrahman Dilipak, 13. LGBTİ Onur Yürüyüşü’yle ilgili, “Bu pisliği birileri Müslümanlara bulaştırmak için adeta seferber oldular. İçeriden bazı sol, laik gruplar, politik olarak CHP ve HDP bu işe destek veriyor” diye yazdı (4 Temmuz).
Anayasa Mahkemesi
Temmuz-Ağustos-Eylül 2015 döneminde Anayasa Mahkemesi, biri gazeteci beş kişinin bireysel başvurusunda ifade ve haberleşme özgürlüğünün ihlal edildiğini tespit etti. AYM, mahkeme gideri dahil toplam 12 bin 198 TL tazminata hükmetti.
Gündem AYM’de kazandı: AYM, PKK yetkililerinin Ramazan bayramı mesajlarına yer verdiği için “terörü övmek”ten altı yıl yargılanan Özgür Gündem gazetesi imtiyaz sahibi Ali Gürbüz’ün, dosyası 27 Eylül 2012’de üç yıl süreyle ertelense de, ifade özgürlüğü hakkının kısıtlandığına hükmetti. Ali Gürbüz’e 8 bin TL manevi tazminat ve yargılama gideri olarak da 1.698 TL ödenmesine karar verildi (19 Eylül).
Haberleşme hakkını ihlal: AYM, kaldığı Edirne F Tipi Cezaevi’nde gönderilen mektubu teslim edilmeyen Eren Yıldız’ın bireysel başvurusunda “haberleşme özgürlüğünün ihlal” edildiğine hükmetti; tazminat istenmediğinden buna dair bir karar vermedi (17 Ağustos).
DİHA’ya sansür AYM’de: Dicle Haber Ajansı ve Özgür Gündem sitelerinin yetkilileri, TİB’in Sulh Ceza Hakimliği’nce onanan erişim engeline dair Ankara İdare Mahkemesi’nde itirazı sonuçlanmayan kararını AYM’ye taşıdı. Avukatlar Özcan Kılıç ve Sercan Korkmaz, ajans adına devletten 100 bin TL maddi ve 10 bin TL de manevi, Özgür Gündem sitesi yetkilileri adına da 10 bin TL manevi tazminat talep ettiler; yürütmenin durdurulmasını istediler (14 Ağustos).
Sansürlenenler AYM’ye gitti: Yüksekovahaber, Fırat Haber Ajansı (ANF) ve Yeni Özgür Politika internet siteleri ve Etkin Haber Ajansı’nın Twitter adresine getirilen erişim engelleme kararı avukat Ramazan Demir aracılığıyla AYM’ye taşındı (14 Ağustos).
Ankara Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak ve İstanbul Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Kürt Sorunu’na ağırlık veren Kürt sitelerine sansürle ilgili AYM’ye bireysel başvuru yaptı.
Yeni Şafak kazandı: AYM, CHP milletvekili İlhan Cihaner’in, Erzincan Başsavcısı olduğu dönemde Yeni Şafak’ta Abdülkadir Selvi imzasıyla çıkan “Darbe Andıcı’nın İşaret Fişeği Erzincan’da” haberiyle ilgili açtığı ancak reddedilen tazminat davasına ilişkin bireysel başvuruyu “açıkça dayanaktan yoksun” diyerek kabul edilemez buldu (14 Ağustos).
AYM Üçer’e hak verdi: AYM, Tıp Kurumu Derneği Genel Sekreteri Ali Rıza Üçer’in, 2008 yılında Ankara’nın içme suyunda arsenik olduğu ile ilgili tartışmalarında Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Melih Gökçek’e hakaret ettiği iddiasıyla mahkum olmasını ifade özgürlüğünün ihlali olarak gördü (12 Ağustos).
AYM’den iyi haber: AYM, Bolu F Tipi Cezaevinde hükümlü bulunan Akif İpek’in İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan’a göndermek istediği ve maruz kaldığı kötü muameleyi anlattığı mektubun yasaklanmasını haberleşme özgürlüğün ihlali olarak değerlendirdi; İpek’e 1500 TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi (11 Ağustos).
AYM reddetti: AYM, Fethullah Gülen denetimindeki “Paralel Örgüt” ile bağlantısı olduğu iddiasıyla tutuklu bulunan Samanyolu Yayın Grubu başkanı Hidayet Karaca’nın başvurusuyla ilgili, “Adil yargılanma hakkı, kötü muamele iddiası, gözaltı süresinin aşıldığı iddialarının, başvuru yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle” kabul edilemez buldu (16 Temmuz).
AYM, “Kuvvetli suç şüphesi ve tutuklama nedeni bulunmadığı halde tutuklama kararı verildiği, itirazların gerekçesiz reddedildiği, doğal hakim, tarafsız ve bağımsız hakim ilkelerinin, ifade hürriyetinin ihlal edildiği, soruşturma dosyasına erişim imkanı verilmediği” iddiaları ise “açıkça dayanaktan yoksun” bulundu.
Hükümlüye tazminat: AYM, Ankara 2 No.lu F Tipi Cezaevinde PKK lideri Abdullah Öcalan’ın kitaplarından bir bölümü yayınlayan Azadiya Welat gazetesinin sansürlenerek hükümlü Kamuran Reşit Bekir’e verilmesini bin TL tazminatla cezalandırdı. Kafes Eylem Planı soruşturmasına dair Taraf gazetesinde çıkan haberler nedeniyle tazminat talep eden emekli Oramiral Kadir Sağdıç’ın ihlal başvurusunu reddetti (10 Temmuz).
Altaylı’ya ceza yok: AYM, “Nihat Özdemir Olayı” başlıklı yazıda ve HaberTürk TV’deki programında kendisine “vergi sülüğü” dediği için gazeteci Fatih Altaylı’dan tazminat isteyen iş insanı Nihat Özdemir’ın talebini reddetti. AYM, “Basın özgürlüğünün kapsamının demokrasi ile yakın ilişkisinin doğal sonucu olarak bir dereceye kadar abartıya hatta kışkırtmaya izin verecek şekilde geniş yorumlanmalı” dedi (6 Temmuz).
AİHM
Temmuz-Eylül döneminde AİHM, Abdurrahman Dilipak’ın açtığı davada Türkiye’yi ifade özgürlüğünü ihlal etmekten mahkum etti. Gazeteci tutar bildirmediğinden AİHM sadece ihlal tespiti yaptı ancak tazminata hükmetmedi.
Geçen yılın aynı döneminde Türkiye AİHM’de 30 bin avro (yaklaşık 87 bin TL) maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum edilmişti.
Karakaş AİHM başkan yardımcısı: İtalyan yargıç Guido Raimondi AİHM’in yeni başkanı olurken Türkiyeli yargıç Işıl Karakaş ile Macar yargıç Andras Sajo, başkan yardımcılığı görevine seçildi (21 Eylül).
Sitelere sansür AİHM’de: DİHA Ajansı sahibi Pervin Yerlikaya ve Özgür Gündem gazetesi sahibi Ziya Çiçekçi, her iki medyaya ait sitelerin hukuka aykırı şekilde sansür edilmesini avukatları Özcan Kılıç ve Sercan Korkmaz aracılığıyla AİHM’e taşıdı (18 Eylül).
Dilipak AİHM’de kazandı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2003’te emekliye ayrılan komutanları eleştirdiği için Askeri Ceza Kanunu’ndan yargılanan gazeteci Abdurrahman Dilipak’ın ifade özgürlüğü hakkının çiğnendiğine karar verdi. Dilipak tutar bildirmediği için herhangi bir tazminat bildirilmedi (15 Eylül).
RTÜK’ten haberler:
RTÜK başkanını seçemedi: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 7 Haziran Genel Seçimlerinde parlamento dağılımının değişmesi nedeniyle 22 Temmuz’dan beri gerçekleştirdiği dokuz toplantıya rağmen, adaylar yeterli oy alamayınca yeni başkanını seçemedi. Gelecek toplantı 7 Ekim’de.
Demirdöğen yeni RTÜK üyesi: RTÜK’te CHP’li üye Ali Öztunç’un istifa etmesiyle boşalan Üst Kurul üyeliğine İsmet Demirdöğen seçildi (4 Eylül).
Üst Kurul’da AK Parti kontenjanından İlhan Yerlikaya, Taha Yücel, Nurullah Öztürk ve Hamit Ersoy, CHP’den seçilen İsmet Demirdöğen ile Süleyman Demirkan, MHP’den Arif Fırtına ve Esat Çıplak ile HDP’den Ersin Öngel üye olarak görev yapıyor.
TRT için şikayet: RTÜK’nun HDP kontenjanından seçilen üyesi Ersin Öngel, TRT’nin HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’la ilgili haberleri, sesini kullanmadan, saniyelerle ölçülen sürelerde verdiğini savunarak kanalı şikayet etti (9 Ağustos).
AKP üyeleri 4’e düştü: 7 Haziran Genel Seçimleri’nde oy kaybeden AK Parti’nin RTÜK’teki üyeleri beşten dörde düştü. RTÜK’te CHP ve MHP’ye ikişer, HDP’ye bir üye düştü (14 Temmuz).
Önder’in itirazı var: TBMM İdare Amiri ve HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, RTÜK üyeliğine muhalefetten seçilecek beşinci üyenin kura ile belirlenmesi gerektiğini, Meclis Başkanı İsmet Yılmaz’ın MHP ve HDP’den isim bildirmelerini istemesinin Anayasaya aykırı olduğunu açıkladı (10 Temmuz).
Kanal’a “Mercedes” cezası: RTÜK, Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez için 1 milyon liraya sipariş edilen Mercedes otomobile ‘milyonluk Mercedes’ dediği için Samanyolu TV ve Samanyolu Haber’e 118 bin TL ceza kesti (7 Temmuz).
Kanala ceza: RTÜK, “Derin Bakış” programında 6112 sayılı RTÜK Kanunu’nun 8/1/a maddesindeki “Türkiye Cumhuriyeti devletinin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı olamaz” hükmünü ihlal ettiği gerekçesiyle Samanyolu Haber kanalına yaptırım uygulamaya karar verdi (2 Temmuz).
Kanal A’ya ceza: RTÜK, Yeni Şafak gazetesi yazarı Tamer Korkmaz’ın HDP lideri Selahattin Demirtaş’ı hedef alan sözlerinde eleştiriyi aştığı gerekçesiyle Kanal A’ya ceza verdi (1 Temmuz).
TGRT’ye ceza yok: RTÜK, HDP lideri Selahattin Demirtaş için “Kobanê’deki ölümlerin sorumlusudur. Cinayete azmettirmekten yargılanmalıdır” diyen Fatih Tezcan’ın sözleri nedeniyle TGRT’ye ceza vermedi (1 Temmuz).
Yayın lisansı uyarısı: RTÜK, Türkiye’nin PKK ve El Kaide gibi örgütlerinde etkisine girdiğinin konuşulduğu bir program nedeniyle Samanyolu Haber TV’ye “bölücülük”ten para cezası kesti, ihlalin tekrarı durumunda kanal yayının 10 güne kadar durdurulacağı uyarısı yaptı (1 Temmuz).
RTÜK Cezaları:
RTÜK, Temmuz-Eylül 2015 döneminde haber, film ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına dört uyarı, beş para cezası; radyo kuruluşlarına bir uyarı, bir de para cezası verdi. Kurul, Radyo ve TV’lere toplam 112 bin 989 TL idari para cezası verdi.
Geçen yılın aynı döneminde RTÜK, TV kuruluşlarına 17 uyarı, 22 para cezası, radyolara da iki uyarı ve bir para cezası vermişti. Radyo ve TV’lere toplam para cezası 1 milyon 909 bin 743 TL olmuştu.
(Çalışma, RTÜK’ün 1 Temmuz ile 19 Ağustos 2015 tarihleri arasında gerçekleştirdiği 5 toplantı temel alınarak hazırlandı).
RTÜK “Gençlerin ahlaki gelişimi”ni ihlalden bir para cezası; ‘İnsan onuru ve özel hayatın gizliliği’ni ihlalden bir uyarı cezası; ‘Ayrımcılık’tan bir uyarı cezası; ‘Tarafsızlık’ yayından bir uyarı; ‘Aşağılayıcı yayın’dan bir uyarı, bir para cezası; ‘Hukukun üstünlüğü’nden bir uyarı; ‘Masumiyet karinesini ihlal’den üç para cezası; ‘Bölücülük’ten bir para cezası; ‘Türün yasağını ihlal”den bir para cezası verdi.
Gençlerin ahlaki gelişimi: 6112 Sayılı Kanunun 8. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Korumalı saatlerdeki program tanıtımlarında çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar verebilecek türde şiddet, cinsellik ve benzeri unsurlar taşıyan içeriklere yer verilemez” ilkesine aykırılıktan 24 bin 517 TL para cezası (Power TV-13.601 TL; Metro FM-10.916 TL) verdi.
İnsan onuru, özel hayatın gizliliği: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesindeki “insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmüne göre bir uyarı (IMC TV) verildi.
Ayrımcılık: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendindeki; “Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri aşağılayan yayınları içeremez ve teşvik edemez” ilkesine aykırılıktan bir uyarı cezası (Bayram FM) verildi.
Tarafsızlık: RTÜK, 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1 (ı) bendinde yer alan “Haber bültenleri ve haber programları, tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır” şeklindeki ilkeye aykırılıktan bir uyarı cezası (Fox TV) verdi.
Aşağılama: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan “İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” ilkesine aykırılıktan biruyarı cezası (TV 24) ve 13 bin 601 TL para cezası (Kanal A- 13.601 TL) verildi.
Hukukun üstünlüğü: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1 (c) bendinde yer alan “Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz” ilkesine aykırılıktan bir uyarı cezası (Ülke TV) verildi.
Masumiyet karinesi: RTÜK, 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin (i) bendi, “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” hükmünü ihlalden 40 bin 803 TL (Samanyolu Haber TV-13.601 TL (3)) para cezası verdi.
Bölücülük: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan; “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne… aykırı olamaz” ilkesine aykırılıktan 13 bin 601 TL (Samanyolu Haber TV – 13.601 TL) para cezası verildi.
Tütün ve tütün ürünleri: RTÜK, 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki; “Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ….. özendirici nitelikte olamaz” hükmü ile 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun’un üçüncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmaz, görüntülerine yer verilmez” hükmünün ihlalinden 20.467 TL para cezası (TV2 – 20.467 TL) verdi.
YSK Cezaları:
65 kanala 2’er program durdurma: Yüksek Seçim Kurulu (YSK) 7 Haziran 2015 Genel Seçimi sonuçlarını YSK yasağı kaldırmadan önce yayımladıkları iddiasıyla 65 kanala, ikişer kez program durdurma cezası verdi (8 Temmuz).
13 Temmuz’da uygulamaya sokulan cezalar, “Ulusal 1, HRT Akdeniz, Flaş TV, Pamukkale, Show TV, Abant TV, Star TV, SRT 1, Bahartürk, Tek Rumeli TV, NTV, TGRT Haber, Kaçkar TV, Bengü Türk TV, Cem TV, CNN Türk, Kanal D, TV 5, Kanaltürk, Koza, 24, Kon TV, Haberask, TRT 1, TRT Türk, TRT Haber, Altaş TV, Kanal Urfa, Uzay Haber, Kanal A, Kanal 7, Fox, Barış TV, Kanal 35, STV, Kanal 5 Uydu, Beyaz TV, Samanyolu Haber, Ülke TV, Haber Türk, Sokak, Kanal Fırat, Meltem TV, Kanal Çay, 360 TV, TV1, Köy TV, Bugün TV, Mesaj, Ege TV, Yeni Kocaeli TV, Özgür Gün TV, Denge TV, Kanal B, Kanal T, Kadırga TV, A Haber, IMC, TV 10, ATV, mTV, Halk TV, TV Kayseri, TV Net, CINE 5’e verildi.
TRT için 19 rapor hazırlandı, beş uyarı, iki program durdurma cezası verildi; Halk TV için 17 rapor hazırlandı, dört uyarı, 22 program durdurma cezası verildi; Kanal 24 için 11 rapor hazırlandı, 13 uyarı, 55 program durdurma cezası verildi; TV Net için 10 rapor hazırlandı, altı uyarı, 11 program durdurma cezası verildi; A Haber için sekiz rapor hazırlandı, 10 uyarı, 27 program durdurma cezası verildi; TGRT için 10 rapor hazırlandı, dokuz uyarı, 70 program durdurma cezası verildi; Samanyolu Haber için yedi rapor hazırlandı, dört uyarı, bir program durdurma cezası verildi; TV 5 için beş rapor hazırlandı, yedi uyarı, 18 program durdurma cezası verildi; Ulusal 1 için sekiz rapor hazırlandı, 11 uyarı, yedi program durdurma cezası verildi; Kanal D için üç rapor hazırlandı, bir uyarı, iki program durdurma cezası verildi; ATV için dört rapor hazırlandı, iki uyarı cezası verildi; Show TV için dört rapor hazırlandı, bir uyarı cezası verildi; CNN Türk için üç rapor hazırlandı, iki program durdurma cezası verildi. Ülke TV için dört uyarı, dört program durdurma cezası verildi; Star TV’ye bir uyarı, HaberTürk TV’ye bir uyarı cezası, Kanal 7’ye bir uyarı cezası, Beyaz TV’ye bir uyarı cezası, NTV’ye bir uyarı cezası verildi.(EÖ/BA)