66 gazeteci ve 27 dağıtımcı Ekim ayına hapishanede girdi. 63’ü Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. İki gazeteci Gezi Direnişi, biri ise casusluk iddiasıyla cezaevinde. 66 gazeteciden 36’sı ve 27 dağıtımcıdan tümü Kürt medyasından.
Gazeteciler ve dağıtımcılar genellikle “haber takibi”, “iktidara eleştirel habercilik” ve “Kürt medyasında çalışmak” gibi olağan gazetecilik faaliyetleri suçmuş gibi tanımlanarak “yasadışı örgütün medya ortamı”nı oluşturmakla suçlanıyorlar.
İsnat edilen suçlar arasında “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” ve/veya “örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” de bulunuyor. Bazı gazeteciler ise “silahlı ya da silahsız örgüt kurmak”, “sevk ve idare etmek”, “üye olmak” suçlaması ile yargılanıyor ve hakkında hüküm verilenler var.
Gazeteci Cinayetleri / Yargılama
Hrant Dink Cinayeti
Em. Albay Öz Ağır Cezalık: Yargıtay 5. Ceza dairesi, Trabzon Jandarma Alay Komutanı Ali Öz, Agos Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayeti kapsamında ağır ceza mahkemesinde yargılanmasını istedi (19 Eylül). Emekli Albay Öz, ağır ceza mahkemesinde 3 Ekim’de hakim karşısına çıkıyor. Yargıtay Başsavcılığı Öz’ün ‘evrakta sahtecilik’ten, Dink ailesi ‘ihmal suretiyle kasten öldürme’den ceza verilmesini istiyor.
Öz hakkında Dink Cinayeti nedeniyle Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesi ve 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nde iki ayrı dava açılmıştı. Sulh Ceza’nın, davalar arasında irtibat olduğu için ağır ceza mahkemesinde birleştirilmeleri gerektiği görüşüne rağmen, 1. Ağır Ceza Mahkemesi reddetmişti. Sulh Ceza Mahkemesi’nde yapılan yargılamada ise Öz 6 ay hapis cezası almıştı.
“Yeniden” ilk duruşma: Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesiyle ilgili davada hakkında Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin verdiği bozma kararının ardından İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ilk duruşma görüldü (17 Eylül). Mahkeme heyeti, Yargıtay’ın bozma kararına karşı, tarafların taleplerini aldı. Sanık Erhan Tuncel hakkında Dink’in öldürülmesiyle ilgili suçlamadan değil, 2004’teki McDonald’s’a bomba atma eyleminden ötürü yakalama kararı verildi. Gelecek duruşma 3 Aralık’ta.
İğci’ye beraat onandı: Yargıtay 9. Ceza dairesi Hrant Dink suikastı davasında yargılanan azmettirici Yasin Hayal’in eniştesi Coşkun İğci hakkında verilen beraat kararını onayladı (13 Temmuz).
Cihan Hayırsevener Cinayeti
18 Aralık 2009’da öldürülen Güney Marmara’da Yaşam gazetesi genel yayın yönetmeni Cihan Hayırsevener davasının İstanbul 10. Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki onuncu duruşmasında tüm sanıklar mahkum oldu (1 Ağustos).
Mahkeme tutuklu sanık İhsan Kuruoğlu’nu cinayeti azmettirmekten müebbet hapis cezası verdi ama cezayı ‘haksız tahrik’ten 17 yıla indirdi, ‘silahlı suç örgütü kurmak’, ‘ihaleye fesat karıştırmak’ ve ‘ateşli silahlar kanununa muhalefet’ten ise 10 yıl hapse mahkum etti.
Tetikçi Serkan Erakkuş müebbet, vur emrini taşıyan avukat Ferda Dündar 7 yıl 6 ay, Kuruoğlu Ailesinden Osman ve İlbey Kuruoğlu ile gazeteci Engin Arıcan ‘2 yıl 8’er ay hapis cezası aldı. Kerem Yılmaz 11 yıl 8 ay hapse mahkum edildiyse de, tutuklu kaldığı 40 aylık süre dikkate alınarak yurtdışı çıkış yasağı ve adli kontrol tedbiri karşılığında tahliye edildi.
Hayırsevener, Ekim 2009’da belediye ihaleleri yoluyla yapılan yolsuzlukları konu alan yazılarından sonra 18 Aralık 2009’da Bandırma’da sokakta yürürken öldürülmüştü. Davada üçü tutuklu 18 sanık “çıkar amaçlı örgüt kurma”, “örgüt üyeliği”, “kamu ihalelerine fesat karıştırma”, “kasten ve tasarlayarak insan öldürme”den yargılanıyordu.
Musa Anter Cinayeti
Diyarbakır’da 1992’de öldürülen gazeteci-yazar Musa Anter cinayetinin Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında iddianame okundu (31 Temmuz). Tutuklu sanık Hamit Yıldırım duruşmaya görüntülü sistemle bağlandı. Mahkeme ikinci duruşmada ifade veren dönemin JİTEM komutanlarından emekli Albay Savaş Gevrekçi’nin tutuklanması talebini reddetti (1 Ağustos).
Mahkeme, Jandarma Genel Komutanlığı’ndan Diyarbakır İstihbarat Tim Komutanlığı ve Grup Komutanlığı’nın suç tarihinde görevli personelinin listesinin istenmesine karar verdi. Gelecek duruşma 7 Ekim’de.
Davada “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım, Savaş Gevrekçi, Hamit Yıldırım ile Abdulkadir Aygan’ın ağırlaştırılmış müebbet ve 20 yıl hapisle cezalandırılması isteniyor.
Hapis Gazeteciler
66 gazeteci ve 27 dağıtımcı Ekim ayına cezaevinde girdi. Gazetecilerin 63’ü ve dağıtımcıların tamamı Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. Geçen yıl aynı dönemde 72 gazeteci ve 35 dağıtımcı Ekim ayına hapiste girmişti.
66 gazeteciden de 36’sı ‘Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye’ (KCK), ‘PKK’ ve ‘DYG’; 12’si ‘Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi’ (DHKP-C); altısı ‘Ergenekon’; biri ‘ Maoist Komünist Partisi’,üçü ‘Marksist Leninist Komünist Partisi’ (MLKP); biri OdaTV, biri ‘Direniş Hareketi’, biri ise İBDA-C davalarından hapiste. İki gazetecinin örgütü bilinmiyor. İki gazeteci Gezi Direnişi operasyonları ile bir gazeteci de “casusluk” iddiasıyla hapiste.
66 gazeteciden 24’ü hükümlü, 27’sinin yargılanması sürüyor. 15’i ise 30 Eylül tarihi itibarıyla henüz iddianameleri açıklanmadığı için, ne tür iddialarla tutulduklarını net olarak bilmeden ilk duruşma gününü bekliyor.
Dicle Haber Ajansı’ndan (DİHA) 12 gazeteci hapiste; biri eski çalışan üçü hükümlü, sekizi yargılanıyor, biri iddianame bekliyor. Azadiya Welat gazetesinden sekiz gazeteci hapiste; altısı hükümlü, iki gazetecinin yargılaması sürüyor. Özgür Gündem’den sekiz gazeteci hapiste; üçü eski çalışan tamamı yargılanıyor. Özgür Halk dergisinden üç gazeteci hapiste. İkisi hükümlü biri yargılanıyor.
Ergenekon / hükümlüler: Hikmet Çiçek (Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni), Mehmet Deniz Yıldırım (Aydınlık Dergisi Genel Yayın Yönetmeni), Mustafa Balbay (Cumhuriyet köşe yazarı/CHP milletvekili), Tuncay Özkan (Kanal Biz TV sahibi), Turan Özlü (Ulusal Kanal genel yayın yönetmeni, Merdan Yanardağ (Yurt gazetesi Genel Yayın Yönetmeni)
OdaTV / Yargılananlar: Prof. Dr. Yalçın Küçük (OdaTV yazarı).
KCK – PKK – DYG / Hükümlüler: Ali Konar (Azadiya Welat Elazığ temsilcisi – 7 yıl 6 ay), Faysal Tunç (DİHA Şırnak muhabiri – 12 yıl, 6 ay), Ferhat Çiftçi (Azadiya Welat Antep temsilcisi – 22 yıl, 8 ay), Hamit Dilbahar/Duman (Azadiya Welat yazarı-16 yıl), Kamuran Sunbat (DİHA Çukurova eski muhabiri – 11 yıl, 11 ay), Kenan Karavil (Radyo Dünya Yönetmeni – 19 yıl, 9 ay), Murat İlhan (Azadiya Welat Diyarbakır muhabiri – 6 yıl, 3 ay), Nuri Yeşil (Azadiya Welat Tunceli temsilcisi – 1 yıl, 7 ay), Ömer Faruk Çalışkan (Özgür Halk dergisi yazı işleri müdürü – 6 yıl, 3 ay), Sevcan Atak (Özgür Halk dergisi editörü – 7 yıl, 6 ay), Seyithan Akyüz(Azadiya Welat Adana temsilcisi – 22 yıl, 6 ay), Şahabettin Demir (DİHA Van muhabiri – 4 yıl).
KCK – PKK – DYG / Yargılananlar: Abdullah Çetin (DİHA Siirt muhabiri), Ahmet Birsin (Gün TV genel müdürü), Ayşe Oyman (Özgür Gündem editörü), Cengiz Kapmaz (Özgür Gündem yazarı), Dilek Demirel (Özgür Gündem eski editörü), Ertuş Bozkurt (Fırat Dağıtım çalışanı, muhabir), Hasan Özgüneş (Azadiya Welat yazarı), Hüseyin Deniz (Evrensel muhabiri), Kenan Kırkaya (DİHA Ankara temsilcisi), Mazlum Özdemir (DİHA Diyarbakır muhabiri), Mehmet Emin Yıldırım (Azadiya Welat genel yayın yönetmeni), Nahide Ermiş (Demokratik Modernite yayın kurulu üyesi), Nevin Erdemir (Özgür Gündem Editörü), Nilgün Yıldız (DİHA Mardin muhabiri), Nurettin Fırat (Özgür Gündem yazarı), Ramazan Pekgöz (DİHA Diyarbakır editörü), Sebahattin Sürmeli (Özgür Halk dergisi editörü), Semiha Alankuş (DİHA Diyarbakır editörü), Sibel Güler (Özgür Gündem eski editörü), Sultan Şaman (Heviya Jine editörü), Tayyip Temel (Azadiya Welat eski genel yayın yönetmeni), Turabi Kişin (Özgür Gündem eski editörü),Yüksel Genç (Özgür Gündem yazarı).
KCK iddianamesiz: Cüneyt Hacıoğlu (DİHA Uludere muhabiri)
DHKP-C/Hükümlü: Mustafa Gök (Emek ve Adalet dergisi Ankara temsilcisi – ömür boyu hapis).
DHKP-C / İddianamesi açıklanmayanlar: Bahar Kurt (Tavır Dergisi sahibi), Deniz Kısmetli(Halkın Günlüğü gazetesi İzmir temsilcisi), Fatih Özgür Aydın (Artı İvme Dergisi yazı işleri müdürü), Gamze Keşkek (Tavır Dergisi genel yayın yönetmeni), Kaan Ünsal (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Musa Kurt (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Mustafa Doğru (Yürüyüş Dergisi sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü), Naciye Yavuz (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Sami Menteş (Yurt Gazetesi muhabiri),Veysel Şahin (Tavır dergisi yazarı, Yayın danışmanı), Yeliz Kılıç (Yürüyüş Dergisi muhabiri).
MKP / Hükümlüler: Erdal Süsem (Eylül Hapishane dergisi editörü – ömür boyu hapis)
MLKP / Hükümlüler: Hatice Duman (Atılım Dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü – ömür boyu hapis).
MLKP / Yargılananlar: Bayram Namaz (Atılım dergisi yazarı), Füsun Erdoğan (Özgür Radyo genel yayın koordinatörü).
Odak dergisi yazı işleri müdürü Erol Zavar ‘Direniş Hareketi’ davasından müebbet hapse mahkûm. Mezitli FM genel yayın yönetmeni Mikdat Algül örgüt bağlantısından 65 yıl ceza aldı, dosyası Yargıtay’da. Ama örgüt adı geçmiyor. Akıncı Yol dergisi genel yayın yönetmeni Şükrü Sak ‘İBDA-C propogandası’ndan 18 ay hükümlü.
Özgür Gelecek dergisinden İzzet Uysal Gezi Direnişi ile yargılanıyor. Özgür Gelecek dergisinden Çetin Kirsiz Gezi Direnişi operasyonuyla; Yurt gazetesi, Hatay’daki Asi gazetesi ve Suriye Devlet Televizyonu Hatay muhabiri Hasan Kabakulak “Devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasal veya askeri casusluk amacıyla temin etme” iddiasıyla; Yeni Evrede Mücadele Birliği Dergisi Yazı İşleri Müdürü Sami Tunca cezaevinde iddianame bekliyor.
Dağıtımcılar-çalışanlar
27 dağıtımcı ve çalışanın 26’sı ‘KCK-PKK-DYG’; biri ‘DHKP-C’ davalarından cezaevinde bulunuyor. Dağıtımcıların yedisi hükümlü, dokuzu yargılanıyor, altısı iddianame bekliyor, beşinin ise hukuki bilgilerine ulaşılamıyor.
KCK-PKK-DYG / Hükümlüler: Cengiz Doğan (Fırat Dağıtım – Azadiya Welat Nusaybin çalışanı – 3 yıl, 7 ay), Dindare Temirhan (Özgür Halk dergisi Mardin çalışanı – 2 yıl, 6 ay), Mikail Çağrıcı (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı, müebbet), Selim Kahraman (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı – 14 yıl, 3 ay), Sibel Mustafaoğlu (Fırat Dağıtım Antep çalışanı – 21 yıl, 6 ay), Veysi Arancak (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı – 9 yıl, 8 ay, 15 gün), Salman Akpınar (Fırat dağıtım çalışanı- İki kez müebbet ve 7 yıl 8 ay).
KCK-PKK-DYG / Yargılananlar: Ali Ertuğrul (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Davut Uçar (Özgür Gündem satış ve pazarlama sorumlusu), Haydar Tekin (Fırat Dağıtım eski çalışanı), Nazdar Ecevit (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Ramazan Dinç (Özgür Halk Diyarbakır çalışanı), Savaş Aslan (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı), Serdar Ay (Fırat Dağıtım Diyarbakır dağıtımcısı), Şeyhmus Fidan (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı), Ufuk Demir (Fırat Dağıtım Iğdır eski çalışanı).
KCK-PKK-DYG / İddianamesi açıklanmayanlar: Mahmut Tutal (Azadiya Welat çalışanı), Mikail Barut (Fırat Dağıtım eski çalışanı), Nizamettin Yılmaz ( Fırat Dağıtım Derik çalışanı), Yasemin Yılmaz (Fırat Dağıtım Mazıdağı çalışanı), Uygar Arslan (Fırat Dağıtım çalışanı)
DHKP-C İddianamesi açıklanmayanlar: Yürüyüş Dergisi’nden Doğan Karataştan.
*Azadiya Welat çalışanı Gökhan Gümüş, Hasan Pişkin, Sabri Acar, Fırat Dağıtım Batman çalışanı Mevlüt Ayağ ve Özgür Halk dağıtımcısı Hayri Bal hakkında hukuki bilgilere ulaşılamıyor.
Tahliyeler
Bilgiç ve Koçak tahliye: İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki KCK basın davasının 19. duruşmasında Fırat Dağıtım çalışanı İrfan Bilgiç ve Dicle Haber Ajansı (DİHA) yazıişleri müdürü Fatma Koçak tahliye oldu (27 Eylül).
Eser’e tahliye:12 Aralık’ta KCK operasyonuyla gözaltına alınıp tutuklanan Evrensel muhabiri Sadiye Eser İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmada tahliye edildi (11 Eylül).
Haberal tahliye: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 67’si tutuklu 275 sanıklı Ergenekon Davası’nın 321. Duruşmasında Kanal B imtiyaz sahibi Mehmet Haberal’a 12 yıl 6 ay ceza verildi, Haberal tahliye edildi (5 Ağustos).
Saldırı, Tehdit ve Engellemeler
Temmuz-Eylül 2013 döneminde gazetecilere, medya çalışanlarına, sanatçılara ve bir gazeteye yönelik en az 23 fiili, sözlü, sosyal medya üzerinden yazılı saldırı, engelleme ve tehdit yaşandı. Çeşitli kurumlarca ve kişilerce bir konser, bir konserin bilet satışı ve bir şarkı engellendi.
Taştekin’e Rusya engeli: Radikal gazetesi Dış Haberler Müdürü ve yazarı Fehim Taştekin Rusya üzerinden Abhazya’ya gitmeye çalışırken beş yıl boyunca Rusya’ya giriş yasağı konulduğunu öğrendi ve Adler-Soçi Havalimanı’nda 45 saat mahsur kaldı (28 Eylül).
Şahin’e saldırı: Birgün muhabiri Berna Şahin kimliği belirsiz bir kişinin saldırısına uğradı (22 Eylül). Yolda yürürken arkasından yaklaşan şahıs, Şahin’i yere yatırmaya çalıştı.
Saymaz’a linç kampanyası: Radikal muhabiri İsmail Saymaz, Sky 360′ta Agos Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesiyle ilgili değerlendirmelerde bulunurken eski BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu hakkında yaptığı yorumlar nedeniyle hedefe konuldu (20 Eylül). Saymaz için Twitter’da “İsmail Saymaz HaddiniBil” hashtag’i ile linç kampanyası başlatıldı.
“Haddini bildirin”: Habertürk’te canlı yayımlanan Öteki Gündem programında İslam’da kadın konusu tartışılırken İlahiyatçı Ali Rıza Demircan’ı arayan biri programın diğer konuğu, Taraf yazarı Hidayet Şefkatli Tuksal’ı “Hocam şu kadına haddini bildir” diye tehdit etti (15 Eylül).
Gazetecilere darp: Nevşehir’de öldürülüp, tecavüz edildiği ortaya çıkan Japon turistlerin davasını izlemek amacıyla Adliyeye gelen Japon ve Türkiyeli gazetecileri, zanlının yakınları darp etti (12 Eylül).
Mısır’da TRT baskını: Mısır polisi TRT’nin Kahire bürosunu bastı; bürodaki kamera, evrak, bilgisayar ve teçhizata el koydu (11 Eylül).
Demir’e darp: Özel güvenlik elemanları ve polis Evrensel muhabiri ve dağıtımcısı Haşim Demir’i Ümraniye İMES Sanayi Sitesi’nde gazete dağıtırken darp etti (11 Eylül).
Agos’a boyalı taciz: Fındıklı’da gökkuşağı renklerine boyanan merdivenlerin griye boyanmasının ardından kimliği belirsiz kişiler Agos gazetesine ve Hrant Dink’in öldürüldüğü yere yakın merdivenleri bordo maviye boyadı (9 Eylül).
Gazetecinin aracı kurşunlandı: Balıkesir’in Edremit ilçesinde Ezberbozan Mecmuası sahibi, gazeteci Levent Mercan’ın aracı pompalı tüfekle kurşunlandı (8 Eylül).
Tunç’un konseri engellendi: Bir grup protestocu İzmir’in Dikili İlçesi’nde Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) düzenlediği Ferhat Tunç konserini engelledi (8 Eylül).
Rize’de gazeteciye engel: Rize’de Başbakanlık korumaları Nabız gazetesi muhabiri Ekrem Balta’yı, akreditasyonu olmasına rağmen Erdoğan’ın konuşma yapacağı alana almadı (26 Ağustos).
RTÜK Başkanından dayak tehdidi: Basında çıkan haberlere göre RTÜK Başkanı Davut Dursun, CHP kontenjanından seçilen Süleyman Demirkan’ı kurul üyelerinin basına açıklama yapması konusu tartışılırken, “Döveriz” diye tehdit etti (22 Ağustos).
Beş gazeteci saldırıya uğradı: Urfa Siverek’teki trafik kazasında kazazedelerin yakınları, haber yapmaya çalışan İHA muhabiri Bahattin Yolaçan, Siverek Haber muhabiri Abdullah Hakan Lale, İlke Haber Ajansı’ndan Deniz Uğurlu, Kanal Urfa muhabiri Lütfü Yalgı ve TRT muhabiri Ahmet Cemil Çiftel’e saldırdı (19 Ağustos).
Kaymakam Aygül’ü hedef gösterdi: Tatvan Kaymakamı Murat Erkan, Bitlis News yazarı gazeteci Sinan Aygül’ü, 23 Temmuz’da “Hayırdır qurban” yazısı üzerine yalan haber yapmakla itham etti ve hedef gösterdi (14 Ağustos).
Ümit’e rakı saldırısı: Yazar Ahmet Ümit, Twitter’da rakı ile ilgili övücü bir tweet atınca “AhmetÜmit KitaplarıAlmıyoruz” adı altında bir kampanya başlatıldı (10 Ağustos).
Arınç’tan rakı engeli: Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Balkan Göçmenleri Federasyonu’na (BAL-GÖÇ) düzenlediği bayram ziyaretinde ses sanatçısı Fahriye Güney’in “Vardar Ovası” türküsünü seslendirmesini sözlerinde rakı geçtiği gerekçesiyle engelledi (9 Ağustos).
İki muhabir yaralandı: İstanbul Maltepe Gülsuyu Mahallesi’nde çeteler, haber takibi yapan DİHA muhabiri Dilara Keskin ve adı öğrenilemeyen Partizan dergisi muhabirini silahla yaraladı (7 Ağustos).
Kardeş Türküler’e bilet engeli: Kardeş Türküler’in organizatörü Sergen Sucu, Marmaris konseri öncesi sivil polislerin grubun ‘terörist’ olduğunu ve konser gelirlerinin illegal faaliyetlerde kullanıldığını öne sürerek bilet satışını engellediklerini açıkladı (7 Ağustos).
Metiner gazeteciye saldırdı: AKP Adıyaman Milletvekili Mehmet Metiner, daha önce “5 Eşek mi 5 Vekil mi” haberi nedeniyle tartıştığı Adıyaman’ın yerel televizyon kanalı ASU TV’nin Genel Yayın Yönetmeni Zekeriya Polat’a yumruklarla saldırdı (5 Ağustos) .
Yeni Akit’ten protestoculara saldırı: Yeni Akit gazetesinin, düzenledikleri gençlik kampı ile ilgili haberini protesto etmek isteyen Emek Gençliği üyelerine gazete çalışanları ve bir grup taş ve sopalarla saldırdı (30 Temmuz).
Evrensel muhabirlerine saldırı: Bahçelievler Medical Park Hastanesi görevlileri, ücretleri ödenmeyen işçilerin eylemini haber yapmak isteyen Evrensel muhabiri Kıvanç Terzi ve Özgür Doğan’a saldırdı (30 Temmuz).
Gençleri hedef gösterdiler: Yeni Akit, Zaman, Habervaktim, “Gençlere kamp tuzağı” haberleriyle, yaz kamplarına katılan gençleri hedef gösterdiler (28 Temmuz).
Önal’a saldırı ve tehdit: Şarköy’ün Sesi gazetesi yazı işleri müdürü Yakup Önal, yaptığı haberler nedeniyle kendisini darp ve tehdit ettiği gerekçesiyle CHP Tekirdağ Şarköy Belediye Meclis üyesi Hidayet Kaçar’dan şikayetçi oldu (22 Temmuz).
Gazetecileri kovdu: MHP lideri Devlet Bahçeli Bolu’da iftar sonrası çay içmek için gittiği restoranda kendisine mikrofon uzatan gazetecileri “Gazetecilerle işim yok. Dışarı” diyerek kovdu (22 Temmuz).
Habertrak’a saldırı: Tekirdağ’da iki kişi, Habertrak gazetesini silahla bastı, sahilin işgali veya esnaf sorunları gibi konularda yazan gazeteci İsmail Parin’i tehdit etti (17 Temmuz).
Vekilden kadın gazetecilere taciz: AKP Tokat milletvekili Zeyid Aslan, Sözcü gazetesinde ayakkabılarını çıkarmış halde bahçede uyurken görüntülenmesi üzerine kadın gazetecileri “Ben sizin bacak aranızı çekip gazeteye bastırsam…” diye taciz etti (11 Temmuz)
Tahrir’de saldırı: Tahrir Meydanı’nda gösteri düzenleyen Muhammed Mursi karşıtı göstericiler, Artı1 TV muhabiri Bilge Egemen’e “ Bu insanlar İhvancı, Türkiyeli” diyerek linç girişiminde bulundu (8 Temmuz).
AKP’lileri istifa ettirdiler: RedHack AKP’nin Tuzla, Çanakkale ve Fatih gençlik kollarının twitter hesaplarını hack’ledi ve AKP’lilerin istifa ettiğini duyurdu (2 Temmuz).
Takvim protestosunda sivil polis şiddeti: Sivil polisler, Ankara’da Takvim Gazetesi önünde gazetenin iki gün attığı cinsiyetçi başlığı protesto eden kadınları önce sözle taciz etti, bir sivil polis kadın protestoculardan birine fiziksel şiddet uygulayarak cep telefonuyla görüntü almasını engelledi (2 Temmuz).
Soruşturmalar, Açılan / Süren Davalar, Kararlar
Temmuz-Eylül 2013 döneminde 28 gazeteci, yazar ve medya çalışanı hakkında mahkemeler TCK’nın “terör”le ilgili maddelerinden ve TMK’dan bir ağırlaştırılmış müebbet ve 329 yıl 2 ay hapis cezası verdi.
KCK Basın Davası: İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 22’si tutuklu 46 basın çalışanının yargılandığı KCK basın davasının 19. duruşmasında Fırat Dağıtım çalışanı İrfan Bilgiç ve Dicle Haber Ajansı (DİHA) yazıişleri müdürü Fatma Koçak tahliye oldu (27 Eylül). Mahkeme 20 gazetecinin tutukluluğunun devamına karar verdi. Gelecek duruşma 28 Ekim’de.
Gözaltı, el koyma, para cezası: Siirt’in girişinde yol kontrolü yapan polis, belediyenin kütüphane çalışması için kitap götüren Aram Yayınları çalışanları Savaş Sekmen ve Hüseyin Caruş’u gözaltına aldı (26 Eylül). Sekmen ve Caruş aynı gün serbest bırakıldı. Polis 4. Yargı paketi ile kovuştumaya yer olmadığı belirtilen ve toplatma kararı kaldırılan Paradigmasal Değişimde Kuantum kitabının beşine el koydu ve 180 TL para cezası verdi.
Aslan ve Altan’a polis aracında gözaltı: DİHA Haber Müdürü İbrahim Aslan ve Kürtçe Haber Editörü Erdoğan Altan, Nusaybin’de polis tarafından kurulan arama noktasında gözaltına alındı (25 Eylül). Aslan ve Altan polise ait zırhlı araçta bekletildikten sonra aynı gün serbest bırakıldı.
Oran’a tehdit ifade özgürlüğü değil: Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 8 Eylül’deAnkara 12. Asliye Ceza Mahkemesi’nde Agos yazarı Prof. Dr. Baskın Oran’a gönderilen küfür ve ölüm tehdidi içerikli TİT imzalı e-maili yazan Bilal Şekerlisoy’un davasının 3. Yargı Paketi ile ertelenmesine karşı çıktı (25 Eylül).
Aygün’den suç duyurusu: CHP Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 15 Eylül’deki Adıyaman ve 20 Eylül’deki Malatya gezilerinde kullandığı ifadelerden ötürü “Dinci terör örgütüne müştekiyi Hedef göstermek ve ölümle tehdit etmek” suçu nedeniyle, Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (24 Eylül).
Çetin yargılanıyor: DİHA Siirt muhabiri Abdullah Çetin’in de aralarında bulunduğu yedisi tutuklu 27 kişi hakkındaki KCK Davası’nın altıncı duruşması Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (24 Eylül). Mahkeme sanıkların tutukluluk hallerinin devamına karar verdi. Gelecek duruşma 3 Aralık’ta.
Çetin ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor.
MLKP davası: Yedinci yılına giren, aralarında eski Özgür Radyo yayın koordinatörü ve bianet yazarı Füsun Erdoğan, Atılım gazetesi genel yayın koordinatörü Sedat Şenoğlu, Atılım yazarı Bayram Namaz’ın olduğu dokuzu tutuklu 23 sanıklı davanın İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 20 duruşmasında tahliye çıkmadı (24 Eylül). Sanıkların büyük çoğunluğunun ‘örgüt yöneticiliğiyle’ yargılandığı davada 12 sanık hakkında “örgüt üyeliği” suçuna işaret eden 314/2 maddesinde ek savunma kararı verildi. Gelecek duruşma 30 Ekim’de.
Eylül 2006’da birçok ilde yapılan ‘Gaye’ operasyonu ile tutuklanan sanıklar “MLKP’ye üye olmak”la suçlanıyor. Erdoğan ve diğer 12 sanık hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis, diğer sanıkların da 7 yıl 6 ay ile 45 yıl arasında değişen hapisle cezalandırılmaları isteniyor.
Ülger’e soruşturma: Hollanda Gazeteciler Sendikası temsilcisi Mehmet Ülger hakkında, gazeteci Füsun Erdoğan’ın tutuklu yargılandığı MLKP Davası’nın 20. duruşmasında görüntü aldığı gerekçesiyle (TCK 286) İstanbul Nöbetçi Savcılığı’nca soruşturma açıldı (24 Eylül).
“Kürdistan”a suç duyurusu: Diyarbakır’da kurulan Kürdistan Gençlik Hareketi Derneği hakkında Valilik TMK 10’uncu madde ile görevli savcılığa suç duyurusunda bulundu (20 Eylül).
8 Mart’ta konuşanlara propaganda cezası: Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi, 2012’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü Mitingi’nde konuşan BDP Diyarbakır İl Eşbaşkanı Zübeyde Zümrüt, Miting Tertip Komitesi Başkanı Gülsün Altan, Barış Anneleri İnisiyatifi Üyesi Rebia (Havva) Kıran ve mitingin sunucuları Zeynep Düşün ile Remziye Güzel’e ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) birer yıl hapis cezası verdi (20 Eylül). Ceza 6’şar bin TL para cezasına çevrildi.
Say’a 10 ay hapis: İstanbul 29. Asliye Ceza Mahkemesi’nin piyanist ve besteci Fazıl Say hakkında verilen cezanın hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını kaldırması üzerine, İstanbul 19. Sulh Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülen duruşmada mahkeme Say’ı ‘dini değerleri alenen aşağılama’dan (TCK 216/3) 10 ay hapse mahkum etti (20 Eylül). Say’ın sabıkasız olması nedeniyle verilen hapis cezasının ertelenmesine hükmeden mahkeme, sanık hakkında 2 yıllık denetim süresi belirledi.
KCK İstanbul Davası: 97’si tutuklu 205 sanıklı KCK İstanbul Davası’nın 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki son duruşmasında üç sanık tahliye oldu (20 Eylül).
16 Eylül’de başlayan duruşmalarda Kürt siyasetçiler savunma yaptı. Davada Prof. Dr. Büşra Ersanlı “örgüt yöneticiliği” (TCK 314/1) ve “örgüt propagandası” (TMK 7/2) ile suçlanırken, Belge Yayınları’nın sahibi Ragıp Zarakolu “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek”le (TCK’nın 220/7 delaleti 314/3 yollamasıyla, 314/2) suçlanıyor. Ersanlı’nın 15-22,5 yıl, Zarakolu’nun ise 7,5-15 yıl hapsi isteniyor. Azadiya Welat yazarı Hasan Özgüneş “örgüt yöneticisi olmak”tan (TCK 314/1) ve “örgüt propagandası”ndan (TMK 7/2) tutuklu; RED dergisi yazarı Hakan Soytemiz ve Özgür Gündem editörü Kazım Şeker “örgüt üyeliği”nden (TCK 314/2) tutuksuz yargılanıyorlar. Gelecek duruşma 1-10 Ekim’de.
Birleşen KCK davaları: DİHA editörü Tayyip Temel ve Diyarbakır Gün TV yayın yönetmeni Ahmet Birsin’in de yargılandığı 97’si tutuklu 175 sanıklı KCK Davası Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (20-16 Eylül). Tutuklu sanıklar savunma yaptı. Gelecek duruşma 4 Ekim’de. Temel, “örgüt yöneticiliği” (TCK 314/1) ve “örgüt propagandası”ndan (TMK 7/2) yargılanıyor.
Şık’a dava: Gazeteci Ahmet Şık’ın 12 Mart’ta Silivri cezaevi çıkışındaki sözleri nedeniyle yargılandığı Silivri 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki beşinci duruşmasında müştekilerin ifadesinin alınması için talimat yazıldı (19 Eylül). Ergenekon soruşturmalarında görevli 39 savcı ve hâkimin iddianamede mağdur sıfatıyla yer aldığı davada Şık ‘tehdit’ (TCK 106/ 2d) ve ‘kamu görevlilerine hakaret’ten (TCK 125/1, 3a, 4) yedi yıla kadar hapis istemiyle yargılanıyor. Gelecek duruşma 28 Ocak’ta.
İstanbul 2. KCK davası: İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’nde gazeteci Cengiz Kapmaz’ın da yargılandığı 46’sı avukat 50 sanığın sekizinci duruşmasında, ara kararla tahliye çıkmadı (17 Eylül). Heyet, Abdullah Öcalan’ın dinlenmesi talibini reddetti. Gelecek duruşma 19 Aralık’ta. Kapmaz’ın “silahlı örgüt kurmak ve yönetmek”ten (TCK 314/1) 15-22,5 yıl hapsi isteniyor.
Batman KCK Davası: DİHA Batman muhabiri Gülsen Aslan, Heviya Jine editörü Sultan Şaman ve Azadiya Welat dağıtımcısı Şafak Çelen’in de aralarında olduğu, 14’ü tutuklu 40 kişinin yargılandığı Batman KCK Davası’nın Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki yedinci duruşmasında tutuklu sanıklar Kürtçe tercüman eşliğinde savunma yaptı (17 Eylül). Mahkeme sanıkların tutukluluk hallerinin devamına karar verdi. 15 Ekim 2012’deki ilk duruşmada Aslan ve Çelen tahliye edilmişti. Sanıklar “örgüt yöneticiliği” ( TCK 314/1) ile suçlanıyor. Gelecek duruşma 5 Aralık’ta.
İki gözaltı, bir tutuklama: Yeni Evrede Mücadele Birliği Dergisi Yazı İşleri Müdürü Sami Tunca İstanbul’da, Adana Muhabiri Ulaş Yıldız Adana’da, ev baskınlarında gözaltına alındı (17 Eylül). Yıldız aynı gün serbest bırakıldı. Tunca “örgüt üyesi olmak, eyleme katılmak, molotof ve taş atmak, yurtdışına kaçma şüphesi” gerekçeleriyle savcılık tarafından tutuklandı.
Aram Yayınları’na dava: Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi’nde Aram Yayınları’nın dört kitabı hakkındaki davanın ikinci duruşmasında savunma ek süre istedi (16 Eylül). Hayrettin Ekinci’nin “Li Çiyayê Qerejdax Şopa Gerilla”, Rodi Zinar’ın “Tecrit”, Hasan Hüseyin Deniz’in “Serpêhatiyên Penabertîye” ve Thomas Benedikter’in “Avrupa’nın Özerk Bölgeleri” adlı kitapları “örgüt propagandası” (TMK 7/2) iddiasıyla yargılanıyor.Gelecek duruşma 2 Aralık’ta.
Yanardağ tutuklandı: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce Ergenekon Davası’nda 10 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan ve hakkında yakalama kararı çıkarılan Yurt gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ “Ergenekon silahlı terör örgütüne üye olmak ve hükümeti yıkmaya teşebbüs” suçlamasıyla Bodrum’da gözaltına alındı ve tutuklandı (13 Eylül).
Ağuş’a dava: 14 Şubat 2012’de Mersin’de gözaltına alınan DİHA muhabiri Özlem Ağuş’un da aralarında bulunduğu tutuksuz 54 kişinin dördüncü duruşması Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (13 Eylül). Mahkeme beraat taleplerini reddetti. Ağuş hakkında “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” (TCK 220/6), “örgüt propagandası” (TMK 7/2) ve “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yönetmeliği’ne muhalefet”ten 23 yıla kadar hapis isteniyor. Gelecek duruşma 18 Aralık’ta.
OdaTV davası: Gazetecilerin de aralarında olduğu, ikisi tutuklu 13 sanıklı OdaTV davasının İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 18. duruşmasında
Prof. Dr. Yalçın Küçük ve Hanefi Avcı’nın tutukluluklarının devamına karar verildi (11 Eylül). Heyet, Ergenekon davasında verilen kararın bir örneğinin istenmesine, Soner Yalçın’ın adli kontrol tedbirleri kapsamında her hafta karakola giderek imza verme kararının kaldırılmasına hükmetti. CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal’ın tanık olarak Ankara’da değil mahkeme huzurunda dinlenilmesi talebi ve sanık Nedim Şener’in, soruşturma aşamasında iletişim tespiti yapan polislerin tespit edilerek mahkemede dinlenilmesi talebi reddedildi. Gelecek duruşma 12 Aralık’ta.
Çapraz ve Düzenci: Hakkari Yüksekova Haber gazetesi sahibi Necip Çapraz ve Yüksekovagündem internet sitesi sahibi Abdulmenaf Düzenci’nin de aralarında olduğu 30 sanıklı KCK Davası’nın Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki yedinci duruşmasında sanık avukatları savunma yaptı (11 Eylül). Çapraz ve Düzenci “örgüt üyesi olmak”tan (TCK 314/2) yargılanıyor. Düzenci 9 Temmuz’da tahliye olmuş, Çapraz 22 Mart 2011’de gözaltına alınmış, dört gün sonra serbest bırakılmıştı. Gelecek duruşma 25 Ekim’de.
Eser’in KCK Davası: 12 Aralık’ta gözaltına alınıp tutuklanan Evrensel muhabiri Sadiye Eser’in de aralarında olduğu İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki sekiz sanıklı KCK Davası’nda, ilk duruşmada Eser ve beş sanık tahliye edildi (11 Eylül). Gelecek duruşma 12 Aralık’ta.
Hacıoğlu tutuklandı: DİHA Uludere muhabiri Cüneyt Hacıoğlu evine yapılan baskınla gözaltına alındı (31 Ağustos). Sevk edildiği Uludere Adliyesi’nde tutuklanma talebiyle çıkarıldığı mahkeme tarafından örgüt üyeliği suçlamasıyla tutuklandı.
‘Türklüğe hakaret’e iptal davası: Yargı-Sen Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu ifade özgürlüğünü engellediği için ‘bayrağa hakaret’ (TCK 300/1) ve ‘devletin ordusunu-polisini aşağılama’ suçları (TCK 301/2) ile suçla ilgili soruşturmanın bakan iznine bağlanmasının (TCK 301/4) iptali için AYM’ye dava açtı (28 Ağustos).
Dursun’a gözaltı: DİHA Muhabiri Mehmet Dursun Van Valiliği’nin talimatıyla elektriklerinin kesilmesini protesto için açlık grevine giren depremzedeleri takip ederken gözaltına alındı (28 Ağustos). Dursun aynı gün serbest bırakıldı.
Dağıtımcılara gözaltı ve ‘gürültü kirliliği’ cezası: Polis Taksim metro çıkışında Aydınlık gazetesi satan Hasan Ortatepe ve Birgün gazetesi satan Burak Butur’u, ‘gürültü kirliliği’ şikayeti üzerine gözaltına aldı ve Kabahatler Kanunu çerçevesinde 88 TL para cezası verdi (27 Ağustos). Ortatepe ve Butur aynı gün serbest bırakıldı.
Reddi hakime red: İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi, besteci Fazıl Say’a, ‘dini değerleri aşağılama’dan (TCK 216/3) verilen 10 ay hapis cezası hükmünün geri bırakılmasına ilişkin kararı veren hakimi ret talebini reddetti (27 Ağustos).
Mısır’da üç gazeteciye gözaltı: Mısır’da güvenlik güçleri İhlas Haber Ajansı’nın (İHA) Kahire bürosunu basarak büro şefi Tahir Osman Hamde’yi gözaltına aldı, canlı yayın ekipmanlarına el koydu (20 Ağustos). Hamde birkaç gün sonra serbest bırakıldı.
Kahire’de güvenlik güçleri “Öfke Cuması” protestosunda El Fetih Camisi’ne sığınan TRT muhabiri Metin Turan’ı ve AA muhabiri Hiba Zekeriya’yı gözaltına aldı (17 Ağustos). Zekeriya bir gün sonra serbest bırakıldı. Turan’ın ise gözaltı süresi belgelerinin eksik olması ve tedavisi gerekçe gösterilerek uzatıldı. Turan 1 Ekim itibariyle hala Mısır’da cezaevinde.
Arslan tutuklandı: Şemdinli’de yapılan ev baskınlarında Fırat Dağıtım çalışanı Uygar Arslan gözaltına alındı ve Şemdinli Adliyesi’ndeki ifade işlemlerinin ardından tutuklandı (16 Ağustos).
Agos’u tehdit davası: Yargıtay 4. Ceza Dairesi Erciyes Üniversitesi Sanat Tarihi öğrencisi olduğu dönemde Agos’a tehdit e-postası gönderen Muhammet Karay’a 2009’da verilen 3 yıl 3 aylık hapis cezasını suç tanımında hata olduğu gerekçesiyle bozdu (16 Ağustos). Karay, Agos Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesinin ardından 14 Nisan 2007’de gazeteye gönderdiği e-postada, “Bu vatana ihanet düşüncesinde olanlara er ya da geç cezasını bu vatan evlatları verir. Hrant Dink’in ölümü hak ettiğini düşünüyorum. Konuştu ve öldü. Ogün Samast arkadaşımıza biz içeride bakarız siz tasalanmayın. Ülkücü gençlik adına Muhammet Karay” demişti.
Said ile Hossam’a gözaltı: Mısır’da askerler AA Ortadoğu Bölge Müdürlüğü’nde görevli kameraman Ahmed Said ile foto muhabiri Muhammed Hossam’ı, güvenlik güçlerinin darbe karşıtlarına müdahalesini görüntülerken gözaltına aldı (15 Ağustos). AA’nın fotoğraf ve görüntülerine el koyan güvenlik güçleri, bir süre sonra Said ile Hossam’ı serbest bıraktı.
Emeç’e gözaltı: Sivil polisler Batman’ın Kozluk ilçesinde haber yapan DİHA muhabiri Hülya Emeç’i gözaltına aldı ve fotoğraf makinesine el koydu (15 Ağustos). Kozluk Emniyet Müdürlüğü’ne götürülen Emeç, aynı gün serbest bırakıldı.
Akdemir’in davasına ret: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk’un 8 Nisan’daki ‘Yevmiyeci Hoca’ tartışması ve 13 Nisan’daki “Yevmiyeci Hocaya Bir İtiraz Bir İtiraf” haberleriyle ilgili, Evrensel İzmir muhabiri Özer Akdemir’e açtığı ceza davasını reddetti (14 Ağustos).
Ekşisözlük’e dava: Ali Emre Bukağılı Ekşisözlük’ün sahibi Sedat Kapanoğlu ile 40 yazara ‘dini değerleri aşağılama’ (TCK 216/3) gerekçesiyle Anadolu 32. Sulh Ceza Mahkemesi’nde dava açtı (8 Ağustos).
Baskınlar ve gözaltı: Ergenekon Davası’nın karar duruşması öncesi, aralarında Ulusal Kanal Ankara Temsilcisi Mustafa Kaya, Ulusal Kanal (Ankara) muhabiri Mehmet Kıvanç, Aydınlık sahibi Mehmet Sabuncu, Aydınlık muhabiri Osman Erbil Aydınlık Genel Yayın Yönetmeni İlker Yücel’in de olduğu İstanbul ve Ankara’da çok sayıda adrese polis baskın düzenledi (1 Ağustos). Yücel ve Erbil gözaltına alındı ve tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi (6 Ağustos).
Ergenekon Davası: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 67’si tutuklu 275 sanıklı Ergenekon Davası’nın 321. duruşmasında kararını açıkladı (5 Ağustos). Davada 21 kişi beraat etti, 11 kişi hakkında yakalama kararı çıktı. Biri müebbet olmak üzere 26 basın çalışanına hapis cezası ve bir gazeteciye beraat kararı verildi. Basın çalışanları ile ilgili kararlar şöyle: Caner Taşpınar’a beraat, Güler Kömürcü’ye 7 yıl 6 ay, Fatma Sibel Gürcihan’a 6 yıl, Muhammed Murat Avar’a 5 yıl 4 ay, Tuncay Özkan’a ağırlaştırılmış müebbet ayrıca 15 yıl, Ünal İnanç 19 yıl, Vedat Yenerer’e 7 yıl 6 ay, Aydınlık genel yayın yönetmeni Mehmet Deniz Yıldırım’a 16 yıl 10 ay, Aydınlık çalışanı Ruhsar Şenoğlu’na 8 yıl 1 ay, editörü Özlem Konur Usta’ya 6 yıl 3 ay, sorumlu yazı işleri müdürü Mehmet Bozkurt’a 9 yıl 3 ay, yazarları Hikmet Çiçek’e 21 yıl 9 ay, Mehmet Sabuncu’ya 7 yıl 6 ay, Adnan Akfırat’a 19 yıl, Emcet Olcaytu’ya 9 yıl 3 ay, Kanal B imtiyaz sahibi Mehmet Haberal’a 12 yıl 6 ay ceza verildi, Haberal tahliye edildi. Cumhuriyet yazarları Mustafa Balbay’a 34 yıl 8 ay, Erol Manisalı’ya 9 yıl 8 ay hapis cezası verildi. Kanaltürk haber müdürü Adnan Bulut’a 6 yıl 3 ay, OdaTV yazarı Yalçın Küçük’e 22 yıl 6 ay, Tercüman genel yayın yönetmeni Ufuk Mehmet Büyükçelebi’ye 7 yıl 6 ay, Ulusal Kanal’dan genel yayın yönetmeni Adnan Türkkan’a 10 yıl 6 ay, eski genel yayın yönetmenleri Ferid İlsever’e 15 yıl, Serhan Bolluk’a 7 yıl 6 ay, Turhan Özlü’ye 9 yıl, haber müdürü Ufuk Akkaya 8 yıl iki ay, İzmir temsilcisi Hayati Özcan’a 10 yıl 11 ay, Yurt genel yayın yönetmeni Merdan Yanardağ’a 10 yıl 6 ay hapis cezası verildi ve yakalama kararı çıkarıldı.
Darwin için hukuk mücadelesi: Danıştay 2. Dairesi ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Bilim ve Teknik’in ‘Darwin’ kapağı nedeniyle görevinden alındığı için TÜBİTAK’a dava açan derginin eski Genel Yayın Yönetmeni Çiğdem Atakuman’a verilen disiplin cezasını bozdu (31 Temmuz).
Tuzcuoğlu’nun davası: Eski Evrensel muhabiri-yazar Müge Tuzcuoğlu’nun Diyarbakır 6. Ceza Mahkemesi’ndeki altıncı duruşmasında delil ikameleri devam etti (31 Temmuz). Yedisi tutuklu 27 kişinin gelecek duruşması 10 Ekim’de. Tuzcu BDP Diyarbakır Siyaset Akademisi’ne yönelik KCK operasyonunda 8 Mart 2012’de gözaltına alınıp tutuklanmış, 25 Eylül 2012’deki duruşmada tahliye olmuştu.
Peygambere hakaretten: Kayseri’de 70 avukat, Ekşi Sözlük hakkında Muhammed peygamber ile ilgili hakaret içeren ifadeler kullandığı gerekçesiyle ‘halkı düşmanlığa tahrik’ten Kayseri Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu (31 Temmuz).
Yürüyüş dergisi DHKP-C davası: Ozan Yayıncılık’ın sahibi ve Yürüyüş dergisinden beş gazetecinin de aralarında bulunduğu, üçü tutuklu 16 kişinin dokuzuncu duruşması Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (30 Temmuz). Tutuklu üç sanık tahliye oldu. Gelecek duruşma 7 Kasım’da. Savcı sanıkların “DHKP-C üyesi olmak”tan (TCK 314/2) 22’şer yıla kadar hapsini, sanıklar hakkındaki “örgüt propagandası” (TMK 7/2) suçlamasının ise 3. Yargı Paketi kapsamında ertelenmesini talep ediyor.
24 Aralık 2010’da tutuklanan Yürüyüş dergisi muhabirleri Cihan Gün, Naciye Yavuz, Kaan Ünsal ve Kamu Emekçileri dergisi sahibi Halit Güdenoğlu ve yazı işleri müdürü Musa Kurt 20 Temmuz 2012’deki duruşmada, Ozan Yayıncılık’ın sahibi Necla Can ise 21 Ocak 2012’de tahliye olmuştu.
Baransu’yu dinleyenlere dava: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Taraf gazetesi yazarı Mehmet Baransu’yu 2009’daki “İrticayla Mücadele Eylem Planı” haberinin ardından yasadışı dinleyen İstihbarat Şube Müdürü Jandarma Binbaşı Atilla Hakan Erdoğan, jandarma astsubaylar Cengiz Özbudak ve Kıdemli Üst Çavuş Emre Cingöz hakkında 24.5 yıl hapis istemiyle dava açtı (26 Temmuz).
Devrimci Karargah: Sekizi tutuklu 87 sanıklı Devrimci Karargah Davası’nın İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki karar duruşmasında Vatan internet editörü Aylin Duruoğlu’nun aralarında olduğu 24 kişi beraat etti, iki kişi tahliye oldu, 15 kişi örgüt üyeliğinden ceza aldı. Bilim ve Gelecek Editörü Baha Oktar altı yıl üç ay hapis cezası aldı (19 Temmuz).
Aydın’ın DHKP-C davası: Mühendislik Mimarlık ve Planlamada Artı İvme dergisi yazı işleri müdürü Fatih Özgür Aydın’ın duruşması İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (18 Temmuz). Mahkeme esas hakkında mütalaa için savunmaya ek süre verdi. Aydın, “örgüt üyesi olmak” (TCK 314/2), “örgüt propagandası” (TMK 7/2), “suçu ve suçluyu övmek” (TCK 215), “görevi yaptırmamak için direnmek” (TCK 265) ve “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet”ten yargılanıyor ve 53,5 yıl hapsi isteniyor. Gelecek duruşma 5 Kasım’da.
Çiftçi’nin davası: Hakkâri’deki KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri Hamdiye Çiftçi’nin on birinci duruşması Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (16 Temmuz). Çiftçi hakkında ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/2) 6 yıl 3 ay hapis cezası isteniyor. Çiftçi 10 Nisan 2012’deki dördüncü duruşmasında tahliye edilmişti. Gelecek duruşma 8 Ekim’de.
Yeni Akit’e dava: İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi Yeni Akit ‘e LGBT’lere yönelik “Sapkınlar Okullara Sızdı” haberinde ‘halkın bir kesimini aşağılama’ gerekçesiyle (TCK 216) kamu davası açtı (15 Temmuz).
Dört gazeteciye gözaltı: Mısır güvenlik güçleri, haber takibi yapan Star TV muhabiri Murat Uslu, kameraman Zafer Karakaş, A Haber’den Fatih Er ve Tufan Güzelgün’ü gözaltına aldı ve aynı gün serbest bıraktı (9 Temmuz).
Abay, Ay’ın davasına müdahil: TGDP sözcüsü Necati Abay Polis şefi Sedat Selim Ay’ın İstanbul 48. Asliye Ceza Mahkemesi’nde Etkin Haber Ajansı’na (ETHA) açtığı davaya müdahil oldu (6 Temmuz).
İki gazetecinin davası birleşti: KCK Davaları ile yargılanan DİHA muhabirleri Zeynep Kuriş ile Ahmet Akyol’un dava dosyaları birleştirildi. Gelecek duruşmaları Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 18 Aralık’ta.
Özgür Gündem davaları: Özgür Gündem sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan hakkında Temmuz-Eylül 2013 döneminde Özgür Gündem’in 15 Ağustos, 27 Ağustos, 29 Ağustos, 10 Eylül, 23 Ekim, 29 Ekim, 6 Kasım ve 28 Kasım 2012 tarihli nüshalarındaki haberler nedeniyle İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nde sekiz dava duruşması görüldü (24 Eylül). Davaların gelecek duruşmaları 11 Şubat’ta. Dayan hakkında dört dava daha devam ediyor. Davaların tümü TMK 6. ve 7. maddelerinde tanımlanan “yasadışı örgütün açıklamalarını yayımlamak” ve “terör örgütünün propagandasını yapmak” suçlamasına dayandırılıyor.
Demokratik Ulus: Demokratik Ulus gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Arafat Dayan hakkında Temmuz-Eylül 2013 döneminde gazetenin 25-31 Aralık 2012, 8-14 Ocak 2013, 5-15 Şubat 2013 sayıları nedeniyle İstanbul 23. Ağır ceza Mahkemesi’nde üç dava duruşması yapıldı (24 Eylül). Davaların gelecek duruşmaları 11 Şubat’ta. Davaların tümü TMK 6. ve 7. maddelerinde tanımlanan “yasadışı örgütün açıklamalarını yayımlamak” ve “terör örgütünün propagandasını yapmak” suçlamasına dayandırılıyor.
Kürt Politikacıların Davaları
Fezlekeler: Fezlekeler: Çeşitli savcılıklarca Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) vekilleri ve bağımsız vekiller hakkında Temmuz-Eylül 2013’te toplam 27 fezleke düzenlendi.
Hakkında fezleke düzenlenen milletvekilleri Ayla Akat Ata, Ahmet Türk, İbrahim Binici, Emine Ayna, Gültan Kışanak, Sırrı Süreyya Önder, Nazmi Gür, Nursel Aydoğan, Demir Çelik, Halil Aksoy, Selahattin Demirtaş, Leyla Zana, Altan Tan, Hasip Kaplan, İdris Baluken, Özdal Üçer.
Hakkında en çok fezleke düzenlenen milletvekili İbrahim Binici.
Fezlekelerin konuları ise şöyle: ‘PKK propagandası yapmak’ (TMK 7/2), ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ (2911 sayılı kanun 28/1), ”örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olmak’ (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2), ‘suçu ve suçluyu övme’ (TCK 215), ‘kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret’ (TCK 125 /3), ‘görevli memura direnme’ (TCK 265).
Özel-Demirtaş davası: Yargıtay 4.Hukuk Dairesi, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a açtığı manevi tazminat davasında, Özel’in kişilik haklarına manevi saldırıda bulunulduğuna ve manevi tazminat gerektirdiğine karar verdi (30 Temmuz). Demirtaş, 7 Ocak 2012’de Özel için “Senin rütben orgeneral de olsa bizim nazarımızda onbaşısın” ifadelerini kullanmış, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi, beyanların eleştiri amaçlı düşünce açıklaması niteliğinde olduğu gerekçesiyle davayı reddetmişti.
TCK 285- 288
Taraf gazetesi davaları: Temmuz-Eylül döneminde Taraf gazetesi hakkında yeni açılan-süren toplam sekiz dava görüldü. Bu davaların altısı ‘hakaret’ biri ‘basın yoluyla soruşturmanın gizliliğini ihlal’ (TCK 285), biri “adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs” (TCK 288) sebebiyleydi.

Hakaret, Kişilik Hakları ve Tazminat Davaları
Temmuz-Eylül 2013’te iki gazeteciye 11 ay 20 gün hapis cezası ve 2 bin 100 TL para cezası verildi.
S.S. Ay’dan T24, Evrensel ve Marksist.org’a dava: Terörle Mücadeleden Sorumlu İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Sedat Selim Ay’ın Evrensel, T24 ve Marksist.org hakkında ‘kamu görevlisine hakaret’ten açtığı davanın ilk duruşması İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi (13 Eylül). T24’ün yazı işleri müdürü Metin Kıvanç Yener, genel yayın yönetmeni Ahmet Doğan Akın, Marksist.org’un yayın yönetmeni Ozan Tekin suçlamaları reddetti. Evrensel genel yayın yönetmeni Fatih Polat ise duruşmaya katılamadı. Gelecek duruşma 30 Ocak 2014’te.
Aysal’dan Altaylı’ya dava: Galatasaray Başkanı Ünal Aysal, HaberTürk’te yayınlanan “Aysal Uzaylı” başlıklı köşe yazısında ‘hakaret’ten (TCK 125) Fatih Altaylı’ya açtığı soruşturma davaya dönüştü (6 Eylül). Altaylı’nın 2,5 yıla kadar hapsi isteniyor.
“Yandaş değiliz” davası: Sabah, Radikal yazarı Cengiz Çandar’a Al-Monitor internet sitesine ‘iktidarın kontrolündeki en büyük günlük gazete Sabah” açıklaması yüzünden ‘saygınlığını yok edeceği’ gerekçesiyle 50 bin TL’lik dava açtı (12 Ağustos).
Say’dan suç duyurusu: Piyanist Fazıl Say, ‘dini değerleri aşağılamak’tan (TCK 216/3) yargılandığı dava sırasında kendisine ‘hakaret ettiği’ (TCK 125) gerekçesiyle, şikayetçi Ali Emre Bukağılı hakkında İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu (18 Ağustos).
Şimşek’e 2 bin 100 TL ceza: Bakırköy 6. Sulh Ceza Mahkemesi Milat gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Erdal Şimşek’e, Dr. Ömer Faruk Gergerlioğlu’na twitter’da hakaret etmekten, 2 bin 100 lira para cezası verdi (18 Temmuz).
Akar’a beraat: Selahattin Kınalı’nın Kızılay Genel Başkanı Ahmet Lütfi Akar’a 26 Temmuz 2012’de Taraf gazetesi sahibine Kınalı için yazdığı mektup hakkında Anadolu 18. Sulh Ceza Mahkemesi’nde hakaretten açtığı davada Akar’ın beraatine karar verildi (10 Temmuz).
Margulies’e ceza: Anadolu 10. Asliye Ceza Mahkemesi eski İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’in Ronnie Margulies’e 29 Şubat 2012’de “İçişleri Bakanı İstifa” yazısında ‘hakaret’ten açtığı davada Margulies’e 11 ay 20 gün hapis cezası verdi (18 Temmuz). Ceza 7 bin TL para cezasına çevrildi.
Feyman’dan Tümer’e dava: Gülgün Feyman’ın, Saba Tümer’i Show TV’de Saba Tümer’le Bugün programındaki açıklamalarında kendisiyle “hakaret ettiği” gerekçesiyle yaptığı suç duyurusu İstanbul Asliye Hukuk Mahkemesi’nde davaya dönüştü (13 Temmuz). Feyman, Tümer’den 10 bin TL tazminat talep ediyor.
Başbakanın sıkıntısı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği ve kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle bir gazeteciye 11 ay 20 gün hapis, bir gazeteciye ise 5 bin TL para cezası verildi.
“Beddua” gözaltısı: CHP Kadıköy İlçe Başkanı Burcu Kara ve teşkilatta görevli iki üyenin de aralarında bulunduğu dört kişi, İstanbul Dolmabahçe’de ‘konvoy geçişi sırasında Başbakan Erdoğan’a hakaret ettikleri’ ve “Allah belanı versin” dedikleri gerekçesiyle gözaltına alındı (25 Temmuz).
Erdoğan’dan suç duyurusu: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, adına açılmış sahte Twitter hesaplarıyla ilgili Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na “kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret”ten suç duyurusunda bulundu (22 Temmuz).
Coşkun’a 5 bin TL ceza: Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, Cumhuriyet yazarı Bekir Coşkun’u 20 Eylül 2012’deki “Büyük Devlet Şeyi…” yazısı sebebiyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “kişilik haklarına saldırıda bulunduğu” gerekçesiyle 5 bin TL para cezasına çarptırdı (18 Temmuz).
Altan’a 11 ay hapis cezası: İstanbul 10. Asliye Ceza Mahkemesi Gazeteci Ahmet Altan’a, Taraf’ta 4 Ocak 2012’de “Devlet Yardakçılığı ve Ahlak” yazısı nedeniyle “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği” gerekçesiyle 11 ay 20 gün hapis cezası verdi (18 Temmuz). Hapis cezası 7 bin lira para cezasına çevrildi. Altan, 2 yıl 8 aya kadar hapis istemiyle yargılanıyordu.
Muzır Kurulu Kararları
“Genç Bir Don Juan’ın Maceraları” yargılanıyor: Yargıtay 14. Ceza Dairesi’nin Guillaume Apollinaire’nin “Genç Bir Don Juan’ın Maceraları”na verilen beraatı bozmasının ardından, Sel Yayıncılık’ın sahibi İrfan Sancı ve çevirmen İsmail Yerguz’un ‘müstehcenlik’ten (TCK 226/2) yargılandığı İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmada sanıklar savunma yaptı (12 Eylül). Gelecek duruşma 7 Kasım’da.
Yasaklamalar, Kapatmalar, Toplatmalar
Temmuz-Eylül 2013’te altı internet sitesi, bir kartpostal, bir klip, altı film, bir dernek ismi sansürlendi. Yedi gazete, üç TV’ye akreditasyon yasağı uygulandı. Çeşitli kurumlarca bir kitabın yayımlanması, bir filmin çekilmesi, bir gazetenin dağıtılması yasaklandı, bir proje reddedildi. Bir gazeteciye ziyaret yasağı getirildi, cezaevindeki gazetecilere tutuklu gazetecilerle ilgili rapor verilmedi. Facebook tarafından Kürt politikacıların sayfaları ve beş internet sayfası kapatıldı.
Demokrasi paketi açıklamasında sansür: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın demokrasi paketi açıklamasına Evrensel, Birgün, Özgür Gündem, Aydınlık, Sözcü, Sol ve Yeniçağ gazeteleri ile Halk TV, Hayat TV, İmece TV çağırılmadı (30 Eylül).
Pir Sultan “terör örgütü” simgesi: Kırıkkale F Tipi Cezaevi, Ercan Yıldız isimli mahkumun yaptığı Pir Sultan Abdal kartpostalına “terör örgütünü simgeleyen resim ve işaretler içerdiği” gerekçesiyle sakıncalı bularak el koydu (20 Eylül). Yıldız’ın Ağustos’ta cezaevinde yaşanan hak ihlallerine dair Radikal Genel Yayın Yönetmeni Eyüp Can’a göndermek istediği faks da engellenmişti.
Muhalif sitelere sansür: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi’nde, karikatür dergisi Penguen, sosyal medya platformu Ekşisözlük ve haber siteleri kemalistler.org ve sendika.org adlı internet sitelerine erişimi yasakladı (19 Eylül).
Orgazm taklidine sansür: Cnbc-e, Harry Sally İle Tanışınca (When Harry Met Sally) filmindeki Meg Ryan’ın orgazm taklidi sahnesini sansürledi (17 Eylül).
“Dans Et”e sansür: Müzik kanalları Dev grubunun “Dans Et” adlı parçasının klibini Gezi Direnişi’ne göndermeler nedeniyle yayınlamadı (17 Eylül).
Balbay’ı ziyaret yasak: Adalet Bakanlığı gazeteci ve CHP Milletvekili Mustafa Balbay’ı ziyaret etmek isteyen G-9 Gazeteci örgütleri platformunda yer alan basın örgütlerinin başkanlarına izin vermedi (17 Eylül).
“İçki” sansürlendi: ATV’de yayımlanan ‘Koruyucu’ filminde barmenin karşısındaki oyuncuya ne içeceğini sorduğu sahnede, sipariş veren oyuncunun ‘içki’ sözü makaslandı (14 Eylül).
Gazeteciler raporu tutuklu gazetecilere yasak: CHP’nin tutuklu gazeteciler raporunun Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde KCK Basın Davası’nda tutuklu bulunan gazetecilere “fotokopi ya da bilgisayar çıktısı” olduğu gerekçesiyle verilmediği ortaya çıktı (14 Eylül).
Erkek erkeğe tanışma uygulaması yasak: İstanbul Anadolu 14. Sulh Ceza Mahkemesi, gey ve biseksüel erkekler tarafından kullanılan tanışma uygulaması Grindr’a erişimi yasakladı (10 Eylül).
Picasso’ya sansür: ATV, “The Island” (Ada) filminde Pablo Picasso’nun Oturan Kadın tablosunu sansürledi (5 Eylül).
Penisilin sansürü: Kanal D Görevimiz Tehlike 2 filmindeki “penisilin iğnesi” ifadesini içinde “penis” kelimesi geçtiği için sansürledi (3 Eylül).
“Penis”, “seks”, “fahişe” otosansürü: CNBC-E, E2 kanalları, “seks” kelimesi yerine “anlık zevk”, “fahişe” sözü içinse “kevgir” kelimelerini kullanıldı. Alt yazılı programlarda ise “penis” kelimesinin “çıt çıt”la değiştirildi (2 Eylül).
Barış filmine engel: Nusaybin Kaymakamlığı ve İlçe Jandarma Komutanlığı Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yüksek Lisans Öğrencisi Kutbettin Cebe’nin, kısa film projesi “Aşitî”nin (Barış) Akarsu beldesinde çekimine izin vermedi (31 Ağustos).
Tweet atan atılır: TBMM İnsan Kaynakları Başkanlığı, herhangi bir parti yararına veya zararına çalışan, sosyal medyada bu yönde paylaşımda bulunan milletvekili danışmanları hakkında disiplin işlemi yapılacağını bildirdi (29 Ağustos).
“Kürdistan”a yasak: İçişleri Bakanlığı Diyarbakır’da kurulan Kürdistan Gençlik Hareketi Derneği’nin isminde yer alan “Kürdistan”a ‘Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozduğu’ gerekçesiyle (Anayasa 14. madde, TCK 302) onay vermedi (28 Ağustos).
Yayınlanmadan yasaklandı: Bafra T Tipi Cezaevi’nde tutulan Enver Özkartal’ın “Demokratik Siyaset ve Özgür Toplum” adını verdiği kitap çalışması, yayınlanmadan yasaklandı (24 Ağustos). Özkartal’ın yasaklamaya yaptığı iki itirazı da reddedildi.
Show TV’den sanat sansürü: Show TV Orhan Gencebay ve Oya Aydoğan’ın başrolünü oynadığı “Aşkım Günahımdır” filminde arka planda sarılan çıplak bir çiftin resmedildiği tabloyu sansürledi (2 Ağustos).
Önder’e facebook sansürü: Facebook yönetimi 386 bin üyesi bulunan Sırrı Süreyya Önder’in facebook sayfasını herhangi bir gerekçe göstermeden kapattı (20 Temmuz).
Propaganda Yayınları yasaklandı: Propaganda Yayınları internet sitesi propagandayayinlari.net mazeret gösterilmeden, Türkiye’nin çeşitli kentlerinden TTNET ve VODAFONE üzerinden, erişimin engellendiğini duyurdu (15 Temmuz).
THY’den Birgün yasağı: Türk Hava Yolları (THY) yönetimi, Dış Hatlar Terminali’ndeki gazete standında Birgün gazetesinin dağıtımını durdurdu ve isteyen yolculara verilmek üzere aldığı gazeteler listesinden Birgün gazetesini çıkardı (15, 12 Temmuz).
Üçkağıtçı’ya sansür: Kanal 7, Kemal Sunal’ın Üçkağıtçı filmindeki Sunal’ın, “Ben ananın bulunduğu kısma gidiyorum. Ona selam söylerim” sözlerini sansürledi (8 Temmuz).
Nuçe, MMC ve ROJ TV’nin lisansları iptal: Kopenhag Eyalet Mahkemesi, Mezopotamya Brodcasting’e ait MMC, Nuçe TV ve ROJ TV’nin yayın lisanslarını iptal etti, Şirketlere yaklaşık 2 milyon Euro para cezası verdi (4 Temmuz).
“Evrim tartışmalı konu”: TÜBİTAK, evrim teorisinin tüm dünyada hala tartışılan bir konu olduğunu belirterek Eylül ayında İzmir’de düzenlenmesi planlanan ve Türkiye, ABD, Avrupa’dan 10 bilim insanının katılacağı “Matematiksel Evrim Lisansüstü Yaz Okulu” projesini reddetti (3 Temmuz).
Facebook kapatmaları: Facebook Kürt siyasetçileri Altan Tan, Ahmet Türk, Hasip Kaplan, Ayla Akat Ata, Sırrı Süreyya Önder, Leyla Zana, Osman Baydemir’in sayfalarını, BDP’nin Ötekilerin Postası’nın, Kurdi Müzik’in, Yüksekova Haber’in, Gün Radyo-TV’nin ve Yeni Özgür Politika’nın sayfalarını ‘şikayet’ ve ‘terör örgütü övüldüğü’ gerekçeleriyle kapattı (6 Temmuz-12 Ağustos).
Habercilik
AA’nın kimyasal silah haberi: AA’nın, Suriye’de ordu birliklerince düzenlenen kimyasal silah saldırısı detaylarına ulaştığını iddia ettiği ve “özel” olarak sunduğu haberinin aslında 24 Ağustos’ta İsrail istihbarat sitesi DEBKA’da yayınlandığı ortaya çıktı (30 Ağustos).
Yeni Şafak’tan Chomsky söyleşisi: Felsefeci ve dilbilimciProf. Dr. Noam Chomsky facebook sayfasından Yeni Şafak gazetesinde Burcu Bulut’un söyleşisinde kendi yanıtlarına sadık kalınmadan çeviri yapıldığını, söylemediği şeylerin röportajda yer aldığını belirtti (30 Ağustos). Okur tepkileri üzerine Bulut, söyleşiyi anlama bağlı olarak genişlettiğini iddia etti. Yeni Şafak ise söyleşinin bazı bölümlerinde hatalar tespit edildiğini belirtti, söyleşiyi yayından kaldırdı, özür diledi ve Bulut’un iş sözleşmesini feshetti.
AA haber kaldırdı: Anadolu Ajansı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Mısır’daki darbenin arkasında İsrail’in olduğunu savunan ‘Mısır’daki darbeyi İsrail’in desteklemesi’ başlıklı haberini Beyaz Saray’ın açıklamasından bir gün sonra kaldırdı (21 Ağustos). AA iddiaları reddetti, haberin hassas bir konuyu gündeme taşıdığını, düzenlenerek yayınlanmasına karar verildiğini ancak düzeltme yerine sehven iptali yönünde duyurulduğunu belirtti.
Yedi gazete, bir yayın yönetmeni: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkmenistan gezisi öncesi Mısır’daki katliam ile ilgili değerlendirmelerinin ardından Sabah, Star, Vatan, Yeni Şafak, Güneş, Milat ve Bugün gazeteleri Başbakanın “Bir Musa Çıkar Hesabını Sorar” cümlesini manşet yaptı (16 Ağustos).
TRT’den hamilelik yorumu: Avukat Ömer Tuğrul İnançer TRT1’deki Ramazan Sevinci programında “Hamileliği davul çalarak ilan etmek bizim terbiyemize aykırıdır. Böyle karınla sokakta gezilmez. Her şeyden önce estetik değildir” şeklinde konuştu, TRT sunucusu da “Allah razı olsun” diyerek destekledi (25 Temmuz).
AİHM
CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesini yanıtlayan Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) 2002-2012 döneminde Türkiye aleyhine toplam 50 bin 249 başvuru yapıldığını açıkladı (15 Eylül). Ergin Mayıs 2004’ten 2012’nin ilk iki ayına kadar AİHM’in ihlal kararları çerçevesinde hükmedilen tazminat miktarlarına ilişkin ödemelerin toplamda 180 milyon 941 bin liraya ulaştığını belirtti.
RTÜK
RTÜK, Temmuz-Eylül 2013 döneminde TV kuruluşlarına 79 uyarı, 448 para cezası; radyo kuruluşlarına 75 uyarı, 48 para cezası verdi.
(Kurul kararları 10 Eylül’e kadar açıklandığı için, o tarihe kadar olan para ve uyarı cezalarına yer verildi.)
RTÜK ‘koruyucu sembolle ilgili dört uyarı, üç para cezası; ‘Türkçeyi bozmaktan’ beş uyarı, bir para cezası; ‘ilaç ve tedavi reklamı’ndan sekiz uyarı, üç para cezası; ‘tütün ve tütün ürünleri’ ile ilgili maddelerden 46 para cezası; ‘insan onuru ve özel hayatın gizliliği’ni ihlalden iki uyarı, on para cezası; ‘Çocukları ticari iletişime teşvik’ten 53 uyarı; ‘yarışma ve lotarya’dan bir uyarı, bir para cezası; ‘Şiddeti özendirme’den bir para cezası; ‘Haberin verilişi’nden bir uyarı, dört para cezası; ‘masumiyet karinesi’ni ihlalden bir uyarı; Milli-manevi değerleri ihlal’den iki uyarı, bir para cezası; ‘alkollü içki’lerle ilgili bir para cezası; ‘uyuşturucu ve kumar’la ilgili iki uyarı; ‘eş bulma hizmetleri’ ile ilgili iki uyarı cezası verdi. Geri kalan uyarı ve cezalar ticari iletişim, reklam, ürün yerleştirme, sponsorluk, haksız rekabet, program desteği gibi konularla ilgili teknik ve ticari düzenlemelerin ihlalleriyle ilgili.
Koruyucu sembol: RTÜK “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz…” ve “Medya hizmet sağlayıcılar, koruyucu sembol sistemi kullanarak, izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirir” ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle dört uyarı (Olay TV, Asu TV, TV 52, TV Kayseri) ve üç para cezası (Kanal D 667.740 TL, TV 8 26.368 TL, STV 110.191 TL) verdi.
Türkçenin kullanımı: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un “Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” düzenlemesini ihlalden beş uyarı (Mavi Karadeniz TV, Barış TV, Halk TV (2), Artı 1 TV); bir para cezası (Beyaz TV 16.420 TL) verdi.
İlaç ve tedavi reklamı: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un 11. maddesinin ikinci fıkrasındaki; “Reçeteye tabi ilaçlar ve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz.” hükmünü ihlalden sekiz uyarı (Kaçkar TV, ATV Avrupa (5), Nehir TV, Ay TV); üç para cezası (Alem FM 12.241 TL, ATV Avrupa 12. 508 (2) verdi.
Tütün ve tütün ürünleri: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki; “Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ….. özendirici nitelikte olamaz.” hükmü ile 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun’un üçüncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmaz, görüntülerine yer verilmez” hükmünün ihlalinden 46 para cezası [(Kaçkar TV 73.263 TL, Olay TV 73.263 TL (23), Halk TV 73.263 TL (10), NTV 73.263 TL, Ulusal 173.263 TL (5), Bugün TV (2), As TV, Samanyolu Haber, Show TV, Showtürk ] verdi.
İnsan onuru, özel hayatın gizliliği: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesindeki “insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmüne göre iki uyarı (STV TV, Cem Radyo); on para cezası (TV 23. 912 TL, Ulusal 1 11.886 TL, ATV 460.164 TL, ATV Avrupa 11.886 TL, STV 103.940 TL, Adana Akdeniz TV 11.886 TL, Halk TV 11.886 TL (2), Kanal Türk 41. 495 TL, Star TV 396.065 TL) verildi.
Çocukları ticari iletişime teşvik: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (ç) bendindeki “Çocukların fiziksel, zihinsel veya ahlakî gelişimine zarar vermemek, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya veya kiralamaya doğrudan yönlendirmemek…” hükmünü ihlalden 53 uyarı (Dost FM (10) Vizyontürk İstanbul, Özlem Radyo (4), Star Artı FM (21), Medya FM, NR 1 TV (3), Meltem TV, Demokrat Radyo (2), Başak FM (9), Dikili FM) verdi.
Yarışma-lotarya: 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendindeki; “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” maddesinin ihlalinden Viva’ya uyarı, Shopping Channel’a 11. 886 TL para cezası verildi.
Şiddeti özendirme: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendindeki; “Şiddeti özendirici olamaz” hükmünü ihlalden Ulusal 1’e 11.886 TL para cezası verdi.
Haberin verilişi: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendindeki “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır…” hükmünü ihlalden Halk TV’ye bir uyarı; dört para cezası (Ulusal 1- 11.886 TL (2), Haber Türk 67.115 TL, EM TV 11.886 TL) verdi.
Masumiyet karinesi: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin (i) bendi, “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz” hükmünü ihlalden Karadeniz TV’ye uyarı verdi.
Milli-manevi değerler: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1’nci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz” hükmünü ihlalden TV EM ve Star TV’ye uyarı, Kanal T’ye 11.886 TL para cezası verildi.
Alkollü içki: RTÜK, 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nun 6. maddesindeki “Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez” hükmünün ihlali nedeniyle Kanal D’ye 5000 TL para cezası verdi.
Uyuşturucu-kumar: RTÜK 6112 sayılı kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendindeki “…uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ile kumar oynamayı özendirici nitelikte olamaz” hükmünü ihlalden iki uyarı (National Geographic Channel ve Kanal D) verdi.
Eş bulma hizmetleri: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un 12. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendindeki, “Eş ve arkadaş bulma hizmetlerinin ticari iletişimine izin verilmez” hükmünü ihlalden iki uyarı (Shopping Channel ve Viva TV) verdi.