69 gazeteci ve 30 dağıtımcı Nisan ayına hapishanede girdi. Hepsi de Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. 69 gazeteciden 44’ü ve 30 dağıtımcıdan 29’u Kürt medyasından.
Gazeteciler ve dağıtımcılar genellikle “haber takibi”, “iktidara eleştirel habercilik” ve “Kürt medyasında çalışmak” gibi olağan gazetecilik faaliyetleri suçmuş gibi tanımlanarak “yasadışı örgütün medya ortamı”nı oluşturmakla suçlanıyorlar.
İsnat edilen suçlar arasında “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” ve/veya “örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” de bulunuyor. Bazı gazeteciler ise “silahlı ya da silahsız örgüt kurmak”,” sevk ve idare etmek”, “üye olmak” suçlaması ile yargılanıyor ve hakkında hüküm verilenler var.
Gazeteci Cinayetleri / Yargılama
Hrant Dink cinayeti
Eski Trabzon Valisi dinlensin: Dink ailesinin avukatları, İstanbul Şişli’de 19 Ocak 2007’de Agos gazetesi önünde öldürülen gazeteci Hrant Dink cinayetinde kontrgerillanın ve örgütün varlığına işaret eden eski Trabzon Valisi Hüseyin Yavuzdemir’in savcılıkça dinlenmesini istedi (26 Şubat).
Avukatlardan dilekçe: Dink ailesinin avukatları, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan dilekçeyle Seferberlik Tetik Kurulu (kozmik oda) arşivlerinde Dink cinayeti ile ilgili bilgilere ulaşılması durumunda, belgelerin mahkemeye verilmesini talep etti (14 Şubat).
İhbar mektubu: Tokat’ta tutuklu bir mahkum, Dink’in katili Ogün Samast’ın örgüt suçundan yargılandığı İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’ne ihbar mektubu gönderdi (14 Şubat). Dava kapsamında yargılanan, beraat ettikten sonra tahliye edilen Erhan Tuncel’i tanıdığını söyleyen ihbarcı cinayet öncesi Agos önünde keşif yaptıklarını belirtti. Cinayetin Erhan Tuncel ve kendisinin de içinde bulunduğu bir grup tarafından planlandığını söyleyen ihbarcı, söz konusu gruptaki isimleri savcılığa bildirdi.
Samastla fotoğraf Yargıtay’dan döndü: Yargıtay 4. Ceza Dairesi, Ogün Samast ile bayraklı poz veren dönemin Samsun Terörle Mücadele Müdür vekili Metin Balta ve aynı şubeden Komiser İbrahim Fırat hakkındaki beraat kararını bozdu (25 Ocak). Yargıtay, yapılan bu hareketin suç unsuru içerdiğine hükmederek, davayı yeniden mahkemeye gönderdi.
Örgütün şeması belli: Hrant Dink suikastına ilişkin soruşturmayı yürüten Savcı Muammer Akkaş cinayetin arkasındaki örgütün şemasını çıkardı (16 Ocak). Akkaş MİT’in TBMM’ye gönderdiği Özel Harp Raporu’nu da dosyaya dahil edecek. Raporda Dink cinayetinin Özel Harp’in Trabzon yapılanması tarafından tertip edildiği belirtildi.
Dink cinayeti örgüt işi: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Hrant Dink cinayeti davasında, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararının, ‘Sanıkların atılı suçları örgütün faaliyeti çerçevesinde işlediği’ gerekçesiyle bozulmasını istedi (10 Ocak). İlgili tebliğnamede, “Dosya kapsamından anlaşıldığı üzere, sanıklar tarafından gerçekleştirilen 19 Ocak 2007 tarihinde sırf başka din ve milliyetten olması nedeniyle Hrant Dink’in öldürülmesi, sistemli, planlı ve organize olarak bir örgüt faaliyeti kapsamında, devletin birliğini bozmaya yönelik eylemler olarak değerlendirilmelidir” dendi.
Samast’ın örgüt üyeliği: Dink’in katili Ogün Samast’ın İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘terör örgütü üyeliği’nden yargılandığı davada, mahkeme TBMM Darbeleri ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu’dan MİT’in gönderdiği belgelerin gizlilik içermeyen kısımlarının, Dink cinayetiyle ilgili MİT’teki tüm belgelerin ve Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan Zirve Yayınevi katliamı dosyasında Samast ile ilgili belgelerin istenmesine karar verdi. (31 Ocak). Gelecek duruşma 3 Mayıs’ta.
Cihan Hayırsevener davası
18 Aralık 2009’da öldürülen Güney Marmara’da Yaşam gazetesi genel yayın yönetmeni Cihan Hayırsevener davasının yedinci duruşması İstanbul 10. Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (26 Şubat). Mahkeme, Hayırsevener cinayetiyle ilgili örgütlü suç dosyasını esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için Cumhuriyet savcısı Hüseyin Kaplan’a sundu. Mahkeme başkanı Ömer Diken, cinayetten yargılanan Serkan Erakkuş’la bağlantısı olabileceği veya cinayeti aydınlatacak bilgilere sahip olabilecekleri ihtimaliyle dinlenmeleri istenen Tuncay Karaman, Samet Şıvgın,Yıldırım Gömeç ve Ayten Şıvgın’ın Bandırma Ağır Ceza Mahkemesi’nde tanık sıfatıyla ifadelerinin alındığını açıkladı. Mahkeme, “kuvvetli suç şüphesi” gerekçesiyle üç tutuklunun (İlk Haber Gazetesi’nin kurucusu İhsan Kuruoğlu, yayın danışmanı Engin Arıcan ve cinayetten yargılanan Serkan Erakkuş) tahliye taleplerini reddetti. Gelecek duruşma 30 Nisan’da.
Hayırsevener, Ekim 2009’da belediye ihaleleri yoluyla yapılan yolsuzlukları konu alan yazılarından sonra 18 Aralık 2009’da Bandırma’da sokakta yürürken öldürülmüştü. davada üçü tutuklu 18 sanık ‘çıkar amaçlı örgüt kurma’, ‘örgüt üyeliği’, ‘kamu ihalelerine fesat karıştırma’, ‘kasten ve tasarlayarak insan öldürme’den yargılanıyor.
Uğur Mumcu davası
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü faili meçhul cinayetlerle ilgili soruşturmalarda AİHM’in kararları temel alınarak zamanaşımına uğratmama kararı verildi (19 Mart). Buna göre aralarında Uğur Mumcu’nun cinayeti davasının da olduğu soruşturmalar failleri tespit edilene kadar açık kalacak.
24 Ocak 1993’te öldürülen gazeteci Uğur Mumcu’nun avukatı Halil Sevinç, cinayetin üzerinden 20 yıl geçmesine rağmen davayla ilgili zamanaşımının olmadığını söyledi (24 Ocak). Sevinç mevcut davalar hakkında zamanaşımının otuz yıla çıktığını, bunun dışında açılabilecek davalarla ilgili uluslararası anlaşmalara göre zamanaşımının işletilemeyeceğini ifade etti.
Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok’un öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu ‘Umut Operasyonu’nu karara bağladı (18 Ocak). Mahkeme, sanıklardan Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç ve Ekrem Baytap’a ‘silahlı suç örgütü kurma ve yönetme’den 12 yıl 6’şar ay hapis cezası verdi. Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın da ‘silahlı suç örgütü üyesi olmak’ suçundan 6 yıl 3’er ay hapis cezası aldı. ‘Anayasal düzeni yıkma ve değiştirmeye teşebbüs’ten hakkında dava açılan, ancak ‘silahlı terör örgütüne üye olmak’ eyleminden cezalandırılmasına karar verilen Muzaffer Dağdeviren öldüğü için hakkındaki dava düşürüldü.
Hapis Gazeteciler
69 gazeteci ve 30 dağıtımcı Nisan ayına cezaevinde girdi. Gazetecilerin ve dağıtımcıların tamamı Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor.
69 gazeteciden de 44’ü ‘Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye’ (KCK), ‘PKK’ ve ‘DYG’; altısı ‘Ergenekon’; ‘Maoist Komünist Partisi‘;üçü ‘Marksist Leninist Komünist Partisi’ (MLKP); 12’si ‘Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi’ (DHKP-C); biri OdaTV, biri ‘Direniş Hareketi’, biri ise İBDA-C davalarından hapiste. Bir gazetecinin ise örgütü bilinmiyor.
69 gazeteciden 17’si hükümlü, 38’inin yargılanması sürüyor. 14’ü ise 31 Mart tarihi itibarıyla henüz iddianameleri açıklanmadığı için, ne tür iddialarla tutulduklarını net olarak bilmeden ilk duruşma gününü bekliyor.
Dicle Haber Ajansı’ndan (DİHA) 16 gazeteci hapiste; biri eski çalışan üçü hükümlü, biri eski çalışan 11’i yargılanıyor, ikisi iddianame bekliyor. Azadiya Welat gazetesinden sekiz gazeteci hapiste; altısı hükümlü, iki gazetecinin yargılaması sürüyor. Özgür Gündem’den sekiz gazeteci hapiste; üçü eski çalışan tamamı yargılanıyor. Özgür Halk dergisinden üç gazeteci hapiste. İkisi hükümlü biri yargılanıyor. Demokratik Modernite dergisinden iki gazeteci yargılanıyor.
Ergenekon / Yargılananlar: Hikmet Çiçek (Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni), Mehmet Deniz Yıldırım (Aydınlık Dergisi Genel Yayın Yönetmeni), Mehmet Haberal (Kanal B imtiyaz sahibi), Mustafa Balbay (Cumhuriyet köşe yazarı/CHP milletvekili), Tuncay Özkan (Kanal Biz TV sahibi), Turan Özlü (Ulusal Kanal genel yayın yönetmeni).
OdaTV / Yargılananlar: Prof. Dr. Yalçın Küçük (OdaTV yazarı).
KCK – PKK – DYG / Hükümlüler: Ali Konar (Azadiya Welat Elazığ temsilcisi – 7 yıl 6 ay), Faysal Tunç (DİHA Şırnak muhabiri – 12 yıl, 6 ay), Ferhat Çiftçi (Azadiya Welat Antep temsilcisi – 22 yıl, 8 ay), Hamit Dilbahar (Azadiya Welat yazarı – bilinmiyor), Kamuran Sunbat(DİHA Çukurova eski muhabiri – 11 yıl, 11 ay), Kenan Karavil (Radyo Dünya Yönetmeni – 19 yıl, 9 ay), Murat İlhan (Azadiya Welat Diyarbakır muhabiri – 6 yıl, 3 ay), Nuri Yeşil (Azadiya Welat Tunceli temsilcisi – 1 yıl, 7 ay), Ömer Faruk Çalışkan (Özgür Halk dergisi yazı işleri müdürü – 6 yıl, 3 ay), Sevcan Atak (Özgür Halk dergisi editörü – 7 yıl, 6 ay), Seyithan Akyüz(Azadiya Welat Adana temsilcisi – 22 yıl, 6 ay), Şahabettin Demir (DİHA Van muhabiri – 4 yıl).
KCK – PKK – DYG / Yargılananlar: Abdullah Çetin (DİHA Siirt muhabiri), Ahmet Birsin (Gün TV genel müdürü), Ayşe Oyman (Özgür Gündem editörü), Cengiz Kapmaz (Özgür Gündem yazarı), Dilek Demirel (Özgür Gündem eski editörü), Ertuş Bozkurt (Fırat Dağıtım çalışanı, muhabir), Fatma Koçak (DİHA yazı işleri müdürü), Hasan Özgüneş (Azadiya Welat yazarı), Hüseyin Deniz (Evrensel muhabiri), Kenan Kırkaya (DİHA Ankara temsilcisi), Mazlum Özdemir (DİHA Diyarbakır muhabiri), Mehmet Emin Yıldırım (Azadiya Welat genel yayın yönetmeni), Nahide Ermiş (Demokratik Modernite yayın kurulu üyesi), Nevin Erdemir (Özgür Gündem Editörü), Nilgün Yıldız (DİHA Mardin muhabiri), Nurettin Fırat (Özgür Gündem yazarı), Ömer Çelik (DİHA muhabiri), Ramazan Pekgöz (DİHA Diyarbakır editörü), Sadık Topaloğlu (DİHA muhabiri), Sebahattin Sürmeli (Özgür Halk dergisi editörü), Selahattin Aslan (Demokratik Modernite editörü), Semiha Alankuş (DİHA Diyarbakır editörü), Sibel Güler (Özgür Gündem eski editörü), Sultan Şaman (Heviya Jine editörü), Tayyip Temel (Azadiya Welat eski genel yayın yönetmeni), Turabi Kişin (Özgür Gündem eski editörü),Yüksel Genç (Özgür Gündem yazarı), Zeynep Kuray (Birgün muhabiri),
KCK – PKK – DYG / İddianamesi açıklanmayanlar: Ferhat Arslan (DİHA Mersin muhabiri), Sadiye Eser (Evrensel muhabiri), Zeynep Kuriş (DİHA Mersin muhabiri).
DHKP-C/Hükümlü: Mustafa Gök (Emek ve Adalet dergisi Ankara temsilcisi – ömür boyu hapis).
DHKP-C / İddianamesi açıklanmayanlar: Mustafa Doğru* (Yürüyüş Dergisi sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü), Bahar Kurt (Tavır Dergisi sahibi), Deniz Kısmetli (Halkın Günlüğü gazetesi İzmir temsilcisi) Musa Kurt (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Kaan Ünsal (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Naciye Yavuz (Yürüyüş Dergisi muhabiri), Gamze Keşkek (Tavır Dergisi genel yayın yönetmeni), Veysel Şahin (Tavır dergisi yazarı, Yayın danışmanı), Fatih Özgür Aydın (Artı İvme Dergisi yazı işleri müdürü), Sami Menteş (Yurt Gazetesi muhabiri), Yeliz Kılıç (Yürüyüş Dergisi muhabiri).
MKP / Hükümlüler: Erdal Süsem (Eylül Hapishane dergisi editörü – ömür boyu hapis)
MLKP / Hükümlüler: Hatice Duman (Atılım Dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü – ömür boyu hapis).
MLKP / Yargılananlar: Bayram Namaz (Atılım dergisi yazarı), Füsun Erdoğan (Özgür Radyo genel yayın koordinatörü).
Odak dergisi yazı işleri müdürü Erol Zavar ‘Direniş Hareketi’ davasından müebbet hapse mahkûm. Mezitli FM genel yayın yönetmeni Mikdat Algül örgüt bağlantısından yargılanıyor. Ama örgüt adı geçmiyor. Akıncı Yol dergisi genel yayın yönetmeni Şükrü Sak İBDA-C davasından hükümlü.
* Yürüyüş Dergisi sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü Mustafa Doğru 13 Aralık 2012’de Nebiha Aracı’nın Okmeydanı Hastanesi’nde tedavi edilmemesi ile ilgili basın açıklamasını haberleştirmek üzere gittiği sırada gözaltına alındı ve tutuklandı.
Dağıtımcılar-çalışanlar
30 dağıtımcı ve çalışanın 29’u KCK-PKK-DYG, biri DHKP-C davalarından cezaevinde bulunuyor. Dağıtımcıların yedisi hükümlü, 13’ü yargılanıyor, beşi iddianame bekliyor, beşinin ise hukuki bilgilerine ulaşılamıyor.
KCK-PKK-DYG / Hükümlüler: Cengiz Doğan (Fırat Dağıtım – Azadiya Welat Nusaybin çalışanı – 3 yıl, 7 ay), Dilşah Ercan (Azadiya Welat Mersin dağıtımcısı – 8 yıl, 9 ay), Dindare Temirhan (Özgür Halk dergisi Mardin çalışanı – 2 yıl, 6 ay), Mikail Çağrıcı (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı, müebbet), Selim Kahraman (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı – 14 yıl, 3 ay), Sibel Mustafaoğlu (Fırat Dağıtım Antep çalışanı – 21 yıl, 6 ay), Veysi Arancak (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı – 9 yıl, 8 ay, 15 gün).
KCK-PKK-DYG / Yargılananlar: Ali Ertuğrul (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Davut Uçar (Özgür Gündem satış ve pazarlama sorumlusu), Egit Bakırhan (Fırat Dağıtım çalışanı), Mahmut Öğretme(Radyo Ses çalışanı **, Haydar Tekin (Fırat Dağıtım eski çalışanı), İrfan Bilgiç (Fırat Dağıtım eski çalışanı), Nazdar Ecevit (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Ramazan Dinç (Özgür Halk Diyarbakır çalışanı), Salman Akpınar (Fırat Dağıtım çalışanı), Savaş Aslan (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı), Serdar Ay (Fırat Dağıtım Diyarbakır dağıtımcısı), Şeyhmus Fidan (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı), Ufuk Demir (Fırat Dağıtım Iğdır eski çalışanı).
KCK-PKK-DYG / İddianamesi açıklanmayanlar: Mahmut Tutal (Azadiya Welat çalışanı), Mikail Barut (Fırat Dağıtım eski çalışanı), Nizamettin Yılmaz.( Fırat Dağıtım Derik çalışanı), Yasemin Yılmaz (Fırat Dağıtım Mazıdağı çalışanı).
DHKP-C İddianamesi açıklanmayanlar: Yürüyüş Dergisi’nden Doğan Karataştan.
**Fırat Dağıtım çalışanı Egit Bakırhan veRadyo SES çalışanı Mahmut Öğretme Eylül 2012’de Mersin merkezli altı ilde düzenlenen KCK operasyonları ile tutuklandı.
***Azadiya Welat çalışanı Gökhan Gümüş, Hasan Pişkin, Sabri Acar, Fırat Dağıtım Batman çalışanı Mevlüt Ayağ ve Özgür Halk dağıtımcısı Hayri Bal hakkında hukuki bilgilere ulaşılamıyor.
Tahliyeler
Ocak-Mart döneminde yedi gazeteci, iki dağıtımcı/çalışan tahliye edildi.
Ağuş’a tahliye: 14 Şubat’ 2012’de Mersin’de gözaltına alınan DİHA muhabiri Özlem Ağuş Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmasında sekiz kişiyle birlikte tahliye edildi (25 Şubat).
KCK Basın Davası’nda yedi tahliye: İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki KCK Basın Davası’nda, Fırat haber Ajansı (ANF) muhabiri İsmail Yıldız, Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhasebecisi Pervin Yerlikaya,DİHA imtiyaz sahibi Zuhal Tekiner, Özgür Gündem imtiyaz sahibi ve yazı işleri müdürü Ziya Çiçekçi, DİHA İstanbul muhabiri Çağdaş Kaplan, Demokratik Modernite imtiyaz sahibi Ömer Çiftçi, Demokratik Modernite Dergisi çalışanı Saffet Orman tahliye edildi (8 Şubat).
Yeşiltepe’ye tahliye: Devrimci Karargah Davası’ndan yargılanan, başka bir davadan hükümlü Devrimci Hareket yazarı Mehmet Yeşiltepe 3. Yargı Paketi kapsamında Denetimli Serbestlik Yasası ile tahliye oldu (1 Şubat).
Saldırı, Tehdit ve Engellemeler
Ocak-Mart 2013 döneminde gazetecilere ve medya çalışanlarına yönelik en az 34 fiili, sözlü, sosyal medya üzerinden yazılı saldırı, engelleme ve tehdit yaşandı. Çeşitli kurumlarca bir filmin gösterimi ve bazı internet sitelerine giriş engellendi.
Erzin’de gazetecilere engel: Cihan Haber Ajansı (CHA) ve TRT muhabirleri Erzin’de öğrenci otobüsünün kaza haberini takip ederken Erzin Kaymakamı İskender Yönden ve yaralıların kaldırıldığı hastanenin güvenlik personeli tarafından engellendi (31 Mart).
Kürümoğlu’na saldırı: Tekirdağ’da yayımlanan Habertrak gazetesi imtiyaz sahibi Cenap Kürümoğlu kimliği belirsiz iki kişinin sopalı saldırısına maruz kaldı ve başından yaralandı. (27 Mart).
Gazetecilere tehdit: Diyarbakır’ın Eğil İlçesi’nde korucular ve İlçe Jandarma Komutanı M.Y’nin de aralarında bulunduğu sekiz kişinin Z.M. adlı genç kadına tecavüz ettikleri iddiasıyla açılan davanın ikinci duruşmasında, sanıklar davayı takip eden basın mensuplarını “Biz sizi tanıyoruz. Bu haberi yayınlarsanız hoş şeyler olmaz” diye tehdit etti (20 Mart).
Yeni Akit muhabiri kürsüden indirildi: İstanbul Barosu Olağanüstü Genel Kurulu’nda Yeni Akit muhabiri Mehmet Özmen ile avukatlar arasında arbede yaşandı (17 Mart). Divan Başkanı Köksal Bayraktar’ın gazetecilerin kürsüden inmesini söylemesi üzerine, Özmen kürsüden inmeyi reddetti. Mikrofonu alarak konuşmak isteyen Özmen, görevliler tarafından kürsüden zorla indirildi. Özmen, salondan çıkarıldıktan sonra fenalaştı ve sağlık ekiplerince kongre merkezinden çıkarıldı.
Atmaca ve Oflaz’a saldırı: Ankara Dikmen’deki yıkımları haberleştirmek isteyen CHA muhabiri Ebubekir Atmaca ve kameraman Bilal Oflaz, yıkım görevlileri ile mahallelinin çatışması arasında kaldı (15 Mart). Kameraman Bilal Oflaz pompalı tüfekten çıkan saçmalarla yüzünde yaralandı, muhabir Ebubekir Atmaca saldırıya uğradı.
“Konferansta yer yok”: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Dicle Üniversitesi’nde vereceği “Kadim’den Küreselleşmeye Yeni Siyaset Anlayışımız” konulu konferansı takip etmek isteyen ETHA, DİHA, ANF ve Sol gazetesi muhabirleri yer olmadığı gerekçesiyle engellendi (15 Mart).
Korumalar gazeteci avında: Ordu’da eski İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’in korumaları Sözcü muhabiri Ayşen Türkmen’in Ordu Kültür Sanat Merkezi’nde düzenlenen etkinliği izlemesini engelledi ve Türkmen’i zorla salondan çıkardı (14 Mart).
Yeni Akit Agos’u hedef aldı: Yeni Akit gazetesi, Samatya’daki saldırıların zanlısı olarak tutuklanan Murat Nazaryan’la ilgili Agos’un son sayısındaki haberi “Agos’tan ahlaksız propaganda” sürmanşetiyle duyurdu (11 Mart). Yeni Akit Agos’un, Nazaryan’ın Ermeni olduğunu önce gizlemeye çalıştığını, tepkiler üzerine ise “Müslüman olmuştu” propagandası yaptığını iddia etti.
Gazetecilere Silivri engeli: Jandarma tarafından 1-31 Mart tarihlerinde KCK ve Ergenekon duruşmalarını izlemek üzere Silivri’ye giden gazetecilerin araçları, duruşma salonlarının olduğu bölgeye çok fazla sayıda insan geleceği, bu durumun güvenlik açısından sakınca doğurabileceği gerekçesiyle engellendi (11 Mart).
Gazeteler çalındı: Adana’dan otobüsle Mersin’e gönderilen bine yakın Özgür Gündem ve Azadiya Welat gazetesi Mersin otogarında kimliği belirsiz kişilerce çalındı (8 Mart).
Dağıtımcıya tehdit: Antep’te Azadiya Welat ve Özgür Gündem gazetelerinin dağıtımcılığını yapan Gani Güzel polisler tarafından tehdit edildi (8 Mart).
Silivri’deki gazetecilere heyet engeli: Adalet Bakanlığı, Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) tarafından Silivri Cezaevi’ndeki tutuklu gazetecilerle her ay gerçekleştirilen açık görüşleri engelledi (7 Mart). Bakanlık gazetecilerin heyet olarak Silivri’ye gitmesine izin verilmeyeceğini, TGF Genel Başkanı Atilla Sertel’in ziyaretlerine devam edebileceğini bildirdi.
BDP’ye giriş engeli: İmralı tutanaklarının basında yer almasının ardından meclis grubuyla Merkez Yürütme Kurulu’nun (MYK) ortak toplantısı için BDP Genel Merkezi’ne giden gazeteciler görevlilerce engellendi ve binaya alınmadı (4 Mart).
Persepolis’e engel: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektör Yardımcısı Kenan Gümüştekin Sinema ve Düşün Topluluğu’nun Persepolis filmini göstermesini telif hakkı ve diplomatik kriz yaratacağı gerekçesiyle engelledi (1 Mart).
RedHack’ten Gökçek mesaisi: RedHack, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan vekili Faik Yavuz’un bilgisayarını hack’leyerek altı belge ele geçirdi (27 Şubat). RedHack, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in ricası üstüne Yavuz’un Yenimahalle’deki arsasının değerini yükselttiğini duyurdu. Redhack 26 Şubat’ta da Gökçek’in telefon numarasını takipçileriyle paylaştı.
Yıldırım’dan çifte saldırı: Fenerbahçe Başkanı Aziz Yıldırım Etiler’de trafikte kendisini görüntülemek isteyen basın mensuplarının üzerine aracını sürdü (23 Şubat). Yıldırım havaalanında fotoğrafını çeken gazetecilere de “Maymun gibi koşturuyorsunuz” ifadelerini kullandı (13 Şubat).
Aydın’a tehdit: Ağrı’da Özgür Gündem ve Azadiya Welat dağıtımcısı Vedat Aydın, Cumhuriyet Caddesi’nde polislerce gazete dağıtmaması için tehdit edildi (20 Şubat).
Alhan yaralandı: Sabah muhabiri Murat Alhan, Halkın Demokratik Kongresi (HDK) heyetine Samsun’da yapılan saldırılarda yaralandı (19 Şubat).
Akbaş’a tehdit: Evrensel Ankara muhabiri Hasan Akbaş, Sağlık Bakanlığı önünde kimliği belirsiz kişilerce önü kesilerek tehdit edildi ( 15 Şubat). Grup Akbaş’ın önünde Abdullah Öcalan ve Deniz Gezmiş’e küfür etti ve kendisinin de küfür etmesini istedi.
Meclise kitapçıkla giremedi: TBMM Dikmen Kapısı’nda görevli polisler, Evrensel Ankara temsilcisi ve parlamento muhabiri Sultan Özer’in çantasındaki EMEP’in “Tarihsel Bir Gerçeklik, Kürtler ve Kürt Sorunu” başlıklı kitapçığa üzerinde parti logosu olduğu gerekçesiyle el koydu (13 Şubat).
Çifte hedef gösterme: Yeni Akit gazetesi “ÇHD’den öğrencilere gözaltı taktiği” başlıklı haberiyle ÇHD’li avukatları ve Ankara Üniversitesi öğrencilerini hedef gösterdi (5 Şubat).
Jandarma pankarta el koydu: KCK Basın Davası’nın sekizinci duruşmasını izlemek için Silivri’ye giden Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ) Başkanı Arne König, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Ercan İpekçi ve gazetecilerin de bulunduğu minibüs, cezaevi kampus alanı girişinde jandarmalarca durdurularak içerisindeki pankart ve fotoğraflara el konuldu (5 Şubat).
Erdem’i hedef gösterdiler: Aydınlık yazarı Eren Erdem, milliyetciler.de internet sitesinde yayımlanan bir haberde hedef gösterildiğini, dilinin kesileceği, haddinin bildirileceği yönünde ifadeler yer aldığını belirtti (5 Şubat).
Hazine Müsteşarlığı’nı hack’lediler: Anonymous RedHack’e, destek olmak için Hazine Müsteşarlığı’nın internet sitesini “cemaatçi hazineye köstek amacıyla” hack’ledi (3 Şubat).
Tuncay yaralandı: DHKP-C’li Ecevit Şanlı’nın ABD Büyükelçiliği girişinde düzenlediği bombalı saldırıda NTV muhabiri Didem Tuncay ağır yaralandı (1 Şubat).
Mikrofon engeli: İzmir Ticaret Odası (İZTO) Başkanı Ekrem Demirtaş, Olağan Meclis Toplantısı’nda kayıt almalarını engellemek için gazetecilerin kürsüye bıraktığı mikrofonların arasından Ege TV’ninkini başka masaya bıraktı (1 Şubat).
Medyaya fişleme: Zirve Katliamı sanığı Malatya İstihbarat Şube Müdürü Haydar Yeşil’e ait hardisklerde katliama ilişkin haber yapan, aralarında Evrensel, bianet, Star ve Gazeteport’un da olduğu gazete, haber siteleri ve muhabirlerin fişlendiği ortaya çıktı (25 Ocak).
Gazetelere internet engeli: Sağlık Emekçileri Sendikası (SES) Ordu Şube Sekreteri Şahsenem Yaşar Ordu Devlet Hastanesi’nde görevli personelin hastanedeki bilgisayarlarından Birgün, Evrensel, Cumhuriyet, Sol, Aydınlık, Sözcü, Güneş, Vatan gazetelerinin sitelerine girişin engellendiğini duyurdu (18 Ocak).
Yerel gazete hedef gösterdi: Tarsus’ta yayımlanan Merhaba gazetesi, Fransa’da üç Kürt kadın siyasetçiye yönelik saldırıyı protesto edenleri PKK’li ilan etti (15 Ocak).
Zerdüşt manşeti: Milli gazete manşet haberinde Zerdüştlüğü KCK ile ilişkilendirdi (14 Ocak).
Silivri’de gazetecilere saldırı: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Silivri Cezaevi’nde tutuklu eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ ve MHP Milletvekili Engin Alan’ı ziyareti sırasında, kimliği açıklanmayan biri Samanyolu TV muhabiri Mustafa Kurtaran ve kameraman Ali İhsan Yıldırım’a saldırdı (14 Ocak).
Akit’e ses bombası: Yeni Akit’in basımını yapan matbaaya iki ses bombası atıldı (12 Ocak). Binanın bazı camları kırıldı, can kaybı olmadı.
YÖK’ten Redhack haberine tehdit: YÖK, RedHack tarafından ele geçirilen üniversitelerle ilgili gizli belgeleri yayımlayan basın kuruluşlarına, ilgili TCK maddelerini hatırlatarak, hukuki sürecin başlatıldığını duyurdu (10 Ocak).
AA ekibine saldırı: Ankara’da belediyenin kar temizleme çalışmalarını görüntüleyen Anadolu Ajansı (AA) muhabiri Durmuş Koçak, kameraman Mertkan Morkoç ve şoför Mehmet Çelebi Öztürk, o sırada kaza yapan ve kendilerinin görüntülendiğini düşünen beş kişinin saldırısı sonucu yaralandı. Morkoç’un burnu kırıldı (8 Ocak).
RedHack YÖK’ü hack’ledi: RedHack, YÖK’ün Elektronik Bilgi Paylaşım Portalı’nı hack’ledi, üniversiteler ile ilgili yolsuzluk soruşturmalarına ait belgeleri sosyal medyada paylaştı (8 Ocak)
Akademisyen hedefte: Yeni Akit ve Habervaktim “Bu Nasıl Hoca” isimli haberinde Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekan Yardımcısı Gökhan Atılgan’ı hedef gösterdi (2 Ocak).
Gayrı resmi gözaltı: DİHA Hatay muhabiri Nedim Türfent, Hatay E Tipi Cezaevi’ndeki hak ihlalleriyle ilgili cezaevi idaresiyle görüşmeye gittiği sırada cezaevi önündeki polisler tarafından gözaltı işlemi yapılmadan sorgulandı (2 Ocak).
Soruşturmalar, Açılan/Süren Davalar, Kararlar
Ocak-Mart 2013 döneminde biri gazeteci iki kişi hakkında TCK’nın “terör”le ilgili maddelerinden ve TMK’dan 15 yıl 10 ay hapis cezası verildi. Geçen yıl aynı dönemde dördü gazeteci yedi kişi TMK 7/2’den 16 yıl 11 ay hapse mahkum oldu.
İstanbul 2. KCK davası: İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’nde gazeteci Cengiz Kapmaz’ın da yargılandığı 46’sı avukat 50 sanığın altıncı duruşmasında, dört avukat tahliye oldu (28 Mart). Avukatlar tercüman aracılığıyla Kürtçe savunma yaptı. Mahkeme Kapmaz’ın da aralarında bulunduğu diğer tutuklu sanıkların tahliye talebini reddetti. Gelecek duruşma 20 Haziran’da. Kapmaz’ın, ‘silahlı örgüt kurmak ve yönetmek’ten (TCK 314/1) 15-22,5 yıl hapsi isteniyor.
Müjde’ye ve Harem’e takipsizlik. Bakırköy Savcılığı 16 Ocak’ta Ömer Faruk Bildirici’nin, Fox TV’de Gani Müjde’nin senaryosunu yazdığı Harem dizisinin tarihi değerlerle alay ettiği gerekçesiyle suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi (27 Mart).
Konya Cumhuriyet Başsavcılığı da suç duyurusunun ardından Müjde’nin twitter’dan “Nihayet basur soyundan birini bulduk” yorumu üzerine Bildirici’nin hakaret suçlamasına takipsizlik kararı verdi.
CHP’den iki gazeteye suç duyurusu: CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin, DHKP-C operasyonları sonrası Yeni Akit ve Taraf’ın “CHP niye gocundu” ve “CHP’nin DHKP-C hassasiyeti” manşetleri nedeniyle ‘CHP tüzel kişiliğini terör örgütü ile bir tutmak’ gerekçesiyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (27 Mart).
Şık’a dava: Gazeteci Ahmet Şık’ın 12 Mart’ta Silivri cezaevi çıkışındaki sözleri nedeniyle yargılandığı Silivri 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki üçüncü duruşmada iki hakim şikayetçi olduğunu söyledi. (26 Mart). İfadesi alınmayan hakimlerin ifadelerinin alınmasına karar verildi Gelecek duruşma 31 Mayıs. Ergenekon soruşturmalarında görevli 39 savcı ve hâkimin iddianamede mağdur sıfatıyla yer aldığı davada Şık ‘tehdit’ (TCK 106/ 2d) ve ‘kamu görevlilerine hakaret’ten (TCK 125/1, 3a, 4) yedi yıla kadar hapis istemiyle yargılanıyor.
Yavuz tutuklandı: Yürüyüş dergisi muhabiri Naciye Yavuz DHKP-C operasyonu kapsamında ‘örgüt üyeliği’ gerekçesiyle 25 Mart’ta tutuklandı.
OdaTV davası: Gazetecilerin de aralarında olduğu, ikisi tutuklu 13 sanıklı OdaTV davasının İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 16. Duruşmasında Prof. Dr. Yalçın Küçük ve Hanefi Avcı’nın savunmalarının ardından tutukluluk hallerinin devamına karar verildi (21 Mart). Savcı Ergenekon Davası’nda verilen mütalaanın İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nden istenmesini talep etti. Emniyet, OdaTV aramalarındaki kayıtların polislerin deşifre olmaması için sessiz alındığını belirtti. Gelecek duruşma 13 Haziran’da.
Batman KCK Davası: DİHA Batman muhabiri Gülsen Aslan, Heviya Jine editörü Sultan Şaman ve Azadiya Welat dağıtımcısı Şafak Çelen’in de aralarında olduğu, 28’i tutuklu 40 kişinin yargılandığı Batman KCK Davası’nın Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dördüncü duruşmasında sekiz kişi tahliye oldu (18 Mart). Gelecek duruşma 29 Mayıs’ta. 15 Ekim’deki ilk duruşmada Aslan ve Çelen tahliye edilmişti. Sanıklar ‘örgüt yöneticiliği'( TCK 314/1) ile suçlanıyor.
Ünsal tutuklandı: Yürüyüş muhabiri Kaan Ünsal, İstanbul Terörle Mücadele Şube Ekipleri’nin 14 Mart’ta Okmeydanı’ndaki Gençlik Federasyonu’na yönelik DHKP-C operasyonunda gözaltına alındı ve ‘örgüt yöneticiliği’ suçlamasıyla tutuklandı (18 Mart).
Ergenekon Davası: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 67’si tutuklu 275 sanıklı Ergenekon Davası’nın 281. duruşmasında, savcı mütalaa verdi (18 Mart). Aralarında gazeteciler Tuncay Özkan, Mustafa Balbay, Mehmet Haberal ve Yalçın Küçük’ün de bulunduğu 64 kişi için ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ten (TCK 312/1) ağırlaştırılmış müebbet hapis istedi. Gazeteciler Güler Kömürcü Öztürk, Merdan Yanardağ, Mehmet Deniz Yıldırım ve Caner Taşpınar’ın ‘Ergenekon terör örgütüne üye olmak’tan (TCK 314/2) 7.5 yıldan 15’er yıla kadar hapisle cezalandırılmalarını talep etti (18 Mart). Gelecek duruşma 8 Nisan.
Ocak-Mart döneminde sekiz duruşma yapıldı. 18 Şubat’taki duruşmada mahkeme heyeti firari sanıklar Saipir Debzlelvidze, Bedrettin Dalan, Turhan Çömez ve Mustafa Bakıcı hakkındaki yakalama kararlarının yerine getirilmesinin beklenmesine hükmetti. 11 Mart’taki duruşmada avukatlar Zeynep Küçük, Mehmet Taşdelen ve tutuklu milletvekili Mustafa Balbay’ın mikrofonları kapatıldı. Sanık avukatlarından Celal Ülgen’in salondan çıkarılmak istenmesi üzerine arbede çıktı. 12 Mart’ta avukatlar kendilerine şiddet uyguladığı iddiasıyla iki jandarma hakkında savcılığa suç duyurusunda bulundu. Mahkeme başkanı avukatlar hakkında Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
MLKP davası: Yedinci yılına giren, aralarında eski Özgür Radyo yayın koordinatörü ve bianet yazarı Füsun Erdoğan, Atılım gazetesi genel yayın koordinatörü Sedat Şenoğlu, Atılım yazarı Bayram Namaz’ın olduğu dokuzu tutuklu 23 sanıklı davanın İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 18. duruşmasında tahliye kararı çıkmadı (12 Mart). Gelecek duruşma 4 Haziran’da. Eylül 2006’da birçok ilde yapılan ‘Gaye’ operasyonu ile tutuklanan sanıklar ‘MLKP’ye üye olmak’la suçlanıyor.
Devecioğlu’na Newroz davası: Aralarında yazar Ayşegül Devecioğlu’nun da olduğu 21 BDP’linin 2012’de Yalova’daki Newroz kutlamasındaki basın açıklaması nedeniyle yargılandıkları davada, ilk duruşmada savunmalar alındı (15 Mart). İstanbul 22. Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi’nde sanıklar ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2), 5/1, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu 28/1 ve Türk Ceza Kanunu’na (TCK) 58, 53/1-2’ye muhalefetten yargılanacaklar. Gelecek duruşma tarihi tebliğ edilmedi.
KCK İstanbul Davası: 118’i tutuklu 205 sanıklı KCK İstanbul Davası’nın 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki son duruşmasında yedi kişi tahliye edildi (15 Mart). 3 Mart’ta başlayan duruşmalarda iddianame okundu. Davanın tutuksuz sanıklarından İrfan Hülakü’nün İstanbul Adalet Komisyonu tarafından yargılandığı davada tercüman olarak görevlendirildiği anlaşıldı.
Avukatların Kürtçe savunma talebi, mahkeme heyetince sanıkların meramını Türkçe anlatabilecek durumda olduğu ve sözlü savunmaların henüz başlamadığı belirtilerek reddedildi. Gelecek duruşma 27 Mayıs-7 Haziran’da.
Davada Prof. Dr. Büşra Ersanlı ‘örgüt yöneticiliği’ (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ile suçlanırken, Belge Yayınları’nın sahibi Ragıp Zarakolu ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek’le (TCK’nın 220/7 delaleti 314/3 yollamasıyla, 314/2) suçlanıyor. Ersanlı’nın 15-22,5 yıl, Zarakolu’nun ise 7,5-15 yıl hapsi isteniyor. Azadiya Welat yazarı Hasan Özgüneş ‘örgüt yöneticisi olmak’tan (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) tutuklu; RED dergisi yazarı Hakan Soytemiz ve Özgür Gündem editörü Kazım Şeker ‘örgüt üyeliği’nden (TCK 314/2) tutuksuz yargılanıyorlar.
İzinsiz haber: Hatay’da Anadolu Ajansı’nın haberini izinsiz kullanan Şaşmaz Gazetesi’nin yazı işleri müdürü 7 bin 600 lira adli para cezasına çarptırıldı (14 Mart). Hatay 3. Asliye Ceza Mahkemesi, gazetenin yazı işleri müdürünü, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun manevi, mali veya bağlantılı haklara tecavüz kapsamındaki 71. maddesinin 1. fıkrası uyarınca 365 gün karşılığı para cezasına çarptırdı.
Çapraz ve Düzenci: Hakkari Yüksekova Haber gazetesi sahibi Necip Çapraz ve Yüksekovagündem internet sitesi sahibi Abdulmenaf Düzenci’nin de aralarında olduğu Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 30 sanıklı KCK Davası’nın dördüncü duruşmasında tutuksuz sanıklar Kürtçe ifade verdiler (12 Mart). Üçüncü duruşmada dokuz sanık tahliye edildi, davada tutuklu sanık kalmadı (9 Ocak). Gelecek duruşma 12 Nisan’da. Çapraz ve Düzenci ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor. Düzenci 9 Temmuz’da tahliye olmuş, Çapraz 22 Mart 2011’de gözaltına alınmış, dört gün sonra serbest bırakılmıştı.
Demirer’e yeni 301: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteci Temel Demirer’in ‘Türklüğü, Cumhuriyeti, Devletin kurum ve organlarını aşağılama’dan (TCK 301) yargılandığı davanın ertelenmesinin ardından yaptığı açıklamayla ilgili 301. maddeyi ihlal ettiği gerekçesiyle soruşturma için Adalet Bakanlığı’ndan izin istedi (11 Mart).
Yazar Temel Demirer’in 20 Ocak 2007’de Hrant Dink’in öldürülmesini protesto için Yüksel Caddesi İnsan Hakları Anıtı önündeki konuşmasında “Bu ülkede Ermeni soykırımı olmuştur” dediği iddiasıyla yargılandığı dava Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi (19 Şubat). Demirer’in davası 3. Yargı Paketi kapsamında ertelendi. Demirer, Ankara Emniyet Güvenlik Şube Müdürlüğü’nün suç duyurusu üzerine ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ (TCK 216) ve ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni alenen aşağılamak’tan (TCK 301) Ocak 2008’den beri yargılanıyordu.
“Sapkın” demek ifade özgürlüğü: Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, 23 Ekim 2012’de eşcinsellerle ilgili Yeni Akit’te yayımlanan “Sapkınlar okullara sızıyor” haberinin düşünce özgürlüğü sınırları içinde olduğu gerekçesiyle takipsizlik kararı verdi (11 Mart). Kaos Gey ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar Derneği (Kaos GL) karara itiraz etti.
“Esnek olmalısınız”: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Akit Gazetesi ve Habervaktim internet sitesinin Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni ve akademisyenleri hedef alan yayınlarıyla ilgili akademisyen Funda Başaran Özdemir’in şikayetiyle başlattığı soruşturmada takipsizlik kararı verdi (8 Mart). Kararda, söz konusu yayınların “eleştiri ve haber verme sınırları içerisinde kaldığı” iddia edilerek, akademisyenlere “esnek olmalısınız” mesajı verildi.
İHD’lilere beraat: İHD Genel Başkan Yardımcı Rıza Dalkılıç, İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Efe ve üyeler Sevim Kalman, Neriman Deniz, Ali Koçyiğit ve Osman Özkan, açlık grevleriyle ilgili Başbakanlık Ofisi önündeki basın açıklaması nedeniyle yargılandıkları davada beraat ettiler (7 Mart). Altı İHD’li ‘Kanuna aykırı toplantı yürüyüşü düzenleme ve katılma’ gerekçesiyle İstanbul 53. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyordu.
Tuzcuoğlu’nun davası: Eski Evrensel muhabiri-yazar Müge Tuzcuoğlu’nun dördüncü duruşması Diyarbakır 6. Ceza Mahkemesi’ndeydi (7 Mart). Sanıkların ifadesini alan ve sanık avukatlarını dinleyen mahkeme heyeti, tutuklu sanıklardan Ferman Adsız’ı tahliye etti. Yedisi tutuklu 27 kişinin gelecek duruşması 16 Mayıs’ta. Tuzcu BDP Diyarbakır Siyaset Akademisi’ne yönelik KCK operasyonunda 8 Mart 2012’de gözaltına alınıp tutuklanmış, 25 Eylül’deki duruşmada tahliye olmuştu.
Aydın’a hapis: DİHA Muş muhabiri Murat Aydın Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmasında ‘örgüt üyeliği’nden (TCK 314/2) altı yıl üç ay hapis cezası aldı (7 Mart). Aydın KCK operasyonları kapsamında 11 ay cezaevinde kaldıktan sonra 18 Eylül’de tahliye edilmişti.
Nişanyan’a dava: Gazeteci-yazar Sevan Nişanyan hakkında, bir yazısında peygambere hakaret ettiği gerekçesiyle dava açıldı (6 Mart). İstanbul Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki davada Nişanyan’ın ‘dini değerleri alenen aşağılama’dan (TCK 216) 1,5 yıla kadar hapsi isteniyor.
İki dağıtımcı tutuklandı: Fırat Dağıtım Derik çalışanı Nizamettin Yılmaz evine yapılan baskında, eşi Fırat Dağıtım Mazıdağı çalışanı Yasemin Yılmaz ise Mazıdağı’nda Özgür Gündem ve Azadiya Welat gazetelerini dağıtırken gözaltına alındı (5 Mart). İki dağıtımcı çıkarıldıkları Mazıdağı Nöbetçi Mahkemesi’nce ‘Örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla tutuklandı (8 Mart).
Tufan’a gözaltı: İzmir DİHA muhabiri Handan Tufan, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Türkiye ziyaretini protesto edenlerin NATO üssünde yaptığı eylemi takip ederken gözaltına alındı. Tufan Şirinyer Karakolu’nda ifadesi alındıktan sonra aynı gün serbest bırakıldı (1 Mart).
On derneğe kapatma davası: Van’da on derneğe (Mezopotamya Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEYA-DER), Tutuklu ve Hükümlü Yakınları Demokratik Hukuk ve Yardımlaşma Derneği (TUYAD-DER), Van Göç Sorunlarını Bilimsel Araştırma ve Kültür Derneği (Van GÖÇ-DER), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğrenci Derneği (YÖDER), Van Kadın Derneği (VAKAD), Van Hacıbekir Mahallesi Özgür Yurttaş Derneği, Seyit Fehim Arvasi Mahallesi Özgür Toplum Derneği, Yeni Mahalle Özgür Halk Derneği, Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği (KURDİ-DER) Van Şubesi ile Akköprü Mahallesi Demokratik Halk Derneği) PKK ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle Van Asliye Hukuk Mahkemesi’nce kapatma davası açıldı (28 Şubat).
Erdoğan’a 301: DSP Genel Sekreteri Hasan Erçelebi ve bir grup partili, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında Midyat’taki konuşmasındaki “Biz her türlü milliyetçiliği ayaklarının altına almış bir iktidarız.” sözleri üzerine ‘Türklüğü aşağılamak’tan (TCK 301) Ankara Adliyesi’ne suç duyurusunda bulundu (27 Şubat).
Grup Yorum davaları: Grup Yorum üyesi Seçkin Aydoğan’ın dördüncü duruşması Özel Yetkili İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (26 Şubat). Savcı mütalaasını açıkladı ve Aydoğan hakkında 39,5 yıla kadar hapis cezası istedi. Aydoğan’ın duruşmada savunma yapmasına izin verilmediği ve salondan dövülerek atıldığı gerekçesiyle avukatlarının yaptığı şikayet de reddedildi. Gelecek duruşma 16 Mayıs.
16 Aralık 2011’de Nurtepe’de bir yürüyüşe katıldıkları gerekçesiyle tutuklanan Aydoğan ve diğer sanıklar ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor. Aydoğan ayrıca Taksim’de ‘Yürüyüş çalışanları serbest bırakılsın!’ eyleminde slogan attığı gerekçesiyle ‘2911 Sayılı Toplantı ve Yürüyüş Kanunu’na Muhalefet’, ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ve ‘görevli memura mukavemet’ten (TCK 265/1) yargılanıyor.
Atatürk’e hakaretten: Kocaeli Kartepe İnsan Hakları Derneği başkanı Ali Akbaş ve üyelerinin ‘Atatürk’e hakaret’ten (5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanun 1/1) ve ‘Kamu haklarından yoksun bırakma’ (TCK 53) talebiyle yargılandıkları davada hakim izinli olduğu için duruşmaya yedek hakim baktı (22 Şubat). İzmit 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki gelecek duruşma 22 Mayıs’ta. Dernek üyeleri hakkında, Atatürk’ü Kuzey Kore’nin geçen yıl ölen lideri Kim Jong İl’e, Türkiye’yi Kuzey Kore’ye benzettiği için 9 Nisan’da dava açılmıştı.
Savda’ya soruşturma: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, vicdani retçi Halil Savda hakkında Kayserili Hacı Osman Öztürk adlı kişinin Başbakanlık İletişim Dairesi ihbar hattına Savaş Karşıtları sitesi hakkında şikayetçi olduğu ve bu sitede ‘halkı askerlikten soğuttuğu’ (TCK 318) iddiasıyla’ soruşturma başlattı (22 Şubat).
Uzuner sansür davasını kazandı: Edebiyatçı Buket Uzuner THY dergisi Skylife’ın Haziran 2009 sayısında yazısının kesilerek yayımlanması üzerine açtığı sansür davasını kazandı (22 Şubat). Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, Skylife’ın ilgili sayısının toplatılarak imhasına, THY internet sitesinden çıkarılmasına, iki lira manevi tazminat ile üç bin lira avukatlık ücretinin tahsiline, karar kesinleştikten sonraki üç ay içinde yazının tamamının Skylife’ta yayımlanmasına karar verdi.
Dernek haberine dava: Demokratik Kültür Sanat Derneği’ne ilişkin iki haber yapan Antakyalı gazeteci Murat Altunöz’ün ‘örgüt üyesi olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla yargılandığı dava Adana Özel Yetkili 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (22 Şubat). Mahkeme Altunöz ile birlikte ifadesi alınamayanların dosyalarının ayrılmasına karar verdi. Altunöz’ün TCK 314/2 uyarınca 5-10 yıl, TMK 7/2 uyarınca 1-5 yıl hapsi isteniyor. Gelecek duruşma 16 Nisan’da.
Roj TV davası: Danimarka Kopenhag’da 2011’de sonuçlanan ve 29 Ekim’de üst mahkemede yeniden başlayan Roj TV davasında, genel yayın yönetmeni Vahdettin Tayfur’un Kürtçe savunma yapmasına izin verilmedi (20 Şubat). Kanal daha önce para cezasına çarptırılmış, 28 Ekim’e kadar yayını durdurulmuş, bağlı bulunduğu Mezopotamya Yayın Şirketi’ne ait yayın organlarının kapatılması talep edilmişti.
Aydın’ın DHKP-C davası: Mühendislik Mimarlık ve Planlamada Artı İvme dergisi yazı işleri müdürü Fatih Özgür Aydın’ın duruşması İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (19 Şubat). Gelecek duruşma 25 Nisan’da. Aydın, ‘örgüt üyesi olmak” (TCK 314/2), ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2), ‘suçu ve suçluyu övmek’ (TCK 215), ‘görevi yaptırmamak için direnmek’ (TCK 265) ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefetten yargılanıyor ve 53,5 yıl hapsi isteniyor.
Say’a dava: Piyanist Fazıl Say’ın, twitter’daki bazı yazılarında ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ ve ‘dini değerleri aşağılama’dan (TCK 216/1, 216/3) yargılandığı davanın ikinci duruşması İstanbul 19. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeydi (18 Şubat). Şikayetçi avukatlar ifadelerin şiddet içerdiğini iddia ederken, Say’ın avukatı dizelerin Hayyam’a ait olduğunu hatırlatarak herhangi bir aşağılamanın olmadığını söyledi. Gelecek duruşma 15 Nisan’da. Say’ın twitter’daki yazıları nedeniyle 1,5 yıla kadar hapsi isteniyor.
Ağuş’a dava: 14 Şubat 2012’de Mersin’de gözaltına alınan DİHA muhabiri Özlem Ağuş’un da aralarında bulunduğu 13’ü tutuklu 54 kişinin Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmasında Ağuş ve sekiz kişi tahliye edildi (25 Şubat). Gelecek duruşma 26 Nisan’da. Ağuş hakkında ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ (TCK 220/6), ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ve ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yönetmeliği’ne muhalefet’ten 23 yıla kadar hapis isteniyor.
Yürüyüş dergisi DHKP-C davası: Ozan Yayıncılık’ın sahibi ve Yürüyüş dergisinden beş gazetecinin de aralarında bulunduğu, üçü tutuklu 16 kişinin yedinci duruşması Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (14 Şubat). Sanıklardan bir kısmının avukatları tutuklandığı için erteleme talep edildi. Gelecek duruşma 9 Mayıs’ta. Savcı sanıkların ‘DHKP-C üyesi olmak’tan (TCK 314/2) 22’şer yıla kadar hapsini, sanıklar hakkındaki ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) suçlamasının ise 3. Yargı Paketi kapsamında ertelenmesini talep ediyor.
24 Aralık 2010’da tutuklanan Yürüyüş dergisi muhabirleri Cihan Gün, Naciye Yavuz, Kaan Ünsal ve Kamu Emekçileri dergisi sahibi Halit Güdenoğlu ve yazı işleri müdürü Musa Kurt 20 Temmuz’daki duruşmada, Ozan Yayıncılık’ın sahibi Necla Can ise 21 Ocak 2012’de tahliye olmuştu.
Hükümet Kadın’a suç duyurusu: Emekli din görevlisi Salih Eldemir, Hükümet Kadın filmi hakkında ‘Mardin’in tarih değerleri ve kültürlerine hakaret’ten Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (8 Şubat).
Çetin yargılanıyor: DİHA Siirt muhabiri Abdullah Çetin’in de aralarında bulunduğu yedisi tutuklu 27 kişi hakkındaki KCK Davası’nın üçüncü duruşması Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (8 Şubat). Gelecek duruşma 9 Nisan’da. Çetin ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor.
İşkencede iyi hal: Atılım gazetesi muhabiri Şenol Gürkan’a 2001’de işkence yaptıkları gerekçesiyle yargılanan Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü’nde (TEM) görevli dört polis memuru Tekin Taşlıova, Atanur Arslan, Gürah Ayhan, Ahmet Horoz Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde bir yıl bir ay 10’ar gün hapse çarptırıldı (6 Şubat). Ancak polislerin cezaları iyi hal gerekçesiyle önce 10’ar aya indirildi, ardından hükmün açıklanması geri bırakıldı.
Yıldırım yargılanıyor: Azadiya Welat genel yayın yönetmeni Mehmet Emin Yıldırım’ın İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında iddianame okundu (5 Şubat). Gelecek duruşma 22 Nisan’da. Yıldırım ‘örgüt üyeliği’nden (TCK 314/2) yargılanıyor.
Baskına bilirkişi reddi: İstanbul 14. Sulh Hukuk Mahkemesi, Grup Yorum’un çalışmalarını sürdürdüğü İdil Kültür Merkezi’nde yapılan baskının ardından polisin verdiği zararın tespiti için açılan davayı reddetti (4 Şubat).
Devrimci Karargah: Devrimci Karargah Davası’nın İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki karar duruşmasında Bilim ve Gelecek Dergisi’nden gazeteci Osman Baha Okar hakkında örgüt üyesi olduğu gerekçesiyle 7,5 yıla kadar hapis istendi (4 Şubat). Sekizi tutuklu 75 sanıklı davada üç sanığın beraati, diğer sanıkların 7,5 yıldan ağırlaştırılmış müebbete kadar hapsi istendi. Gelecek duruşma 25 Nisan’da.
KCK Basın Davası: İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki KCK Basın Davası’nda, Fırat haber Ajansı (ANF) muhabiri İsmail Yıldız, Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhasebecisi Pervin Yerlikaya, DİHA imtiyaz sahibi Zuhal Tekiner, Özgür Gündem imtiyaz sahibi ve yazı işleri müdürü Ziya Çiçekçi,DİHA İstanbul muhabiri Çağdaş Kaplan, Demokratik Modernite imtiyaz sahibi Ömer Çiftçi, Demokratik Modernite Dergisi çalışanı Saffet Ormantahliye edildi (8 Şubat). Mahkeme Kürtçe savunma talebini reddetti. Mahkeme heyeti, savcının, sanık avukatlarının duruşmalardaki sözleri hakkında suç duyurusunda bulunması talebini kabul etti. Gelecek duruşma 22-26 Nisan’da.
Duruşmada sekiz yüz sayfalık iddianamenin okunması bitti. Mahkeme, anadilinde savunma talebini, birleştirilen İsmet Kayhan ve Mikail Barut’un Diyarbakır 22. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dosyasının iddianamesi okunmadığı gerekçesiyle reddetti (7 Şubat). Duruşmada sekiz yüz sayfalık iddianamenin Çağdaş Kaplan, Sadık Topaloğlu ve Nilgün Yıldız ile ilgili olan bölümleri okundu. Haberler ve muhabirlerin haber takibine ilişkin telefon konuşmaları “örgüt faaliyeti” olarak gösterildi (5 Şubat). Avukatlar tercüman talep etti. Davaları 22. Ağır Ceza’da görülen tutuksuz sanık İsmail Kayhan ve tutuklu sanık Fırat Dağıtım eski çalışanı Mikail Barut’un dosyaları birleştirildi (4 Şubat).
Akyol yargılanıyor: Mayıs 2011’de Adana’da öğrencilere yönelik KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri Çukurova Üniversitesi öğrencisi Ahmet Akyol’un aralarında bulunduğu, üçü tutuklu 22 sanıklı dava, Adana 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (31 Ocak). Gelecek duruşma 14 Mayıs’ta. Akyol ‘örgüt üyesi olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyor ve 6 Kasım’da tahliye edildi.
Newroz davası: Avukat Şiar Rişvanoğlu’nun 2010 Adana Newroz kutlamalarında, ‘kanunsuz toplantı ve gösteri yapmak’tan (2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 12 ve 23. maddelerine muhalefet) yargılandığı davanın yedinci duruşması Adana 3. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi (30 Ocak). Gelecek duruşma 29 Mayıs’ta.
Parlak’a soruşturma: Silvan Cumhuriyet Başsavcılığı, Silvan Mücadele gazetesi genel yayın yönetmeni Ferhat Parlak’ın “Kan Kusturdunuz Kürdistan’a” yazısı hakkında ‘Devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak’tan (TCK 302. madde) soruşturma açtı (27 Ocak).
Star ve Yeni Akit’e suç duyurusu: Star ve Yeni Akit, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Sınır Tanımayan Gazeteciler’den (RSF) Erol Önderoğlu’nu TGDP sözcüsü Necati Abay’ı, ETHA editörü Arzu Demir’i, Atılım gazetesi genel yayın koordinatörü Sedat Şenoğlu’nu ve Özgür Radyo genel yayın koordinatörü Nadiye Gürbüz’ü hedef gösterdi (27 Ocak). Kurumlar ve gazetecilerin MLKP üyelerine destek verdiği ileri sürüldü. Demir, Gürbüz, Şenoğlu ve Abay iki gazete hakkında Çağlayan Adalet Sarayı’nda suç duyurusunda bulundu. Önderoğlu iddiaları yalanladı.
Üç yerel gazeteciye soruşturma: Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Güneydoğu Ekspres yayın yönetmeni Ercan Akar, Özgür Haber yayın yönetmeni Naci Sapan ve Yenigün yazı işleri müdürü Mesut Fiğançiçek hakkında Abdullah Öcalan için “PKK Lideri” ifadesini kullandıkları gerekçesiyle ‘suçu ve suçluyu övme’de (TCK 215) açılan soruşturmada takipsizlik kararı verdi (25 Ocak).
Ayman’a suç duyurusu: İHD Tunceli Şubesi, CHP milletvekili Birgül Ayman Güler hakkında ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama’dan (TCK 216) suç duyurusunda bulundu (24 Ocak).
DHKP-C Operasyonu: ÇHD İstanbul Şubesi, Halkın Hukuk Bürosu, Grup Yorum’un çalıştığı İdil Kültür Merkezi ve Yürüyüş dergisinin de aralarında olduğu pek çok adrese DHKP-C operasyonu düzenlendi (18 Ocak). Grup Yorum’un yeni albüm kayıtlarına da polis tarafından el konuldu.11’i gazeteci, 12’si avukat 85 kişi gözaltına alındı.
Yürüyüş Dergisi’nden Yeliz Kılıç ve Doğan Karataştan, Tavır Dergisi’nden Gamze Keşkek ve Veysel Şahin, Artı İvme Dergisi’nden Fatih Özgür Aydınile Yurt Gazetesi’nden Sami Menteş tutuklandı. Yürüyüş Dergisi’nden Necla Can, Utku Aykar, Ali Ekber Kelender, Tuncer Gümüş ve Halit Güdenoğluadli kontrol ve para cezasıyla serbest bırakıldı. Dokuz avukat tutuklandı. (21 Ocak).
Çiftçi’nin davası: Hakkâri’deki KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri Hamdiye Çiftçi’nin Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dokuzuncu duruşmasında savcı mütalaa verdi (22 Ocak). Gelecek duruşma 21 Mayıs’ta. 10 Nisan 2012’deki dördüncü duruşmasında tahliye edilen Çiftçi ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/2, TMK 5) yargılanıyor ve 5-10 yıl hapsi isteniyor.
Çiftçi’ye 2. dava: Gazeteci Hamdiye Çiftçi hakkında, beş yıl önce polisin 14 yaşındaki Cüneyt Ertuş’a uyguladığı şiddete dair haberlerle “terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerinin hüviyetlerini kimliklerini açıkladığı” (TMK 6) gerekçesiyle Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde iki duruşma görüldü (28 Mart, 5 Şubat). Tanıkların dinlenmesi ve eksiklerin giderilmesine karar verildi. Gelecek duruşma 11 Nisan’da.
Kıskanç’a gözaltı: Birgün muhabiri Duygu Kıskanç Adana’da Patriot karşıtı eylemi takip ederken gözaltına alındı ve mahkemeye sevk edildi (21 Ocak). Kıskanç ertesi gün serbest bırakıldı.
KCK davaları birleştirildi: Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde DİHA editörü Tayyip Temel ve Diyarbakır Gün TV yayın yönetmeni Ahmet Birsin’in de yargılandığı 110’u tutuklu 175 sanıklı KCK Davası’nda avukatlar delil ikamesi yapılan kişiler için tahliye talebinde bulundu. Birleşen davalar hakkında genel değerlendirme yapıldı ve tahliye talepleri reddedildi (14 Ocak) Gelecek duruşma 6 Mayıs’ta. Temel, örgüt yöneticiliği’ (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyor.
PEN Türkiye’ye soruşturma: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Dünya Yazarlar Birliği PEN Türkiye Merkezi’ne sanatçı Fazıl Say’ın “dine hakaret”ten yargılandığı davayı eleştirdiği gerekçesiyle “Devletin şahsiyetini aşağılamak ve adli mercileri etkilemek”ten (301/4) soruşturma açıldı (11 Ocak).
Mala zarar verme: Gerger Fırat gazetesinden Hacı Boğatekin’in Adıyaman’ın Gerger ilçesinde haber yaparken İlhan Karatekin’in saldırısına uğraması üzerine 2009’da açtığı dava Gerger Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi (9 Ocak). Eksiklerin tamamlanmasına karar verildi. Gelecek duruşma 10 Nisan’da. Davada Karatekin, ‘mala zarar verme’den (TCK 151/1) yargılanıyor.
Facebook örgüt delili: Facebook’taki paylaşımları nedeniyle ‘Örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla tutuklanarak cezaevine gönderilen on kişiden Metin Öztürk’e Adana 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 9 yıl 7 ay hapis cezası verildi (7 Ocak).
Düzenci’ye gözaltı: Yüksekova Gündem haber sitesi genel yayın yönetmeni Musa Düzenci, Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talimatıyla gözaltına alındı (1 Ocak). Düzenci ertesi gün serbest bırakıldı.
Özgür Gündem davaları: Özgür Gündem sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan hakkında Ocak-Mart 2013 döneminde Özgür Gündem’in 23 Ocak, 1 Şubat ve 26 Mart tarihli nüshalarındaki haberler nedeniyle TMK 6. ve 7. maddelerden üç yeni soruşturma açıldı. Çapan hakkında daha önce açılmış üç soruşturma ve 11 dava sürüyor.
Demokratik Ulus: Demokratik Ulus gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Arafat Dayan hakkında Ocak-Mart 2013 döneminde gazetenin 1-6 Ocak, 8-14 Ocak ve 5-15 Şubat sayıları nedeniyle TMK 6. ve 7. maddelerden üç yeni soruşturma açıldı. Dayan hakkında Demokratik Vatan-Toplum-Gelecek-Yaşam dergileriyle ilgilidaha önceden açılmış dört soruşturma ve 18 dava sürüyor.
Kürt politikacıların davaları
Fezlekeler: Çeşitli savcılıklarca Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) milletvekilleri ve bağımsız vekiller hakkında Ocak-Mart 2013’te 19 milletvekili için toplam 38 fezleke düzenlendi.
Hakkında fezleke düzenlenen milletvekilleri Ayla Akat Ata, Selahattin Demirtaş, Adil Kurt, Ahmet Türk, Altan Tan, Aysel Tuğluk, Bengi Yıldız, Esat Canan, Gültan Kışanak, Hüsamettin Zenderlioğlu, İbrahim Ayhan, İbrahim Binici, Nursel Aydoğan, Özdal Üçer, Pervin Buldan, Sabahat Tuncel, Leyla Zana, Ertuğrul Kürkçü, Erol Dora.
Özdal Üçer 12 fezleke ile hakkında en çok fezleke düzenlenen milletvekili.
Fezlekelerin konuları ise şöyle: ‘PKK propagandası yapmak’ (TMK 7/2), ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ (2911 sayılı kanun 28/1), ‘suçu ve suçluyu övme’ (TCK 215), ”örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olmak’ (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2), ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ (TCK216), ‘görevi yaptırmamak için direnme’ (TCK 265).
“Tuncel’in cezası onansın”: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, BDP İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel hakkında, “örgüt üyesi olmak” suçlamasıyla verilen 8 yıl 9 ay hapis cezasının onanmasını istedi (29 Mart) Tuncel’in, DTP yöneticisi olduğu 2006’da İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan bir davanın 18 Eylül 2012’deki karar duruşmasında Tuncel hakkında “örgüt üyesi olmak” iddiası ile 8 yıl 9 ay hapis cezası verilmiş, karar temyiz için Yargıtay’a gönderilmişti.
TCK 285-288
Türk Ceza Kanunu’ndaki ‘soruşturmanın gizliliği ihlal’ ve ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ fiillerinin düzenlendiği 285. ve 288. maddeleri kapsamında bir suç duyurusu yapıldı.
Erdoğan’a suç duyurusu: ÇHD Ankara Şubesi Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında 30 Ocak’taki konuşmasından ötürü ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ (TCK 288) ve ‘iftira’ (TCK 267) suçlarından kamu davası açılmasını talep etti (5 Şubat).
Taraf gazetesi davaları: Ocak-Mart döneminde Taraf gazetesi hakkında yeni açılan-süren toplam 50 dava görüldü. Bu davaların 24’ü ”basın yoluyla soruşturmanın gizliliğini ihlal’ (TCK 285), 7’si ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ (TCK 288), 16’sı hakaret’ (TCK 125), sebebiyleydi. 13 dava hakkında 3. Yargı Paketi kapsamında kovuşturmanın ertelenmesine karar verildi. Davaların en eskisi 2008’den beri sürüyor.
Hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları
Ocak-Mart 2013’te üçü gazeteci beş kişi hakkında hakaret ve kişilik haklarına saldırı gerekçesiyle 90 gün hapis ve 44 bin 100 TL para cezası verildi.
Koptaş’a dava: Agos genel yayın yönetmeni Rober Koptaş’ın, ilk duruşması İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeydi (19 Mart). Gelecek duruşma 14 Mayıs’ta. Koptaş ‘İP’ye destek utancı’ yazısı nedeniyle 10 bin TL tazminat talebiyle yargılanıyor.
Kütahyalı’ya ceza: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi Takvim yazarı Rasim Ozan Kütahyalı’yı, Diyarbakır Cezaevi eski komutanı Esat Oktay Yıldıran hakkındaki yazısında ‘Kişisel hatırasına hakaret’ten 90 gün hapis cezasına çarptırdı (25 Şubat). Kütahyalı’nın cezası, mahkeme tarafından paraya çevrildi.
Karabulut’a ceza: Yazar Muammer Karabulut, Protestan Kur’an’ adlı kitabında Fethullah Gülen’e ‘hakaret’te (TCK 125) bulunduğu gerekçesiyle Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 14 bin 600 lira adli para cezasına çarptırıldı (20 Şubat).
Işıklar’a ceza: İstanbul 12. Asliye Hukuk Mahkemesi Aykut Işıklar’a 2009’da Bugün gazetesindeki yazısında Nedim Saban’a ‘hakaret etmek’ten 25 bin TL manevi tazminat cezası verdi (15 Şubat).
Twitter cezası: İstanbul 18. Sulh Ceza Mahkemesi, manken Nilay Dorsa’ya twitter’dan ‘tehditte bulunduğu’ gerekçesiyle bir sanığın 5 ay hapis ve “hakaret ettiği” (TCK 125) gerekçesiyle de bin 500 TL para cezasına çarptırılmasına karar verdi (15 Şubat).
Ay’dan ETHA’ya dava: Polis şefi Sedat Selim Ay’ın başvurusu üzerine, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca Etkin Haber Ajansı (ETHA) müdürü Goncagül Telek hakkında “iftira” ve “hakaret” suçlamasıyla dava açıldı (8 Şubat). Davanın ilk duruşması, 6 Haziran’da İstanbul 48. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecek. Ay, Evrensel, Taraf, Aydınlık gazeteleri, bianet Marksist.org, Gerçek Gündem, T24, OdaTV haber sitelerinden 23 gazeteci hakkında suç duyurusunda bulunmuştu ve soruşturmalar takipsizlikle sonuçlanmıştı.
Dündar’a ceza: Gazeteci Uğur Dündar, bir televizyon programına katılan Doktor Yusuf Erçin Sönmez’e ‘basın yoluyla hakaret’ten (TCK 125) Bakırköy 9. Sulh Ceza Mahkemesi’nde 3 bin lira adli para cezasına çarptırıldı (30 Ocak).
Aynı haberden iki dava: Adıyaman Çelikhan İlçesi Kaymakamı Murat Uz’un, gazeteci Hacı Boğatekin’e 30 Kasım 2011’de ‘yayın yoluyla hakaret’ten (TCK 125) açtığı dava Adıyaman 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nde 3. Yargı paketi kapsamında ertelendi (7 Şubat). Boğatekin, “Çelikhan’da Terör Var” haberindeki “Tüküreyim böyle Kaymakamın kalıbına” cümlesi nedeniyle yargılanıyordu.
Aynı haberden dolayı Uz tarafından 11 Ocak 2012’de açılan tazminat davasına Hacı Boğatekin katılmadı (8 Ocak). Gelecek duruşma bilgisi Boğatekin’e ulaşmadı. Uz, Boğatekin’den 10 bin TL tazminat talep ediyor.
Kılıç’tan Yarkadaş’a dava: Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, Gençlik ve Spor Bakanı AKP Samsun Milletvekili Suat Kılıç’ın, Gerçek Gündem internet sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş’a açtığı davayı takipsizlikle sonuçlandırdı (29 Ocak). Kılıç, Yarkadaş’ın 1 Nisan 2012’de “Yeni Soru: AKP’li Kılıç’a hibe verildi mi?” yazısında kendisine ‘hakaret’ (TCK 125) ettiği gerekçesiyle 10 bin TL’lik tazminat talep ediyordu.
Gezen’e ret: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 15 AKP’linin bir konuşmasında, Aziz Nesin’in sözlerini naklederek, “AK Parti’ye oy verenleri aptal olmakla itham ettiği” iddiasıyla oyuncu Müjdat Gezen hakkında açtıkları tazminat davasında, yerel mahkemenin ret kararını bozdu (23 Ocak).
Özel’den Yurt’a dava: Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in Yurt Gazetesi’nde 7 Ağustos 2012 tarihinde yazılan “Gelmiş Geçmiş En Çapsız Genel Kurmay Başkanı Kim?” başlıklı yazı sebebiyle Cüneyt Ülsever’e, kişilik haklarına saldırıda bulunulduğu iddiasıyla Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açtığı manevi tazminat davası reddedildi (19 Ocak).
Yarkadaş’a takipsizlik: Kadıköy Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Sedat Selim Ay’ın Gerçek Gündem internet sitesi sahibi ve genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş hakkındaki “hakaret ve iftira” şikayetine takipsizlik kararı verdi (16 Ocak).
Başbakana tazminatlar
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği ve kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle üç kişi ve bir gazeteye Ocak-Mart 2013’te toplam 33 bin 500 TL para cezası, iki kişiye ikazen uyarı cezası verildi.
Defterdarlıkta mizah dergisi soruşturması: Ankara Defterdarlığı’nda mizah dergilerinin kapaklarını sosyal paylaşım sitelerinde beğenen ve paylaşan altı çalışan hakkında ‘Devlet büyüklerine hakaret ve başbakanı küçük düşürmek’ten yürütülen soruşturmada iki personele ikazen uyarı cezası verildi (30 Mart).
Baydemir’den Erdoğan’a tazminat: Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, 10 Haziran 2012’de Van’da yaptığı basın açıklamasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kişilik haklarına saldırıda bulunduğu gerekçesiyle Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 6 bin lira manevi tazminat ödemeye mahkum edildi (19 Mart).
Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’a tazminat: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, partisinin bir etkinliğinde, ‘Kendi ülkesini, kendi ülkesinin çıkarlarını koruyamayan adama hain denir’ ifadesini kullanan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’ndan Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 20 bin lira manevi tazminat kazandı (12 Şubat).
Aydınlık ve İP tazminat ödeyecek: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Ankara 25. ve 2. Asliye Hukuk Mahkemelerindeki iki ayrı davada, ‘kişilik haklarına saldırı’ gerekçesiyle Aydınlık gazetesinden ve İşçi Partisi (İP) Genel Başkan Yardımcısı Hasan Basri Özbey’den toplam 7 bin 500 lira manevi tazminat kazandı (5 Şubat).
Yurt muhabirine dava: Yurt muhabiri Ali Cemal Karabudak’ın Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında dava reddedildi (19 Ocak). Karabudak 24 Mart 2012’deki “Gizli sahip Erdoğan mı?” haberinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘kişilik haklarına saldırı’ gerekçesiyle 10 bin TL tazminat talebiyle yargılanıyordu
Yasaklamalar, Kapatmalar, Toplatmalar
Ocak-Mart 2013’te 32 kitaba el kondu, cezaevindeki mahkumlara kitap sınırlaması getirildi, TV’de bir program iptal edildi, bir heykel, bir film sansürlendi. Demokratik Özgür Kadın Hareketi’nin ve Emek Gençliği’nin afişleri yasaklandı, Gazeteciler, kitaplar, şiirler sansürlendi. Öğretmenler hakkında bazı kitapları okuttukları gerekçesiyle soruşturmalar açıldı.
10’dan fazlası yasak: Tekirdağ 2 No’lu F Tipi Cezaevi’nin Ocak sonunda aldığı kararla, hapiste kişi başına azami 10 kitap bulundurma kararının uygulanmasına başlandı (15 Mart). Hücrelere girildi, tutuklular darp edilerek kitaplara el konuldu. Tekirdağ 1 No’lu F Tipi Hapishanesinde PKK dava tutukluları dışındaki tüm siyasi tutukluların süresiz açlık grevine başladı.
08 Haber’e sansür: Artvin Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okullarda ve diğer kurumlarda Artvin’de yayın yapan 08haber.com internet sitesine erişim içeriği sakıncalı bulduğu gerekçesiyle engellendi (6 Mart).
8 Mart afişine yasak: Diyarbakır’da Demokratik Özgür Kadın Hareketi’nin (DÖKH) 8 Mart afişleri, Terörle Mücadele Kanunu 10. Maddesi ile Görevli Diyarbakır 1. Hakimlik tarafından örgüt propagandası gerekçesiyle yasaklandı (28 Şubat). Afişlerde Rosa Luxembourg, Clara Zetkin, Leyla Qasım, Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez’in resimleri ve “Sözünüz sözümüz, yolunuz yolumuzdur” sloganı yer alıyordu.
Külebi’ye sansür: MEB tarafından lise 9. sınıflarda okutulan Türk Edebiyatı kitabında Cahit Külebi’nin Hikâye şiiri sansürlendi (26 Şubat). “Benim doğduğum köylerde / kuzey rüzgârları eserdi / ve bu yüzden dudaklarım çatlaktır / öp biraz!” dizeleri silinerek, yerine (…) üç nokta konuldu.
Emek Gençliği’nin afişine yasak: Denizli Valiliği Emek Gençliği’nin “Barış Yoksa Gelecek de Yok! Gençlik Savaşı Durduracak!” yazılı afişini, ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni, hükümetini alenen aşağıladığı’ (TCK 301) ve ‘hakaret’ (TCK 125) içerdiği gerekçesiyle yasakladı (25 Şubat).
Anday’a Tanrı sansürü: MEB’in 9. sınıf Türkçe ders kitabında Melih Cevdet Anday’ın Rahatı Kaçan Ağaç şiirinin bir dizesindeki “Tanrı” kelimesinin “Allah” olarak değiştirildiği anlaşıldı (21 Şubat).
Davut Heykeli’ne sansür: TRT 1 Son Umut (Children of Men) filminde heykeltıraş Michelangelo’nun Davut Heykeli’ni sansürledi (17 Şubat)
Sosyal Kafa’ya Redhack Sansürü: BJK TV’de yayınlanan Sosyal Kafa programı Redhack ile ilgili bölümü iptal edildi (12 Şubat). Programın sunucularından Erkan Saka sansürün ardından programı yapmayacaklarını açıkladı. Televizyon yönetimiyse konuya hassas yaklaşılması gerektiğini söyledi.
Cansever’e bira sansürü: MEB’in liselerde ders kitabı olarak okuttuğu Ekoyay Yayınevi basımında, Edip Cansever’in Masa da Masaymış Ha şiirindeki “Bir bira içmek istiyordu kaç gündür/Masaya biranın dökülüşünü koydu” dizeleri sansürlenerek yerine “…” konulduğu anlaşıldı (12 Şubat).
3.10 Yuma Treni’ne sansür: TRT1’de yayınlanan ‘3.10 Yuma Treni’ filminde kadın oyuncunun çıplak omuzu ve sırtı buzlanarak ekrana yansıtıldı (10 Şubat).
Varlıer’e kıyafet uyarısı: Oyuncu Ayça Varlıer, TRT Okul kanalında, konuklara uygulanan kıyafet sınırlaması nedeniyle katıldığı program öncesinde giyeceği kıyafet konusunda uyarıldı (10 Şubat).
32 kitaba el koyma: TMK 10. madde ile yetkili İstanbul 3 No’lu Hakimlik, ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla Eksen, Umut, Çetin ve Belge Yayınları’nın kitaplarının da aralarında bulunduğu 32 kitap hakkında el koyma kararı verdi (16 Ocak).
Cezaevinde atlas yasağı: Adana F tipi Cezaevi’nde kalan bir hükümlüye gönderilen orta ve büyük boy atlas, cezaevi yönetimi tarafından “örgütsel materyal olarak kullanılabileceği” gerekçesiyle verilmedi. Atlas dergisinin promosyonu Türkiye haritası da “amaç dışı kullanıma müsait” şeklinde değerlendirildi (15 Ocak).
TÜBİTAK’ın evrim sansürü: TÜBİTAK yayınları, evrim teorisini anlatan kitapların basımını ve satışını durdurdu (14 Ocak). Zooloji Profesörü Richard Dawkins, Alan Moorehead, Stephen Jay Gould ve Mahlon Hoagland’ın evrimle ilgili kitapları listeden çıkartıldı. TÜBİTAK iddiaları reddetti, konunun yayın hakkı sözleşmeleri ve teklif haklarıyla ilgili olduğunu belirtti.
Facebook DurDe’yi sansürledi: Facebook Türkiye yönetimi, Irkçılığa ve Milliyetçiliğe DurDe Girişimi’nin Facebook sayfasını, gerekçe göstermeden sansürledi (14 Ocak). DurDe konuyla ilgili imza kampanyası başlattı.
Muallim Naci soruşturması: İzmir Güzelyalı İlköğretim Okulu’ndaki Türkçe öğretmenleri hakkında Muallim Naci’nin Ömer’in Çocukluğu, Çılgın Babam, Bilgin Adalı’nın Çatalhöyük Öyküleri 1 kitaplarını okutarak Türk örf ve adetlerine uygun olmayan bilgileri çocuklara öğrettikleri gerekçesiyle soruşturma açıldı (9 Ocak).
Göktepe sansürü: Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin öldürülen gazetecilerle ilgili hazırladığı belgesel serisinde, gazeteci Metin Göktepe ile ilgili kısım üniversite yönetimince sansürlendi (8 Ocak).
Artık yasak değiller: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Yasaklı Yayınlar Listesi’yle ilgili incelemeyi tamamladı ve 453 kitap, 645 gazete, dergi, broşür ve pankart üzerindeki yasağı Üçüncü Yargı Paketi kapsamında kaldırdı. Said-i Nursi’nin “Tarihçe-i Hayat”ı, Marx’ın “Komünist Manifesto”su, Lenin’in “Devlet ve İhtilal”i, Mahir Çayan’ın “Toplu Yazılar”ı, Aziz Nesin’in “Azizname”si, Nazım Hikmet’in “Bütün Eserleri” ile 1961 tarihli “Tommiks” çizgi romanının da aralarında bulunduğu kitaplarla ilgili 63 yıllık yasak kaldırıldı (7 Ocak).
Zıkkımın Kökü ergenlikte yasak: Bursa Osmangazi İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, ergenlik çağındaki öğrencilere uygun olmadığı gerekçesiyle Muzaffer İzgü’nün “Zıkkımın Kökü” kitabını incelemeye aldı ve kitabın performans ödevlerinde kullanılmasının uygun olmadığına karar verdi (7 Ocak).
Evrim soruşturması: İzmir’de Ümit Başaran İlköğretim Okulu’nda görevli F.P. isimli öğretmen hakkında müfredattaki mutasyon ve evrim teorisi dersini anlatırken İslam dininin değerlerini aşağıladığı gerekçesiyle soruşturma açıldı (4 Ocak).
Tutuklu vekile yasak kitaplar: Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde kalan BDP Şırnak Milletvekili Selma Irmak kendini ziyaret eden CHP milletvekillerine Hasan Cemal’in “Kürtler” ve Bejan Matur’ın “Dağın Ardına Bakmak” kitaplarının sakıncalı bulunarak verilmediğini anlattı (4 Ocak).
Sakıncalı fareler: İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kitapları İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu John Steinbeck’in “Fareler ve İnsanlar” romanının bazı bölümlerinin gayri ahlaki olduğu gerekçesiyle sansürlenmesini istedi (2 Ocak). MEB iddiaları reddetti, işlem yapmadıklarını belirtti.
Şeker Portakalı’na soruşturma: Bahçelievler’deki Behiye Doktor Nevhiz Işıl İlköğretim Okulu’nda 7. sınıf Türkçe öğretmenine MEB’in 100 Temel Eser listesindeki “Şeker Portakalı” kitabını okuttuğu için müstehcen içerikli kitap okuttuğu gerekçesiyle soruşturma açıldı (2 Ocak). MEB iddiaları reddetti, işlem yapmadıklarını belirtti. Eğitim Sen İstanbul 7 No’lu Şube İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü’nün okullara gönderdiği bir yazıyla Şeker Portakalı’nı Kültürel Etkinlikler El Kitabı’ndan çıkardığını açıkladı (10 Ocak).
AİHM
AİHM Ocak-Mart 2013’te Türkiye’yi beş siyasetçi ve dokuz gazete-dergiye 73 bin 500 euro (yaklaşık 170.770 TL) para cezası ödemeye mahkum etti.
AİHM’de 450 dosya: Yargıtay Başkanlığı, Danıştay Başkanlığı, Adalet Bakanlığı ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun Avrupa Konseyi ile ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında düzenlenen “Türkiye’de İfade ve Medya Özgürlüğü” konulu konferansta Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, AİHM’de Türkiye aleyhinde ifade özgürlüğüyle ilgili 450 dosya bulunduğunu ve bunun çok yüksek bir rakam olduğunu söyledi (5 Şubat).
Dokuz gazete-dergiye tazminat: AİHM 2008-2009’da “Bağımsız Demokrasi Sosyalizm İçin Yürüyüş”, “Ezilenlerin Sosyalist Alternatifi Atılım”, “Özgür Mezopotamya”, “Günlük”, “Siyasi Alternatif”, “Özgür Görüş”, Süreç”, “Rojev” ve “Demokratik Açılım” gazetelerinin yasaklayan Türkiye’nin ifade özgürlüğünü düzenleyen AİHS’in 10. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle 13.500 euro tazminat ödemesine karar verdi (30 Ocak).
Kürtçe siyaset ifade özgürlüğü: AİHM, Şükran Aydın, Ayşe Gökkan, Ayhan Erkmen, Orhan Miroğlu ve Mesut Bektaş’ı seçim kampanyası sırasında Kürtçe konuştukları için cezalandıran Türkiye’yi 60 bin euro para cezasına çarptırdı (22 Ocak). Mahkeme, Türkiye’nin ifade özgürlüğünü düzenleyen AİHS’in 10. maddesini ihlal ettiğine hükmetti.
RTÜK
RTÜK, Ocak-Mart 2013 döneminde TV kuruluşlarına 97 uyarı, iki yayın durdurma, 337 para cezası; radyo kuruluşlarına 15 uyarı, 13 para cezası verdi. Yurtdışından yayın yapan beş kanalın 29/3. maddeden * (Platform işletmecileri ve yayın hizmeti iletimi yapan altyapı işletmecileri ile ilgili madde) yayınlarının durdurulmasına karar verildi.
RTÜK ‘koruyucu sembol kullanılmadığı’ gerekçesiyle yedi uyarı; ‘insan onuru ve özel hayatın gizliliği’ni ihlalden bir uyarı, yedi para cezası; ‘Türkçeyi bozmaktan’ sekiz uyarı, üç para cezası; ‘genel sağlığa zarar’dan 84 uyarı, 287 para cezası; ‘hukukun üstünlüğü’nü ihlalden iki uyarı; ‘milli-manevi değerleri ihlal’den bir uyarı, bir para cezası; ‘yarışma ve lotaryalar’la ilgili bir uyarı; ‘haksız çıkar’dan bir uyarı, bir para cezası, ‘tütün ve tütün ürünleri kullanımı’ndan bir uyarı, üç para cezası, ‘haberin verilişi’ ile ilgili bir uyarı cezası, ‘toplumsal cinsiyet eşitliği’ni ihlalden bir para cezası, ‘şiddeti özendirme’den iki yayın durdurma, ‘müstehcen yayın’dan bir para cezası verdi
Geri kalan uyarı ve cezalar ticari iletişim, reklam, ürün yerleştirme, sponsorluk, program desteği gibi konularla ilgili teknik ve ticari düzenlemelerin ihlalleriyle ilgili.
Koruyucu sembol: “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz…” ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle yedi uyarı (Star TV, ATV, ATV Avrupa, Smart Sinegold (2), Kanal Biz, Alem FM) ve altı para cezası (ATV 267.258 TL, ATV Avrupa 11.026 TL, TV 8 20.716 TL, Kanal D 369.874 TL (2), TVNET 11.886 TL) verdi.
İnsan onuru, özel hayatın gizliliği: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesindeki “insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmüne göre bir uyarı (GÜN TV) ve yedi para cezası (BEYAZ TV 11.949 TL (2), Flash TV 11.886 TL, Kanal Türk 25.762 TL, Ulusal 1 11.886 TL, Kaçkar TV 11.886 TL, TV 8 18.002 TL)
Türkçenin kullanımı: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un “Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” düzenlemesini ihlalden sekiz uyarı (Star Artı FM (3), Ulusal 1 (2), Metro FM (2), Kanal D; üç para cezası (Show TV 196. 207 TL, Show Türk 11.026 TL, Star Artı FM 1.187 TL) verdi.
Genel sağlık: 6112 sayılı Kanunun; 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde belirtilen “Genel sağlığa, ….. zarar verecek davranışları teşvik edemez” düzenlemesini ihlalden 84 uyarı (Olay TV (19), Vatan TV, Malatya TV (3), ERT TV, SUN TV, KTV, KANAL 54, KANAL 32, KANAL33, Tempo TV (2), Adana TV (5), 67 TV, Kanal 2, TV 41, Kaçkar TV (2), Kanal Fırat, Asu TV, Kon TV (7), TGRT Belgesel (12), Türkiyem (18), Uzay TV, Kanal Fırat (2), Yeni Kocaeli TV; 287 para cezası (KANAL ÇAY 11.886 TL (3), Kadırga TV 11.886 TL (13) – 11.026 TL- Meltem TV 11.886 TL (23), Mesaj TV 11.886 TL (37)- 11.026 TL, Cem TV 11.886 TL (4), TGRT Belgesel 11.886 TL (17), Köy TV 11.886 TL (122) – 11.026 TL (4), Kanal 26 11.886 TL, Güneş TV 11.886 TL, Olay TV 11.886 TL (22), Beyaz TV 11.886 TL (2) – 11.948 TL, Kanal Fırat 11.886 TL (2), Asu TV 11.886 TL, Kon TV 11.886 TL (7), Kanal T 11.886 TL (3), Türkiyem 11.886 TL (18), Kanal Fırat 11.886 TL (2), Yeni Kocaeli TV 11.886 TL, Kaçkar TV 11. 886 TL) verdi.
Hukukun üstünlüğü: 6112 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki; “Yayın hizmetleri; Hukukun üstünlüğü, … esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlali” nedeniyle iki uyarı (Haber Türk ve ULUSAL 1) verildi.
Milli-manevi değerler: 6112 sayılı Kanun’un 8’nci maddesinin 1’nci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Toplumun millî ve manevî değerlerine, aykırı olamaz” hükmünü ihlalden Kanal T’ye uyarı, Kanal D’ye 502.979 TL para cezası verildi.
Yarışma-lotarya: 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendindeki; “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” maddesinin ihlalinden Alem FM’e uyarı cezası verildi.
Haksız çıkar: 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde ifadesini bulan, “Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez” ilkesinin ihlali nedeniyle Vatan TV’ye uyarı ve Ulusal 1 kanalına 11.886 TL para cezası verdi.
Tütün ve tütün ürünleri: 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendindeki; “Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ….. özendirici nitelikte olamaz.” hükmü ile 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun’un üçüncü maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılmaz, görüntülerine yer verilmez” hükmünün ihlalinden bir uyarı (Türkcell Salon 1) ve üç para cezası (Türkcell Salon 1 73.263 TL, Meltem TV 73.263 TL, SUN TV 1.463 TL) verdi.
Haberin verilişi: 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur” ilkesini ihlalden 78 TV’ye uyarı cezası verdi.
Toplumsal cinsiyet eşitliği: 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (s) bendindeki; “Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskılarını teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez.” hükmünün ihlali nedeniyle TV 8’e 36.004 TL para cezası verildi.
Şiddeti özendirme: 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendindeki “Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz.” hükmünü ihlalden Beyaz TV’ye iki kere yayın durdurma cezası verildi.
Müstehcen yayın: 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasındaki n bendinde belirlenen ; “Müstehcen olamaz.” hükmünün ihlali nedeniyle TV 8’e 33.184 TL para cezası verildi.
*Platform ve altyapı işletmecileri, Üst Kuruldan yayın lisansı almayan veya yayın lisansı iptal edilen medya hizmet sağlayıcılar ile Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası andlaşmalar ve bu Kanun hükümlerine aykırı yayın yaptığı Üst Kurulca tespit edilen bir başka ülkenin yargı yetkisi altındaki medya hizmet sağlayıcılarının yayın hizmetlerinin iletimini, Üst Kurul kararının tebliğini müteakiben durdurur. Tebliğe rağmen yayın hizmetlerinin iletimini durdurmayan işletmecinin yayın iletim yetkisi iptal edilir ve bu durum Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirilir.