BİA MEDYA GÖZLEM OCAK-ŞUBAT-MART 2013
Yeni Düzenlemeler Sürekli Mücadele
BİA Medya Gözlem ve İfade Özgürlüğü 2013 Ocak-Şubat-Mart raporu döneminde Türkiye ve dünyadaki gazetecilik ve hak örgütleri, siyasi partiler ve hak çevreleri, gazetecilere ve medyaya yönelik saldırı, gözaltı ve tutuklamalara karşı çıktılar.
Örgütler dönem boyunca duruşmaları izlediler, iktidarın basın üzerindeki baskılarına dikkat çektiler, hapis gazetecilerin serbest bırakılması, Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) kaldırılması çağrıları yaptılar, uzun tutuklulukla ilgili düzenleme talep ettiler.
Düzenlemeler
Meclis Adalet Komisyonu’nda, 4. Yargı Paketi olarak bilinen İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi (29 Mart). Pakette Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ihlal kararlarına konu olan yedi kanunda yirmi maddelik değişiklik öngörülüyor. Buna göre “terör örgütünün propagandasını yapan, örgütlerin bildiri veya açıklamalarını basanlara veya yayınlayanlara” ceza verilmesinde, “cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösteren, öven ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvik eden” şartı getirilecek.
Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F tipi cezaevlerindeki mahkumlara 10 kitap sınırlaması Adalet Bakanlığı’ndan gelen yazıyla kaldırıldı (29 Mart).
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Basın ve Yayın Mensuplarının Çalışmaları Hakkında Yönetmelik değişikliği ile parlamento muhabirlerine ilişkin kurallar yeniden belirlendi (12 Mart). Buna göre TBMM yerleşkesinde, her türlü canlı yayın, film ve fotoğraf çekimleri için başkanlığın izni istenirken, bu izinler sadece bir kişi, mekan ve zaman ile sınırlı verilecek. TBMM Genel Kurul toplantılarında, daha önce olduğu gibi basın locasından flaş kullanılmamak kaydıyla fotoğraf çekimi yapılabilecek, görüntü temini ise yine TBMM Televizyonundan sağlanacak. TBMM Genel Kurulu’na Meclis-TV dışında kamera alınmayacak. Kameramanlar ve foto muhabirleri Basın Bürosu’ndaki basın toplantıları hariç, kamera ve fotoğraf makineleriyle birlikte TBMM binalarında ve bahçelerinde izinsiz dolaşamayacak, izin verilmedikçe komisyon ve siyasi parti grup toplantı salonlarına giremeyecekler.
Anayasa Mahkemesi’nin başbakana ‘millî güvenliğin açıkça gerekli kıldığı hallerde televizyon kanallarının yayınını geçici olarak durdurma’ yetkisi veren yasanın reddedilen iptal talebiyle ilgili gerekçeli kararı Resmi Gazete’de yayınlandı (13 Mart). Kararda, olağanüstü durumlar, milli güvenlik ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması gibi hallerin hızlı ve seri karar almayı gerektirdiği ve bu sebeple yetkinin, kurul yerine başbakan veya görevlendireceği bir bakana verilmesinin Meclis’in yetkisi kapsamında olduğu savunuldu.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, İstanbul Milletvekili Melda Onur, Muğla Milletvekili Nurettin Demir ve Manisa Milletvekili Özgür Özel, cezaevindeki mahkumlara kitap sınırlaması getirilmemesi için kanun teklifi verdi (10 Mart).
Mahkemelerde sanıkların Türkçe dışında savunma yapabilmelerine olanak sağlayacak tercüman listelerinin düzenlenmesine ilişkin yönetmenlik Resmi Gazete’de yayımlandı (5 Mart). Yönetmeliğe göre ifade ve savunmaların Türkçeye çevrilmesi için şehirlerdeki Adli Yargı Adalet Komisyonları’nca tercüman listeleri oluşturulacak. Türkçe bilmeyen ya da engelli olan şüpheli, sanık, mağdur veya tanık için görevlendirilen tercümanın giderleri yargılama gideri sayılmayacak ve bu giderler devlet hazinesince karşılanacak. Ancak komisyonlarca oluşturulan listelerden “Kanunun 202’nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında sanık tarafından seçilen tercümanın” giderleri devlet hazinesince karşılanmayacak.
Basın İlan Kurumu’nun (BİK) Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın teşvikiyle yürüyen “yerel medyanın nitelik ve etkinliğinin arttırma” iddiasıyla başlattığı yerel gazetelerin birleşmesi çalışmaları sürüyor (6 Şubat). Basın İlan Kurumu’nun teşvikiyle bir yıl içinde Erzurum’da 16 yerel gazete dört gazetenin çatısı altında birleşti. 21 gazeteli Afyon’da sayı 13’e düştü. Mersin’de de 16 gazete sayısı yarıya, Sivas’ta yayınlanan 15 gazete beşerli ortaklık şeklinde üç gazeteye düştü.
Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Kars Milletvekili Mülkiye Birtane, TBMM Başkanlığı’na maden işçi ve mühendisleriyle, gazetecileri ilgilendiren kanun teklifi sundu (29 Ocak). Teklife göre 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına dair kanun teklifi gazetecilik ve madencilik işkolunda çalışanların emeklilik ve yıpranma oranında iyileştirmeleri öngörüyor.
Anadilinde savunmayı da düzenleyen “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı (25 Ocak).Buna göre sanık, iddianamenin okunması ve esas hakkında mütalaanın verilmesi üzerine sözlü savunmasını kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapabilecek. Yasaya göre, tercüme hizmetleri, il adli yargı adalet komisyonlarınca oluşturulan listeden, sanığın seçeceği tercüman tarafından yerine getirilecek. Tercümanın gideri devlet tarafından karşılanmayacak.
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’ndaki alt komisyonda, daha önce tartışılan basın özgürlüğü maddesinde sinemaya sansür yolu açan düzenleme aynı kaldı (14 Ocak). Radyo, TV ve haber ajansları kurmanın serbest olacağı öngörülen maddenin devamında “Radyo, TV, sinema ve benzeri yollarla yapılan yayınlar izin sistemine bağlanabilir” hükmü korundu. BDP’nin, tercih ettiği dilde yayın önerisi kabul görmedi.
Telif Hakları Genel Müdürü Abdurrahman Çelik Telif Hakları Yasa Tasarısı Taslağı’na gazetelerin ve köşe yazarlarının haklarını korumak için yeni maddeler eklendiğini açıkladı (11 Ocak). Tasarı yasalaşınca hiçbir TV kanalı kaynak göstermeden bir özel haberi ve köşe yazısını kullanamayacak.
AİHM’e başvuruları azaltmak için hazırlanan tasarı TBMM’de kabul edildi ve yasalaştı (11 Ocak). Yeni yasa, oluşturulacak beş kişilik komisyonla AİHM’e yapılmış bazı başvuruların tazminat ödenerek çözülmesini öngörüyor. Kanuna göre ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar, özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı, mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla AİHM’e yapılmış başvuruları kapsayacak. Düzenleme 23 Eylül 2012 itibarıyla AİHM nezdinde kaydedilmiş başvurular için uygulanacak.
Doğan Holding, 10 Aralık 2012’de duyurduğu 34 maddeden oluşan yeni yayın ilkelerinin uygulanmasını izlemek için bir kurul oluşturdu (11 Ocak). Kurul şu isimlerden oluşuyor: Prof. Dr. Feride Acar, ODTÜ öğretim üyesi, Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi Üyesi; Bekir Ağırdır, KONDA Araştrma Şirketi Genel Müdürü, araştırmacı-yazar; Prof. Dr. Bülent Çaplı, Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi, görsel medya alanında uzman, Mustafa Denizli, spor adamı; Aydın Doğan, Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş. Onursal Başkanı; Doğan Hızlan, Edebiyat ve sanat eleştirmeni, yazar, yayın danışmanı; Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu, Galatasaray Üniversitesi öğretim üyesi, İletişim alanında uzman; Altan Öymen – gazeteci-yazar; Prof. Dr. Turgut Tarhanlı, Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı, Anayasa ve İnsan Hakları konularında uzman; Prof. Dr. Salih Tuğ, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi eski dekanı, Türkiye Milli Kültür Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı; Prof. Dr. Aydın Uğur, Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi, siyaset bilimi ve iletişim alanlarında uzman; Volkan Vural, Emekli Büyükelçi, Avrupa Birliği eski Genel Sekreteri, Doğan Holding Başkan Danışmanı; Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş, Ekonomist, eski Bakan, Milletvekili ve TRT eski Genel Müdürü.
Gazetecilerin ve milletvekillerin yıpranma hakkı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişiklikle geri verildi (10 Ocak) Yıpranma hakkı sadece basın kartı sahibi gazetecileri kapsıyor.
Raporlar
Yazılım şirketi Microsoft’un Şeffaflık Raporu’na göre, Türkiye’den emniyet görevlileri 14 bin 434 kişiye ait kayıtlarla ilgili bilgi istedi (29 Mart).
İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) 2012’de başlattığı AİHM Kararlarının Uygulanmasının İzlenmesi programı kapsamında izlenen AİHM kararlarından dördüne ilişkin izleme raporları yayımladı (28 Mart).
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) Türkiye’nin İfade Özgürlüğü Raporu’nda Türk Ceza kanunu (TCK) ve TMK’de ifade özgürlüğünü ihlal eden maddelere dikkat çekerek önerilerde bulundu (27 Mart). Raporda Türkiye’de ifade özgürlüğünün saldırı altında olduğunu belirten Af Örgütü bu yasaların tartışmalı muhalif görüşleri kovuşturmak için kullanıldığını ifade etti.
İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 2012 İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nu açıkladı (26 Mart). Raporda barış süreciyle ilgili değerlendirmeler, hak ihlalleriyle çözüm önerileri getirildi. İfade özgürlüğü yasaklarının çok sayıda siyasetçi, sendikacı, insan hakları savunucusu, gazeteci, avukat, aydın ve yazarın, öğrenci ve belediye başkanının “yasadışılıkla” suçlanmasına sebep olduğu vurgulandı.
Alternatif Bilişim Derneği Avrupa Dijital Haklar Derneği’nin (European Digital Rights / EDR) hazırladığı Veri Korumaya Giriş (An Introduction To Data Protection) isimli, internette kişisel bilgileri koruma yöntemleri ile ilgili bilgi veren broşürü Türkçeye çevirdi (1 Mart).
Gazetecileri Koruma Komitesi (Committee to Protect Journalists / CPJ) 2012’de basın özgürlüğünün en çok baskı altında olduğu on ülkeyle ilgili video hazırladı (15 Şubat). Risk listesinde Türkiye en çok gazetecinin hapsedildiği ülke olarak yer aldı.
Adalet Bakanlığı ve Avrupa Konseyi’nin 2011’den beri yürüttüğü “Türkiye’de İfade ve Medya Özgürlüğü Projesi” kapsamında Türkiye’de İfade ve Medya Özgürlüğü Konferansı Ankara’da gerçekleştirildi (6 Şubat). Konferansta Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, Yargıtay Başkanı Ali Alkan ve Danıştay Başkanı Hüseyin Karakullukçu bir araya geldi. Jagland AİHM’deki Türkiye’ye ait ifade özgürlüğü davalarına dikkat çekti. Adalet Bakanı Ergin ise “Tutuklu olanlar gazeteci değil, terörist” dedi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch- HRW) 2013 raporunu açıkladı (31 Ocak). Raporda, 3. Yargı Paketi’yle kısa süreli yayın yasaklamaların azaldığı ve hapis gazetecilerin bazılarının cezaevinden çıkabildiği belirtilirken, buna rağmen tutuklamaların sürdüğü vurgulandı. Raporda savcıların TMK’yı kullanarak Kürt politikacılara, insan hakları savunucularına, öğrencilere, gazetecilere ve sendikacılara dava açıp uzun süreyle hapsetmeye devam ettiği, adil yargılama hakkının gasp edildiği ülkede ifade ve basın özgürlüğünün baskı altında tutulduğu belirtildi.
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ni açıkladı (30 Ocak). Basın özgürlüğünde altı sıra gerileyen Türkiye 179 ülke arasında 154. sırada yer aldı. “Baharlardan Sonra Umutlar Kırık” başlıklı raporda Türkiye “Yakışıksız Bölgesel Modeller” başlığı altında yer aldı.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) İsveçli muhafazakar üyelerinden Mats Johansson tarafından kaleme alınan “Avrupa’da Medya Özgürlüğünün Durumu” başlıklı rapor ve beraberindeki karar metni Strasbourg’daki genel kurul oturumunda kabul edildi (25 Ocak). Türkiye’de siyasi düşüncelerini ifade ettikleri ve dinamik bir demokraside gerekli siyasi tartışmaya katkıda bulundukları için haklarında soruşturma açılmış, tutuklanmış veya cezaevindeki gazeteci sayısının olağanüstü yüksek olması AKPM açısından şoke edici olarak tanımlandı.
Uluslararası Basın Enstitüsü (International Press Institute / IPI) 2012’de 132 gazetecinin görev başında ya da gazetecilik faaliyetlerinden ötürü öldürüldüğünü açıkladı. Türkiye’de 70 gazetecinin hapis olduğu belirtilen değerlendirmede, 2012’nin başında bu rakamın yüz olduğuna dikkat çekildi. Uzun tutukluluk sürelerinin altını çizen IPI, yıl içerisinde az sayıda gazetecinin uluslararası baskı ve 3. Yargı Paketi ile serbest bırakıldığını belirtti (2 Ocak).
Press Emblem Campaign (PEC) 2012 yılında görev başında öldürülen gazeteci sayısının 141 olduğunu açıkladı (2 Ocak). PEC raporuna göre 2012, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en çok gazetecinin öldürüldüğü yıl oldu.
Tepkiler
Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) Başkanı Atilla Sertel İzmir Ticaret Odası (İZTO) Başkanı Ekrem Demirtaş’ın olağan meclis toplantısında EGE TV’nin kayıt almasını engellemesini kınadı. (28 Mart).
BBC çalışanları işten çıkarmalar, ağırlaşan iş yükü, artan stres düzeyi ve işyerinde taciz olaylarına karşı 12 saatlik greve çıktı (28 Mart). BBC Türkçe çalışanlarının da destek verdiği Türkiye saatiyle 14:00’te başlayıp, 02:00’de sona eren grev nedeniyle, BBC Türkçe sayfası da güncellenmedi.
Devrimci Spor Emekçileri Sendikası, 22 Mart’ta Andorra ve Türkiye arasında oynanan 2014 Dünya Kupası Avrupa Elemeleri ardından Takvim’in attığı “Hey garson üstü kalsın” manşetinin, spor ilkelerine ve sporcu haklarına uygun olmadığını belirtti ve gazetenin özür dilemesini istedi (25 Mart).
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch- HRW), 4. Yargı Paketi’nin güçlendirilmesinin, insan haklarını önemli ölçüde iyileştireceğini ve barış sürecinin desteklenmesine katkıda bulunacağını açıkladı (25 Mart).
İHD İstanbul Şubesi Cezaevi Komisyonu ve tutuklu aileleri cezaevindeki kitap sınırlamasına karşı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü ile Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi Hapishaneleri’ne faks gönderme eylemi yaptı (20 Mart).
İHD 4. Yargı Paketi kanun tasarısı üzerine görüşlerini sıraladığı raporunda hükümetin asıl amacının temel hak ve özgürlükleri korumak değil Türkiye’nin AİHM’e şikayetinin önüne geçmek olduğunu belirtti (20 Mart).
RSF, Ergenekon Davası’nın son duruşmasında mütalaasını okuyan savcının davada yargılanan gazeteciler için istediği cezalara tepki gösterdi (20 Mart). “Türkiye’de gazetecilere müebbet mi?” başlıklı bildirisinde cezaların kabul edilemez olduğunu ve gazetecilerin derhal serbest bırakılmaları gerektiğini ifade etti.
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) ve alt kuruluşu Güneydoğu Avrupa Medya Organizasyonu (SEEMO), gazeteci Hasan Cemal’in istifasına yol açan siyası baskı iddiaları konusunda endişelerini ifade etti (18 Mart).
Yeni Akit, İstanbul Barosu Olağanüstü Genel Kurulu’nda muhabiri Mehmet Özmen ile avukatlar arasındaki arbedeyi protesto için İstanbul Barosu’na siyah çelenk bıraktı (18 Mart). Özgür-Der de konuyla ilgili açıklama yaptı. TGC ise gazetecilerin haberleştirmek için bulunduğu konunun tarafı olmasının Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ne aykırı olduğunu belirtti.
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi 4. Yargı Paketi’nin mevcut haliyle yargı alanında köklü bir reform ihtiyacını karşılamadığını bildirdi, mecliste revize edilmesini istedi (18 Mart).
RSF, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), TGF ve Basın Konseyi, Cihan Haber Ajansı ekibinin Ankara Dikmen’de yıkım olayını haberleştirirken saldırıya uğramasını kınadı (15 Mart).
TİHV, 4 Yargı Paketi tasarısının, ifade, düşünce, toplanma, örgütlenme özgürlüğünün kullanılması önündeki ilgili tüm yasalardaki tüm engelleri kaldıracak; tutuklama rejimini değiştirecek ve uzun tutukluluğa son verecek; adil yargılanma hakkını ve özel hayatın gizliliğini güvenceye kavuşturacak biçimde yeniden düzenlenmesini talep etti (15 Mart).
CPJ Van’da görülen KCK davasında DİHA Muş muhabiri Murat Aydın’a altı yıl üç ay hapis cezası verilmesini kınadı ve kararın bozulmasını istedi (15 Mart).
İHD ve Dışarıda Deli Dalgalar İnsiyatifi “Hapishanelerde Kitaplara Özgürlük” çağrısıyla Tekirdağ 2 No’lu F Tipi Cezaevi’nin hapiste kişi başına azami 10 kitap bulundurma uygulanmasına tepki gösterdi (14 Mart).
Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) ve Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği, Timaş Yayınları’nın “Paytak Penguenler ile Tanışalım” kitabı hakkında penguene başörtüsü takıldığına yönelik haberlerin tek taraflı verilmesini eleştirdi (14 Mart). TYB hiçbir gerekçe ile kitapların yasaklanamaması gerektiğini belirtti.
TGC ve TGF, TBMM’de gazetecilerin çalışma koşullarını düzenleyen yönetmelik değişikliğiyle her türlü canlı yayın, film ve fotoğraf çekiminin Meclis Başkanı iznine bağlanmasının sansür anlamına geldiğini açıkladı (12 Mart).
RSF TBMM’de görüşülmesi beklenen 4. Yargı Paketi’nin önceki paketler gibi bilgiye erişim ve iletişim özgürlüğünü geliştirmede yetersiz kalmasından endişelerini açıkladı (12 Mart). Örgüt, farklı davalardan hapiste olan gazeteciler Mustafa Balbay, Tuncay Özkan, Füsun Erdoğan, Bayram Namaz ve Sami Menteş’in durumuna değindi; dava ve soruşturmaların sonunun gelmediğini bildirdi.
Basın Konseyi ve Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP), 1-31 Mart’ta Silivri’de görülecek KCK ve Ergenekon duruşmaları için gazetecilerin girişinin engellenmesinin haber alma özgürlüğünü ihlal ettiğini açıkladı (11 Mart).
BDP 4. Yargı Paketi tasarısının hak ve özgürlükleri yok eden, vatandaşları yargı tehdidi altında “terörist” ilan eden yasa maddelerini teğet geçtiğini belirtti (7 Mart).
Yurttaş Katılımı İçin Dünya İttifakı organizasyonu (CIVICUS World Alliance for Citizen Participation) Türkiye’deki sivil toplum aktivistleri ve gazeteciler üzerindeki yargı tacizinin artışına dikkat çekti (7 Mart).
TGF Genel Başkanı ve İGC Başkanı Atilla Sertel, CHP İzmir Milletvekili, gazeteci-yazar Mustafa Balbay’ın tutukluluğunun dördüncü yılının dolması nedeniyle yaptığı açıklamada gazetecilerin adil yargılanmasını talep etti (5 Mart).
TGC, Gazetecilere Özgürlük Platformu (GÖP), Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), Basın Enstitüsü Derneği (IPI Türkiye), Uluslararası Basın Enstitüsü Derneği (IPI), Güneydoğu Avrupa Medya Organizasyonu (SEEMO), Basın Konseyi ve TGF, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Milliyet Gazetesi’nde Namık Durukan imzasıyla yayınlanan İmralı Tutanakları haberine gösterdiği tepkiye ve “Batsın böyle gazetecilik” ifadelerine karşı çıktı (5 Mart).
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), İMC TV’deki işten çıkarmaların sendika üyelerinin tasfiyesine yönelik bir adım olduğunu söyledi (4 Mart). İMC TV’de sekiz sendika üyesinin daha işten çıkarılması üzerine çalışanlar iş bıraktı (25 Şubat).
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi, 4. Yargı Paketi ile ilgili açıklamasında, hükümeti doğrudan yasal ifade özgürlüğünü kısıtlayan, adil olmayan yasaları kaldırmaya ve terörle mücadele davalarındaki geniş çaplı ihlallere son vermeye davet etti (22 Şubat).
PEC, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’ne, 25 Şubat’taki olağan toplantılarında Türkiye’deki Kürt basın mensuplarına yönelik tutuklamaları ve dünyada gazetecilere yönelik saldırıları gündemlerine almaları için dilekçe verdi (21 Şubat).
Demokrat Eğitimciler Sendikası (DES) MEB’in filtre uygulaması nedeniyle okullardan Facebook, Twitter, Youtube gibi sosyal paylaşım sitelerine ulaşımı engellendiğini belirtti (19 Şubat).
AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle, ‘Muhteşem Yüzyıl’ dizisine yönelik bir soru önergesini yanıtlarken sanatsal ifade özgürlüğünün Türkiye’nin yerine getirmesi gereken siyasi kriterler arasında olduğunu söyledi (19 Şubat). Füle, Fazıl Say davasını çok yakından izleyecekleri mesajını verdi.
İnternet Yayıncıları Derneği (İYAD) Türkiye’deki yasaklı internet sitelerinin sayısının 30 bini bulduğunu ve resmi makamların yasaklı site sayısını gizlemeye çalıştığını öne sürdü (12 Şubat).
TGF Genel Başkanı ve İGC Başkanı Atilla Sertel, Medya Mahallesi programının yayından kaldırılmasına “Aslında yayından kaldırılan ve işinden kovulan ‘demokrasi’ olmuştur” diyerek tepki gösterdi (11 Şubat).
Grup Yorum üyeleri CHP’li Melda Onur, Veli Ağbaba, Nurettin Demir, Sena Kaleli, Özgür Özel ve Sezgin Tanrıkulu ile birlikte düzenledikleri basın toplantısında İdil Kültür Merkezi’ne yönelik polis baskınını anlattı (6 Şubat).
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), KCK Davası’nı izlemeye giden TGS Başkanı Ercan İpekçi’nin aracındaki pankarta jandarmanın el koymasını tepki gösterdi (6 Şubat).
Türkiye Gazeteciler Sensikası (TGS), Basın-İş Koordinasyonu, DİSK Basın İş Sendikası ve ÇGD Ocak’tan beri Milliyet, Vatan, Cumhuriyet ve Sabah gazetelerinde ve NTV ve cnbc-e kanallarında gazetecilerin işten çıkartılmasına tepki gösterdi ve medya patronlarını sağduyulu davranmaya çağırdı (6 Şubat).
RSF kendisini ve CPJ’yi silahlı MLKP örgütü etkisiyle hareket etmekle suçlayan Star ve Yeni Akit gazetesini kınadı ve düzeltme talep etti (1 Şubat).
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 30 Ocak’ta AKP Grup Toplantısı’ndaki konuşmasında uluslararası basın örgütlerinin raporlarının “sipariş” olduğuna ilişkin konuşmasıyla ilgili açıklama yaptı (1 Şubat). CPJ hükümetin muhalif gazetecileri “teröristler” diye etiketlemekte hayli hızlı davrandığını belirtti.
TGC Yönetim Kurulu ABD Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıda gazeteci Didem Tuncay’ın yaralanması üzerine saldırıyı lanetlediklerini belirtti (1 Şubat).
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Elemanları, Yeni Akit ve Habervaktim’in Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni hedef gösteren haberlerini eleştirdi (29 Ocak).
SergiOdası, DHKP-C operasyonu kapsamında tutuklanan Yurt muhabiri Sami Menteş’e Zonguldaklı yazarların kitaplarını gönderdi (29 Ocak). Arkadaşları ayrıca genç gazeteciye özgürlük için “samimentes.blogspot.com” adlı blog açtı ve Taksim’de eylem yaptı. .
TGC de Evrensel muhabiri Sadiye Eser ve Yurt muhabiri Sami Menteş’in tutuklanmasını protesto etti (29 Ocak).
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), yöneticisi ve üyesi dokuz avukatın tutuklanmasına, İstanbul Terörle Mücadele Kanunu’nun 10. maddesiyle görevli Ağır Ceza Hakimliği’ne dilekçeyle itiraz etti (28 Ocak).
Kuzey Amerika Ortadoğu Araştırmaları Derneği, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a yazdıkları mektupta “Marmara İletişim Dekanı Yusuf Devran, hükümetçe atanan üniversite yönetimlerinin akademik özgürlüklere yönelik ihlallerine dair endişelerimizin en somut örneğidir” dedi (25 Ocak).
CPJ Direktörü Robert Mahoney, DHKP-C operasyonu kapsamında altı gazetecinin tutuklanmasının basın özgürlüğünü daha da gerilettiğini belirtti ve Türkiye’nin gazetecileri serbest bırakmaya başlaması gerektiğini vurguladı (24 Ocak).
HRW, Atık Kağıt İşçileri, Dışarıdaki Gazeteciler, Ev İşçileri Dayanışma Sendikası, Göçmen Dayanışma Ağı, İmece Toplumun Şehircilik Hareketi, İnşaat İşçilerinin Derneği, Karadeniz İsyandadır Platformu, Kent Hareketleri, Konut Hakkı Koordinasyonu, Plaza Eylem Platformu, Sosyal Haklar Derneği, Yaşam için Direniş İnisiyatifi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), CHP milletvekilleri, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Ankara Haklar Derneği, Çağdaş Hukukçular Derneği, Halkın Hukuk Bürosu, İdil Kültür Merkezi, Türkiye Barolar Birliği, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa barosu, Ege, Marmara, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi baroları, ELDF örgütü (Demokrasi ve Dünya İnsan Hakları İçin Avrupa Avukatlar Birliği), Fransız Ulusal Barolar Konseyi, Türkiye Tiyatrolar Platformu, avukatlara, gazetecilere ve İdil Kültür Merkezi’ne yönelik DHKP-C operasyonlarına tepki gösterdi, basın açıklamaları yaptı (18 Ocak).
Aralarında Ankara, Hacettepe, ODTÜ, Ege, İTÜ ve İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu çeşitli üniversitelerden bilim kulüpleri, TÜBİTAK’ın evrim ile ilgili kitapları satış listesinden kaldırması üzerine kurumun bilim politikasını eleştirdi (17 Ocak).
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’ndaki alt komisyonda basın özgürlüğü maddesi görüşülürken tutuklu gazeteciler tartışması yaşandı (14 Ocak). AKP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Şentop’un tutuklu gazeteciler sorununu gündeme getiren BDP’li Ayla Akat Ata’ya “Onlar gazetecilik faaliyetinden değil Molotof attıkları için tutuklular” çıkışı gerginlik yarattı.
TGS, TGC, TGF, Özgür-Der, Basın Enstitüsü Derneği ve Kocaeli Kartepe İnsan Hakları Dayanışma Derneği Yeni Akit’in matbaasına yapılan bombalı saldırıyı kınadı (14 Ocak).
TGC, TGF, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği (TFMD), Basın Enstitüsü Derneği (IPI-Türkiye) ve Basın Konseyi, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Silivri’de tutuklu Genelkurmay eski Başkanı İlker Başbuğ’u ziyareti öncesi Samanyolu ekibine yapılan saldırıyı kınadı (14 Ocak).
Uluslararası PEN ve TGC Fazıl Say’ın sosyal medyada dini değerleri aşağıladığı gerekçesiyle yargılanmasını eleştiren PEN Türkiye hakkında ‘Devletin şahsiyetini aşağılamak’tan (TCK 301) soruşturma açılmasını kınadı (12 Ocak).
TGS, TGC ve ÇGD gazetecilerin yıpranma hakkının geri verilmesine ilişkin düzenlemeyi değerlendirdi (12 Ocak). Örgütler düzenlemenin sarı basın kartı sahibi gazetecilerle sınırlandırılmasının haksızlık olduğunu, yeni düzenlemeyle gazetecilerin hak gaspına uğrayacağını belirtti.
ÇGD, Red Hack’in üniversitelerle ilgili yayımladığı gizli belgeler üzerine basın kuruluşlarını uyaran YÖK’ü kınadı (11 Ocak).
TGC, ÇGD, GÖP, TGF, Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) ve Parlamento Muhabirleri Derneği (PMD), 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde açıklamalar yayımladı. Örgütler hapis gazetecilerin salıverilmesi ve TMK başta olmak üzere hukuki düzenlemelerin bir an önce yapılmasını talep etti. CHP Milletvekili Melda Onur basın toplantısında tutuklu gazetecilere terörist damgasının yapıştırıldığını belirtti. CHP Milletvekili ve Cezaevi Komisyonu Sözcüsü Veli Ağbaba cezaevindeki gazetecilere mektup gönderdi. BDP yayımladığı mesajda gazetecilerin toplu sözleşme, örgütlenme hakkının elinden alındığını, iktidar baskısı nedeniyle gazetecilik faaliyetlerinin engellendiği belirtti.
Kadın Yazarlar Derneği, PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliği, Dil Derneği İzmir Temsilciliği gibi İzmir’deki yazar örgütleri ve öğrenci velileri MEB’in bazı kitaplarla ilgili sansürcü zihniyetini Konak Meydanı’nda kitap okuyarak protesto etti (10 Ocak).
TGC, Basın Konseyi, Basın Enstitüsü Derneği ve İGC, Ankara’da belediyenin kar temizleme çalışmalarını görüntüleyen AA çalışanları Mertkan Morkoç, Durmuş Koçak ve Mehmet Çelebi Öztürk’ün haberden bağımsız kişilerce saldırıya uğramasını kınadı (9 Ocak).
ÇGD, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Atılgan’ı hedef gösteren Yeni Akit gazetesi ve Habervaktim sitesine karşı hukuki işlemlerin başlatılması çağrısında bulundu (4 Ocak).
Türk Kütüphaneciler Derneği Aralık’ta ders kitaplarında Yunus Emre ve Kaygusuz Abdal’ın, Ocak’ta Fareler ve İnsanlar’ın sansürlenmesine tepki gösterdi. Dernek bakanlara sansürün gerekçelerini, halk kütüphanelerinde de nasıl uygulanacağını, 22 bin kitap üzerinde yasağın kalkıp kalkmadığını sordu (4 Ocak). TYB İzmir’de Milli Eğitim’e bağlı bir komisyonun John Steinbeck’in Fareler ve İnsanlar romanını sakıncalı bularak sansürlenmesini istemesine tepki gösterdi. Sel Yayıncılık da konuyla ilgili açıklama yaptı (2 Ocak).
Suriye’de 150 günden fazladır tutulan ve kendisinden haber alınamayan gazeteci Bashar Fahmi Kadumi’nin meslektaşları Ocak-Mart döneminde salı günleri İstanbul’da Suriye Konsolosluğu veAnkara’da Suriye Büyükelçiliği önünde toplandı.
Soru önergeleri
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in yanıtlaması talebiyle uzun tutuklulukları sordu (31 Mart)
BDP Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, Adalet Bakanı Sadullah Ergin’e Tekirdağ F tipi Cezaevi’nde uygulanan kitap yasağı ve ardından hücrelere zorla girilerek kitaplara ve notlara el konulmasını sordu (19 Mart).
Meclis Başkanvekili Mehmet Sağlam, İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’in 13 Şubat’ta Evrensel Ankara Temsilcisi Sultan Özer’in çantasının aranıp Emek Partisi’nin (EMEP) “Tarihsel Bir Gerçeklik, Kürtler ve Kürt Sorunu” başlıklı kitapçığa el konulmasıyla ilgili soru önergesini yanıtladı (8 Mart). Sağlam bu durumun mecliste ilk kez yaşandığını ve konu hakkında ilgili personelin bilgilendirildiğini belirtti.
CHP Antalya Milletvekili Gürkut Acar, Türkiye’de basın özgürlüğünü gerileten etkenlerin ve Başbakan’ın açıklamalarının basın üzerindeki etkilerinin araştırılması için meclis araştırması açılmasını istedi (11 Mart).
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın yanıtlaması istemiyle 4. Yargı Paketi’nin Meclis Başkanlığı’na sunulmasındaki gecikmenin nedenlerini sordu (26 Şubat).
CHP İstanbul milletvekili Umut Oran, İçişleri Bakanı Muammer Güler’in yanıtlaması talebiyle Silivri’de Ergenekon duruşma öncesi çıkan arbedede jandarmanın tutumunu ve yaralananların durumunu sordu (19 Şubat).
CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği soru önergesinde AA Genel Müdürü Kemal Öztürk’ün ajans çalışanlarından beklentisini sordu (12 Şubat). Daha önce “Bisiklet sürerken elinde kitap okuyan ve telefonundan tweet atan ve tabii ki düşmeyen çalışan” diyen Öztürk bu sözle anlatmak istediğinin yeni nesil gazetecilerin sahip olması gereken özellikler olduğunu belitti.
BDP, Hrant Dink cinayetinin araştırılması için meclis araştırması açılmasını istedi (22 Ocak).
BDP Grup Başkanvekili İdris Baluken ve arkadaşlarının imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan önergenin gerekçesinde, Dink’in öldürülmesinde ihmal ve kasıtlı uygulamaları olan kamu görevlilerinin herhangi bir soruşturmaya tabi tutulmadığı ifade edildi.
CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur, bianet’in Öldürülen Gazeteciler ve cezasızlık yazı dizisi üzerine, öldürülen gazetecilerin dosyalarının yeniden soruşturulması, faillerin araştırılması için meclis araştırma önergesi verdi (23 Ocak).
CHP Sakarya Milletvekili Engin Özkoç, AB Bakanı Egemen Bağış’ın BBC’yle mülakatında bahsettiği tecavüzden tutuklu gazeteci hakkında iki soru önergesi verdi (17 Ocak). Bağış önergeye yanıtında “Adi suçlar da dahil olmak üzere belli isnatlardan dolayı tutuklu olduklarını ifade etmek istedim” ifadesini kullandı ve tecavüzle yargılanan gazetecinin kim olduğunu açıklamadı. Özkoç’un yeniden soru önergesi vermesi üzerine Bağış “Tutuksuz yargılanan gazetecilere ilaveten BBC’ye mülakat verdiğim zaman diliminde taciz suçlamasıyla tutuklu yargılanan gazeteciler de bulunmaktaydı” yanıtını verdi.
CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur, AA’nın servis ettiği internet bülteninde kısıtlı haber uygulamasındaki gerekçeyi TBMM’ye sordu (10 Ocak). Onur yazılı basının kullanabildiği genel bültende bütün partilerin milletvekillerine ve siyasetçilerine yer verilirken, internet medyasına gönderilen bültende muhalefetin haberlerine sınırlı sayıda yer verildiğini belirtti.
Dayanışma
GÖP, TGC, TGS, Basın Konseyi, Basın Enstitüsü Derneği, Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Yayıncılar Birliği ve gazeteciler Çağlayan İstanbul Adalet Sarayı 16. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen OdaTV davasının 16. duruşmasını izledi (21 Mart).
TGS İzmir Şubesi Yönetim Kurulu, gazetecileri, TGS’ye üye olmaya çağırdı. (10 Mart).
TGF Genel Başkanı İGC Başkanı Atilla Sertel, Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Çetin Emeç’in öldürülüşünün 23. yılı nedeniyle anma mesajı yayımladı (7 Mart).
CPJ tutuklu gazeteci Füsun Erdoğan’ın mektubunu yayınladı (7 Mart). “Türkiye cezaevinden bir mektup, gazeteci işkenceyi anlatıyor” başlıklı yazıda Erdoğan’ın 12 Eylül 2006’da gözaltına alınmasıyla başlayan yedi yıllık yargı süreci gazetecinin sözleriyle aktarıldı.
TGF Başkanı Atilla Sertel CNN Türk’ün Medya Mahallesi programını yayından kaldırarak gazeteci Ayşenur Arslan’ı işten çıkartmasına “Yayından kaldırılan sadece demokrasi olmuştur” sözleriyle karşı çıktı (11 Şubat).
Türkiye’den ve Avrupa’dan basın örgütleri KCK Basın Davası için Silivri’deydi (4 Şubat). GÖP, TGC, TGS, EFJ basın açıklaması yaptı. BDP milletvekilleri Sebahat Tuncel, Levent Tüzel, Ertuğrul Kürkçü, CHP milletvekilleri Melda Onur, Veli Ağbaba, İlhan Cihaner, gazeteci Berrin Karakaş ve sanatçı Ferhat Tunç duruşmaları izledi. Gazeteciler Galatasaray Meydanı’ndan Taksim’e yürüdü.
1979’da faili meçhul cinayete kurban giden Milliyet genel yayın yönetmeni Abdi İpekçi TGC ile Milliyet’in ortaklaşa düzenlediği anma töreninde anıldı (1 Şubat). TGF de mesajında basın ve ifade özgürlüğü konusunda mevcut durumun olumsuzluğunu vurguladı.
bianet, ÇGD’nin 2012’nin Başarılı Gazetecileri Ödülleri’nde internet haber sitesi dalında “özellikle medya yaşamı ile ilgili kalıcı inceleme ve araştırmaları nedeniyle” ödüle layık görüldü (1Şubat).
BirGün, ETHA, BBC gibi medya kuruluşlarından ve Dışarıdaki Gazeteciler’den bir grup gazeteci, polis baskının ardından Yürüyüş dergisine destek ziyaretinde bulundu (27 Ocak).
Yurt muhabiri Sami Menteş’in tutuklanmasını protesto eden gazeteci arkadaşları Taksim’de buluştu (26 Ocak). Eyleme CHP milletvekilleri Oktay Ekşi, Melda Onur ve Mahmut Tanal, gazeteciler Barış Terkoğlu, Barış Pehlivan ve Ahmet Şık da katıldı.
TGC, ÇGD, TGF, Basın Konseyive Toplumsal Bellek PlatformuUğur Mumcu’nun öldürülüşünün 20. yılı nedeniyle yaptığı açıklamada tetiği çektiren güçlerin ortaya çıkarılması için iktidarı göreve çağırdı (24 Ocak). Mumcu, evinin önünde ve mezarı başında anıldı. Anmaya, CHP, Demokratik Sol Parti (DSP), İşçi Partisi, Eğitim-İş, Birleşik Büro Sen, Atatürk Düşünce Derneği’nin yanı sıra Beşiktaş takımının taraftar grubu Çarşı’da katıldı.
Tutuklu gazetecilerin önerisi ve TGS’nin desteğiyle hapis gazetecilerin seslerini duyurmak amacıyla üç sayı yayınlanan Tutuklu Gazete’nin facebook sayfası açıldı (15 Ocak).
CHP Eskişehir Milletvekili Süheyl Batum, cezaevindeki CHP İzmir Milletvekili gazeteci Mustafa Balbay’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermek için CHP’li vekillere öneri sundu (11 Ocak).
Gazeteci Metin Göktepe, öldürülüşünün 17. yılında mezarı başında, ailesi, arkadaşları ve meslektaşları tarafından anıldı (8 Ocak).
TGS üç yıldır zam alamayan Cumhuriyet Gazetesi çalışanları ve Ankara bürosunun bir saatlik iş bırakma eylemine destek verdi (4 Ocak).
Örgütlerden haberler
TGC Ankara Gazeteciler Cemiyeti’nin sürdürdüğü GÖP dönem başkanlığını devraldı (4 Şubat).
TGF Olağanüstü Genel Kurulu’nda genel başkanlığa mevcut genel başkan Atilla Sertel seçildi (5 Ocak).
Cezaevi ziyaretleri
Ergenekon Davası’nın 18 Şubat’taki mütalaa duruşması öncesinde TGF organizasyonuyla gazetecilerden oluşan 17 kişilik heyet, Silivri’de tutuklu gazetecilerle açık görüşte bir araya geldi (13 Şubat).
TGF’nin organizasyonuyla Hürriyet’ten Mehmet Y. Yılmaz, Yalçın Doğan, Ahmet Hakan, Posta’dan Yazgülü Aldoğan, Cumhuriyet’ten Utku Çakırözer, Dünya’dan Ali Ekber Yıldırım, hapis gazeteciler Mustafa Balbay, Tuncay Özkan, Mehmet Deniz Yıldırım, Hikmet Çiçek ve Turhan Özlü ile açık görüşte buluştu (6 Şubat).
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba ve Manisa Milletvekili Özgür Özel, DHKP-C operasyonu kapsamında tutuklanan ÇHD’li avukatlar ile Yurt Gazetesi muhabiri Sami Menteş’i ziyaret etti (29 Ocak).
Toplantı-Konferanslar
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Heinrich Böll Stiftung Derneği’nin düzenlediği Sosyal Medya ve İfade Özgürlüğü Konferansı’nda sosyal medya ifade özgürlüğü, siyasi partilere entegrasyonu, hukuki süreçleri, basın ve aktivizmle olan ilişkisi bağlamında tartışıldı (31 Mart).
İzmir Ekonomi Üniversitesi’nin Toplumsal Hareketler Medya ve Siyaset Konferansı’nda toplumsal hareketlerde alternatif medyaların rolü konuşuldu (13-14 Mart)
Eğitim Sen, Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) ve Sinema Emekçileri Sendikası son dönemde edebi ve sanat eserlerine yönelik sansürü tartıştı (7 Mart).
Alternatif Bilişim Derneği’nin düzenlediği Kişisel Verilerin Korunması Haktır seminerinde Kerem Altıparmak, Mustafa Sütlaş, Elif Küzeci ve Melih Kırlıdoğ’un katılımıyla, “kişisel veri nedir, haklarımız nelerdir ve daha iyi bir yasal düzenleme için neler yapabiliriz” gibi sorulara yanıt arandı (23 Şubat).
Medya Etiği Platformu’nun medya ve nefret söylemi panelinde, Hrant Dink cinayetinde medyanın rolü ile cinayetten sonraki altı yılda medyadaki değişim tartışıldı (21 Ocak).
Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Sosyoloji ve Tarih bölümlerinin düzenlediği 2013 Hrant Dink İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Konferansı dilbilimci, düşünür Noam Chomsky’yi konuk etti (18 Ocak).
Hrant’ın Arkadaşları, 2007’de öldürülen Agos gazetesi genel yayın yönetmeni Hrant Dink’i “Buradayız /Ahparig!” başlıklı etkinliklerle andı (12-19 Ocak).
GÖP, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle Silivri’de kurulan çadırda, “Çalışan Gazetecilerin Sorunları ve İfade Özgürlüğü” konulu bir panel düzenledi.
Başbakandan, bakanlardan
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Diplomasi Muhabirleri Derneği Toplantısı, 20 Mart: Neymiş Tosun Paşa filminde Adile Naşit’in de olduğu hamam sahnesi yokmuş. Ee nolucak? Sen de orijinal DVD’sini alır 24 saat izlersin. …Ya da İran resmi haber ajansına dayandırarak PKK’nın ikinci adamı Murat yakalandı haberi veriyoruz. Doğru değilmiş. Bakın son dönemde Milliyet tutanakları yayınlamakta tereddüt etti mi? Milliyet’teki o haberlerle Hasan Cemal arasında bağ kurmayalım. Hasan Cemal’i okuyan sevenlerden biriyim. Bu meslekte kolay kolay insan yetişmiyor. Hükümetin tavrından ziyade medya patronlarının tavrını eleştirmek gerek. Türkiye’nin geldiği nokta açısından üzücü. Kalem oynatıyorum diye ağzından lağım çukuru akan yazarlar da var. Bazen biz de ölçüsüz tepkiler de verebiliriz. Bizi mazur görün.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Grup Toplantısı, 5 Mart: Hiç kimse bu gayri milli yayıncılığı eleştirmiyor, hiç kimse bu sabotajın üzerine gitmiyor. Köşelerinden o bildik yazarlar, bize basın özgürlüğü dersi vermeye kalkıyor. Sınırsız bir özgürlük olamaz. Kimse kimsenin özgürlük alanına tecavüz edemez, kendi özgürlük alanında oynarsın. Medya nasıl kendine göre bir özgürlük alanı ilan ediyorsa, hem de milli çıkarları çiğneyerek yayın yapacak kadar, özgürlüğü suiistimal edecek kadar özgürse; biz de hissiyatımızı açıklamak konusunda ve sorumluluk üstlenen insanlar olarak en az onlar kadar özgürüz. Biz eleştirimizi açık açık dile getiririz. Ama aynı zamanda sansürün de karşısında gazetecilerden önce dururuz ve durduk. Hiçbir devirde yazamadıklarını bu devirde yazıyorlar. Türkiye’nin aleyhine olacak, sürecin aleyhine olacak istismarcılara koz verecek böyle bir yayın yapmak asla ve asla milli bir tavır değildir. Basın özgürlüğü diyenler, gitsinler İngiltere’ye, ABD’ye baksınlar. Bizdeki gibi oralarda da basın üzerinde sansür yok. Ama orada medya milli meseleler karşısında, milli bir tavır göstermeyi başarıyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Balıkesir ziyareti, 2 Mart: İşte bir gazete çıkmış, attığı başlıkla İmralı’dan haberler veriyor. Her zaman söyledim bir kısım medya hiçbir zaman yanımızda olmadı diye. Art niyetli haberlere, dedikodulara, söylentilere, medya üzerinden yapılan karanlık operasyonlara, medya aracılığıyla kurulan tuzaklara itibar etmeyin. Devlet yönetmek başka bir şey, gazete yapmak başka bir şey. Eğer bu ülkeye, bu millete sevdanız varsa, çözüm sürecine katkıda bulunmak istiyorsanız, böyle bir haberi yapamazsınız, yapmamalısınız. Bu süreç hassas. Ben konuşmuyorum, konuşmayacağım. Arkadaşlarıma da söyledim, konuşmayın diye… Attıkları başlıklarla gazetecilik yapıyorlarmış, böyle gazetecilik yapacaksan batsın böyle gazetecilik…
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Türkiye’de İfade ve Medya Özgürlüğü Konferansı, 6 Şubat: Doğrudan şiddete bulaşmış kişileri bile gazetecilik kimliğiyle savunma refleksini, suç işlemekte imtiyazlı bir sınıf arayışı olarak görüyorum. Ülkemiz ilişkilendirilmeye çalışılanların bazılarının, silahlı terör örgütü üyeliği, adam kaçırma, ruhsatsız silah ve tehlikeli madde bulundurma, bombalama ve adam öldürme gibi ağır cürümler sebebiyle hürriyetleri kısıtlanmış kişiler olması bu değerlendirmelerin güvenilirliklerini tartışmalı kılmaktadır.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Teke Tek Özel, 1 Şubat: Bunlar biliyorsunuz bir de şöyle bir yaklaşım tarzı ortaya koydular; “MKedya içeride, basın mensupları içeride”. Şu anda içerideki basın mensuplarının ciddi bir kısmı, Adalet Bakanım da bunu defaetle söyledi, DHKP-C’lidir. PKK’lı da bir kısım var. Bunlar içinde mahkum olanlar var, hükümlü olan var, tutuklu olan var. Bugünkü canlı bombanın cebinden basın kartı çıksa onun için de basın mensubuydu diyecekler. Basın mensubu bu hale düştü diyecekler. Bunu sahiplenecekler.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, AKP Meclis Grup Toplantısı, 31 Ocak: Bir yazar köşesinden konuşuyor, ‘Filanca kuruluş şöyle bir değerlendirme yapmış’ diyor. Doğru, uluslararası bazı medya kuruluşları da öyle değerlendirmeler yapıyorlar. Bu değerlendirmelere göre, Türkiye’de bütün teröre yardım, yataklık yapanlarında elinde bir basın kartı var ve bu basın kartı ellerinde olduğu için şu anda cezaevindeler. Türkiye’deki gelişmelerin olumlu olduğunu söyleyen bu tür uluslararası kuruluşlar bir sonraki raporlarında sipariş üzere Türkiye’nin gelişmelerin olumsuz olduğunu söyleyecek kadar ileri gidebiliyorlar. Çünkü haber kaynakları sakat, bozuk. Televizyonlarda bazı adı köşe yazarı olan tipler çıkıp da bunları hakaretle eleştirirken AK Parti iktidarını demokratikleşme süreci içerisinde dünyada çok çok gerilerde olduğunu söylerken bunlar hadlerini bilmiyorlar.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, AKP Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı, 16 Ocak: H.D. isimli şahıs güya gazeteci. Mahkûm olduğu suçlar ne biliyor musunuz? MLKP terör örgütüne üye olmak, resmi belgede sahtecilik, silahlı banka soygunu. Böyle gazeteci olur mu? Bir başka şahıs; M.G, mahkum olduğu suçlar; DHKP-C üyesi olmak, bir polis memurunu, bir bekçiyi katletmek, polislerle silahlı çatışmaya girmek, yaralamak ve öldürmek, işte size bir gazeteci daha arkadaşlar böyle gazeteci olur mu? Ama bunlar CHP’nin genel başkanına göre gazeteci. Kılıçdaroğlu bu gazetecilere sahip çıkıyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, TRT Görüş Farkı Programı ve Diplomasi Muhabirleri Derneği Toplantısı, 2-3 Ocak: Bizim kültürümüz haremden ibaret değil ama tarihimiz her şeyiyle çok mükemmel, herkese örnek de değil aslında. Bizim o tarihi dizilerde, çok ünlü sadrazamın öldürülmesine daha gelmedik. Cihan padişahının iktidar hırsıyla kendi oğlunu yandaki çadırda boğdurtmasına gelmedik. Kanuni Sultan Süleyman’ın Şehzade Mustafa’yı yandaki çadırda boğdurmuştur. O gün ölmesi lazım yürek taşıyan bir insanın. Tarihin övünülecek güzel tarafları olduğu gibi, bugünkü idrakimizle bağdaşmayacak kötü tarafları da var. Daha önce de söyledim. Tarihten alacaksak bir şey Yunus Emre’yi çocuklarımıza öğretelim, anlatalım. Hacı Bayram Veli, Bektaş Veli’yi anlatalım. Biz padişahlar üzerinden ecdadımız diye gidersek çocuklarımıza çok mahcup da olabiliriz. … Brad Pitt’in filmini gördüm. Görmeyin. Sinemadan çıkmayı düşündüm, iğrenç. Bu kadar yüz kızartıcı diyalog hiçbir mekânda duymadım, duymak da istemem. 13 yaş üstüymüş film. ‘18 yaş üstü yapın hatta yapabiliyorsanız kaldırın’ dedim. İnsan eşiyle izlerken rahatsız olur mu?
Tartışmalı İşten Çıkarmalar / Ayrılmalar
Cemal Milliyet’ten ayrıldı: Hasan Cemal, 28 Şubat’ta Milliyet’in manşetinde “İmralı zabıtları” başlığıyla yayımlanan haberle ilgili iki yazısından sonra iki haftalık zorunlu izne çıkarıldı. Cemal izin dönüşü “İki haftadır kapalı olan köşemi açarken – Gazetecilik ve gazeteciler üzerine…” başlıklı yazısı yayımlanmayınca gazeteden ayrıldı (18 Mart). Cemal’in Milliyet’ten ayrılmasıyla ilgili Başbakan Recep Tayyip Erdoğan “Benim ilgim yok” dedi. Başdanışmanı Yalçın Akdoğan ise “Medya kendi özeleştirisini versin” yorumunu yaptı. IPI ise istifaya yol açan baskıları eleştiren bir açıklama yayınladı.
Sönmez’in yazılarına son verildi: Cumhuriyet gazetesi, twitter hesabında yönetimi eleştiren yazarı Mustafa Sönmez’in yazılarına son verdi (6 Mart). Sönmez gazetedeki finansal yönetimi eleştirerek gazetenin yönetimine talip olduğunu açıklamıştı.
İMC TV’de 12 kişi çıkarıldı: İki aydır sendikalaşma süreci devam eden İMC TV’de 12 kişi tartışmalı nedenlerle işten çıkarıldı. İlk olarak beş kişi farklı nedenlerle işten çıkarıldı; son olarak da mail yoluyla “yönetim istifa” çağrısı yapan yedi kişi işten çıkarıldı (4 Mart). Kanal yönetimi işten çıkarmaların sendikal faaliyetlerle ilgili olmadığını belirtti.
Köşe yazarları işten çıkarıldı: Haber Türk’te gazetenin kuruluşundan beri köşe yazarlığı yapan Balçiçek İlter, TV Eleştirmeni Memet Güler, Pakize Suda ve İsmet Özkul’un yazılarına son verildi Ekonomi yazarları İsmet Özkul ve İbrahim Haselçin işten çıkarıldı. (28 Şubat).
Medya Mahallesi yayından kaldırıldı: CNN TÜRK’te Ayşenur Arslan’ın Akif Beki ile birlikte sunduğu ‘Medya Mahallesi’ programı yayından kaldırıldı (11 Şubat). Beki, 2009 yılından beri Arslan’ın tek başına sunduğu programa bu yıl katılmıştı.
25 kişi işten çıkarıldı: Cumhuriyet gazetesinde yazı işlerindeki deneyimli isimlerden çaycısına kadar toplamda 25 kişi işten çıkarıldı (5 Şubat).
Demirören Grubu’nda tenkisat: Vatan gazetesi yönetimi yeniden yapılanma gerekçesiyle aralarında İclal Aydın, Seyhan Sevinç, Ayşegül Arıkan ve Burcu Pırtıl’ın da bulunduğu yedi çalışanıyla yollarını ayırdı (4 Şubat).Milliyet Gazetesi Ankara Bürosu çalışanlarından foto muhabiri Altan Burgucu, muhabir Tolga Akıner ve ekler servisinden Gizem Karakış işten çıkarıldı (30 Ocak). (EG/BA)