68 gazeteci ve 27* dağıtımcı 2013’e hapishanede girdi. Hepsi de Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. 68 gazeteciden 49’u ve 27 dağıtımcının tümü Kürt medyasından.
Gazeteciler ve dağıtımcılar genellikle “haber takibi”, “iktidara eleştirel habercilik” ve “Kürt medyasında çalışmak” gibi olağan gazetecilik faaliyetleri suçmuş gibi tanımlanarak “yasadışı örgütün medya ortamı”nı oluşturmakla suçlanıyorlar.
İsnat edilen suçlar arasında “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” ve/veya “örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” de bulunuyor. Bazı gazeteciler ise “silahlı ya da silahsız örgüt kurmak”,” sevk ve idare etmek”, “üye olmak” suçlaması ile yargılanıyor ve hakkında hüküm verilenler var.
Gazeteci Cinayetleri / Yargılama
Hrant Dink cinayeti
Avrupa Konseyi’ne başvuru: Dink Ailesi, İstanbul Şişli’de 19 Ocak 2007’de Agos gazetesi önünde öldürülen gazeteci Hrant Dink cinayetinde, gerçek suçluların cezalandırılmadığı gerekçesiyle AİHM kararlarının denetçisi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne başvurdu (6 Aralık).
Savcı değişti: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Hrant Dink davasının duruşma savcısı Hikmet Usta’yı Bakırköy Cumhuriyet Başsavcıvekilliği’ne atadı (3 Aralık). Usta, temyiz incelemesi için Dink cinayeti ile Zirve Katliamı arasındaki bağlantıları araştırıyordu.
Başdenetçi Ömeroğlu: Hrant Dink’in 301. maddeden yargılandığı dosyayı inceleyerek ceza alması kararına imza atan Mehmet Nihat Ömeroğlu Türkiye’nin ilk Kamu Başdenetçisi seçildi (27 Kasım).
Zirveşüphesi:Dink cinayetiyle ilgili basındaki haberlere göre, Dink ile Zirve Yayınevi cinayetlerinin birbirleriyle bağlantılı ekiplerce işlendiğine dair bulgulara ulaşıldığı Savcı Muammer Akkaş’ın bekledikleri resmi belge geldikten sonra harekete geçeceği öğrenildi (25 Ekim).
Kararın bozulması talebi: Dink ailesi avukatları, dönemin Trabzon İl Jandarma Alay Komutanı Ali Öz ile ilgili Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin, Trabzon’daki iki davanın birleştirilmesini reddeden kararının bozulmasını istedi (20 Ekim). Daha önce, Öz ve İstihbarat Şubede görevli yedi personel hakkında Trabzon 2.Sulh Ceza Mahkemesi’nde Dink cinayetini önlemedikleri için ‘görevi ihmal’den dava açılmıştı. Bu dava sürerken Öz hakkında Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ikinci dava açılmıştı.
Gizlilik ısrarı Anayasa Mahkemesi’nde: Dink cinayeti ile ilgili İstanbul Özel Yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı’nın beş yıldır yürüttüğü soruşturmadaki gizlilik kararına Dink ailesi avukatlarının itirazını reddetti (11 Ekim). Avukatlar kararı Anayasa Mahkemesi’ne götürecek.
Samast’ın örgüt üyeliği: Dink’in katili Ogün Samast’ın İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘terör örgütü üyeliği’nden yargılandığı duruşmada Ergenekon ve İrtica İle Mücadele Eylem Planı davalarının iddianameleri mahkemeye ulaştı. Mahkeme Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’ndaki (TİB) baz istasyonu ve telefon numaralarına ait dökümlerin istenmesi talebini, devam eden “Hrant Dink cinayeti soruşturması” gizli olduğu gerekçesiyle reddetti. Mahkeme İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde karara bağlanan davanın Yargıtay kararının beklenmesine karar verdi (18 Eylül). Gelecek duruşma 31 Ocak 2013’te.
Mahkeme önceki duruşmada İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin aralarında Yasin Hayal ve Erhan Tuncel’in de bulunduğu sanıklar için delil yetersizliği sebebiyle verdiği örgüt üyeliği suçundan beraat kararının Yargıtay’da kesinleşmesini bekleme kararı almıştı (26 Nisan).
Samast’a tehdit cezası: İstanbul 35. Sulh Ceza Mahkemesi, Dink’in katili Ogün Samast’ı Hasrof Dink’e söylediği “5 yıl kaldı, görüşürüz” sözlerinden dolayı 30 gün karşılığı adli para cezasına mahkûm etti. Samast, ‘tehdit’ suçundan günlüğü 20 liradan 600 lira adli para cezası aldı, ceza ertelenmedi (28 Haziran).
Dink dosyası Yargıtay’da: Dink cinayetiyle ilgili dava dosyası İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki gerekçeli kararın taraflara ulaşmasının ardından, Yargıtay’a gönderildi (6 Haziran). Mahkeme, 17 Ocak’ta 2011’deki duruşmada kararını açıklamış, yaklaşık 1 ay sonra da gerekçeli karar verilmişti.
Dink cinayetinde gerekçeli karar: Dink cinayeti davasının gerekçeli kararı açıklandı. İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi kararında, “Delil olmadan sadece bir kısım mantıksal yorumla terör örgütü suçundan mahkûmiyet kurulması ceza hukukunda mümkün değildir. Örgüt var ise nerede, ne zaman, hangi amaç ile kurulduğu tespit edilememiştir” dedi (23 Şubat).
Samast’ın cezası kesinleşti: Yargıtay, Dink cinayeti davasında Ogün Samast’a verilen 22 yıl 10 aylık hapis cezasını onadı (21 Mart). Samast, İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada ‘tasarlayarak insan öldürmek’ (TCK 82/1-a) ve ‘ruhsatsız silah bulundurmak’tan (6136 sayılı Ateşli Silahlar Hakkındaki Kanun’a muhalefet) toplam 22 yıl 10 ay hapis cezası almıştı. Samast’ın, Ceza İnfaz Kanunu uyarınca cezasının üçte ikisini yatması öngörülüyor. Samast, 10 yıl 8 ay daha cezaevinde yatacak.
Dink ailesinin itirazları reddedildi: Dink ailesinin, Hrant Dink’i İstanbul Valiliği’nde ‘uyardıkları’ ileri sürülen iki MİT görevlisi hakkındaki takipsizlik kararına itirazları, Sincan 1. Ağır Ceza Mahkemesince reddedildi (10 Mart).
Cerrah ve Güler’e yeni dava: Dink ailesinin avukatları, İstanbul Cumhuriyet Başsavcı vekilliğine sunduğu dilekçede cinayetle ilgili Muammer Güler, Celalettin Cerrah ve 22 isimle birlikte Trabzon İl Jandarma Komutanlığı, Trabzon ve İstanbul emniyet müdürlüklerinin diğer görevlileri ile Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı görevlilerinin de isim olmaksızın şüpheli olduklarını bildirdi (14 Şubat).
İğci’ye beraat: Dink’in 19 sanıklı cinayet davasında, hakkında hüküm kurulması unutulan tutuksuz sanık Coşkun İğci, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada beraat etti (13 Şubat).
Hrant Dink cinayeti kararı: Dink cinayeti davası, 25. duruşmada karara bağlandı. Örgüt suçundan tüm sanıklar beraat ederken, Yasin Hayal ‘tasarlayarak insan öldürmeye azmettirmek’ten (TCK 37, 38, 82/1) ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkûm oldu. Hayal ayrıca, Orhan Pamuk’u tehdit etmekten üç ay, ruhsatsız silah bulundurmaktan bir yıl hapis cezası aldı. Erhan Tuncel ise, silahlı terör örgütü üyeliği ve insan öldürmeye azmettirme suçundan beraat ederken, Mc Donald’s bombalamasından 10 yıl 6 ay ceza aldı ancak tahliye edildi. Osman Hayal her iki suçtan beraat etti. Salih Hacisalihoğlu’nun ruhsatsız mermi bulundurmaktan iki ay 15 gün hapsine, Ersin Yolcu ve Ahmet İskender’in tasarlayarak insan öldürmeye yardım etmekten dolayı 12 yıl altışar ay hapsine, İskender’in ruhsatsız silahtan bir yıl hapsine karar verildi (17 Ocak). Hacisalihoğlu, Yolcu ve İskender’le ilgili hükmün uygulanıp uygulanmayacağına Yargıtay karar verecek. Yasin Hayal’in eniştesi Coşkun İğci’yle ilgili hiçbir hüküm verilmedi. Savcı Hikmet Usta, heyetin kararını Yargıtay’a taşıyor.
Cihan Hayırsevener davası
18 Aralık 2009’da öldürülen Güney Marmara’da Yaşam Gazetesi genel yayın yönetmeni Cihan Hayırsevener davasının İstanbul 10. Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki altıncı duruşmasında üçü tutuklu (İlk Haber Gazetesi’nin kurucusu İhsan Kuruoğlu, yayın danışmanı Engin Arıcan ve cinayetten yargılanan Serkan Erakkuş) 18 sanığın ihaleye fesat karıştırma ve cinayet dosyalarının ayrılması yönündeki talepleri reddedildi ve mahkeme heyeti değişti (22 Kasım). Gelecek duruşma 26 Şubat 2013’te.
Hayırsevener davasının beşinci duruşmasında sanıkların tahliye talebi reddedildi Azmettirici olma iddiasıyla yargılanan Kuruoğlu salondan çıkarıldı (28 Ağustos). Dördüncü duruşmada gizli tanık Bandırma, tetiği çeken Erakkuş’un, Hayırsevener’i nasıl öldürdüğünü anlattı (22 Mayıs). Üçüncü duruşmada gizli tanığın getirilmesi kararlaştırıldı (28 Şubat).
Hayırsevener, Ekim 2009’da belediye ihaleleri yoluyla yapılan yolsuzlukları konu alan yazılarından sonra 18 Aralık 2009’da Bandırma’da sokakta yürürken öldürülmüştü.
Sanıklar ‘çıkar amaçlı örgüt kurma’, ‘örgüt üyeliği’, ‘kamu ihalelerine fesat karıştırma’, ‘kasten ve tasarlayarak insan öldürme’den yargılanıyor.
Musa Anter cinayeti
Kürt yazar Musa Anter cinayetinin tetikçisi olduğu iddia edilen Hamit Yıldırım, Şırnak’ta tutuklandı. Olay esnasında Anter’le bulunan ve yaralı olarak kurtulan Orhan Miroğlu’nun avukatı ve Diyarbakır Baro Başkanı Mehmet Emin Aktar, bu kişi hakkında suç duyurusu bulunmasına rağmen yıllardır yakalanmamasına dikkat çekti. Soruşturmanın Yıldırım ile sınırlı kalmamasını isteyen Aktar, Yıldırım’ı kimlerin, nasıl ve nerede koruduklarını sordu (2 Temmuz).
Hapis Gazeteciler

68 gazeteci ve 27 dağıtımcı Ocak ayına cezaevinde girdi. Gazetecilerin ve dağıtımcıların tamamı Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak hapiste bulunuyor.
68 gazeteciden de 49’u ‘Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye’ (KCK), ‘PKK’ ve ‘DYG’; altısı ‘Ergenekon’; biri ‘ Maoist Komünist Partisi’ ; üçü’Marksist Leninist Komünist Partisi’ (MLKP); dördü ‘Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi’ (DHKP-C); biri OdaTV, biri ‘Direniş Hareketi’, biri Devrimci Karargah, biri ise İBDA-C davalarından hapiste. Bir gazetecinin ise örgütü bilinmiyor.
68 gazeteciden 18’i hükümlü, 43’ünün yargılanması sürüyor. Yedisi ise 31 Aralık tarihi itibarıyla henüz iddianameleri açıklanmadığı için, ne tür iddialarla tutulduklarını net olarak bilmeden ilk duruşma gününü bekliyor.
Dicle Haber Ajansı’ndan (DİHA) 19 gazeteci hapiste; biri eski çalışan üçü hükümlü, biri eski çalışan 13’ü yargılanıyor, ikisi iddianame bekliyor. Azadiya Welat gazetesinden sekiz gazeteci hapiste; altısı hükümlü, iki gazetecinin yargılaması sürüyor. Özgür Gündem’den dokuz gazeteci hapiste; üçü eski çalışan tamamı yargılanıyor. Özgür Halk dergisinden üç gazeteci hapiste. İkisi hükümlü biri yargılanıyor. Demokratik Modernite dergisinden üç gazeteci yargılanıyor.
Ergenekon / Yargılananlar: Hikmet Çiçek (Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni), Mehmet Deniz Yıldırım (Aydınlık Dergisi Genel Yayın Yönetmeni), Mehmet Haberal (Kanal B imtiyaz sahibi), Mustafa Balbay(Cumhuriyet köşe yazarı/CHP milletvekili), Tuncay Özkan (Kanal Biz TV sahibi), Turan Özlü (Ulusal Kanal genel yayın yönetmeni)
OdaTV / Yargılananlar: Prof. Dr. Yalçın Küçük (OdaTV yazarı)
Devrimci Karargâh / Hükümlüler: Mehmet Yeşiltepe (Devrimci Hareket yazarı – 8 yıl 9 ay)
KCK – PKK – DYG / Hükümlüler: Ali Konar (Azadiya Welat Elazığ temsilcisi – 7 yıl 6 ay), Faysal Tunç (DİHA Şırnak muhabiri – 12 yıl, 6 ay), Ferhat Çiftçi(Azadiya Welat Antep temsilcisi – 22 yıl, 8 ay), Hamit Dilbahar (Azadiya Welat yazarı – bilinmiyor), Kamuran Sunbat (DİHA Çukurova eski muhabiri – 11 yıl, 11 ay), Kenan Karavil (Radyo Dünya Yönetmeni – 19 yıl, 9 ay), Murat İlhan (Azadiya Welat Diyarbakır muhabiri – 6 yıl, 3 ay), Nuri Yeşil (Azadiya Welat Tunceli temsilcisi – 1 yıl, 7 ay), Ömer Faruk Çalışkan (Özgür Halk dergisi yazı işleri müdürü – 6 yıl, 3 ay), Sevcan Atak (Özgür Halk dergisi editörü – 7 yıl, 6 ay), Seyithan Akyüz (Azadiya Welat Adana temsilcisi – 22 yıl, 6 ay), Şahabettin Demir (DİHA Van muhabiri – 4 yıl).
KCK – PKK – DYG / Yargılananlar: Abdullah Çetin (DİHA Siirt muhabiri), Ahmet Birsin (Gün TV genel müdürü), Ayşe Oyman (Özgür Gündem editörü), Cengiz Kapmaz (Özgür Gündem yazarı), Çağdaş Kaplan (DİHA muhabiri), Dilek Demirel (Özgür Gündem eski editörü), Ertuş Bozkurt (Fırat Dağıtım çalışanı, muhabir), Fatma Koçak (DİHA yazı işleri müdürü), Hasan Özgüneş (Azadiya Welat yazarı), Hüseyin Deniz (Evrensel muhabiri), İsmail Yıldız (DİHA eski çalışanı, Dersim gazetesi yazı işleri müdürü), Kenan Kırkaya (DİHA Ankara temsilcisi), Mazlum Özdemir (DİHA Diyarbakır muhabiri), Mehmet Emin Yıldırım (Azadiya Welat genel yayın yönetmeni), Nahide Ermiş (Demokratik Modernite yayın kurulu üyesi), Nevin Erdemir (Özgür Gündem Editörü), Nilgün Yıldız (DİHA Mardin muhabiri), Nurettin Fırat (Özgür Gündem yazarı), Ömer Çelik (DİHA muhabiri), Ömer Çiftçi (Demokratik Modernite imtiyaz sahibi), Özlem Ağuş(DİHA muhabiri), Ramazan Pekgöz (DİHA Diyarbakır editörü), Sadık Topaloğlu (DİHA muhabiri), Sebahattin Sürmeli (Özgür Halk dergisi editörü), Selahattin Aslan (Demokratik Modernite editörü), Semiha Alankuş (DİHA Diyarbakır editörü), Sibel Güler (Özgür Gündem eski editörü), Tayyip Temel (Azadiya Welat eski genel yayın yönetmeni), Turabi Kişin (Özgür Gündem eski editörü),Yüksel Genç(Özgür Gündem yazarı), Zeynep Kuray(Birgün muhabiri), Ziya Çiçekçi (Özgür Gündem imtiyaz sahibi, yazı işleri müdürü), Zuhal Tekiner (DİHA imtiyaz sahibi).
KCK – PKK – DYG / İddianamesi açıklanmayanlar: Ferhat Arslan (DİHA Mersin muhabiri),Sadiye Eser (Evrensel muhabiri), Sultan Şaman (Heviya Jine editörü), Zeynep Kuriş (DİHA Mersin muhabiri).
DHKP-C/Hükümlü: Mustafa Gök (Emek ve Adalet dergisi Ankara temsilcisi – ömür boyu hapis).
DHKP-C / İddianamesi açıklanmayanlar: Bahar Kurt (Tavır Dergisi sahibi), Deniz Kısmetli (Halkın Günlüğü gazetesi İzmir temsilcisi) Musa Kurt (Yürüyüş Dergisi muhabiri).
MKP / Hükümlüler: Erdal Süsem (Eylül Hapishane dergisi editörü – ömür boyu hapis)
MLKP / Hükümlüler: Hatice Duman (Atılım Dergisi sahibi ve yazı işleri müdürü – ömür boyu hapis).
MLKP / Yargılananlar: Bayram Namaz (Atılım dergisi yazarı), Füsun Erdoğan (Özgür Radyo genel yayın koordinatörü).
Odak dergisi yazı işleri müdürü Erol Zavar ‘Direniş Hareketi’ davasından müebbet hapse mahkûm. Mezitli FM genel yayın yönetmeni Mikdat Algülörgüt bağlantısından yargılanıyor. Ama örgüt adı geçmiyor. Akıncı Yol dergisi genel yayın yönetmeni Şükrü Sak İBDA-C davasından hükümlü.
Dağıtımcılar-çalışanlar
27 dağıtımcı ve çalışanın tamamı KCK-PKK-DYG davalarından cezaevinde bulunuyor. Dağıtımcıların yedisi hükümlü, 13’ü yargılanıyor, ikisi iddianame bekliyor, beşinin ise hukuki bilgilerine ulaşılamıyor.
KCK-PKK-DYG / Hükümlüler: Cengiz Doğan (Fırat Dağıtım – Azadiya Welat Nusaybin çalışanı – 3 yıl, 7 ay), Dilşah Ercan (Azadiya Welat Mersin dağıtımcısı – 8 yıl, 9 ay), Dindare Temirhan (Özgür Halk dergisi Mardin çalışanı – 2 yıl, 6 ay), Mikail Çağrıcı (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı, müebbet), Selim Kahraman (Azadiya Welat Adana dağıtımcısı – 14 yıl, 3 ay), Sibel Mustafaoğlu (Fırat Dağıtım Antep çalışanı – 21 yıl, 6 ay), Veysi Arancak (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı – 9 yıl, 8 ay, 15 gün).
KCK-PKK-DYG / Yargılananlar: Ali Ertuğrul (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Davut Uçar (Özgür Gündem satış ve pazarlama sorumlusu), Haydar Tekin (Fırat Dağıtım eski çalışanı), İrfan Bilgiç (Fırat Dağıtım eski çalışanı), Nazdar Ecevit (Azadiya Welat Şırnak dağıtımcısı), Pervin Yerlikaya (DİHA İstanbul çalışanı), Ramazan Dinç(Özgür Halk Diyarbakır çalışanı), Saffet Orman(Demokratik Modernite Van çalışanı), Salman Akpınar (Fırat Dağıtım çalışanı),Savaş Aslan(Azadiya Welat Adana dağıtımcısı), Serdar Ay (Fırat Dağıtım Diyarbakır dağıtımcısı), Şeyhmus Fidan (Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı), Ufuk Demir(Fırat Dağıtım Iğdır eski çalışanı).
KCK-PKK-DYG / İddianamesi açıklanmayanlar: Mahmut Tutal (Azadiya Welat çalışanı), Mikail Barut (Fırat Dağıtım eski çalışanı).
*Azadiya Welat çalışanı Gökhan Gümüş, Hasan Pişkin, Sabri Acar, Fırat Dağıtım Batman çalışanı Mevlüt Ayağ veÖzgür Halk dağıtımcısı Hayri Bal hakkında hukuki bilgilere ulaşılamıyor.
Tahliyeler
2012’de 63 gazeteci ve medya çalışanı tahliye edildi. 2012’de 104 gazeteci ve 35 dağıtımcı cezaevindeydi.
Ekim-Aralık tahliyeleri:
Soner Yalçın: OdaTV imtiyaz sahibi Soner Yalçın 27 Aralık’ta İstanbul Özel Yetkili 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki OdaTV duruşmasında tutuklu bulunduğu süre göz önüne alınarak tahliye oldu.
Bedri Adanır: Aram Yayınları sahibi ve Hawar gazetesi yazı işleri müdürü Bedri Adanırı 27 Kasım’daki duruşmasında tahliye oldu. Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 18. duruşmada Adanır 6 yıl 3 ay hapse mahkum edildi. Mahkeme Adanır’ın aldığı ceza ile tutuklu kaldığı süreyi göz önüne alarak, tahliyesine karar verdi.
Aslan ve Candemir: Fırat Dağıtım muhasebecisiÇiğdem Aslan ve DİHA eski muhabiri Oktay Candemir KCK Basın Davası’nın 16 Kasım’daki duruşmasında haklarındaki suç vasfının değişmesi ihtimali göz önünde bulundurularak tahliye oldu.
Sinan Aygül: 19 Ocak 2011’de KCK operasyonları kapsamında yargılanan DİHA muhabiri Sinan Aygül, Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 6 Kasım’daki duruşmada tahliye edildi.
Ahmet Akyol: Mayıs 2011’de Adana’da öğrencilere yönelik KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri, Çukurova Üniversitesi öğrencisi Ahmet Akyol Adana 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 6 Kasım’daki duruşmada tahliye edildi.
Karabeğ ve Çat: Azadiya Welat Gazetesi Mersin Temsilcisi Abdulcabbar Karabeğ ve gazete çalışanı Ali Çat 2 Kasım’da 4 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılarak tahliye edildi.
Aslan ve Çelen: DİHA Batman muhabiri Gülsen Aslan ve Azadiya Welat dağıtımcısı Şafak Çelen 15 Ekim’de tahliye oldu.
Mehmet Güneş: Türkiye Gerçeği Dergisi yazarı Mehmet Güneş Devrimci Karargâh davasının 5 Ekim’deki duruşmasında, tutuklu kaldığı süre göz önünde bulundurularak tahliye oldu.
Hakan İraz: Günlük dağıtımcısı Hakan İraz Ekim’de, cezaevinde kaldığı süre göz önünde bulundurularak tahliye oldu.
Hakan Soytemiz: Devrimci Karargah davasından Ağustos’ta tahliye olan Red Dergisi yazarı Hakan Soytemiz TDP’ye üyelikten aldığı cezanın bitmesiyle 24 Eylül’de cezaevinden çıktı.
Ali Bilen: Özgür Halk dağıtımcısı Ali Bilen’in Nisan’da cezaevinde kaldığı süre göz önünde bulundurularak tahliye olduğu bilgisine ulaşıldı.
Zahide Parim: Fırat Dağıtım Iğdır eski çalışanı Zahide Parim’in tahliye olduğu bilgisine ulaşıldı.
İhsan Sinmiş: Azadiya Welat dağıtımcısı İhsan Sinmiş 6 yıl 3 aylık cezası bittiği için tahliye oldu bilgisine ulaşıldı.
* Azadiya Welat Kızıltepe eski dağıtımcısı Şahin Baydağı’nın Ağustos’tave Azadiya Welat Batman dağıtımcısı Nurettin Kaya’nınAralık’tatahliye olduğu bilgisine ulaşıldı (31 Ocak).
Saldırı, Tehdit ve Engellemeler
2012’de gazetecilere ve medya çalışanlarına yönelik en az 46 fiili, sözlü, sosyal medya üzerinden yazılı saldırı yaşandı. Bir konser, iki panel engellendi. Dört gazete, üç ajans bürosu basıldı.
Ekim-Aralık 2012:
İnce’ye tehdit: Radikal muhabiri Elif İnce İstanbul’da Fatih Belediyesi’nin kentsel yenileme çalışmasını yürüten firmanın sahibi Kadir Şener tarafından tartaklandı ve “Döverim seni” denilerek tehdit edildi. İnce’nin çekim yapması engellendi (31 Aralık).
Habervaktim Ünlü’yü hedef gösterdi: Habervaktim sitesi “Öğrenci Evi Mi Örgüt Evi Mi?” haberinde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) öğretim üyesi Barış Ünlü’yü “Kaos yanlısı bir hoca” diyerek hedef gösterdi (31 Aralık).
Gazeteci darpına takipsizlik: Nusaybin Cumhuriyet Başsavcılığı, Azadiya Welat Gazetesi eski çalışanı Mehmet Ali Çelik’i darp eden dört polis hakkında polislerin kuvvet kullanmasını suç saymadı (30 Aralık) Çelik trafik cezasını ödemek için gittiği Nusaybin Hükümet Konağı girişinde polislerce darp edilmişti (11 Mart 2009).
“Kaynağını açıkla” baskısı: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Cumhuriyet muhabiri İlhan Taşçı’dan gümrük haberleriyle ilgili haber kaynağını açıklamasını resmi yazıyla istedi (27 Aralık). 5 Ocak 2013’e kadar süre tanıdı.
Albayrak’a saldırı: Yazar Sadık Albayrak TGC ödül töreninde TRT Türk’te yayınlanan “Masumiyet Müzesi” adlı belgesele verilen ödüle tepki gösterdiği ve Orhan Pamuk’u protesto ettiği için saldırıya uğradı (26 Aralık).
Akyavaş serbest: Suriye’de 12 Aralık’ta Suriye ordusuna bağlı milislerce kaçırılan NBC adına görevli Türkiyeli gazeteci Aziz Akyavaş, 18 Aralık’ta Suriyeli muhalifler tarafından kurtarıldı ve serbest bırakıldı.
Baransu’dan Aydıntaşbaş’a twitter saldırısı: Taraf yazarı Mehmet Baransu twitter üzerinden, köşe yazısında Taraf’ı eleştiren Milliyet yazarı Aslı Aydıntaşbaş’ı isim vermeden hedef aldı (17 Aralık).
Emekçi’ye saldırı: Gün Radyo sunucusu Rohat Emekçi, Yeni Akit’in kendisi hakkında “PKK’nın toplantılarında sunuculuk yaptı” diye yazdığı gün Diyarbakır’da saldırıya uğradı. Emekçi’nin bileği kırıldı, parmaklarında çıkık ve ezilme meydana geldi (16 Aralık).
Yorum konserine engel: İstanbul Valiliği Bağcılar Olimpik Spor Salonu’nda yapılması planlanan Grup Yorum konserini kamu güvenliği gerekçesiyle engelledi (16 Aralık).
Altıntaş’a darplı gözaltı: Kızılbayrak gazetesi muhabiri Tayfun Altıntaş Tutuklu Hükümlü Aileleri Dayanışma Derneği’nin (TAYAD) basın açıklamasını izlerken polis tarafından darp edilip gözaltına alındı (10 Aralık). Altıntaş 13 Aralık’ta serbest bırakıldı.
Avukat gazetecilere saldırdı: Tekerlekli sandalye basketbol maçındaki olaylarla ilgili gözaltına alınanların avukatı Serdar Öktem, gazetecilere saldırdı. Öktem “Terörist mi çekiyorsunuz” diyerek bağırdı ve “Öldürürüm seni” diyerek gazetecileri tehdit etti (10 Aralık).
Devran, Saymaz’ı hedef gösterdi: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Yusuf Devran, twitter’da gazeteci İsmail Saymaz’ı hedef aldı. Devran fakülteye alınmadığını söyleyen Saymaz hakkında “yalancı, işbirlikçi, provakatör” gibi ifadeler kullandı (8 Aralık).
SoL muhabirlerine polis engeli: Polis Gaziantep’te, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’in katıldığı Hz. Abdullah Camisi’nin temel atma törenini haber yapmak isteyen SoL gazetesi muhabirlerini engellemek istedi (8 Aralık).
Onuncu Köy’e baskın: Hatay Emniyeti’ne bağlı sivil ekipler, Mustafa Kemal Üniversitesi Rektörlüğü’nün savcılığa şikâyeti üzerine Antakya’daki Onuncu Köy gazetesini bastı, hard disklere el koydu. Gazetenin internet sitesindeki yorumların basın yoluyla hakaret suçu oluşturduğu ileri sürüldü (6 Aralık).
İfade özgürlüğü paneline engel: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanlığı, NTV Haber Müdürü Mete Çubukçu, Radikal muhabiri İsmail Saymaz ve serbest gazeteci Alper Turgut’un katılımı ile düzenlenecek “Gazetecilik, İktidar ve İfade Özgürlüğü: 10 Yılın Bilançosu” paneline izin vermedi (5 Aralık).
Kaplan hedef gösterildi: Habervaktim sitesi Yeni Şafak yazarı Hilal Kaplan hakkında, bir TV programında zorunlu din dersi uygulamasına karşı olduğunu açıklayınca haberler yaptı. Haberlerde Kaplan’ın Ermeni soykırımı ve Kürt sorunu konularında da aykırı çıkışlar yaptığı vurgulandı (5 Aralık).
Taşpınar’a tehdit: Maslak 1453 projesi görevlileri, Yurt muhabiri Caner Taşpınar’ı, Ağaoğlu İnşaat’ın görevlileri ile mahalleli arasındaki arbedeyi görüntülerken tehdit etti. Gazeteciye “Sen niye fotoğraf çekiyorsun? Seni de bu enkaza gömerim” dediler (27 Kasım).
DİHA ve Azadiya Welat’a baskın: Van’da polis aralarında DİHA ve Azadiya Welat gazetesi bürolarının olduğu pek çok adrese “KCK operasyonları” düzenledi. İki kurumdaki hard disklere, fotoğraf makinesi hafıza kartlarına, flaş belleklere, CD ve kamera kasetlerine ve arşiv dergilerine el koydu (26 Kasım).
Redhack Anayasa Mahkemesi’ni hack’ledi: Redhack Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesini hack’ledi. Siteye bir süre ulaşılamadı (24 Kasım).
Savcıdan muhabirlere talimat: İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Vekili Oktay Erdoğan Çağlayan’daki Adalet Sarayı’nda Terörle Mücadelede savcıların görev yaptığı bölüme girişlerle ilgili yeni talimat verdi (23 Kasım). Erdoğan, savcılarla görüşen gazetecilerin isim, telefon numarası, çalıştıkları kurum, hangi savcıyla ne kadar görüştükleri ve görüşme tarihinin kayıt altına alınmasını istedi. Adliye muhabirlerinin tepkileri üzerine kayıt defteri kaldırıldı.
Ünal serbest: Suriye’de yaklaşık üç aydır tutuklu bulunan Al Hurra televizyonu kameramanı Cüneyt Ünal CHP heyetine teslim edildi ve Türkiye’ye döndü (17 Kasım).
Titiz hedef gösterildi: Anadolu Ajansı’nın (AA) “Başbakan’dan 4 olay için talimat” haberinde DİHA Ankara Muhabiri Turan Titiz hedef gösterildi. Başbakanlık önünde bir yurttaşın kendini ateşe vermesinin ardından olay yerine gelen ve gözaltına alınan Titiz için, “7 Kasım’da DİHA adına kayıtlı tanıtım kartı bulunan Turan Titiz, Başbakanlık önünde gizli çekim yaparken yakalandı” denildi (10 Kasım).
Panel engeli: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (DTCF) Dekanlığı, CHP Denizli Milletvekili İlhan Cihaner ve soL yazarı Mesut Odman’ın katılımlarıyla gerçekleştirilecek “Suriye’de Neler Oluyor?” panelinin içeriğini “uygunsuz” buldu, iptal etti (5 Kasım).
Redhack Diyanet’i hack’ledi: RedHack, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın internet sayfasını hackledi (29 Ekim). Sitenin İngilizce sayfasında ziyaretçileri Suavi’nin “Redhack marşı” karşıladı.
Gazeteciye basınçlı su: AA muhabiri Arif Altunkaynak, BDP’nin Mardin’de cezaevlerindeki açlık grevine dikkat çekmek için düzenlediği eylemde polisin sıktığı basınçlı suya maruz kaldı, gözlüğü kırıldı, kamera ve fotoğraf makinesi zarar gördü (27 Ekim).
Emniyetten kitapçı turu: Kadıköy Emniyeti Kadıköy’de kitapçıları dolaşarak “yasaklı yayın listesi”ni gösterdi (20-21 Ekim). Aralarında Azadiya Welat, Kızıl Bayrak, Atılım ve Yürüyüş gazetelerinin de bulunduğu gazeteler ile Kürt sorunu gündemli kitaplara el koydular. Kitapçılara yayınları satmamaları yönlü “telkinde” bulunuldu.
Ünal’a darp: Türkiye Golf Federasyonu Başkanı Ahmet Ağaoğlu, ünlü golfçu Tiger Woods’u izleyen Zaman gazetesi ve Cihan Haber Ajansı muhabiri Cihat Ünal’ı darp etti (10 Ekim). Ünal Antalya Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurunda bulundu.
Bolat hayatını kaybetti: Sakarya’da Anadolu gazetesini denetlerken uğradığı silahlı saldırıda yaralanan Basın İlan Kurumu (BİK) Sakarya Şube Müdürü Recep Bolat, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti (8 Ekim).
Baydemir’e facebook yasağı: Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir, 8 Ekim’de facebook’ta paylaştığı ‘Pozantı mağduru dağa çıktı!’ haberi nedeniyle Facebook Hak ve Sorumluluklar Bildirimi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle sansüre ve bir haftalık engellemeye maruz kaldı.
Redhack İçişleri’ni ziyarete açtı: Redhack, İçişleri Bakanlığı’nın internet sitesini hack’ledi (7 Ekim). Redhack twitter’dan İçişleri Bakanlığı’nın sitesinde istenildiği gibi oturum açılabileceğini duyurdu ve şifreleri verdi.
Yerel basına gezi engeli: Balıkesir Belediyesi, Gazete Balıkesir haber müdürü Mustafa Sütçüoğlu ve Ayna gazetesi spor muhabiri İsmail Koca’yı belediyenin çalışmalarıyla ilgili toplantı ve gezilere almadı (6 Ekim).
Nuçe TV ve MMC TV’nin yayını kesildi: Danimarka’da aldığı ruhsat ile Roj TV’nin kullandığı frekansla uydu üzerinden yayın yapan Nuçe TV ve MMC (Mezopotamya) TV yayınları iki aylığına kesildi (3 Ekim).
Soruşturmalar, Açılan/Süren Davalar, Kararlar
2012’de 20’si gazeteci 2’si dağıtımcı 45 kişi hakkında TCK’nın “terör”le ilgili maddelerinden ve TMK’dan 214 yıl 11 ay 15 gün hapis ve 40 bin TL para cezası verildi. Bir gazetecinin müebbet hapsi onandı.
Devrimci Karargâh: Gazeteci Mehmet Güneş ve Hakan Soytemiz’in yargılandığı, 7’si tutuklu 67 sanıklı Devrimci Karargâh Davası İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi. (28 Aralık) Türkiye Gerçeği dergisi yazarı Mehmet Güneş ve üç sanık tutuklu kaldıkları süre göz önünde bulundurularak tahliye oldu (5 Ekim). Soytemiz tahliye oldu (7Ağustos).
Çiftçi’ye 2. dava: Gazeteci Hamdiye Çiftçi hakkında, beş yıl önce polisin 14 yaşındaki Cüneyt Ertuş’a uyguladığı şiddete dair haberlerle “terörle mücadelede görev almış kamu görevlilerinin hüviyetlerini kimliklerini açıkladığı” (TMK 6) gerekçesiyle Van 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı (28 Aralık).
Ergenekon Davası: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 67’si tutuklu 275 sanıklı Ergenekon Davası’nın 273. duruşmasında TBMM Başkanlığı’na müzekkere yazılarak, Darbeleri Araştırma Komisyonu raporunun gönderilmesini istedi. Tutuklu sanıklardan İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek’in avukatı Hasan Basri Özbey’in yaptığı reddi hakim talebi reddedildi.( 27 Aralık). Gelecek duruşma 10 Ocak 2013’te.
Davada Ekim-Aralık boyunca 42 duruşma yapıldı. Duruşmalarda aralarında eski askerlerin, rektörlerin de olduğu en az 18 tanık ve dokuz gizli tanık dinlendi.
270. duruşmada Silivri Cezaevi önündeki kalabalığa biber gazıyla müdahale edildi (13 Aralık). Tanık Orgeneral Nusret Taşdeler’in tutuklanmasına karar verildi, Oda TV ve Oyak davalarının birleştirilmeme talebi kabul edildi (28 Kasım). Danıştay saldırısı tetikçisi Alparslan Arslan’a iki Glock tabanca temin ettiği iddiasıyla Mahmut Güzel hakkında açılan dava Ergenekon ile birleştirildi (21 Kasım).
Abdullah Öcalan’ın avukatı İrfan Dündar, tanık olarak dinlendi ve devlet içindeki bazı birimlerin Tansu Çiller’i öldürüp PKK’nin üstelenmesini istediklerini iddia etti (19 Kasım). Şemdin Sakık, gizli tanık “Deniz” olduğunu açıkladı (6 Kasım). Gizli tanık Mart, örgütün medya patronunun Ertuğrul Özkök olduğunu söyledi (1 Kasım). Haklarında 18 Eylül’de 16 celseden men kararı verilen CHP İzmir Milletvekili ve Cumhuriyet yazarı Mustafa Balbay, gazeteci Tuncay Özkan ve Durmuş Ali Özoğlu duruşmalara katılmaya başladı (20 Ekim).
Ergenekon kapsamında 19 davada 67’si tutuklu 276 sanık yargılanıyor. Gazeteciler Tuncay Özkan, Mustafa Balbay, Yalçın Küçük ve Kanal BİZ sahibi Mehmet Haberal ‘TBMM’yi ortadan kaldırmaya teşebbüs’ (TCK 311), ‘hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs’ (TCK 312), ‘örgüt kurma ve yönetme’ (TCK 314/1) ve ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2), Turhan Özlü de’örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor.
OdaTV davası: Gazetecilerin de aralarında olduğu, ikisi tutuklu 13 sanıklı OdaTV davasının İstanbul Özel Yetkili 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 15. duruşmasında Soner Yalçın tutuklu bulunduğu süre göz önüne alınarak tahliye oldu. Mahkeme Yalçın Küçük ve Hanefi Avcı’nın tutukluluğunun devamına karar verdi (27 Aralık). Gelecek duruşma 21 Mart 2013’te.
Mahkeme Ergenekon savcısının OdaTV davasının OYAK ve Ergenekon davalarıyla birleştirilmemesi talebini kabul etti (27 Kasım). İstanbul Emniyet Müdürlüğü mahkemeye sunduğu yanıtta 14 Ocak 2010’da OdaTV’nin bürosuna yapılan baskın görüntülerinin orijinalinde de ses olmadığını belirtti (16 Kasım). Mahkeme Başkanı Mehmet Ekinci’nin istediği TÜBİTAK çalışanları Osman Pamuk, Ünal Tatar ve Emin Çalışkan’ın hazırladığı ikinci rapor mahkemeye ulaştı. Raporda “Herhangi bir dosyanın bu bilgisayarlarda oluşturulup oluşturulmadığı, değiştirilip değiştirilmediğinin kesin tespiti mümkün değildir” denildi (13 Kasım).
S.S. Ay şikayetine takipsizlik: İstanbul Başsavcılığı Basın Bürosu, Terörle Mücadeleden Sorumlu İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Sedat Selim Ay’ın 23 gazeteciyle ilgili “internet yolu ile iftira ve hakaret” iddiasıyla yaptığı suç duyurusuna 27 Aralık’ta bianet, 21 Aralık’ta Marksist.org, T24 ve Evrensel haber siteleri ve 5 Aralık’ta Taraf gazetesi için takipsizlik kararı verdi.
Ay 13 Kasım’da, ‘hedef gösterildiği’ gerekçesiyle (TMK 6) 23 gazeteciyi İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyet etti. Listede bianet (Haluk Kalafat, Ekin Karaca, Çiçek Tahaoğlu, Füsun Erdoğan, Sibel Yalın Yerdeniz,Samet Akten,), Evrensel (Güler Can, Hülya Emeç), Marksist.org, Gerçek Gündem (Barış Yarkadaş), T24, OdaTV ve Taraf (Sümeyra Tansel) ve Aydınlık (Hikmet Çiçek) gazeteleri ile Oral Çalışlar, Işıl Özgentürk, Rıdvan Akar, Utku Çakırözer gibi isimler yer aldı. Başsavcılık 21 Kasım’da kovuşturmaya yer yok diyerek dilekçeyi iftira ve hakaret iddiasıyla Basın Bürosu’na gönderdi.
Batman KCK davası: DİHA Batman muhabiri Gülsen Aslan ve Azadiya Welat dağıtımcısı Şafak Çelen’in Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmasında sanık savunmaları alındı. Sanıkların ses kaydının karşılaştırılması amacı ile ses örnekleri alınması istendi (26 Aralık). Gelecek duruşma 18 Mart’ta. 15 Ekimdeki ilk duruşmada Aslan ve Çelen tahliye edildi. Aslan ve Çelen ‘örgüt yöneticiliği'( TCK 314/1) ile suçlanıyor.
Ağuş’a dava: 14 Şubat’ta Mersin’de gözaltına alınan DİHA muhabiri Özlem Ağuş’un da aralarında bulunduğu 25 kişinin Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında kimlik tespiti yapıldı (26 Aralık). Gelecek duruşma 8 Şubat’ta. Ağuş hakkında ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ (TCK 220/6), ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ve ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yönetmeliği’ne muhalefet’ten 23 yıla kadar hapis isteniyor.
Batman KCK davası:DİHA Batman muhabiri Gülsen Aslan ve Azadiya Welat dağıtımcısı Şafak Çelen’in ikinci duruşması Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (26 Aralık). Gelecek duruşma 18 Mart’ta. İlk duruşmada Aslan ve Çelen tahliye edildi (15 Ekim). Aslan ve Çelen ‘örgüt yöneticiliği'( TCK 314/1) ile suçlanıyor.
Türköene’ye Atatürk’e hakaretten: Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi, Restarotör Ahmet Cevat Yaltıraklı’nın şikayeti üzerine Zaman yazarı Mümtazer Türköne’ye “Atatürkçü olmayı hakaret sayarım” açıklaması nedeniyle, 5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’dan 1-3 yıl hapis istemiyle dava açtı (24 Aralık).
KCK İstanbul Davası: 122’si tutuklu 205 sanıklı KCK İstanbul Davası’nın 21. duruşmasında dört sanık tahliye edildi. Mahkeme, bazı sanıkların katıldığı iddia edilen toplantılardaki ses analiz raporları için gerekli yazışmaların yapılması, bazı delillerin iddianameden çıkarılması, anadilde savunma talebi, BDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın dinlenmesi talepleri ile ilgili daha önceki ret kararını vurguladı (22 Aralık). Reddi hâkim talepleri reddedildi, tutuklu sanıklar Zülküf Akay ve Mehmet Keleoğlu tahliye edildi. Savcı savunma sınırını aştığı için bazı avukatlar hakkında işlem yapılmasını istedi (1-9 Ekim). Gelecek duruşma 3-15 Mart’ta.
Davada Prof. Dr. Büşra Ersanlı ‘örgüt yöneticiliği’ (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ile suçlanırken, Belge Yayınları’nın sahibi Ragıp Zarakolu ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek’le (TCK’nın 220/7 delaleti 314/3 yollamasıyla, 314/2) suçlanıyor. Ersanlı’nın 15-22,5 yıl, Zarakolu’nun ise 7,5-15 yıl hapsi isteniyor. Azadiya Welat yazarı Hasan Özgüneş ‘örgüt yöneticisi olmak’tan (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) tutuklu; RED dergisi yazarı Hakan Soytemiz ve Özgür Gündem editörü Kazım Şeker ‘örgüt üyeliği’nden (TCK 314/2) tutuksuz yargılanıyorlar.
Yürüyüş dergisi DHKP-C davası: Ozan Yayıncılık’ın sahibi ve Yürüyüş dergisinden beş gazetecinin de aralarında bulunduğu, üçü tutuklu 16 kişinin altıncı duruşması Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi. Savcı sanıkların ‘DHKP-C üyesi olmak’tan (TCK 314/2) 22’şer yıla kadar hapsini, sanıklar hakkındaki ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) suçlamasının ise 3. Yargı Paketi kapsamında ertelenmesini talep etti (18 Aralık). Gelecek duruşma 14 Şubat’ta. Sanık avukatlarının dava ile ilgili anayasaya aykırılık itirazı reddedildi (9 Ekim).
24 Aralık 2010’da tutuklanan Yürüyüş dergisi muhabirleri Cihan Gün, Naciye Yavuz, Kaan Ünsal ve Kamu Emekçileri dergisi sahibi Halit Güdenoğlu ve yazı işleri müdürü Musa Kurt 20 Temmuz’daki duruşmada, Ozan Yayıncılık’ın sahibi Necla Can ise 21 Ocak 2012’de tahliye olmuştu.
Tuzcuoğlu’nun davası: Eski Evrensel muhabiri-yazar Müge Tuzcuoğlu’nun üçüncü duruşması Diyarbakır 6. Ceza Mahkemesi’ndeydi (14 Aralık). 10’u tutuklu 27 kişinin gelecek duruşması 7 Mart’ta. Tuzcu BDP Diyarbakır Siyaset Akademisi’ne yönelik KCK operasyonunda 8 Mart 2012’de gözaltına alınıp tutuklanmış, 25 Eylül’deki duruşmada tahliye olmuştu.
BTK’dan TTNET’e soruşturma: Bilişim Teknolojileri ve İletişim Kurulu (BTK), TTNET A.Ş.’nin Phorm Şirketi aracılığıyla kişisel veri ihlali yaptığı iddiasıyla soruşturma başlatılmasına karar verdi (14 Aralık). TTNET A.Ş.’nin Phorm Şirketi ile iş ortaklığı neticesinde başlattığı gezinti.com hizmetinin kullanıcıları, bilgileri ve onayları olmaksızın sisteme dahil etmesi tepkiyle karşılanmış, Phorm Şirketi iddiaları reddederken, Alternatif Bilişim Derneği TTNET ve Phorm hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu (18 Ekim).
MLKP davası: Altı yıldır süren, aralarında Özgür Radyo yayın koordinatörü Füsun Erdoğan ve Atılım Gazetesi yazarı Bayram Namaz’ın olduğu 10’u tutuklu 24 sanıklı MLKP davasının 17. duruşmasında İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, bir sanığı tutuklu kaldığı süreyi göz önünde bulundurarak tahliye etti (13 Aralık). Gelecek duruşma 12 Mart’ta. Eylül 2006’da birçok ilde yapılan ‘Gaye’ operasyonu ile tutuklanan sanıklar ‘MLKP’ye üye olmak’la suçlanıyor.
Savcılık Radikal’i haklı buldu: Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı Fatih Belediyesi’nin Radikal’e açtığı davada kovuşturmaya gerek olmadığına karar verdi (13 Aralık). Belediye, Ömer Erbil’in 27 Temmuz’daki “Müteahhitlere 3 kat, ev sahiplerine 2 kat” haberinde hile ve iftira ile kurumun kamuoyunda küçük düşürdüğünü ileri sürmüştü.
Üç yerel gazeteciye soruşturma: Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Güneydoğu Ekspres yayın yönetmeni Ercan Akar, Özgür Haber yayın yönetmeni Naci Sapan ve Yenigün yazı işleri müdürü Mesut Fiğançiçek hakkında Abdullah Öcalan için “PKK Lideri” ifadesini kullandıkları gerekçesiyle ‘suçu ve suçluyu övme’de (TCK 215) soruşturma açtı (12 Aralık).
Gezmiş anmasına dava: Gaziantep’te, Deniz Gezmiş anmasına katıldıkları için ‘örgüt üyeliği’ (TCK 314/2) ve ‘suçu ve suçluyu övme’den (TCK 215) yargılanan, aralarında ‘Emeğe Ezgi’ müzik grubu üyelerinin de bulunduğu 12 sanık, Adana 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmada savunma yaptı (12 Aralık). Gelecek duruşma 27 Şubat’ta.
Bek çiftine ceza: Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Adana Şubesi Yönetim Kurulu üyeleri Tugay Bek ve eşi Sevil Aracı Bek, Adana 8’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt adına eylem yapmak’tan (3 yıl 1 ay 15’er gün hapse mahkum edildi (12 Aralık). Bek çifti BDP Milletvekili Murat Bozlak’ın seçim çalışmaları kapsamında 18 Mayıs 2011’de BDP Adana İl Başkanlığı önünde yapılan basın açıklamasına katıldıkları için yargılanıyordu.
Vicdani ret tiyatrosu: İzmir 2. Sulh Ceza Mahkemesi, İzmir Yenikapı Tiyatrosu’ndan Nazlı Masatçı’nın bir vicdani ret eyleminde sahnelediği Rus edebiyatçı Nikolay Gogol’un ‘Palto’ adlı tiyatro oyunu ile ‘halkı askerlikten soğutmak’tan (TCK 318) Sanat Yönetmeni Nimet Nazlı ve Masatçı’nın da aralarında bulunduğu altı sanık için beşer ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geri bırakıldı (11 Aralık).
Hopa davası: Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde Sendika.org yazarı, Latinbilgi editörü Soner Torlak’ın tutuksuz yargılandığı davada, olaylar sırasında yaralanarak hastaneye kaldırıldığını iddia eden fakat olay yeri tutanaklarında imzası bulunan dönemin Güvenlik Şube Müdürü Osman Can ve diğer şikayetçi polisler duruşmaya gelmedi. Mahkeme Can’ın gelecek duruşmada hazır edilmesi için Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne yazı yazılmasına karar verdi (11 Aralık). Gelecek duruşma 7 Mayıs’ta. Torlak, 31 Mayıs 2011’de Hopa’da Metin Lokumcu’nun öldürülmesini protesto yürüyüşüne katılmaktan “terör suçlamasıyla” yargılanıyor.
Samast’ı övene hapis: Samsun 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Statüko Dergisi Genel Koordinatörü Okan Baş’a derginin Ocak-Şubat 2012 tarihli sayısında gazeteci Hrant Dink’in katili Ogün Samast’ı övmekten 1 yıl 3 ay hapis cezası verdi (10 Aralık). Baş “suçu ve suçluyu övme” (TCK 215), “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” (TCK 216), “kişinin hatırasına hakaret” (TCK 130) ve “suç işlemeye teşvik” (TCK 214) suçlarından mahkum oldu.
Eser’e tutuklama: İstanbul’da düzenlenen “KCK operasyonu”nda Özgür Gündem çalışanı Zozan Eser ve Evrensel muhabiri Sadiye Eser gözaltına alındı (10 Aralık) Sadiye Eser, nöbetçi mahkeme tarafından “örgüt üyesi olduğu” iddiasıyla tutuklandı. Zozan Eser ise serbest bırakıldı (12 Aralık).
“Herkes bebek doğar”da beraat: Vicdani retçi Enver Aydemir’in duruşmasına destek için giden Aydemir’in babası Ahmet Aydemir, Fatih Tezcan, Mehmet Atak ve vicdani retçi Halil Savda, Eskişehir 4. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki sekizinci duruşmada beraat etti (6 Aralık). Sanıklar “Herkes bebek doğar”, “Enver Aydemir serbest bırakılsın” gibi sloganlarından ötürü ‘halkı askerlikten soğutmak’tan (TCK 318) yargılanıyordu.
Savda, bir internet sitesinde emekli cinayet masası şefi Ahmet Ateşli ile ilgili “Ağar: İddialar ve Ötesi” başlıklı yazısından Beyoğlu 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nde beraat etti (6 Aralık). Savda Ateşli’ye hakaretten (TCK 125) yargılanıyordu. Savda’nın yine 318’den, halen Yargıtay’da olan kesinleşmiş altı aylık bir cezası var.
Tunç’a erteleme: Yargıtay, Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 27 Haziran’da sanatçı Ferhat Tunç’a iki yıl hapis verdiği davayı, 3. Yargı Paketi kapsamında erteledi (6 Aralık). Tunç 2011 seçimlerinde Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloğu’ndan milletvekili adayıyken 1 Mayıs’ta “Hepinizi Deniz Gezmiş’lerin, Mahir Çayan’ların, İbrahim Kaypakkaya’ların devrimci ruhuyla selamlıyorum” dediği için ‘Maoist Komünist Parti (MKP) propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu. Tunç’un seçim dönemindeki konuşmaları nedeniyle daha önce de toplamda iki dava yedi soruşturma açılmıştı.
Grup Yorum davaları: Grup Yorum üyesi Seçkin Aydoğan’ın dördüncü duruşması Özel Yetkili İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (5 Aralık). Gelecek duruşma 26 Şubat’ta.
16 Aralık 2011’de Nurtepe’de bir yürüyüşe katıldıkları gerekçesiyle tutuklanan Aydoğan ve diğer sanıklar ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor. Aydoğan ayrıca Taksim’de ‘Yürüyüş çalışanları serbest bırakılsın!’ eyleminde slogan attığı gerekçesiyle ‘2911 Sayılı Toplantı ve Yürüyüş Kanunu’na Muhalefet’, ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ve ‘görevli memura mukavemet’ten (TCK 265/1) yargılanıyor.
Grup Yorum üyesi Ali Papur, Caner Bozkurt, Ali Aracı, Ezgi Dilan Balcı, Ayfer Rüzgar’ın da aralarında olduğu 13 tutuksuz sanık İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmada savunma yaptı (26 Kasım). Gelecek duruşma 2 Nisan 2013’te.
Sanıklar “Devrimci Halk Kurtuluş Partisi/Cephesi (DHKP/C) üyeliği”, “polise direnme” ve “mala zarar verme” gibi suçlardan yargılanıyor. Aracı, Caner Bozkurt, Seçkin Aydoğan ve Ayfer Rüzgâr hakkında 18 ay – 9 yıl, Ezgi Dilan Balcı hakkında ise 19 – 74 yıl arası ceza isteniyor.
Grup Yorum solisti Selma Altın, Damla Sandal ve keman sanatçısı Ezgi Dilan Balcı’nın aralarında bulunduğu 11 kişi hakkında 18 Eylül’de İstanbul Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesi’nin ‘örgüt propagandası’ndan verdiği “konut terk etme yasağı”na itiraz edildi (14 Kasım). Sanıklar Sultangazi’deki polis merkezine saldırı düzenleyen İbrahim Çuhadar’ın cenazesinin Adli Tıp’tan alınışı sırasında gözaltına alınıp ev hapsine mahkûm edilmişti (13 Eylül).
Şık’a dava:Gazeteci Ahmet Şık’ın 12 Mart’ta Silivri cezaevi çıkışındaki sözleri nedeniyle yargılandığı Silivri 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmada, hakimlerden bazıları şikayetlerini geri aldı (4 Aralık). Gelecek duruşma 26 Mart’ta. Ergenekon soruşturmalarında görevli 39 savcı ve hâkimin iddianamede mağdur sıfatıyla yer aldığı davada Şık ‘tehdit’ (TCK 106/ 2d) ve ‘kamu görevlilerine hakaret’ten (TCK 125/1, 3a, 4) yedi yıla kadar hapis istemiyle yargılanıyor.
Aygül ve Uçan’a hapis: Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi 19 Ocak 2011’de KCK operasyonları kapsamında yargılanan DİHA muhabirleri Sinan Aygül’e ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2 yollamasıyla TMK 5) 10 yıl, İslim Uçan’a aynı suçlamayla 6 yıl 3 ay hapis cezası verdi. 19’u tutuklu 30 sanıklı davada 27 kişi toplam 204 yıl 1 ay hapis cezası aldı, üç kişi beraat etti (3 Aralık). Aygül 6 Kasım’da tahliye edilmişti.
Karikatüre 1 yıl hapis talebi: Bahadır Baruter, 10 Şubat 2011’de Penguen’deki “Allah yok, din yalan” yazılı karikatürden yargılandığı davada 2. Asliye Ceza Mahkemesi 3. Yargı Paketi kapsamında kovuşturmanın ertelenmesine karar verdi (Aralık). Baruter ‘halkın bir kesiminin benimsediği dinî değerleri alenen aşağılamak’la (TCK 216/3) yargılanıyordu.
Muhteşem Yüzyıl’a suç duyurusu: Konya’da turizmci Ömer Faruk Bildirici Başbakan’ın eleştirilerinin ardından Muhteşem Yüzyıl’ın yönetmenleri hakkında “tarihi değerlerimizle alay edildiği” gerekçesiyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (30 Kasım).
Say’a yeni soruşturma: Üsküdar Savcılığı, Piyanist Fazıl Say hakkında “dini değerleri aşağıladığı” gerekçesiyle yargılandığı dava ile ilgili sözleri nedeniyle soruşturma başlattı (30 Kasım). Say’ın 13 Kasım’da bir TV programında kendisinden şikâyetçi olan üç kişi için, “İt kopuk”, yargılamasını yapan mahkeme için ise, “Saçma sapan mahkeme” ifadesini kullandığı gerekçesiyle “Hakaret” (TCK 125) ve “Devletin yargı organlarını, alenen aşağılamak”tan (TCK 301) beş yıla kadar hapsi istenebilecek.
Say, twitter’daki bazı yazılarında ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ ve ‘dini değerleri aşağılama’ (TCK 216/1, 216/3) iddiasıyla yargılandığı İstanbul 19. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında yazılı savunma verdi (18 Ekim). Gelecek duruşma 18 Şubat 2013’te. Say’ın twitter’daki yazıları nedeniyle 1,5 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
Çetin yargılanıyor: DİHA Siirt muhabiri Abdullah Çetin’in de aralarında bulunduğu yedisi tutuklu 27 kişi hakkındaki KCK davasının üçüncü duruşması Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (30 Kasım). Gelecek duruşma 8 Şubat’ta. Çetin ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor.
Atatürk’e hakaretten: Kocaeli Kartepe İnsan Hakları Derneği başkanı Ali Akbaş ve üyelerinin ‘Atatürk’e hakaret’ten (5816 Sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanun 1/1) ve ‘Kamu haklarından yoksun bırakma’ (TCK 53) talebiyle yargılandıkları davada sanıklar savunma yaptı (30 Kasım). İzmit 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki gelecek duruşma 22 Şubat’ta. Dernek üyeleri hakkında, Atatürk’ü Kuzey Kore’nin geçen yıl ölen lideri Kim Jong İl’e, Türkiye’yi Kuzey Kore’ye benzettiği için 9 Nisan’da dava açılmıştı.
Çiftçi’nin davası: Hakkâri’deki KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri Hamdiye Çiftçi’nin Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki sekizinci duruşmasında gizli tanıkların beyanlarının alınması için Hakkari Ağır Ceza Mahkemesi’ne talimat yazıldı (29 Kasım). Gelecek duruşma 22 Ocak’ta. 10 Nisan’daki dördüncü duruşmasında tahliye edilen Çiftçi ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/2, TMK 5) yargılanıyor ve 2-6 yıl hapsi isteniyor.
Adanır’a tahliye: Aram Yayınları sahibi ve Hawar gazetesi yazı işleri müdürü Bedri Adanır Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki 18. duruşmada 6 yıl 3 ay hapse mahkum edildi. Mahkeme Adanır’ın aldığı ceza ile tutuklu kaldığı süreyi göz önüne alarak, tahliyesine karar verdi (27 Kasım).
Hawar gazetesinin dört sayısında yer alan haber ve yazıları nedeniyle yargılanan Adanır’ın ‘PKK örgütüne üye olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası yapmak’tan (TMK 7/2) 15-45 yıl hapsi isteniyordu. Adanır 5 Ocak 2010’dan beri tutukluydu.
Aydın yargılanıyor: DİHA Muş muhabiri Murat Aydın’ın ikinci duruşması Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (27 Kasım). Gelecek duruşma 21 Şubat’ta. Aydın 18 Eylül’deki duruşmada tahliye olmuştu. Aydın KCK operasyonları kapsamında ‘örgüt üyeliği’nden (TCK 314/2) yargılanıyor.
Ateizm soruşturması: İstanbul Ataşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Ataşehir Nuri Cıngıllıoğlu Lisesi’nden felsefe öğretmeni Adnan Marangoz’a, derste “çocuklara tevhid inancımıza aykırı bilgiler vermek” ve “ateizm gibi konulardan bahsederek çocukların kafasını bulandırmak” suçlamalarıyla soruşturma açtı (27 Kasım).
Yeni pankart davası: 3 Aralık 2011’de Kocaeli’nde “Füze kalkanı değil, demokratik lise istiyoruz” yazılı pankart açan öğretmen Meral Dönmez ve öğrenci Gülşah Işıklı’nın İstanbul Özel Yetkili 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dördüncü duruşmasında sanıklar 6’şar yıl 8’er ay hapse mahkum edildi ve tutuklu kaldıkları süre göz önüne alınarak tahliye oldular (26 Kasım). 15 Ekim’de savcı mütalaa verdi. Dönmez ve Işıklı, ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ten (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
RedHack davasında tahliye: RedHack davasında 3’ü tutuklu 10 sanığın Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında tutuklu sanıklar tahliye oldu (26 Kasım). Sanıklar “terör örgütü üyesi olmamakla beraber, silahlı terör örgütü adına suç işlemek” ve çeşitli bilişim suçları işledikleri iddialarıyla 8,5 yıl ila 24 yıl hapis istemiyle yargılanıyor.
Fotogol’den Fotomaç’a tazminat: Turkuvaz Yayın Grubu’nun gazetelerinden Fotomaç Estetik Yayıncılık bünyesindeki Fotogol gazetesi aleyhine açtığı ‘marka, telif hakkına tecavüz ve haksız rekabet’ davasını kazandı. Bakırköy Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Fotogol’ü Fatomaç’a 127 bin 681 lira tazminat ödemeye mahkum etti. Tazminatı az bulan Fotomaç, davayı Yargıtay’a taşıdı (24 Kasım).
Çaykur’dan Yazıcı’ya soruşturma: Rize Cumhuriyet Savcılığı, ÇAYKUR Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu’nun, Trabzon’un Taka gazetesinden Osman Yazıcı hakkındaki suç duyurusuna takipsizlik kararı verdi (20 Kasım). Sütlüoğlu, Yazıcı’nın ‘Ağla Çay-Kur’um ağla’, ‘Fiilen Özelleşmiş’, ‘Çay-Kur ve Rize’ yazıları nedeniyle şikayette bulunmuştu.
İHD’lilere soruşturma: İnsan Hakları Derneği (İHD) üyesi Hüseyin Küçükbalaban, Çanakkale Şube Başkanı Serpil Bayar, şube yöneticilerinden Hayrettin Pişkin ve önceki dönem İHD Çanakkale şube başkanı Kenan Döner hakkında, Çanakkale’de 17 Kasım, 4 Kasım, 30 ve 25 Ekim 2012 tarihlerinde açlık grevlerine destek etkinliklerine katıldıkları gerekçesiyle soruşturma açıldı. Küçükbalaban Çanakkale Emniyet Müdürlüğü TEM Şube Müdürlüğü’nde ifade verdi (27 Aralık).
Yıldız’ın duruşması:DİHA Mersin muhabiri Aydın Yıldız’ın Adana Özel Yetkili 7. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki üçüncü duruşmasında, Kürtçe savunma talebi reddedildi. Mahkeme eksik evrakların giderilmesine ve hakkında yakalama emri olan sanıkların yakalanmasına karar verdi (16 Kasım). 93 kişinin tutuksuz yargılandığı davanın gelecek duruşması 26 Nisan’da. Yıldız ‘terör örgütüne üye olma’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyor.
Mala zarar verme: Gerger Fırat Gazetesi’nden Hacı Boğatekin’in Adıyaman’ın Gerger ilçesinde haber yaparken İlhan Karatekin’in saldırısına uğraması üzerine 2009’da açtığı dava Gerger Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi. Boğatekin duruşmaya katılmadı (15 Kasım). Gelecek duruşma 9 Ocak’ta. Davada Karatekin, ‘mala zarar verme’den (TCK 151/1) yargılanıyor.
Düzenci yargılanıyor: Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 9 Temmuz’da tahliye olan Hakkâri Yüksekovagündem internet sitesi imtiyaz sahibi Abdulmenaf Düzenci’nin ikinci duruşmasında Kürtçe savunma talebini reddetti, sanık avukatı savunma yaptı. Düzenci’nin sonraki duruşmalara katılmama talebi kabul edildi. (14 Kasım). Gelecek duruşma 9 Ocak’ta. Düzenci KCK davasında ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/2) yargılanıyor.
Çapraz yargılanıyor: Hakkâri Yüksekova Haber gazetesinin imtiyaz sahibi Necip Çapraz, Van 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) yargılandığı davanın ikinci duruşmasına katılmadı (14 Kasım). Gelecek duruşma 9 Ocak’ta. Çapraz 22 Mart 2011’de gözaltına alınmış, dört gün sonra Van Cumhuriyet Başsavcılığı’ndaki sorgusunun ardından serbest bırakılmıştı.
İHD’lilere gözaltı ve dava: İHD Genel Başkan Yardımcı Rıza Dalkılıç, İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Efe ve üyeler Sevim Kalman, Neriman Deniz, Ali Koçyiğit ve Osman Özkan, 64. güne giren açlık grevleriyle ilgili İstanbul’da Başbakanlık Ofisi önünde basın açıklaması yapmak isterken gözaltına alındı, aynı gün serbest bırakıldı (14 Kasım).
Altı İHD’li hakkında 53. Asliye Ceza Mahkemesi’nce “Kanuna aykırı Toplantı Yürüyüşü Düzenleme ve katılma” gerekçesiyle dava açıldı. İlk duruşma 7 Mart’ta.
Kısmetli’ye gözaltı ve tutuklama: 15 ilde Demokratik Haklar Federasyonu’na (DHF) düzenlenen operasyonlarda 61 kişi gözaltına alındı. Aralarında Halkın Günlüğü gazetesi İzmir temsilcisi Deniz Kısmetli’nin de bulunduğu 31’i çıkarıldıkları mahkemede tutuklandı (13 Kasım).
Aydın’ın DHKP-C davası: Mühendislik Mimarlık ve Planlamada Artı İvme dergisi yazı işleri müdürü Fatih Özgür Aydın’ın duruşması İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (13 Kasım). Gelecek duruşma 19 Şubat’ta. Aydın, ‘örgüt üyesi olmak” (TCK 314/2), ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2), ‘suçu ve suçluyu övmek’ (TCK 215), ‘görevi yaptırmamak için direnmek’ (TCK 265) ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefetten yargılanıyor. 53,5 yıl hapsi istenen Aydın 11 Temmuz’da 3. Yargı Paketi ile tahliye oldu.
KCK Basın Davası: İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki KCK Basın Davası’nda, DİHA çalışanı Çiğdem Aslan ve eski muhabiri Oktay Candemir “haklarındaki suç vasfının değişmesi ihtimali” göz önünde bulundurularak tahliye oldu. Diğer tutuklu sanıkların tahliye talepleri reddedildi. Anadilde savunma hakkı isteyen tutuklular salondan çıkarıldı, gazeteciler ve avukatlar duruşmayı terk etti. İddianame boş salona okundu (12-16 Kasım). Gelecek duruşma 4-8 Şubat 2013’te.
32’si tutuklu 44 sanığın yargılandığı davada Nurettin Fırat, Ertuş Bozkurt, Mazlum Özdemir, Turabi Kişin, Ramazan Pekgöz, Şeyhmus Fidan, Hüseyin Deniz, Yüksel Genç, Nevin Erdemir, Semiha Alankuş, Davut Uçarve Kenan Kırkaya, ‘KCK/PKK örgütü yöneticisi olmaktan’ (TCK 314/1), Sibel Güler, Mehmet Emin Yıldırım, Zuhal Tekiner, İrfan Bilgiç, Ömer Çelik, Haydar Tekin, Ömer Çiftçi, Selahattin Aslan, Dilek Demiral, Nahide Ermiş, Çağdaş Kaplan, Çağdaş Ulus, Cihat Ablay, Nilgün Yıldız, Çiğdem Aslan, Sadık Topaloğlu, Ayşe Oyman, İsmail Yıldız, Fatma Koçak, Oktay Candemir, Pervin Yerlikaya Babir, Zeynep Kuray, Şerafettin Sürmeli, Eylem Sürmeli, Sultan Güneş Ünsal, Murat Eroğlu, Evrim Kepenek, Hamza Sürmeli ve Arzu Demir örgüt üyeliğinden (TCK 314/2 ile TMK 5), Ziya Çiçekçi, Saffet Orman ve Enis Yalçın da örgüt üyeliğinden (TCK 314/2, TMK 5) ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 33/1.maddesi gereğince yargılanıyor.
301’den “Soykırım” davası: Yazar Temel Demirer’in 20 Ocak 2007’de Hrant Dink’in öldürülmesini protesto için Yüksel Caddesi İnsan Hakları Anıtı önündeki konuşmasında “Bu ülkede Ermeni soykırımı olmuştur” dediği iddiasıyla yargılandığı Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada idare mahkemesinden beklenen yazı gelmedi (14 Kasım). Gelecek duruşma 19 Şubat’ta. Demirer, Ankara Emniyet Güvenlik Şube Müdürlüğü’nün suç duyurusu üzerine ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ (TCK 216) ve ‘Türkiye Cumhuriyeti’ni alenen aşağılamak’tan (TCK 301) Ocak 2008’den beri yargılanıyor.
Gazeteciye işkence davası: Atılım muhabiri Şenol Gürkan’a, 2001’de gözaltındayken işkence yaptığı ileri sürülen dört polisin haklarındaki mahkûmiyetin Yargıtay’ca bozulmasının ardından, Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanmaları başladı (9 Kasım).
Evrensel’e Newroz davasından beraat:Evrensel yazı işleri müdürü Fatih Polat, muhabir Özer Akdemir ve köşe yazarı Ender İmrek’in, İstanbul 17. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmasında sanıklar suç unsuru teşkil edecek bir husus bulunmadığı için beraat etti (8 Kasım). Sanıklar 2012 Newroz haberleri nedeniyle, 24 Mart’taki gazetede yer alan resim, haber, yorum ve başlıklar itibariyle ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
Tekin yargılanıyor: Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 28 Ocak’ta KCK operasyonuyla tutuklanan Azadiya Welat Mardin temsilcisi Aziz Tekin’ne dördüncü duruşmada ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ten (TCK 314/3 ve 220/6 yollamasıyla 314/2 ve TMK 5) 3 yıl bir ay 15 gün hapis cezası verdi (8 Kasım). Tekin Ağustos’ta tahliye olmuştu.
“Roj TV” davası: DİHA Batman temsilcisi Erdoğan Altan, Diyarbakır temsilcisi Kadri Kaya ve Batman Postası muhabiri Mehmet Karabaş, Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmamak ile birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek’ten (TCK 220/7 ve 314/3 ) 2’şer yıl 1’er ay hapis cezası aldı (7 Kasım). Dosya Yargıtay’da.
Altan ve Kaya Roj TV ve Denge Mezopotamya Radyosuna da geçtikleri haberlerden ötürü Nisan 2011’den beri yargılanıyordu ve 28 Mart’ta tahliye edilmişlerdi.
Kuriş tutuklandı: 3 Kasım’da gözaltına alınan DİHA Mersin Muhabiri Zeynep Kuriş 7 Kasım’da Adana Ağır Ceza Mahkemesi Nöbetçi Hakimliği’nce “KCK üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı.
Akyol’a tahliye: Mayıs 2011’de Adana’da öğrencilere yönelik KCK operasyonlarında tutuklanan DİHA muhabiri Çukurova Üniversitesi öğrencisi Ahmet Akyol’un aralarında bulunduğu üçü tutuklu 22 sanıklı dava, Adana 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi. Yedinci duruşmada Akyol tahliye edildi (6 Kasım). Gelecek duruşma 31 Ocak’ta. Akyol ‘örgüt üyesi olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyor.
İstanbul 2. KCK davası: “KCK soruşturmaları” kapsamında gazeteci Cengiz Kapmaz’ın da yargılandığı 46’sı avukat 50 sanığın dördüncü duruşmasında İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi sanıkların Kürtçe savunma talebini reddetti (6 Kasım). 28’i tutuklu 50 sanığın gelecek duruşması 3 Ocak 2013’te. Kapmaz’ın, ‘silahlı örgüt kurmak ve yönetmek’ten (TCK 314/1) 15-22,5 yıl hapsi isteniyor.
Parlak ve Çağlar’a gözaltı: Azadiya Welat imtiyaz sahibi Halime Parlak ve Mersin çalışanı Ergin Çağlar, Mersin merkezli altı ildeki KCK operasyonunda gözaltına alındı (3 Kasım). Parlak ve Çağlar Adana’da savcılık tarafından serbest bırakıldılar (6 Kasım).
Karabeğ ve Çat’a ceza ve tahliye: Azadiya Welat Mersin Temsilcisi Abdulcabbar Karabeğ ve gazete çalışanı Ali Çat Adana 8. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada ‘Örgüte yardım ve yataklık’tan 4 yıl 8’er ay ceza aldı. Mahkeme sanıkların tutuklu bulundukları süreyi ve 3. Yargı Paketi’ni göz önünde bulundurarak tahliyelerine karar verdi (2 Kasım).
Çiçek’in müebbet hapsi isteniyor: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Marksist Leninist Komünist Parti’ye (MLKP) yönelik soruşturmasını tamamladı. Atılım gazetesi genel yayın yönetmeni İbrahim Çiçek ile Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) Genel Başkan Danışmanı Ali Hıdır Polat hakkında ‘anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek, terör örgütü kurmak ve yönetmek’ suçlamalarıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis istendi (31 Ekim). Çiçek ve Polat halen firari.
Balbay’a suç duyurusu: Ergenekon Davası’nda Savcı Mehmet Ali Pekgüzel, CHP İzmir Milletvekili ve Cumhuriyet yazarı Mustafa Balbay hakkında iddia makamını itham edici beyanları nedeniyle İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nden Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmasını istedi (30 Ekim).
Aydın’a gözaltı: Diyarbakır Bismil’de basın açıklamasına müdahale eden polis, aralarında DİHA muhabiri Murat Aydın’ın da bulunduğu çok sayıda kişiyi gözaltına aldı. Aydın’ın kamerasına ve kasetine el konuldu. Aydın Bismil Emniyet Müdürlüğü’ndeki ifadesinin ardından aynı gün serbest bırakıldı (30 Ekim).
Roj TV davası: Danimarka Kopenhag’da 2011’de sonuçlanan Roj TV davası üst mahkemede başladı (29 Ekim). Kanal daha önce para cezasına çarptırılmış, 28 Ekim’e kadar yayını durdurulmuş, bağlı bulunduğu Mezopotamya Yayın Şirketi’ne ait yayın organlarının kapatılması talep edilmişti. İki ay yayın yapamayan Roj TV, 1 Kasım’da Nuce TV adıyla yayına başladı.
Gazetecilerin dinlenmesi: İstanbul Başsavcılığı, Yasemin Çongar, Ahmet Altan, Mehmet Altan, Markar Esayan, Mehmet Baransu ve Amberin Zaman’ın aralarında bulunduğu dokuz kişinin 30 Ekim 2008- 24 Ocak 2012 döneminde, sahte isimlerle alınan mahkeme kararıyla dinlediği gerekçesiyle, dönemin MİT İstanbul Bölge Başkanı ve bazı görevliler hakkında Başbakanlıktan soruşturma izni istedi (25 Ekim).
Babaoğlu ve Kına’ya beraat: 30 Eylül 2011’de tutuklanıp 9 Ocak 2012’de tahliye edilen İHD Şanlıurfa Şube Başkanı Cemal Babaoğlu ve Yönetici Müslim Kına, Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde beraat etti (22 Ekim). Babaoğlu ve Kına, Urfa’daki demokratik çözüm çadırına Mart 2011’deki ziyaretleri ve Babaoğlu’nun konuşmalarından dolayı ‘örgüt propagandası (TMK 7/2), ‘belli hakları yoksun bırakma’ (TCK 53/1), ‘eşya müsaderesi’ (TCK 54) ve ‘suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular’ (TCK 58/9) gereğince yargılanıyordu.
Aydınlar- Sağ davası: Türk halk müziği sanatçısı Pınar Aydınlar Sağ ve Grup Munzur üyeleri Özlem Gerçek ve Erkan Duman’ın Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davası 3. Yargı Paketi kapsamında ertelendi (18 Ekim). Sanıklar Munzur Festivali’ndeki konuşmaları ve söyledikleri türküler nedeniyle ‘TKPML propagandası’ndan (TMK 7/2) 1-5 yıl hapis istemiyle yargılanıyordu. Aydınlar’ın önceden konser esnasında yaptığı konuşma ve söylediği türküler nedeniyle TMK 7/2’den aldığı 10 aylık hapis cezası Yargıtay’da bekliyor.
Encü davası: DİHA muhabiri Murat Çiftçi, Urfa KCK dosyasının kilit ismi Gülistan Encü hakkındaki haberinden yargılandığı davada, Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 8 yıl 9 ay hapis cezası aldı. Dosya Yargıtay’da (17 Ekim). Çiftçi ‘adil yargılamayı etkilemek’ (TCK 288) ve ‘örgüt üyeliği’ (TCK 314/2) iddialarıyla tutuksuz yargılanıyordu.
Adana KCK: Adana’da, 2011’deki “KCK operasyonu”nda gözaltına alınıp yargılanan 14’ü tutuklu 47 sanığın Adana 8. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki karar duruşmasında, Radyo Dünya yönetmeni Kenan Karavil 13 yıl altı ay, Azadiya Welat Adana temsilcisi Seyithan Akyüz 12 yıl hapis cezası aldı. 45 sanık ise ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/2) toplam 419 yıl hapis cezası aldı, iki sanık beraat etti. Dosya Yargıtay’da (16 Ekim).
Porno Projesi’ne hapsi istemi: İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde bitirme tezi olarak Porno Projesi isimli film çeken D. Ö. ve E. Ş. U. hakkında kamu davası açıldı (16 Ekim). Özgün ve Urucu hakkında İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’nca ‘müstehcenlik’ suçundan (TCK 226/4) 1-4 yıl hapis isteniyor.
Özdemir’e erteleme: Bakırköy 14. Ceza Dairesi, gazeteci Cüneyt Özdemir’in Yargıtay’ın N.Ç kararını twitter üzerinden eleştirdiği için yargılandığı davayı 3. Yargı Paketi’nce erteledi. (16 Ekim).
BDP Kongresi’ne soruşturma: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, BDP’nin 14 Ekim’deki 2. Olağanüstü Kongresi’nin tertip komitesi hakkında soruşturma başlattı. Kongrede atılan sloganlar, salonda açılan Abdullah Öcalan posterleri ve pankartlar nedeniyle açılan soruşturma, “örgüt propagandası” suçu kapsamında yürütülecek.
33 gazeteci hakkında karar: Dönemin Çorlu Hâkimi Selçuk Uğur Özdemir’in hakkındaki bir haberle ilgili şikayeti üzerine savcılık, aralarında Gerçek Gündem genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş, İnternethaber editörü Deniz Temur, Ensonhaber editörü Duygu Göktaş veHaber Vitrini genel yayın yönetmeni Metin Özer’in de olduğu 33 gazeteci hakkında kovuşturmaya gerek olmadığına karar verdi (12 Ekim).
İllallah davası: 2010 Metis ajandası İllallah hakkındaki davanın ikinci duruşmasında İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi 3. Yargı Paketi’nce kovuşturmayı erteledi. Sanıkların erteleme yapılmaması, yargılamaya devam edilmesi yönündeki talebi reddedildi (11 Ekim). Dava, ‘dini değerleri aşağılama’dan (TCK 216/3) 26 Kasım 2010’da İstanbul 16. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılmıştı. Davada, Semih Sökmen ile birlikte ajanda editörleri Müge Gürsoy Sökmen, Özge Çelik, Tuncay Birkan, Özde Duygu Gürkan, Emine Bora ve Eylem Can da yargılanıyordu.
Tuğluk ve Birand’a zamanaşımı: DTP Diyarbakır milletvekili Aysel Tuğluk, Abdullah Öcalan’ın avukatları ve gazeteci Mehmet Ali Birand’ın gazete ve TV’lerdeki demeçleri nedeniyle yargılandıkları dava zamanaşımından düştü (10 Ekim). İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davada 19 sanık ‘örgüte yardım etmek’ten (TCK 220/7), ‘örgüte üye olmak’tan (TCK 314/ 2) yargılanıyordu.
Duman’a müebbet, Abay’a iptal: Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu (TGDP) sözcüsü Necati Abay ve Atılım eski yazı işleri müdürü Hatice Duman’ın davası karara bağlandı. Ankara Yargıtay 9. Ceza Dairesi Duman hakkında verilen müebbet hapsi onadı. Duman, dokuz yıldır tutuklu yargılanıyordu. Abay hakkında, İstanbul Özel Yetkili 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nce ‘örgüt yöneticiliği’nden (TCK 220/5) verilen 18 yıl 9 aylık hapis cezası ise bozuldu (10 Ekim). Abay ‘MLKP üyeliği’ ve ‘örgüt yöneticiliği’nden (TCK 220/5) yargılanıyordu. Abay karar üzerine 25 Kasım’da Almanya’ya iltica başvurusu yaptı.
Emniyet Müdürü’ne “suçluyu övmekten”…: Siverek Şehit ve Gazi Aileleri Derneği “Dağda ölen teröriste ağlayamıyorsanız insan değilsiniz” diyen Diyarbakır Emniyet Müdürü Recep Güven hakkında Siverek Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu (8 Ekim). İş insanı Cihangir Tekcan da aynı gerekçeyle ‘suçu ve suçluyu övme’, ‘görevi ihmal’ ve ‘vatandaşlara hakaret’ten Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurdu. İçişleri Bakanlığı Güven hakkında inceleme başlattı (10 Ekim).
Newroz davası: Avukat Şiar Rişvanoğlu’nun 2010 Adana Newroz kutlamalarında, ‘kanunsuz toplantı ve gösteri yapmak’tan (2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 12 ve 23. maddelerine muhalefet) yargılandığı davanın altıncı duruşması Adana 3. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeydi. Bazı sanıkların eksik ifadelerinin tamamlanması için gelecek celsede hazır bulundurulmalarına karar verildi (5 Ekim). Gelecek duruşma 30 Ocak’ta.
Dernek haberine dava: Demokratik Kültür Sanat Derneği’ne ilişkin iki haber yapan Antakyalı gazeteci Murat Altunöz’ün ‘örgüt üyesi olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla yargılandığı dava Adana Özel Yetkili 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeydi (5 Ekim). Altunöz’ün TCK 314/2 uyarınca 5-10 yıl, TMK 7/2 uyarınca 1-5 yıl hapsi isteniyor.
Nişanyan’a suç duyurusu: Saadet Partisi Gençlik Kolları’ndan Okan Çalışan ve Zekai Tatlı, yazar Sevan Nişanyan hakkında Hz. Muhammed’e hakaret ettiği iddiasıyla Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi’ne suç duyurusunda bulundu. Twitter hesabında, Peygamber’i aşağıladığı öne sürülen Nişanyan’ın “hakaret” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçundan cezalandırılması talep edildi (4 Ekim).
Habervaktim’e suç duyurusu: Avukat Ömer Faruk Gergerlioğlu Habervaktim internet sitesi hakkında ‘Teröristler de imza attı’ haberi nedeniyle Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu (4 Ekim).
Arslan tutuklandı: 25 Eylül’de gözaltına alınıp serbest bırakılan DİHA Mersin Muhabiri Ferhat Arslan savcının itirazı üzerine 4 Ekim’de tekrar gözaltına alındı. Arslan “KCK yöneticisi olmak” ve “KCK üyesi olmak” iddiasıyla Adana 9. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklandı (5 Ekim).
KCK davaları birleştirildi:Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde DİHA editörü Tayyip Temel ve Diyarbakır Gün TV yayın yönetmeni Ahmet Birsin’in de yargılandığı 110’u tutuklu 175 sanıklı KCK davasında, Kürtçe savunma talepleri reddedildi. İki sanık tahliye oldu (4-15 Ekim). Gelecek duruşma 14 Ocak 2013’te.Temel, örgüt yöneticiliği’ (TCK 314/1) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyor.
Mahsum Korkmaz röportajı: Mahsum Korkmaz’ın hayatı hakkında ailesi ile yapılan röportaj nedeniyle, Batman Postası gazetesi sahibi Mustafa Kemal Çelik, Mahsum Korkmaz’ın abisi Fehmi Korkmaz ve ablası Maşallah Dağ’ın davası Batman 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nce 3. Yargı Paketi kapsamında üç yıllığına ertelendi (3 Ekim). Sanıklar, basın yoluyla ‘suçu ve suçluyu övme’den (TCK 215/1, 218/1) yargılanıyordu.
CHP’den başbakana soruşturma: CHP Genel Başkan Yardımcıları Umut Oran, Sezgin Tanrıkulu ve CHP’li bazı milletvekilleri, BDP Milletvekilleri hakkında yargıya talimat verdiğini ifade eden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında meclis soruşturması için TBMM Başkanlığı’na dilekçe sundu (2 Ekim).
Özgür Gündem davaları: Özgür Gündem Gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan’a 2012’de toplam 14 soruşturma açıldı, dört yıl yedi ay hapis cezası verildi.
İstanbul 15. Ağır Ceza Mahkemesi, gazetenin 21 Mart sayısında ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) gerekçesiyle 17 Ekim’de Çapan’a bir yıl üç ay hapis cezası verdi. İstanbul 17. Ağır Ceza Mahkemesi ise 8 Kasım’da, 18 Şubat tarihli gazetede ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) bir yıl üç ay hapis cezası verdi. Çapan hakkındaki yedi davanın gelecek duruşmaları 15 Ocak’ta.
Özgür Gündem ve Günlük gazetesi imtiyaz sahibi-eski sorumlu yazı işleri müdürü Ziya Çiçekçi 2012’de yargılandığı 25 davada toplam 33 yıl 6 ay 25 gün hapse ve 16 bin 600 TL adli para cezasına mahkûm edildi. Çiçekçi hakkındaki soruşturma, dava ve mahkûmiyet kararları,’terörle mücadelede görev almış kişileri hedef gösterme’ (TMK 6) ‘propaganda’ (TMK 7) ile ‘suçu ve suçluyu övme’ (TCK 215) iddiasına dayandırıldı.
Gazetenin yazarları Veysi Kemal Sarısözen, Yüksel Genç, haber müdürü Ramazan Pekgöz ile Günlük gazetesi genel yayın yönetmeni Filiz Koçali hakkında da davalar açıldı. Sarısözen hakkında 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce verilen 1 yıl 6 ay hapis cezası 12 Nisan’da Yargıtay tarafından onandı. Sarısözen 2007 yılında yazdığı “Vesaire Vesaire…” başlıklı yazı dolayısıyla ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
Demokratik Ulus-Vatan-Toplum-Gelecek-Yaşam: Gazeteci Arafat Dayan’a, Demokratik Ulus -Vatan- Toplum-Gelecek-Yaşam gazetelerinin 26 Mart-26 Haziran tarihlerinde yayımlanan sayılarında ‘örgüt propagandası’ndan 17 Ekim’de İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nce 6 yıl, 3 ay hapis cezası verildi. Dayan hakkında 11 dava ve sekiz soruşturma sürüyor.
Çetin Doğan’a 301 davası: Balyoz Davası’ndan 20 yıl hapis cezası alan Emekli Orgeneral Çetin Doğan’ın ‘TC hükümetini aşağılamak’tan (TCK 301) yargılandığı davanın Silivri 2. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında iddianame okundu, savunma yapıldı (28 Eylül). Doğan,17 Ocak 2012’deki Balyoz duruşmasında “Terörle Mücadele Şubesi terör üretme şubesi haline gelmiş” şeklindeki ifadeler kullanmıştı. “Doğan hakkında 6 aydan 2 yıla kadar hapis isteniyor.
Kürtçe şarkıya dava: Türk Tabipler Birliği’nin (TTB) 2011’deki mitinginde, ‘Herne peş’ (İleri) isimli Kürtçe şarkıyı söylediği için yargılanan Zülküf Akelma’nın davası Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 3. Yargı Paketi sebebiyle üç yıl ertelendi. Aynı mitingde “Öndersiz yaşam olmaz” sloganı attığı iddiasıyla 26 Haziran’da ‘örgütü propagandası’ndan (TMK 7/2) 10 ay hapis alan Özgür Yıldırım’ın cezası da 3. Yargı Paketi kapsamında üç yıl ertelendi (25 Eylül).
Karikatür davasında beraat: Zonguldak’ta karikatürist Ayhan Kiraz, Çaycuma Sanat’ta yayımlanan “Hak hukuk derdi olmayan çevre, Çaycuma Eğitim-Sen’le uğraşıp duruyor!” başlıklı karikatürü nedeniyle yargılandığı davada beraat etti (25 Eylül). Kiraz, Çaycuma Asliye Ceza Mahkemesi’nde ‘dine hakaret’ten (TCK 216/3) yargılanıyordu.
Arancak’a ceza: 20 Şubat 2011 tutuklanan Fırat Dağıtım İstanbul çalışanı Veysi Aranacak İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki beşinci duruşmasında dokuz yıl dokuz ay 15 gün hapis cezası aldı (20 Eylül). Arancak ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2) ve ‘Emniyete ait zırhlı aracın camını kırmak’ (TCK 152/1a) iddiasıyla yargılanıyordu.
Şimşek’e hapis: Patnos Asliye Ceza Mahkemesi, DİHA muhabiri Veysel Şimşek’e ‘2911 sayılı Gösteri ve Yürüyüş Kanunu’na muhalefet’ten bir yıl altı ay hapis cezası verdi (20 Eylül). Şimşek 2009’da Kandil’den gelen Barış Grubu üyelerinin haber takibini yapan gruptaydı.
Vicdani retçi Özkan beraat etti: Vicdani retçi ve İHD üyesi Doğan Özkan, ‘Halkı askerlikten soğutmak’tan (TCK 318) beraat etti (13 Eylül). Özkan, Üsküdar 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nde, Selimiye Kışlası önündeki açıklaması nedeniyle yargılanıyordu.
Albay’a Hitler videosu cezası: Askeri Mahkeme, 2009’da Hava Harp Okulu Komutanlığı öğrencilerine verdiği derste, Başbakan Erdoğan’ı Hitler’e benzeten görüntü izleten Albay Oktay Zaif’e, ‘siyasi amaçla telkinde bulunmak’tan (Askeri Ceza Kanunu 148/1-c) bir yıl 15 gün hapis ve TSK’dan çıkarma cezası verdi. Zaif’in cezası yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla ertelendi (5 Eylül).
Akar’dan Birand ve Yıldız’a dava: Rıdvan Akar, “Son Darbe: 28 Şubat” belgeseli ve kitabı ile ilgili Mehmet Ali Birand ve Reyhan Yıldız’a İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde 15 bin TL tazminat ve Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı’nda ceza davası açtı (1 Ağustos).
Terör suçu değilmiş: Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2008’de Prof. Dr. Baskın Oran’a Türk İntikam Tugayı (TİT) imzasıyla Bilal Şekerlisoy’un gönderdiği tehdit e-postasının terör suçu olmadığına karar verdi. Yargıtay mesajla ilgili “basit tehdit” değerlendirmesinde bulundu (23 Temmuz).
Terkoğlu’na erteleme: OdaTV davasından yargılanan gazeteci Barış Terkoğlu’nun 5 Ekim 2009’da ‘Bu fotoğraflar olay yaratacak’ haberi nedeniyle açılan dava İstanbul 12 Ağır Ceza Mahkemesi’nde 3. Yargı Paketi gereği üç yıl ertelendi (18 Temmuz). Terkoğlu ‘Terörle mücadelede görev almış kişileri hedef göstermek’ten (TMK 6/1) ve ‘Kamu haklarından yoksun bırakma’ talebiyle (TCK 53) yargılanıyordu.
Emine Ayna ile röportaja dava: Atılım gazetesi muhabiri Doğan Araz’ın, Mart 2011’de BDP Diyarbakır Milletvekili Emine Ayna ile yaptığı röportajı nedeniyle İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davası 3 Yargı Paket’ince ertelendi (Temmuz). Araz ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
Feto ile Apo: Gerger Fırat gazetesi sahibi Hacı Boğatekin, Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 2008’deki “Feto ile Apo” yazısı nedeniyle ‘suçu ve suçluyu övmek’ten (TCK 215) 1 yıl hapis cezası aldı (27 Haziran). Yargıtay Boğatekin’e Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nce ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) verilen 1 yıl 8 aylık hapis cezasını Şubat 2012’de bozulmuştu.
Bu nasıl propaganda?: Mersin’de BDP’nin çözüm çadırında çıkan olaylarda tutuklanan işitme ve konuşma engelli Mehmet Tahir İlhan, 8 yıl 4 ay hapis cezası aldı (22 Haziran). İlhan Adana Özel Yetkili 8. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt adına suç işlemek’ (220/6), ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) ve ‘2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ten yargılanıyordu.
Zengin’e hapis: Baran dergisinden Selim Zengin “1 Şubat 1991…” başlıklı yazıda ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) 18 ay hapis cezasına mahkûm edildi (8 Haziran). Adalet Bakanlığı, derginin 255. sayısında Mustafa Hacımustafaoğulları ile yapılan bir röportaj nedeniyle dergi yetkililerinin ‘devletin askerî teşkilâtını basın yoluyla aşağılamak’tan (TCK 301) yargılanmalarına izin verdi.
Pankart Davası: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşması sırasında “Parasız eğitim” pankartı açtıkları için 19 ay tutuklu yargılanan Berna Yılmaz, Ferhat Tüzer ve tutuksuz sanık Utku Aykar hapis cezasına çarptırıldı. İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi Yılmaz ve Tüzer’e ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2 ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) 8 yıl 5 ay 20’şer gün hapis cezası verdi. Utku da ‘örgüt propagandası’ndan 2 yıl 2 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı (7 Haziran). Yılmaz ve Tüzer 6 Ekim 2011’de tahliye edilmişti.
Diyarbakır 5 Nolu’ya hapis: Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi’ni anlatan “Auschwitz’ten Diyarbakır’a 5 Nolu Cezaevi”nin yazarı İrfan Babaoğlu, 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Aram Yayınları’na da 16 bin TL para cezası verildi (1 Haziran). Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 10 Nisan’da başlayan davada Babaoğlu, ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
Kırmızıgül’e 11 yıl 3 ay hapis: “Puşi davası” olarak bilinen ve Cihan Kırmızıgül’ün 11 yıl 3 ay hapis cezası aldığı davaya ilişkin gerekçeli karar hazırlandı (22 Mayıs). Özel Yetkili İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi kararda, Kırmızıgül ‘örgüt üyeliğinden’ (TCK 314/2) yargılanan üniversite öğrencisi Cihan Kırmızıgül hakkında 11 Mayıs’ta 11 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Kırmızıgül 25 aylık tutukluluğunun ardından 23 Mart’ta tahliye olmuştu.
Öcalan’ın kitaplarından ceza: Kapatılan BDP’nin eski İzmir İl Saymanı Kemal Dal ve eski DTP il yöneticisi Hıdır Altun, Abdullah Öcalan’ın kitaplarıyla ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) ceza aldı. Dal 3 yıl 1 ay 15 gün, Altun ise 3 yıl 9 ay hapse mahkûm edildi (21 Mayıs).
Dal ve Altun 2009’da İzmir Bornova’da kendi adlarına gönderilen kolileri almak için gittikleri kargo şirketinin kapısında polis tarafından yasak yayın bulundurdukları gerekçesiyle gözaltına alınıp serbest bırakılmıştı. Savcılık Dal ve Altun adına kargo şirketine gelen kolide Öcalan’ın AİHM’e gönderdiği ve Aram Yayınları’nca basılan savunmalar hakkında Siirt Sulh Ceza Mahkemesi’nin toplatma kararı olduğu gerekçesiyle 2970 kitaba (Uygarlık, Maskeli Tanrılar ve Örtük Krallar Çağı, Kapitalist Uygarlık, Maskesiz Tanrılar ve Çıplak Krallar çağı ve Özgürlük Sosyolojisi) el koymuştu. İzmir Savcılığı da konuyla ilgili Dal ve Altun hakkında iddianame hazırlamıştı.
2 şarkıya 10 ay hapis: İzmir 10. Ağır Ceza Mahkemesi, Manisa’da 2011 Newroz’unda sahne alan Koma Çiyayê Munzur üyelerinden Çetin Güler ve Metin Güler’e 10’ar ay hapis cezası verdi. Sanatçılar, Berîtan ve Oremar isimli parçaları söyleyerek ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) yaptıkları gerekçesiyle mahkum oldu (17 Mayıs).
Çakır’a takipsizlik: Gazeteci Ruşen Çakır hakkında ‘örgüt propagandası’ (TMK 7/2) iddiasıyla yürütülen soruşturmada takipsizlik kararı verildi. Çakır’ın konuşmasında suç unsuruna rastlanmadığını belirten özel yetkili savcılık, hakkında kamu davası açılmasına gerek olmadığını belirtti (16 Mayıs).
Köse’ye hapis: İslamcı yazar Yakup Köse, 1999’da cezaevinde tekbir getirdiği için İstanbul Özel Yetkili 14.Ağır Ceza Mahkemesi’nce bir yıl hapis cezası aldı (9 Mayıs). Yargıtay cezayı onarsa Köse ‘terör örgütüne yardım ve yataklık’tan hapis yatacak. Köse 14 yaşında iken İBDA-C örgütüne üye olduğu gerekçesiyle 7 yıl hapis yatmıştı.
Laz Marks’a beraat: Tiyatrocu Haldun Açıksözlü politik gösterisi Laz Marks oyunu nedeniyle Kasım 2010’da Tunceli Sulh Ceza Mahkemesi’nde açılan davadan beraat etti (10 Nisan).
Açıksözlü, oyundaki “Bizim tarihimiz değil mi ula? Gezmiş, Çayan, Kaypakkaya, hangi direnişin tarihini yazdılar? 1980’lerde Diyarbakır zindanlarında mazlumların yaktığı ateş halen yanmıyor mu?” cümleleri nedeniyle ‘suç ve suçluyu övme’ (TCK 215) kapsamında iki yıl hapis ve TCK 53 maddesi gereğince üç yıl ile üç ay arası meslekten men tehdidiyle yargılanıyordu.
Cenazeden örgüt üyeliği: 2009’da hayatını kaybeden yazar Kutsiye Bozoklar’ın cenaze törenine katılmaktan yargılanan 27 sanık, Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt üyesi olmak’tan (TCK 314/2) beraat etti. Mahkeme 25 sanığı ‘terör örgütü propagandası’ndan (TMK 7/2) mahkûm etti. Sanat ve Hayat dergisi yayın yönetmeni Hacı Orman, Demokrat Radyo çalışanı İsminaz Ergün ve Dayanışma gazetesi çalışanı Emin Orhan’ın da aralarında bulunduğu sanıklar, 1 yıl 15 gün ile 10 ay arasında değişen hapis cezaları aldı. Dava Yargıtay’da (15 Mart). Sanıklar 2010’dan beri tutuksuz yargılanıyordu.
Tutanaklardaki hataya rağmen bir yıl hapis: Yargıtay, Emek Partisi (EMEP) Genel Yönetim Kurulu Üyesi Halil İmrek’e ‘terör örgütü propagandası’ndan (TMK 7/2) verilen bir yıllık hapis cezasını onadı (2 Mart). İmrek’e 2006’da Adana ve Osmaniye’de Newroz mitinglerindeki konuşmaları sebebiyle verilen cezanın, hatalı polis tutanaklarına dayandırıldığı ileri sürüldü. İmrek mitingde, Newroz efsanesinin dayandığı, zalim hükümdara karşı çıkan Demirci Kawa’nın hikâyesini anlatmıştı. Tutanaklarda ‘Demirci Kawa’ sözü ‘Demirci kova’, ‘Zalim Dehak’ da ‘Zalim DEHAP’ olarak geçti.
Şarkı söylemeye 10 ay hapis: Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Kars’ta düzenlenen 2010 Newroz etkinliklerinde söylediği şarkılar ve yaptığı konuşma nedeniyle Kürt sanatçı Hemê Heci’ye ‘örgüt propagandası yapmak’tan (TMK 7/2) 10 ay hapis cezası verdi (21 Şubat).
Alınak’a TCK 216’dan beraat: 2007’de Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne yazdığı dilekçe sebebiyle ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ten (TCK 216) yargılanan Mahmut Alınak beraat etti. Kars 2. Asliye Ceza Mahkemesi, atılı suçun ‘Türklüğü tahkir ve tezyif’ (TCK 301) kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ancak Adalet Bakanlığı’nın 301/4. madde gereği istenen izni vermediğini belirtti (20 Ocak). Mahmut Alınak İstanbul’daki ”KCK operasyonu” kapsamında 8 Aralık 2011’de tutuklandı, 18 Temmuz 2012’de tahliye oldu.
Kürt politikacıların davaları
Fezlekeler:Çeşitli savcılıklarca Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) milletvekilleri ve bağımsız vekiller hakkında 2012’de toplam 383 fezleke düzenlendi.
Ekim-Aralık 2012 döneminde ise 29 milletvekilinden 27’si ve üç bağımsız milletvekili hakkında toplam 127 fezleke düzenlendi.
Hakkında fezleke düzenlenen milletvekilleri Adil Kurt, Ahmet Türk, Altan Tan, Ayla Akat Ata, Aysel Tuğluk, Demir Çelik, Emine Ayna, Erol Dora, Ertuğrul Kürkçü, Esat Canan, Gülser Yıldırım, Gültan Kışanak, Hüsamettin Zenderlioğlu, Halil Aksoy, Hasip Kaplan, İbrahim Ayhan, İbrahim Binici, İdris Baluken, Leyla Zana, Levent Tüzel, Nazmi Gür, Nursel Aydoğan, Özdal Üçer, Pervin Buldan, Mülkiye Birtane, Sabahat Tuncel, Selahattin Demirtaş, Sırrı Sakık, Sırrı Süreyya Önder.
Nursel Aydoğan 13 fezleke ile hakkında en çok fezleke düzenlenen milletvekili.
Fezlekelerin konuları ise şöyle: ‘PKK propagandası yapmak’ (TMK 7/2), ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ (2911 sayılı kanun 28/1), ‘suçu ve suçluyu övme’ (TCK 215), ‘kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret’ (TCK 125), ”örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olmak’ (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2), ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ (TCK216).
Binici’ye dava: BDP Şanlıurfa Milletvekili İbrahim Binici hakkında Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 11 Mayıs 2012’de açılan dava 3. Yargı Paketi kapsamında ertelendi (6 Aralık). Binici’nin 2007’de Suruç’ta öldürülen PKK’liler için saygı duruşunda bulunduğu ve zafer işareti yaptığı iddiasıyla 5 yıl hapsi isteniyordu.
Özel-Demirtaş davasına red: Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a açtığı manevi tazminat davasını haksız bularak reddetti (4 Aralık). Demirtaş, 7 Ocak 2012’de Özel için “Senin rütben orgeneral de olsa bizim nazarımızda onbaşısın” ifadelerini kullanmıştı.
Dicle ve Sadak davası: KCK davasından tutuklu Hatip Dicle ile BDP Siirt Belediye Başkanı Selim Sadak’ın, 2008’de Roj TV’de, “suçu ve suçluyu övdükleri” (TCK 215) iddiasıyla yargılandıkları davada, Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, kovuşturmanın ertelenmesine karar verdi. Mahkeme sanıklara atılı suçun 31 Aralık 2011’den önce işlendiğini belirtti ve davayı 3. Yargı Paketi kapsamında değerlendirdi (30 Ekim). Yargıtay 9. Ceza Dairesi Dicle ve Sadak’a, verilen altışar aylık hapis cezalarını bozdu (21 Mayıs).
Zana’ya 55 yıl istendi: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Diyarbakır Bağımsız Milletvekili Leyla Zana hakkında ‘terör örgütü üyesi olmak’tan verilen on yıl hapis cezasını az buldu. Zana’nın ‘örgüt propagandası’ndan da zincirleme suç kapsamında cezalandırılmasını istedi ve 55 yıl hapis cezası talep etti (24 Ekim). Diyarbakır 5’nci Ağır Ceza Mahkemesi Zana’yı çeşitli tarihlerdeki dokuz konuşması nedeniyle 10 yıl hapse mahkum etti (24 Mayıs).
Tuncel’in gerekçeli kararı: İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, sekiz yıl dokuz ay hapis cezasına çarptırdığı Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel’le ilgili gerekçeli kararını açıkladı. Kararda, Tuncel’in dağa eleman gönderdiği, bazı molotoflu saldırıların talimatını verdiği ve 2004’te Kuzey Irak’taki PKK/KONGRA-GEL/PRD kongresine katıldığı iddia edildi (11 Ekim). Mahkeme Tuncel hakkında örgüt üyesi olduğu iddiasıyla 18 Eylül’de sekiz yıl dokuz ay hapis cezası vermiş, Tuncel’e yurt dışına çıkış yasağı da koymuştu.
Sadak’a görevi iade: Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nce verilen 10 aylık hapis cezasının Yargıtay’ın onamasının ardından Danıştay kararı ile görevden uzaklaştırılan Selim Sadak’ın itirazı sonuç verdi. Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Danıştay 8. Dairesi’nin Sadak hakkındaki görevden alınma kararını iptal etti ve Sadak görevine geri döndü (10 Ağustos).
Aysel Tuğluk davaları: Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi Bağımsız Van milletvekili Aysel Tuğluk’un davalarını 3. Yargı Paketi’nce ertelendi (31 Temmuz). Tuğluk ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) ve ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ten (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2) yargılanıyordu.
2005-2009’da Diyarbakır’daki bazı etkinliklerdeki konuşmaları ile basında çıkan 15 ayrı açıklaması sebebiyle toplam 82.5 yıl hapsi istenen Tuğluk, Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) 8 yıl 3 ay, ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ten (TCK 220/6 yollamasıyla 314/2) 6 yıl 3 ay olmak üzere toplam 14 yıl 6 ay hapis cezası aldı. Tuğluk beş konuşmasından ise beraat etti (12 Haziran).
Zana’nın davası ertelendi: Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi Milletvekili Leyla Zana’nın 2007’de Diyarbakır’daki Newroz konuşmasında ‘suçu ve suçluyu övme’den (TCK 215) yargılandığı davayı 3. Yargı Paketi kapsamında erteledi (18 Temmuz).
Dicle’nin cezası bozuldu: KCK davasından tutuklu Hatip Dicle’nin ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) aldığı iki yıl hapis cezası Yargıtay tarafından bozuldu. Dosyayı tekrar ele alan Erzurum 2. Ağır Ceza Mahkemesi Dicle’nin beraatine hükmetti (19 Haziran). Dicle, Ağrı’nın Doğubayazıt İlçesi’ndeki konuşması nedeniyle yargılanıyordu. Dicle, 12 Haziran’da Emek, Barış ve Demokrasi Blok’undan Diyarbakır milletvekili olarak seçilmişti. Dicle’nin vekilliği Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) kararıyla düşürülmüştü.
Aydoğan’a dava: BDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan hakkında Bitlis’teki çatışmada yaşamını yitiren PKK üyesi Rıdvan Aktaş’ın cenazesine katıldığı gerekçesiyle 15 yıl hapis istemiyle dava açıldı (16 Mayıs). Aydoğan Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek’ ve ‘örgüt propagandası’ndan yargılanacak.
Halis’e hapis: Özel Yetkili Malatya 3. Ağır Ceza Mahkemesi Tunceli eski Milletvekili Şerafettin Halis’i yedi ayrı konuşması sebebiyle 15 yıl 3 ay 15 gün hapse mahkûm etti (29 Mart). Halis ‘örgüte üye olmak’ (TCK 314/2) ve ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) yargılanıyordu.
Bir milletvekilliği daha mı düşürülüyor?: Cezaevindeyken milletvekili seçilen BDP’li Kemal Aktaş’ın 2006 Newroz’unda yaptığı bir konuşma nedeniyle aldığı iki yıl bir aylık cezası Yargıtay’ca onandı. Karar üzerine Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, TBMM Başkanlığı’na, ‘örgüt propagandası’ndan iki yıl bir ay hapis cezasının Yargıtay’da kesinleştiğinden bahisle, Aktaş’ın halen milletvekili olup olmadığını sordu (29 Şubat).
Dicle’nin seçim çalışmasına dava: Yüksek Seçim Kurulu’nca (YSK) milletvekilliği düşürülen ve KCK davasında tutuklu Hatip Dicle hakkında dava açıldı. Dicle’nin cezaevi mektubunda ‘terör örgütü propagandası’ yaptığı iddia ediliyor. Dicle’nin mektubu Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) 31 Mayıs 2011 Lice mitinginde İl Başkanı Zübeyde Zümrüt tarafından okunmuştu. İddianamede, mektubu yazan Dicle ile okuyan Zümrüt’ün, ‘örgüt propagandası’ndan (TMK 7/2) 5 yıl hapsi isteniyor. Sanıklar Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanacak (23 Şubat).
TSK’dan Kışanak’a dava: Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) BDP Eşbaşkanı Gültan Kışanak’a, Başbakan Erdoğan’a hitaben sarf ettiği “Sen de üç paşayı güdemiyorsun” sözleri nedeniyle hukuki süreç başlattığını duyurdu (3 Şubat).
TCK 285-288
Türk Ceza Kanunu’ndaki ‘soruşturmanın gizliliği ihlal’ ve ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ fiillerinin düzenlendiği 285. ve 288. maddeleri kapsamında 2012’de dört dava beraatle sonuçlandı, bir davada sanıklara 16 bin 666 TL para cezası verildi, hükmün açıklanması geri bırakıldı, bir davada ise kovuşturma ertelendi.
Taraf gazetesi davaları: Ekim-Aralık döneminde Taraf gazetesi hakkında yeni açılan-süren toplam 122 dava görüldü. Bu davaların 54’ü ”basın yoluyla soruşturmanın gizliliğini ihlal’ (TCK 285), 22’si ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ (TCK 288), 30’u’hakaret’ (TCK 125), sebebiyleydi. 70 dava hakkında 3. Yargı Paketi kapsamında kovuşturmanın ertelenmesine karar verildi. Davaların en eskisi 2008’den beri sürüyor.
Dağlar, Taşçı ve Saymaz davası: Hürriyet muhabiri Ali Dağlar’ın, ‘Operasyonun Adı: Ağa 01’, gazeteci İlhan Taşcı’nın ‘Cüppeli Adalet’ ve Radikal muhabiri İsmail Saymaz’ın ‘Postmodern Cihat’ kitapları davasında, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi 3. Yargı Paketi kapsamında kovuşturmayı erteledi (4 Aralık). Sanıklar Erzurum Cumhuriyet Savcısı Osman Şanal’ın şikâyeti üzerine ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ (TCK 288) ve ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılanıyordu.
Küçükkaya’ya gizliliğin ihlali davası: Aykut Küçükkaya, 24 Mart 2011’de Cumhuriyet gazetesindeki “Bilirkişi de Vurgun Dedi” haberiyle ilgili, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde ‘basın yoluyla gizliliğin ihlali’nden (TCK 285) beraat etti (26 Nisan).
Şener ve Çakkalkurt’a ceza: Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi, gazeteci Nedim Şener ve Milliyet eski sorumlu yazı işleri müdürü Hasan Çakkalkurt’a Milliyet’te 2010’da yayımlanan ‘Siyah çanta odada yoktu’ haberi nedeniyle 16 bin 666 lira para cezası verdi. Mahkeme hükmün açıklanmasını geri bıraktı (6 Nisan). Sanıklar ‘soruşturmanın gizliliğini ihlal’den (TCK 285) yargılanıyordu.
Saymaz ve Çakkalkurt davası: Gazeteci İsmail Saymaz ve sorumlu yazı işleri müdürü Hasan Çakkalkurt, Saymaz’ın Radikal’deki “Ergenekon’da aşk oyunu”- “Ergenekon savcısı hâkimi de dinledi” başlıklı haberinden beraat etti (5 Nisan). İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki davada gazeteciler ‘yayın yoluyla hakaret’ (TCK 125), ‘soruşturmanın gizliliğini ihlal’ (TCK 285), ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ (TCK 288), ‘özel hayatın gizliliğini ihlal’ (TCK 134) ve ‘haberleşmenin gizliliğini ihlal’ (TCK 132) kapsamında yargılanıyordu.
Pelek ve Dolu davası: Akşam gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Mustafa Dolu ve gazetenin eski editörü Semra Pelek, Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde beraat etti (28 Şubat). Dolu ve Pelek 5 Ocak 2010’da yayımlanan ‘Fırtına’ya, Aydın Doğan, Rahmi Koç ve Akçakoca sorusu’ başlıklı haber nedeniyle ‘soruşturmanın gizliliğini ihlal’den (TCK 285) ve ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ten (TCK 288) yargılanıyordu.
Şener ve Çakkalkurt beraat etti: OdaTV davası sanığı gazeteci Nedim Şener ve Milliyet eski sorumlu yazı işleri müdürü Hasan Çakkalkurt, Şener ‘in ‘Yol İş Sendikası’nda Organize Yolsuzluk’ haberinden beraat etti (7 Şubat). Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde Şener ve ‘soruşturmanın gizliliğini ihlal’ (TCK 285) ve ‘adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs’ten (TCK 288) yargılanıyordu.
Hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları
2012’de 12’si gazeteci 33 kişi hakkında hakaret ve kişilik haklarına saldırı gerekçesiyle 10 yıl 7 ay 16 gün hapis ve 197 bin 180 TL, bir gazeteye de 4 bin TL para cezası verildi.
Altaylı’dan Ekşi Sözlük’e tazminat: Habertürk genel yayın yönetmeni Fatih Altaylı ile Ekşi Sözlük arasında 2010’dan beri süren dava İstanbul 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde sonuçlandı. Altaylı, “Ekşimiş Ruhların Buluşma Yeri” başlıklı yazısı ve tekzip yazısını yayınlamadığı için Ekşi Sözlük’e 9 bin 500 TL ödeyecek (28 Aralık).
Gerger Fırat’a iftira davası: Jandarma Uzm. Çavuş Ümmet Yardımcı’nın 9 Mayıs 2001’de Gerger Fırat gazetesindeki ‘Jandarmada İşkence İddiası’ haberi nedeniyle açtığı dava, Gerger Asliye Ceza Mahkemesi’nde, 3. Yargı Paketi’nce ertelendi (26 Aralık). Gazeteci Hacı Boğatekin, Özgür Boğatekin ve İsmail Mente’nin, Yardımcı’ya iftira attığı gerekçesiyle yargılanıyordu.
Basın açıklamasına tazminat davası: Adana 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, İçişleri Bakanlığı’nın Şiar Rişvanoğlu’nun okuduğu ortak basın açıklaması nedeniyle açtığı manevi tazminat davasını reddetti. İçişleri Bakanlığı kararı temyiz etti, dosya Yargıtay’da (18 Aralık). Rişvanoğlu’nun 10 bin TL tazminat ödemesinin talep edildiği davada ortak açıklama Adana’da bir portakal bahçesindeki ağaca asılı bulunan Azadiya Welat gazetesi dağıtımcısı Metin Alataş’ın şüpheli ölümüyle ilgiliydi.
Akkiraz’ın tweet’ine ceza: Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi CHP İstanbul Milletvekili Sabahat Akkiraz’ı, Sivas Katliamı Davası Savcısı Hakan Yüksel’e twitter üzerinden hakaret ettiği gerekçesiyle 10 bin TL tazminata mahkum etti (13 Aralık). Akkiraz Yüksel’i “Savcı sanki Yezid’in torunu, ifadesiz. Düşman bakışlı…Yakılana saygısı da yok utanması da yok” şeklinde eleştirmişti.
Çölgeçen’e mahkumiyet: Takvim yazarı Mutlu Çölgeçen İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 26 Ocak 2012’de ‘Beşparmak Dağlarında PKK Kampı’ haberi nedeniyle ‘basın yoluyla iftira’dan 10 ay hapse mahkum oldu. Mahkeme hükmün açıklanmasını beş yıl geri bıraktı (12 Aralık).
Baykal’a tazminat: CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal OdaTV davasının tutuksuz sanığı İklim Ayfer Kaleli ve Habertürk gazetesinden 3 bin 500 lira manevi tazminat kazandı (5 Aralık). Baykal Habertürk’te 18 Ekim 2011’deki haber ile ”kişilik haklarının ihlal edildiği” gerekçesiyle Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştı.
Erdemol’a hakaret davası: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Cumhuriyet muhabiri Mustafa Kemal Erdemol’un Bizim Gazete’de 24 Kasım 2011’deki yazısı nedeniyle Adnan Oktar’a hakaret davasını (TCK 125), 3. Yargı Paketi’nce erteledi (4 Aralık).
Koptaş’a dava: Agos genel yayın yönetmeni Rober Koptaş, İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin isteği doğrultusunda, gelir durumu hakkında Emniyet’e bilgi verdi (Aralık). İşçi Partisi (İP), Koptaş’a ‘İP’ye destek utancı’ yazısı nedeniyle 24 Ağustos’ta İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 10 bin TL tazminat talebiyle dava açtı. Koptaş yazısında ÖDP Genel Başkanı Alper Taş’ın, Ergenekon davası kapsamında bazı İP’lilerin gözaltına alınmasının ardından bu partinin yayın organı Ulusal Kanal’a ve il genel merkezine destek ziyaretinde bulunmasını eleştirmişti. İlk duruşma 19 Mart’ta.
ÇHD ‘Hayat Dönüş’ davası: Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) genel başkanı Av. Selçuk Kozağaçlı’nın, dönemin Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun’a, ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılandığı dava. Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeydi. (21 Kasım).
Kılıç’tan Yarkadaş’a dava: Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, Gençlik ve Spor Bakanı AKP Samsun Milletvekili Suat Kılıç’ın, Gerçek Gündem internet sitesinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş’a açtığı davanın ikinci duruşmasında, eksik evrakların giderilmesine karar verdi (15 Kasım). Gelecek duruşma 29 Ocak’ta. Kılıç, Yarkadaş’ın 1 Nisan’da “Yeni Soru: AKP’li Kılıç’a hibe verildi mi?” yazısında kendisine ‘hakaret’ (TCK 125) ettiği gerekçesiyle 10 bin TL’lik tazminat talep ediyor.
Yuhalamaya beraat: Antalya 4. Sulh Ceza Mahkemesi, TKP Antalya İl Başkanı Dr. Levent Tunçel ile Eğitim- İş Sendikası Antalya Şubesi Başkanı Mehmet Balık hakkında beraat verdi (14 Kasım). Sanıklar 2011’de Yükseköğretime Geçiş Sınavı’ndaki (YGS) ‘şifre’ iddialarını protesto eden gruba, “Yuh” diye bağıran Antalya Vali Yardımcısı Metin Borazan’a ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılanıyordu.
Okur yorumları davası: Kadıköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Gerçek Gündem haber sitesi genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş’ın ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ (TCK 299) davasını 3. Yargı Paketi’nce erteledi (8 Kasım). 21 Haziran 2011’den beri süren davada, Yarkadaş 2008’de yayımlanan okur yorumları nedeniyle, beş yıl hapis istemiyle yargılanıyordu.
Aynı haberden üç dava: Adıyaman Çelikhan İlçesi Kaymakamı Murat Uz’un, gazeteci Hacı Boğatekin’e 30 Kasım 2011’de ‘yayın yoluyla hakaret’ten (TCK 125) açtığı dava Adıyaman 2. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeydi. Boğatekin duruşmaya katılmadı (6 Kasım). Gelecek duruşma 7 Şubat’ta. Boğatekin, “Çelikhan’da Terör Var” haberindeki “Tüküreyim böyle Kaymakamın kalıbına” cümlesi nedeniyle yargılanıyor.
Aynı haberden dolayı Uz tarafından 11 Ocak’ta açılan tazminat davasının Boğatekin katılamadı (6Kasım). Gelecek duruşma 8 Ocak’ta. Uz, Boğatekin’den 10 bin TL tazminat talep ediyor.
Uz’un, Boğatekin’e aynı haberden ötürü 12 Mart’ta açtığı davayı Gerger Sulh Ceza Mahkemesi 3. Yargı Paketi’nce erteledi (27 Aralık). Boğatekin ‘İçeriğin yayından çıkarılması ve cevap hakkına ilişkin hâkim kararını yerine getirmemek’ten (5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanun 9/4) yargılanıyordu.
Zileli’ye dava: İstanbul 7. Sulh Ceza Mahkemesi, Cumhuriyet yazarı Ümit Zileli’nin Taraf yazarı Mehmet Baransu’ya yönelik sözleri nedeniyle yargılandığı davayı 3. Yargı Paketi’nce erteledi (3 Ekim). Zileli, Baransu hakkında Kanaltürk’te yayınlanan Ters Cephe programındaki sözleri nedeniyle TCK 125’ten (basın yoluyla hakaret) yargılanıyordu.
Özel’den Altaylı’ya: Genel Kurmay Başkanı Necdet Özel, gazeteci Fatih Altaylı ve Habertürk gazetesine Altaylı’nın “Schopenhauer Haklıymış” yazısında kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle 50 bin liralık tazminat davası açtı (28 Eylül).
Gül’e hakaretten 1 yıl 3 ay: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e 15-18 Şubat tarihlerinde sosyal paylaşım sitesi Facebook’ta hakaret ettiği iddia edilen emekli Ali Cemal Ağırman’a Zonguldak 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde ”Cumhurbaşkanı’na hakaret etmek’ten (TCK 299/1) bir yıl üç ay hapis cezası verildi. Mahkeme hükmün açıklanmasını geri bıraktı (25 Eylül).
Akdağ, Duvaklı ve Beşer davası: Gazeteciler Melik Duvaklı, Hayri Beşer ve Bedran Akdağ’ın Zaman gazetesinde 13 Kasım 2010’da “1994’te Pınardere’deki öğretmen katliamını JİTEM yaptı” haberi nedeniyle yargılandıkları dava Bakırköy 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde 3. Yargı Paketi kapsamında ertelendi (25 Eylül). Sanıklar ‘yayın yoluyla iftira’dan (TCK 267) ve ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılanıyordu.
Özel’in suç duyurusuna red: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in, Yurt yazarı Cüneyt Ülsever hakkındaki suç duyurusunu reddetti (20 Eylül). Özel, Ülsever hakkında 21 Ağustos’ta “Gelmiş Geçmiş En Çapsız Genelkurmay Başkanı Kim?” yazısını gerekçe göstererek ‘kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret’ten (TCK125/3 ) suç duyurusunda bulunmuştu.
Çölaşan’dan İHH’ye tazminat: İstanbul 5. Asliye Hukuk Mahkemesi, Emin Çölaşan’a Sözcü gazetesinde 17 Haziran 2010’da “Mavi Marmara Rezaletinin İç Yüzü” yazısı nedeniyle İHH’nin ‘kişilik haklarına saldırı’dan 6 bin TL para cezası verdi (29 Ağustos).
Perinçek’in davaları bozuldu: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, İP Genel Başkanı Doğu Perinçek’in Taraf ve Yeni Şafak’a açtığı tazminat davasındaki mahkûmiyet kararlarını bozdu (15 Ağustos). İstanbul 5. Asliye Hukuk Mahkemesi Yeni Şafak’a 22 Haziran 2009’da Tamer Korkmaz’ın “Neyin işareti?” yazısında ‘kişilik haklarına saldırmak’tan 4 bin TL ceza vermişti. İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesi ise Taraf’ı 11 Kasım 2009’da yayımladığı “Perinçek bana para teklif etti” haberi üzerine tazminata mahkum etmişti.
Tayyar’dan Ayaydın’a 5 bin TL: Yargıtay AKP Gaziantep Milletvekili Şamil Tayyar’ı Vatan yazarı Prof. Dr. Aydın Ayaydın’a 5 bin TL ödemeye mahkûm etti (3 Ağustos). Tayyar, 2008’de Star’daki köşesinde, Ayaydın’ın, Doğan Grubu’nun bir işi için dönemin SPK Başkanı’nı telefonla tehdit ettiğini iddia etmişti.
AMK 20 bin TL istiyor: AMK gazetesi, Radikal’den Uğur Vardan’ın ‘Bu ismi çok mu aradınız?’ başlıklı yazısı üzerine Vardan’a İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı. Gazete Vardan’dan 20 bin TL tazminat talep ediyor (2 Ağustos).
Ergündoğan tazminat ödeyecek: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi gazeteci Yalçın Ergündoğan’a 26 Nisan 2005’teki ‘Müritleri Haydar Baş’a baş kaldırdı’ haberinden ötürü İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 15 bin TL tazminat cezasını onadı. Ergündoğan’ın faiz ve masraflarla birlikte 40 bin TL ödemesi talep ediliyor (12 Temmuz). Ergündoğan’a aynı haberden ötürü üç dava daha açılmıştı. Davalardan birinde Ergündoğan adli para cezasına mahkum edildi, hükmün açıklanması geri bırakıldı, dava AİHM’e taşındı. Diğer davada Ergündoğan 1500 TL manevi tazminata mahkum edildi.
Pinokyo mahkûm: Tekirdağ Şarköy Asliye Ceza Mahkemesi, haftalık Şarköy’ün Sesi gazetesi yazarı Yakup Önal’a 2 yıl 3 ay 4 gün hapis cezası verdi. Mahkeme, 20 Temmuz 2005’te yazmaya başladığı “Başkan Pinokyo ve 9 Cüceler” yazıdizisinde dönemin AKP Belediye Başkanı Can Gürsoy ve belediye meclis üyeleri Ercan Yücel ve Olcay Yücel’e hakarette bulunduğu iddiasıyla mahkum etti. Bir daha suç işlemeyeceği yönünde olumlu “kanaat” uyandığından Önal’ın cezasını erteleyen mahkeme, gazetecinin bir yıl süreyle adli kontrol altında tutulmasına hükmetti (Temmuz).
“Hizmetkâr” denebilir: Gerger Asliye Hukuk Mahkemesi, AKP Adana milletvekili Dengir Mir Mehmet Fırat’ın 10 bin TL tazminat talebiyle gazeteci Hacı Boğatekin’e açtığı davayı reddetti (28 Haziran). Dava, Gerger Fırat gazetesinde 20 Eylül 2009’da yayımlanan ‘Aman Miro Aman Piro’ başlıklı yazıdaki hizmetkâr sıfatının ‘kişilik haklarına saldırı’da bulunduğu” gerekçesiyle açılmıştı.
Kütahyalı’ya ret: Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesi, Takvim yazarı Rasim Ozan Kütahyalı’nın Birgün yazarı Ümit Alan’a 20 Nisan 2011’deki “Medyanın Nihat Doğan’ları kimler?” yazısı nedeniyle açtığı davayı reddetti (12 Haziran). Kütahyalı, Alan’ın ‘kişilik haklarına saldırdığı’ iddiası ile 10 bin TL manevi tazminat talebiyle dava açmıştı.
Kaleli’den Baykal’a tazminat: Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi, OdaTV davasının tutuksuz sanığı İklim Ayfer Kaleli’yi, CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal’a 5 bin TL ödemeye mahkum etti (8 Haziran). Kaleli Baykal’a ‘iftira ve hakaret’ten yargılanıyordu.
Karayalçın’dan şikâyet: Kadıköy 2. Sulh Hukuk Mahkemesi, Gerçek Gündem sitesi genel yayın yönetmeni Barış Yarkadaş’ı “Karayalçın Davutoğlu’nu Övdü” haberi nedeniyle 5 ay hapis cezasına çarptırdı. Eski SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın hakkındaki tekzibin gününde yayınlanmamasından yargılanan Yarkadaş’ın cezası ertelendi (31 Mayıs).
Avcı’ya “iftira”dan hapis: Devrimci Karargâh ve OdaTV davalarından yargılanan halen tutuklu eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, 1 yıl 6 ay hapse mahkûm edildi. Avcı “Haliç’te Yaşayan Simonlar: Dün Devlet Bugün Cemaat” adlı kitabında, Cumhuriyet Savcısı Osman Şanal’a iftirada bulunduğu gerekçesiyle, Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyordu. Cezayı ertelenmedi ve hükmün açıklanması geri bırakılmadı (30 Mayıs).
Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi Avcı’ya, aynı kitapta ismi geçen Osman Hilmi Özdil’e ‘iftira’dan 1 yıl, ‘hakaret’ten 3 ay 15 gün hapis cezası verdi. Ceza 2 bin 100 lira adli para cezasına çevrildi ve hükmün açıklanması geri bırakıldı (27 Mart).
Fincancı ve Demirci’ye beraat: Şebnem Korur Fincancı ve Adnan Demir, www.taraf.com sitesindeki röportaj nedeniyle, ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılandıkları davada, Kadıköy 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde beraat ettiler (10 Nisan’da).
Gezen ve Özdil’e dava: Bolu Cumhuriyet Savcılığı, oyuncu Müjdat Gezen ve gazeteci Yılmaz Özdil’e AKP’ye oy verenleri “Aptal” diye aşağıladıkları gerekçesiyle dava açtı (1 Nisan). Gezen ve Özdil, Gerede Sulh Ceza Mahkemesi’nde ‘hakaret’ten (TCK 125) yargılanacak. Dava Adalet Platformu Başkanı Adem Çevik’in 2 Şubat 2011’de Star TV’deki Arena programında Müjdat Gezen ve Yılmaz Özdil’in AK Parti’ye oy veren vatandaşlara “Aptal” demek suretiyle Türk halkına alenen hakaret ettikleri yönünde bir şikâyet dilekçesi vermesi ile başladı.
“Onur Davası”nı Hamzaoğlu kazandı: Kocaeli Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu’nun Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu aleyhine açtığı hakaret davasında (TCK 125) mahkeme Karaosmanoğlu’na 174 gün (3480 lira) para cezası verdi (15 Mart). Hamzaoğlu, 5 Ocak 2011’de Dilovası ve Kandıra’da annelerin ilk sütünde ağır metaller bulduğunu kamuoyuna açıklamıştı. Bu açıklamalar üzerine AKP’li Kocaeli Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu, Hamzaoğlu için “şarlatan” demişti.
Bayer’den Gökçek’e tazminat: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, gazeteci Yalçın Bayer’in “Kaymak Gibi Yol Asfaltlanıyor” yazısında yolsuzluk yapan biri gibi gösterildiği iddiasıyla Bayer ve Hürriyet gazetesinden 6 bin TL manevi tazminat kazandı (14 Mart). Gökçek, Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeki davada 50 bin TL tazminat talep ediyordu.
Ekşi, Yıldız’a tazminat ödeyecek: Ankara Asliye Hukuk Mahkemesi, gazeteci Oktay Ekşi’nin Hürriyet’te 28 Ekim 2010’daki “Az Demişiz”yazısından ötürü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’a 4 bin TL ödemesine karar verdi (1 Mart). Yıldız Ekşi’ye ve Hürriyet gazetesine ‘kişilik haklarına hakaret edildiği’ (TCK 125) gerekçesiyle 100 bin TL’lik tazminat davası açmıştı.
Özbey’e tazminat: Muş Sulh Hukuk Mahkemesi, Mahsum Yılmaz, Ferit Yılmaz ve Fatih Yılmaz’ı, Muş Haber 49 gazetesi imtiyaz sahibi ve sorumlu yazı işleri müdürü Emrullah Özbey’e ‘kişilik haklarına saldırı’dan 5 bin TL tazminata mahkum etti (9 Şubat).
Eleştiren öğrenciye 11 ay hapis: Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi, KTÜ Orman Fakültesi 2. sınıf öğrencisi Gizem Görnaz’ı ‘Evrensel Genç Hayat’ gazetesindeki “Yakarım KTÜ’yü de yakarım” yazısından 11 ay 20 gün hapse mahkûm etti. Cezası iyi halden ertelenen Görnaz yarım sezon okuldan uzaklaştırma cezası aldı (2 Şubat). Görnaz KTÜ Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özen, Trabzon Cumhuriyet Başsavcılığı’na ‘basın yoluyla hakaret’ten (TCK 125) yargılanıyordu.
Ekşi Sözlük cezası: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde son sınıf öğrencisi ve okul birincisi Mikail Boz, Dekan Yusuf Devran hakkında Ekşi Sözlük’e yazdığı eleştiri içeren iki entry sebebiyle bir yarıyıl okuldan uzaklaştırıldı. bianet’te ve sosyal medyada çıkan haberler üzerine Boz’un cezası bir haftaya düşürüldü (1 Şubat).
Çiçekçi ve Arslan’a hapis: CHP Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün’ün avukatlık masrafını vermediği gerekçesiyle yüzde 91 iş göremez raporu olan müvekkili Ali Ağu’nun tekerlekli sandalyesi, oksijen tüpü ve hasta yatağına haciz getirmesi ile ilgili haber yapan DİHA muhabiri Ferhat Arslan ile haberi yayınlayan Gündem sorumlu yazı işleri müdürü Ziya Çiçekçi ikişer ay hapis cezası aldı (26 Ocak). Sanıklar ‘müştekiye basın yoluyla hakaret’ (TCK 125) iddiasıyla Tunceli Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyordu.
Ahmet Şık’a tazminat: Gazeteci Ahmet Şık’a hakaret ettiği iddiasıyla yargılanan Medyasavar internet sitesi genel yayın yönetmeni Abdullah Küçükaytekin, 1500 TL adli para cezasına çarptırıldı. İstanbul 12. Sulh Ceza Mahkemesindeki duruşmada “Vay Ahmet vaaayyy bu hiç şık olmadı” yazıdan ötürü, ‘basın yoluyla hakaret’ten (TCK 125) verilen 75 günlük adli para cezası hükmünün açıklanması geri bırakıldı (10 Ocak).
Vakit tazminat ödeyecek: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, eski TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Zafer Üskül’ün, Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma’ya katılmasını “Üskül’ün tercihi sapıklardan yana” başlığıyla yayınlayan Yeni Akit/Vakit gazetesini, Kaos Gey ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği’ne (KAOS GL) tazminat ödemeye mahkûm etti. Farklı cinsel yönelimleri olan bireylerle ilgili eleştiri sınırını aşan ve hakaret içeren ifadeler nedeniyle Yeni Akit 4 bin lira, gazetenin yazarlarından Serdar Arseven ise 2 bin lira tazminat ödeyecek (9 Ocak).
Okur yorumlarına tekzip: Odatv.com sitesi yayın yönetmeni Barış Pehlivan, Fethullah Gülen ile ilgili haberlere gönderilen okur yorumları davasında, 5 ay hapis cezası aldı. Ancak İstanbul 12. Sulh Ceza Mahkemesi Pehlivan hakkında hükmün açıklanmasını geri bıraktı (10 Ocak). Pehlivan, ‘içeriğin yayından çıkarılması ve cevap hakkına ilişkin hakim kararını yerine getirmemek’ten 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” 9/4 maddesi) yargılanıyordu.
Başbakanın sıkıntısı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği ve kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle biri gazeteci 10 kişiye 2012’de toplam 89 bin 80 TL para cezası ve 3 yıl 8 ay 7 gün hapis cezası verildi.
Defterdarlıkta mizah dergisi soruşturması: Ankara Defterdarlığı’nda mizah dergilerinin kapaklarını sosyal paylaşım sitelerinde beğenen ve paylaşan altı çalışan hakkında ‘Devlet büyüklerine hakaret ve başbakanı küçük düşürmek’ten soruşturma başlatıldı. Çalışanların ‘Başbakanlık’ın emriyle’ ifadelerinin alındığı, ‘Sizin paranızı devlet ödüyor’ denildiği ileri sürüldü (29 Aralık).
Kışanak’a 6 bin TL ceza: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, BDP Eşbaşkanı Gültan Kışanak’a Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘kişilik haklarını ihlal’den verilen 6 bin TL cezayı onadı (29 Aralık). Kışanak “Başbakan’ın ruh hali budur, şizofren olmuş” demişti.
Perinçek’ten Erdoğan’a tazminat: Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi, Yargıtay’ın bozma kararının ardından Ergenekon Davası’nın tutuklu sanığı İşçi Partisi (İP) Genel Başkanı Doğu Perinçek’i 5 bin TL tazminata mahkum etti (28 Aralık). Perinçek 2007’deki bir konuşmasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘kişilik haklarını ihlal’den yargılanıyordu.
Altan’dan Erdoğan’a 15 bin TL: Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Taraf Gazetesi eski genel yayın yönetmeni Ahmet Altan’a, 8 Mart 2012 tarihli “Alaturkalık” yazısı için manevi tazminat davasında, Altan’ı ve gazetesi Taraf’ı 15 bin lira tazminat ödemeye mahkum etti (26 Aralık).
Erdoğan’dan BirGün’e dava: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, BirGün gazetesine Ankara Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 100 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı. Erdoğan’ın gazetenin 26 Kasım’daki manşetinde gözünün siyah bantlı yayımlanması üzerine, kişilik haklarının ihlal edildiği iddia edildi (20 Aralık).
Erdoğan’dan Coşkun’a dava: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Cumhuriyet Gazetesi yazarı Bekir Coşkun’a 20 Eylül tarihli ‘Büyük Devlet Şeyi…’ yazısında kişilik haklarına saldırdığı gerekçesiyle 10 bin TL tazminat istemli dava açtı (24 Kasım).
Facebook’ta eleştiri cezası: Zonguldak’ta PTT memuru İbrahim Damatoğlu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve hükümet aleyhindeki haber ve karikatürleri, Facebook’taki sayfasında paylaştığı için 6 bin 80 lira para cezasına çarptırıldı. Zonguldak 2. Asliye Ceza Mahkemesi heyeti “kamu görevlisine hakaret”ten verilen para cezasının beş yıl denetime tabi tutulmasına karar verdi (15 Kasım).
Padişah pankartından dava: TKP Torbalı İlçe Başkanı Erkan Altuner, Torbalı 2. Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki ikinci duruşmasında, ‘başbakana hakaret’ten (TCK 125) 1,5 yıl hapse mahkum edildi. Altuner’in cezası paraya çevrildi ve 10 bin 620 TL ödemesine karar verildi. Dosya Yargıtay’da (8 Kasım). Altuner 1 Mayıs’taki “Padişah bozuntusuna bir çift sözümüz var, bu halk sana boyun eğmez” pankartı sebebiyle yargılanıyordu.
Erdoğan dört dava kazandı: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu aleyhine açtığı beş davadan dördünü kazandı. Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi Kılıçdaroğlu’nun dört konuşması için ‘hakaret ve kişilik haklarına saldırı’dan 5’er bin TL tazminat ödemesine karar verdi. Bir dava reddedildi (23 Ekim).
Baydemir’e dava: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir’e 10 Haziran’da BDP’lilerin tutuklanması hakkındaki konuşması üzerine ‘kişilik haklarına saldırı’ gerekçesiyle 50 bin TL’lik tazminat davası açtı (2 Ekim). Erdoğan Baydemir’in 2009’daki bir konuşmasıyla ilgili davada 30 bin lira tazminat kazanmış ve Baydemir’in maaşına haciz koydurmuştu.
Erdoğan’dan Kılıçdaroğlu’na: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na “Kendi ülkesini, kendi ülkesinin çıkarlarını koruyamayan adama hain denir” ifadesi nedeniyle 100 bin liralık manevi tazminat davası açtı (28 Eylül).
Özkan’a erteleme: Ergenekon Davası’nın tutuklu sanıklarından gazeteci Tuncay Özkan’ın, Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nde ‘Başbakan Erdoğan’a hakaretten’ yargılandığı dava, 3. Yargı Paketi’nce ertelendi (10 Eylül). Özkan’ın 14 Nisan 2007’de Ankara’da Cumhuriyet Mitingi’ndeki konuşmasında Erdoğan’a görevinden dolayı hakaretten 1 yıl 2 ay- 2 yıl 4 ay hapsi isteniyordu.
Erdoğan’ın Ekşi davası reddedildi: Başbakan Erdoğan’ın CHP İstanbul Milletvekili Oktay Ekşi’ye 2010’da Hürriyet’teki ‘Az Demişiz’ başlıklı yazısı nedeniyle açtığı dava reddedildi. Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, yazının basın özgürlüğü sınırları içinde kaldığını bildirdi (20 Temmuz). Erdoğan Ekşi’ye ve Hürriyet’e ‘hakaret’ ve ‘kişilik haklarına saldırı’dan 100 bin TL’lik tazminat davası açmıştı.
“Başbakana hakaret”ten 11 ay: 17 yaşındaki B.K. Facebook’ta ‘Başbakan’a hakaret’ gerekçesiyle 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı. Balıkesir Çocuk Mahkemesi, hükmün açıklanmasının geri bıraktı ve sanığın üç yıl denetime tabi tutulmasına karar verdi (20 Temmuz). Erdoğan’ın avukatı Ahmet Özel Mart’ta mahkemeye gönderdiği dilekçede şikâyetten vazgeçtiklerini açıklamıştı.
Yurt muhabirine dava: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Yurt muhabiri Ali Cemal Karabudak’a 24 Mart’taki “Gizli sahip Erdoğan mı?” haberinde ‘kişilik haklarına saldırı’dan Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 10 bin TL’lik manevi tazminat davası açtı (6 Temmuz). İlk duruşma 29 Ocak’ta.
Laz Marks’a para cezası: Haldun Açıksözlü, Amasya 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nde ‘Başbakan’a hakaret’ten (TCK 125) yargılandığı davada 7 bin TL para cezasına çarptırıldı. 31 Ocak 2011’de açılan dava ile ilgili hükmün açıklanması geri bırakıldı ve karar aynı suçun beş yıl içinde tekrarlanmaması koşuluyla ertelendi (3 Nisan).
“Laz Marks”a beraat: Tiyatrocu Haldun Açıksözlü, Rize’de sahnelediği “Laz Marks” oyununda yer alan bir fıkra nedeniyle ‘Başbakana hakaret’ten (TCK 125) yargılandığı davada Rize 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nde beraat etti (8 Mart).
İki kişinin konuşmasından “hakaret”: Opr. Dr. Ethem Coşkuner, kamu önünde söylemediği, iki kişi arasında geçtiği iddia edilen sözlerinden dolayı, bir yıl iki ay 17 gün hapse mahkûm oldu. İyi hal nedeniyle cezası indirilen Dr. Coşkuner’in cezası ertelendi. (15 Şubat). Coşkuner, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a ve eşi Emine Erdoğan’a hakaretten (TCK 125/1) Trabzon 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nde yargılanıyordu. Mühendis Muhammet Çağlar’ın iddiasına göre, Coşkuner bir yıl önce kendisine “Oğlum Muhammet, Tayyip yiyor, Emine yiyor. Bunlar da yiyor, yediriyor” deyince Çağlar şikâyetçi olmuştu.
Muzır Kurulu kararları
Ölüm Pornosu’na erteleme: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Chuck Palahniuk’un Ölüm Pornosu kitabında ‘müstehcen yayınların yayınlanmasına aracılık etmek’ten (TCK 226/2) yargılanan çevirmen Funda Uncu ve Ayrıntı Yayınları Müdürü Hasan Basri Çıplak ‘ın davasını 3. Yargı Paketi’ne dayanarak erteledi. Karar üzerine söz alan yayıncı Çıplak hâkime Chuck Palahniuk’ın Ayrıntı Yayınları’nca yayımlanan son kitabını vererek kendini ihbar etti (5 Temmuz).
Yumuşak Makine: İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Yumuşak Makine kitabının çevirmeni Süha Sertabiboğlu ve yayıncısı İrfan Sancı’nın ‘müstehcen yayınların yayınlanmasına aracılık etmek’ten (TCK 226/2) yargılandığı davayı 3. Yargı Paketi’ne dayanarak erteledi (5 Temmuz).
Yasaklamalar, Kapatmalar, Toplatmalar
2012’de yedi gazete yasaklandı, toplatıldı, bir gazete bir ay süreyle kapatıldı, dört dergiye el konuldu, bir dergi yayınevine iade edildi. Aram Yayınları’ndan 10 kitap hakkında soruşturma açıldı. Bir kitap müstehcen olduğu iddiasıyla MEB’in 100 Temel Eser listesinden çıkarıldı. Bir kitabın toplatma davası sürdü.
Şarkılar, şiirler, tablolar, dergiler, film afişleri, filmler sansürlendi. BDP’nin Newroz, TKP’nin 1 Mayıs, Grup Yorum’un konser afişleri yasaklanıp toplatıldı. Yedi gazete AKP’nin Olağan Kongresi’ne giriş izni alamadı. MEB Eğitim-Sen’in sitesine girişi yasakladı. Cezaevindeki bir gazeteciye iletişim yasağı verildi. Halil Savda’nın Barış Yürüyüşü yasaklandı.
2 Temmuz’da kabul edilen 3. Yargı Paketi’nde yasaklı yayınlarla ilgili geçici madde eklendi. Buna göre “31.12.2011’e kadar mahkemeler, yetkili mülki idari amirlikleri ve diğer makamlarca basılı yayınlarla ilgili verilmiş toplatma, yasaklama, dağıtım ve satışın engellenmesi kararları, bu Kanun’un yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde, yetkili ve görevli mahkemeden bu yasaklılığın devamı niteliğinde bir karar alınmamış olması durumunda kendiliğinden hükümsüz hale gelir.Bu tür kararlarla ilgili mevcut bilgi ve deliller kolluk tarafından iki ay içinde yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilir. Mahkemelerce, bu yönde alınmış olan kararların bir örneği İçişleri Bakanlığına gönderilir” denildi.
Ekim-Aralık dönemi:
F Tipi Film’in afişine iki sansür: İstanbul Zabıta Müdürlüğü, İdil Yapım’ın F Tipi Film’in afişleri ve pankartları için gönderdiği izin faksına olumsuz yanıt verdi (29 Aralık). Ezel Akay da, twitter hesabından filmin afişlerine İstanbul Ulaşım A.Ş. tarafından sansür uygulandığını iddia etti. İstanbul Ulaşım ise iddiaları reddetti (12 Aralık).
Kaygusuz Abdal’a sansür: Evrensel’in haberine göre, 10. sınıflar için hazırlanan Türk Edebiyatı ders kitabında, Kaygusuz Abdal’ın “Nefes” şiirindeki Alevilik kültürüne ait kavramların yer aldığı dizelerin sansürlendiği, “Matem ayı”, “Zülfikar”, “Ali”, “Hû”, “Pir” kelimelerinin yer aldığı dörtlüklerin makaslandığı anlaşıldı (25 Aralık).
Yunus Emre’ye sansür: Evrensel’inhaberine göre Yunus Emre’in ‘İlahi’si 10. sınıf ‘Türk Edebiyatı Ders Kitabı’nda sansürlendiği “Cennet cennet dedikleri / Birkaç köşkle, birkaç huri / İsteyene ver onları / Bana seni gerek seni” dörtlüğüne yer verilmediği anlaşıldı. Milli Eğitim Bakanlığı sansür iddialarını reddetti (15 Aralık).
Kentsel dönüşüm sansürü: Son bölümü yayımlanan “Ağır Roman Yeni Dünya” dizisinin yönetmenlerinden Metin Balekoğlu, dizideki kentsel dönüşüm ifadelerinin sansürlenerek montajda ayıklandığını iddia etti. Star Yapım ise iddiaları reddetti (13 Aralık).
Mektup yasağı: Kocaeli 1 No’lu F Tipi Cezaevi’ndeki siyasi mahpusların mektuplarının vekillere 70 gün gecikmeli gönderildiği, gazetecilere ise hiç gönderilmediği öğrenildi. Disiplin Kurulu’nun ifadesine göre mektupların “sakıncalı” bulunma nedeni “sözde hak gasplarını” içermeleri şeklinde belirtildi (10 Aralık).
Lennon’a TRT sansürü: Habertürk Tv’de Burası Haftasonu programında John Lennon’un “Imagine” şarkısının “No religion too” (Dinler de olmasın) kısmı kanal tarafından makaslandı (8 Aralık).
Muhteşem Yüzyıl’a yasak yasası: AKP İstanbul Milletvekili Oktay Saral, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın tepki gösterdiği Muhteşem Yüzyıl’ın yasaklanmasının yolunu açacak yasa teklifi hazırladı. (4 Aralık). Teklife göre RTÜK Yasası’nın “yayın hizmeti ilkeleri” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının “Suç işlemeyi, suçluyu ve suç örgütlerini övücü, suç tekniklerini öğretici netilikte olamaz” şeklindeki (g) bendine “Toplumun milli değerleri içinde kabul edilen tarihi olayları ve şahsiyetleri küçük düşüren, aşağılayan, çarpıtan veya olduğundan farklı şekilde gösteren nitelikte olamaz” eklemesinin yapılması öngörülüyor.
Türk Hava Yolları (THY) ise uçak içi eğlence sistemine dahil etmeyi düşündüğü diziyi, Başbakanın açıklamasından sonra koymaktan vazgeçtiğini açıkladı (7 Aralık).
Afrika dergisine sansür: Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (AÇAUM) Müdürü Prof. Dr. Doğan Aydal, hakemli akademik Afrika dergisinin 3. sayısına sansür uyguladı. Aydal dergide “Kürdistan”, “sömürge” ve “ırkçı” ifadelerini sakıncalı buldu. Araştırmacılar yazılarını geri çekti (21 Kasım).
Zaman’dan tenisçi sansürü: Zaman gazetesi Türkiye’de düzenlenecek WTA Championships’in ilanında bacakları açık tenisçileri sansürledi ve tenisçilerin olmadığı bir ilan yayımladı (18 Ekim).
İki dergiye toplatma: Antep Cumhuriyet Başsavcılığı, Yeni Evrede Mücadele Birliği dergisinin 220. Sayısı ve Zafere Kadar Genç Yoldaş dergisinin 66. sayısı hakkında toplatma ve el koyma kararı verdi. Kararda herhangi bir haber veya fotoğraf gerekçesi gösterilmeden, yayınlarla Türkiye Komünist Emek Partisi Leninist (TKEP/L) örgütünün propagandasının yapıldığı iddia edildi (17 Ekim).
facebook’tan Emmanuelle sansürü: Haftalık online sinema dergisi Arka Pencere’nin 17 Ekim’de yaşama veda eden Sylvia Kristel nam-ı diğer Emmanuelle’e yer verdiği kapağı, Facebook tarafından sansürlendi.
Konser yasağı: Hatay’da Suriye’ye Emperyalist Müdahaleye Hayır Platformu’nun düzenlemek istediği konser Valilik tarafından “Milli Güvenlik ve kamu düzeninin bozulmaması, başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması ve suç işlenmesinin önlenmesi” gerekçesiyle yasaklandı (14 Ekim).
NTV’den Da Vinci sansürü: NTV, ‘Da Vinci’nin Kayıp Hazinesi’ belgeselinde, dünyaca ünlü ‘Vitruvius Adamı’ tablosunu sansürledi. Tablodaki erkeğin cinsel organı flulaştırıldı (14 Ekim). Kurum ertesi gün seyircilerinden özür diledi.
“Gazetelerin içeriği sadece gazetelerindir”: 20 gazete Akşam, Bugün, Cumhuriyet, Fanatik, Fotomaç, Güneş, Habertürk, Hürriyet, Hurriyet Daily News, Milliyet, Posta, Radikal, Sabah, Star, Takvim, Today’s Zaman, Türkiye, Vatan, Yeni Şafak ve Zaman) ortak deklarasyonla hiçbir televizyon kanalı, internet sitesi ve haber portalının kaynak göstererek dahi içeriklerini kullanamayacaklarını açıkladı (1 Ekim).
AİHM
AİHM 2012’de Türkiye’yi 6’sı gazeteci 9 kişiye ve bir kuruma 78 bin 581 euro (yaklaşık 184 bin TL) para cezası ödemeye mahkum etti. Mahkemeye yıl boyunca 2 gazeteci başvurdu biri reddedildi.
Ekim-Aralık kararları:
İnternet sansürüne tazminat: AİHM, Ahmet Yıldırım adlı internet kullanıcısının ifade özgürlüğü hakkının hukuka aykırı kısıtlandığına hükmetti ve Türkiye’yi 8 bin 500 euro tazminata mahkum etti (18 Aralık). İhlal, Google Sites hizmetinin Denizli 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 23 Haziran 2009 tarihli kararıyla yasaklanmasıyla birlikte Google Sites’ın barındırdığı Yıdırım’a ait sitenin de erişilmez kılınmasıyla gerçekleşmişti.
Gürbüz ve Bayar’a tazminat: AİHM Türkiye’yi Ülkede Özgür Gündem gazetesi imtiyaz sahibi Ali Gürbüz ve yazı işleri müdürü Hasan Bayar’a toplam 16 bin 320 euro tazminat ödemeye mahkum etti (27 Kasım). Gazeteciler, Kürt sorunu ile ilgili 2004’teki haber ve makalelerden ‘örgüt propagandası’ ve ‘örgüt açıklamalarına yer vermek’ten mahkum edilmişlerdi.
Mengi’ye tazminat: AİHM Türkiye’yi Vatan yazarı Ruhat Mengi’ye 7 bin euro ödemeye mahkum etti. Mahkeme Mengi’nin 2002’de TCK’da değişiklik yapılması sürecinde kadın ve çocukların mağdur edilmesine dönük politikaları eleştirdiği için Ord.Prof. Sulhi Dönmezer’e ödediği tazminatın iade edilmesine karar verdi (27 Kasım).
Belek’e tazminat: AİHM, Evrensel gazetesi sahibi Belek’in şikayetiyle Türkiye’yi ifade özgürlüğüne engelediği gerekçesiyle (AİHS 10. madde) 10 bin 350 euro tazminata mahkum etti (20 Kasım). Gazeteci Belek, PKK lideri Abdullah Öcalan ve diğer PKK yetkililerinin açıklamalarına gazetesinde yer verdiği için üç ayrı davada TMK 6/2 maddesince cezalandırılmıştı.
Alkaya’ya tazminat: AİHM, Akşam gazetesinde 2002’de bir haberde ev adresi yayımlanan sanatçı Yasemin Alkaya’yı ‘özel ve aile hayatına saygı hakkı’ davasında haklı buldu. Türkiye, Alkaya’ya AİHS’in 8. maddesindeki ‘özel ve aile hayatına saygı’ ihlal edildiği gerekçesiyle 7 bin 500 euro manevi tazminat ödeyecek (9 Ekim).
AİHM Önal’ı haklı buldu: Yayıncı Ahmet Önal ‘Teyze Baz – Bir Kürt İşadamı Hüseyin Baybaşin – Mahmut Baksi’ ve ‘Dersim’de Alevilik – Munzur Cem’ kitaplarıyla ilgili Türkiye’yi AİHM’de 6 bin euro ödemeye mahkûm ettirdi. AİHM Türkiye yargısının Önal’ın ifade özgürlüğü hakkını hukuka aykırı şekilde çiğnediği ve AİHS’in 10. maddesini ihlal ettiğini belirtti (2 Ekim). Önal 1999 ve 2002’de iki kitabıyla ilgili davalarda ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ten (eski TCK 312) mahkûm edilmişti.
RTÜK
RTÜK, 2012’de radyo TV kuruluşlarına 603 uyarı 290 para cezası ve üç program durdurma cezası verdi. Yurtdışından yayın yapan sekiz kanalın 29/3. maddeden * (Platform işletmecileri ve yayın hizmeti iletimi yapan altyapı işletmecileri ile ilgili madde) yayınlarının durdurulmasına karar verildi.
RTÜK Ekim-Aralık 2012 döneminde TV kuruluşlarına 69 uyarı, 69 para cezası, radyo kuruluşlarına 22 uyarı, sekiz para cezası verdi. (Kurul kararları 18 Aralık’a kadar açıklandığı için raporda o tarihe kadar verilen cezalar yer alıyor.)
RTÜK ‘koruyucu sembol kullanılmadığı’ gerekçesiyle 18 uyarı, dokuz para cezası; ‘insan onuru ve özel hayatın gizliliği’ni ihlalden sekiz para cezası; ‘masumiyet karinesini ihlal’den bir para cezası; ‘Türkçeyi bozmaktan’ üç uyarı, dört para cezası; ‘genel sağlığa zarar’dan altı uyarı, 13 para cezası; ‘ticari iletişimle istismar’dan iki uyarı cezası; ‘hukukun üstünlüğünü ihlal’den iki uyarı, üç para cezası; ‘yarışma ve lotaryalar’la ilgili bir uyarı, beş para cezası; ‘şiddeti özendirme’den bir para cezası; ‘milli-manevi değerler’den bir uyarı cezası; ‘tarafsızlık ihlali’nden bir uyarı cezası; ‘haberin verilişi’ ile ilgili iki para cezası verdi.
Geri kalan uyarı ve cezalar reklam, ürün yerleştirme, sponsorluk, program desteği gibi konularla ilgili teknik ve ticari düzenlemelerin ihlalleriyle ilgili.
Koruyucu sembol: “Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz…” ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle 18 uyarı (Show TV, Haber Türk (2), Yeni Asır TV, Show Türk, ATV (2), ATV Avrupa, TV 8, FOX TV, NTV, TVNET, Ulusal 1, Türkmax, Bugün TV, Moviemax Premier, 24, Cine 5 ) ve dokuz para cezası (KANAL D 200.640 TL, BEST FM 1.102 TL, HİTS NR 1 11.026 TL (2), Show TV 130.960 TL, STAR TV 253.695 TL, SHOW TÜRK 11.026 TL, CNBC-E 52.951 TL, FOX TV 207.684 TL) verdi.
İnsan onuru, özel hayatın gizliliği: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesindeki “insan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez” hükmüne göre sekiz para cezası (BEYAZ TV 11.026 TL, BEYAZ TV 19.408 TL, BEYAZ TV 17.839 TL, BEYAZ TV 17.896 TL, TV 8 18.083 TL, TV 8 19.873 TL (2), Kanal Türk 25.762 TL) verdi.
Masumiyet karinesi: 6112 sayılı Kanun’un 8. maddesindeki “suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz”” düzenlemesini ihlalden BEYAZ TV’ye 11.026 TL para cezası verdi.
Türkçenin kullanımı: RTÜK 6112 sayılı Kanun’un “Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez” düzenlemesini ihlalden TV 8’e 3 uyarı; dört para cezası (CNN TÜRK 29.100 TL, Radyo Ekin 1.102 TL, BEYAZ TV 11.026 TL, CNN Türk 43.845 TL) verdi.
Genel sağlık: 6112 sayılı Kanunun; 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde belirtilen “Genel sağlığa, ….. zarar verecek davranışları teşvik edemez” düzenlemesini ihlalden altı uyarı ( Dost TV, Radyo Ekin, Star Artı FM (3), LALEGÜL FM) ve 13 para cezası (Kadırga TV 11.026 TL (2), KÖY TV 11.026 TL (4), Meltem TV 11.026 TL (3), Mesaj TV 11.026 TL (3), BEYAZ TV 17.896 TL )
Ticari iletişim: RTÜK Yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen 9. Maddenin 6. Fıkrasının d bendine göre kadınların istismarı ile ilgili HİTS NR 1 kanalına uyarı ve ç bendine göre çocuk istismarı ile ilgili Müjde FM’e uyarı cezası verdi.
Hukukun üstünlüğü: 6112 sayılı Kanunun 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki; “Yayın hizmetleri; Hukukun üstünlüğü, … esasına aykırı olamaz.” hükmünün ihlali” nedeniyle iki uyarı (Kanal 17, EGEM TV ) ve üç para cezası (YABAN TV 11.026 TL (2), BEYAZ TV 11.026 TL), verildi.
Yarışma-lotarya: 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendindeki; “Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez” maddesinin ihlalinden BAŞAK FM’e bir uyarı; FLASH TV’ye 11.026 TL’lik beş para cezası verildi.
Şiddeti özendirme: 6112 sayılı Kanun’un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendindeki “Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz.” hükmünü ihlalden STV’ye 91.519 TL para cezası verildi.
Milli-manevi değerler: 6112 sayılı Kanun’un 8’nci maddesinin 1’nci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Toplumun millî ve manevî değerlerine, aykırı olamaz” hükmünü ihlalden CNN Türk’e uyarı verdi.
Tarafsızlık ihlali: 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır…” ilkesinin ihlalinden Kanal Urfa’ya uyarı cezası verdi.
Haberin verilişi: 8. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur” ilkesini ihlalden BEYAZ TV’ye 11.026 TL’lik iki para cezası verdi. (EG/BA)
*Platform ve altyapı işletmecileri, Üst Kuruldan yayın lisansı almayan veya yayın lisansı iptal edilen medya hizmet sağlayıcılar ile Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası andlaşmalar ve bu Kanun hükümlerine aykırı yayın yaptığı Üst Kurulca tespit edilen bir başka ülkenin yargı yetkisi altındaki medya hizmet sağlayıcılarının yayın hizmetlerinin iletimini, Üst Kurul kararının tebliğini müteakiben durdurur. Tebliğe rağmen yayın hizmetlerinin iletimini durdurmayan işletmecinin yayın iletim yetkisi iptal edilir ve bu durum Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirilir.
Emel Gülcan