“Medya Özgürlüğü ve Bağımsız Gazetecilik İzleme ve Haber Ağı” (BİA²) projesi, yıl içerisinde Üçüncüsü olan Temmuz Ağustos-Eylül Raporu’nu yayımladı.
Temmuz-Ağustos-Eylül 2004 dönemini kapsayan 13 sayfalık raporu, “saldırı ve tehdit”, “gözaltı ve tutuklamalar”, “dava ve girişimler”, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”, “RTÜK uygulamaları”, “düzenleme ve hak aramalar” ve “Sansüre tepkiler” başlıklarıyla hak ihlalleri kronolojik olarak sıralıyor.
BİA² raporuna göre, Van ve Ordu’da tehdit edildiğini açıklayan altı haberciden ikisi Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) yetkililerini Savcılığa şikayet ettiler.
Basına açılan 26 davayı ve 69 gazetecinin durumunu ele alan rapor, üç davanın takipsizlikle beşinin ise ceza ile sonuçlandığını ortaya koyuyor.Yargıtay, üç gazeteciye verilen cezayı bozarken, basına dört yeni dava ile bir soruşturma açıldı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın bir karikatür nedeniyle açılan davada “Günlük Evrensel” gazetesi 10 milyar lira tazminata mahkum olurken “Tavır” dergisi, yine bir karikatür nedeniyle 15 gün kapatıldı.
Raporun ayrıntısı şöyle :
Saldırı ve tehdit
25 Eylül’de, polis İstanbul Saraçhane’deki KESK eylemini izleyen “Cumhuriyet” gazetesi muhabiri Gökçe Uygun’un yüzüne ve ağzının içine biber gazı sıktı ve sırtına vurdu. Saldırı, ÇGD İstanbul Şubesi, TGC ile Türkiye Gazeteciler Sendikası’nca (TGS) kınandı.
24 Eylül’de, Özgür Yurttaş Hareketi eylemini izleyen “Mersin” gazetesi muhabiri Hakkı Çat coplandı, fotoğraf makinesi kırıldı ve gözaltına alınmakla tehdit edildi. Mersin Gazeteciler Cemiyeti saldırıyı kınadı.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) İl Başkanı Ebubekir Gülaçar ve ailesiyle ilgili yolsuzluk haberlerine yer veren Van “Şehrivan” gazetesi sahibi ve yazı işleri müdürü Aziz Aykaç, aldığı tehditler üzerine 13 Eylül’de Savcılığa suç duyurusunda bulundu. “AK Parti’de Şaibe” başlıklı yolsuzluk haberinin çıktığı 10 Eylül’de, Gülaçar’ın ailesinden olduğu iddia edilen 15 kadar kişinin, gazete bürosunu basarak dağıtımın durdurulmasını istedi. Haber için Gülaçar’dan da görüş isteyen Aykaç, “Haber yapıyorsan yap, benim bir korkum yok. Ama senin için iyi olmaz” yanıtını aldı.
Dicle Haber Ajansı (DİHA) Van muhabiri Ubeydullah Hakan, kendisini sık sık tehdit ettiğini iddia ettiği bir polisi, çektiği fotoğraflardan teşhis ederek Savcılığa şikayet etti. 10 Eylül’de savcılığa başvuran avukat Murat Timur,şikayet dilekçesini Van Emniyet Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı ile ve Van Valiliği’ne gönderdiğini söyledi. Hakan, en son 4 Eylül’de düzenlenen mitingde ölümle tehdit edildiğini iddia etti.
28 Mart yerel seçimleri kampanyası döneminde yazdığı yazılar nedeniyle AKP Ordu Milletvekili Enver Yılmaz ve ona bağlı kişilerden tehdit aldığını öne süren yerel “Güneş” gazetesi sahibi Nedim Kovan, 3 Eylül’de şikayetçi oldu. Aynı gün, “Cumhuriyet” gazetesi muhabiri Erdoğan Erişen de Çamsan Şirketi ile ilgili haberinin ardından, “Sabah” gazetesi muhabiri Engin Özkurtile birlikte saldırıya uğramış ve şikayetçi olmuştu. Kovan, “Daha önce ölüm aldığım tehditler yeniden başlayınca ve Erişen saldırıya uğrayınca şikayetçi oldum” dedi. Ordu Gazeteciler Cemiyeti de bir bildiri ile saldırıyı kınadı.
Yerel “Yeni Alanya” gazetesinin bağlı bulunduğu Dim Medya Centerbinasına, 27 Ağustos akşamı silahlı saldırı düzenlendi. Kurşunlar binanın ön cephesinden içeri girerken saldırıda şans eseri ölen ve yaralanan olmadı. Gazete yönetim kurulu Başkanı Mehmet Ali Dim, “saldırının yaptığımız yayınlarla bağlantılı olduğunu düşünüyorum” dedi.
Antalya’nın Kemer İlçesi’nde yayımlanan “Kemer Gözcü” Gazetesi çalışanları, 1 Ağustos, sabaha karşı, gazete merkezine gelen bir kişinin kendilerini tehdit ettiğini öne sürerek, şikayetçi oldu. Yazı İşleri Müdürü Saffet Yenigün, bir haber nedeniyle Kemer Ayışığı Tesisleri Genel Müdürü Hakkı Aydın’ın bazı kişilerle çalışanları tehdit ettiğini söyledi. Gazete binasına gittiğini ama kimseyi tehdit etmediğini söyleyen Aydın, “Gazete sahipleri gazetecilikle ticari ilişkilerini karıştırıyorlar” diye konuştu.
Okmeydanı’nda polisle NATO karşıtları arasında 28 Haziran’da yaşanan kovalamacayı izlerken polislerce dövülen “Günlük Evrensel” muhabiriUğraş Vatandaş, 12 Temmuz’da Şişli Cumhuriyet Savcılığına giderek şikayetçi oldu. Gazeteci, başvurusunda Türkiye İnsan Hakları Vakfı’ndan (TİHV) verilen fotoğrafları da kanıt olarak gösterdi.
Gözaltı ve tutuklamalar
25 Eylül’de, sivil polisler Kadıköy’de “Barış ve Demokrasi Buluşması” konulu etkinliği izlemek isteyen DİHA muhabirleri Sedat Suna ve Ertuş Bozkurt’u gerekçe göstermeden gözaltına aldılar. Gazeteciler 6 saat sonra serbest kaldı.
Kandıra F Tipi Cezaevi’nde hükümlü olarak yatan gazeteci Nureddin Şirin’in “İtirafçılık Yasası” olarak da adlandırılan “Topluma Kazandırma Yasası”ndan yararlanmak için yaptığı yasal başvuru 8 Eylül’de reddedildi. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, İçişleri Bakanlığı’nın görüşü doğrultusunda, “Tevhit-Selam örgütü yöneticisi” olduğu gerekçesiyle Şirin’in bu yasadan yararlanamayacağına karar verdi. Avukatı Hacı Ali Özhan,kararı temyiz edecek.
Su Yayınları’nın eski sahibi ve Birgün gazetesi yazarı Melih Pekdemir, 18 Ağustos gecesi “ifadesinin alınması için” evinden gözaltına alındı, Mersin Emniyet Müdürlüğü’nde bir gün tutuldu, ifadesi alındıktan sonra serbest bırakıldı. “Fetullah’ın Copları” kitabının yayıncısı Pekdemir’in, “yayın yoluyla hakaret” iddiasıyla Akçaabat’ta açılan davada ifade vermesi için arandığı ve “adresinde bulunmadığı” gerekçesiyle hakkında gıyabi tutuklama emri çıkarıldığı iddia edildi.
Van Emniyet Müdürlüğü basılarak uyuşturucu sanıklarının kaçırılması ile ilgili gelişmeleri izleyen “Günlük Evrensel” gazetesi muhabirleri Özkan Zülfikarile Şerif Karataş, 10 Temmuz’da, şüpheli şahıs oldukları gerekçesiyle gözaltına alındılar. Gazete yöneticileri ve İnsan Hakları Derneği (İHD) Van yöneticilerinin devreye girmesiyle gazeteciler, bir saat sonra tutanaksız serbest kaldılar.
Dört gün gözaltında kalan İstanbul “Anadolu’nun Sesi Radyosu” Yayın Yönetmeni Selda Yeşiltepe, 9 Temmuz’da çıkarıldığı Beşiktaş Ağır Ceza Mahkemesi Savcılığı’nda ifade verdikten sonra serbest bırakıldı. Eminönü Sarayburnu’daki bir çay bahçesinde üç kişi ile birlikte gözaltına alınan Yeşiltepe, Türkiye’de ve beş Avrupa ülkesinde 1 Nisan’da yapılan operasyonlarda, “Ekmek ve Adalet Dergisi’nde bulunduğu iddia edilen bir diskette adı geçtiği” gerekçesiyle gözaltına alınmıştı.
Dava ve Girişimler
Manisalı Gençler Davası yargıçlarından Manisa Adalet Komisyonu Başkanı Mehmet Yılmaz ile Manisa Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulu’na atadığı Manisa davasında yargılanan polislerin avukatları Emin Uz ve Halit Moralıoğlu’nun “Cumhuriyet” gazetesine açtığı davaları görüşen Yargıtay 4. Dairesi, oybirliğiyle “basın özgürlüğü” ve “kamu yararı”na vurgu yaparak kararı bozdu. Yargıtay’ın bu kararı, Cumhuriyet gazetesinde 29 Eylül’de duyuruldu.
21 Eylül’de, “Milliyet” muhabiri Tolga Şardan, “Çakıcı-MİT-Yargıtay” konusunda yaptığı haberler nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talimatı ile “polis marifetiyle” götürüldüğü Ankara Başsavcılığı’nda savcı Şemsettin Özcan’ın karşısına çıktı. Aynı konuda “Sabah” gazetesi muhabiriÜnsal Ergel ve “Zaman” gazetesi muhabiri Ercan Gün’e de soruşturma açılmıştı.
22 Eylül’de, Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesi, 5 Nisan 2003’te yayımlanan karikatür nedeniyle “Günlük Evrensel” gazetesini Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a 10 milyarlık manevi tazminat ödemeye mahkum etti. Cezaya “AKP’nin derin başkanı” başlıklı yazıya eşlik eden çizer Sefer Selvi’ye ait karikatürün “kişilik haklarına saldırı” oluşturması gerekçe gösterildi. Başbakanın danışmanı Cüneyt Zapsu da aynı karikatür nedeniyle 5 milyarlık dava açtı.
Dalaman MOPAK Kağıt Fabrikası, 31 Ağustos’ta, haber ve yazıları nedeniyle, Muğla’da yayımlanan “Güney Ege” gazetesi sahibi Hasan Karaçelik, Yazı işleri müdürü Nuri Tımbıl ve köşe Yazarı Yüksel Sarı aleyhine 100 milyar liralık manevi tazminat davası açtı. MOPAK Şirketi’nin çevre kirliliğine yol açtığı ve çalışanların haklarını görmezden gelindiği iddiaları davaya gerekçe gösterildi.
10 Eylül’de 14. Ağır Ceza Mahkemesi, “Yeniden Özgür Gündem” gazetesi yazarı Ragıp Zarakolu ve sorumlu müdürü Mehmet Çolak’ın, Kuzey Irak’ta Kürt Federasyonu tartışmaları ile ilgili yazdığı “Sana Ne?” yazısından yargılandıkları davada görevsizlik kararı verdi. TCK’nın 312/2 maddesinden açılan dava Beyoğlu Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edecek. Gazete sahibi Ali Çelik Kasımoğulları ile sorumlu müdür Çolak’a başka yazılardan 7 milyar lira para cezası verildi.
Eylül başında, gazeteci Mehmet Ali Birand’a “PKK/Kongra-Gel örgütüne yardım ve yataklık” iddiasıyla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca dava açıldığı öğrenildi. Davaya, 8 Nisan’da CNN Türk’te yayınlanan “32. Gün”programında Abdullah Öcalan’ın avukatlarıyla yapılan söyleşi gerekçe gösterildi. Davadan, programa katılan Öcalan’ın avukatları da yargılanacaklar.
9 Eylül’de, Ankara 15. Asliye Ceza Mahkemesi, “Akıntıya Karşı Yazılar”kitabından yargılanan gazeteci Fikret Başkaya, Maki Basın Yayın Şirketi sorumlusu İsmet Erdoğan ve editör Özden Bayram’ın davasındagörevsizlik kararı verdi. Avukatı Aydın Erdoğan, mahkemelerin basın suçları ile ilgili görev bölüşümü yapmaları nedeniyle dosyanın Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildiğine karar verildiğini belirtti.
20 Ağustos’ta, Tunceli’den “Munzur Haber”, “Tunceli’nin Sesi”, “Halkın Sesi”, “Tunceli’de Emek” gazeteleri ile “Işkın” dergisine 9 Haziran’da yürürlüğe giren Basın Kanunu gereği, “zorunlu bilgileri zamanında Cumhuriyet Savcılığı’na bildirmedikleri” için 2’şer milyar ön ödemeli para cezası verildi. Ceza 10 gün içinde ödenmezse dava açılacak. İstanbul’da yayımlanan aylık “Siyasi Gazete”ye de aynı gerekçe ile 500 milyon lira ön ödemeli para cezası verildi.
İstanbul’dan yayın yapan “Özgür Radyo”, “düşmanlığa tahrik” iddiasıyla RTÜK’ün verdiği 30 günlük yayın durdurma cezası nedeniyle 18 Ağustos gecesi sustu. Ceza, 27 Ağustos 2003 tarihli “Konuşan Sayfalar”programında Günlük Evrensel gazetesinden okunan bir haber ile “etnik ayrımcılığa sevk ve kin ve düşmanlığa tahrik edilmesi…” iddiasıyla verildi. Haberde, Adana’da Demokratik Halk Partisi (DEHAP) üyelerinin düğününe saldırı düzenlenmesi konu ediliyordu.
İki ayda bir yayımlanan “Fabrika” dergisi yazı işleri müdürü Sevda Ergin’e, yazar Zeki Tombak’ın kaleme aldığı “Kürt Meselesinde Durum-9” başlıklı yazı nedeniyle açılan “KONGRA-GEL propagandası” davasının görülmesine 12 Ağustos’ta İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Duruşmaya tanık olarak gelip yazısını üstlenen yazar Tombak’ın yargılanıp yargılanmayacağına Cumhuriyet Başsavcılığı karar verecek. Davaya 23 Kasım’da devam edilecek.
“Ülkede Özgür Gündem” gazetesinde yayımlanan PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “Savaş çıkabilir, bunu ben de engelleyemem” başlıklı haber nedeniyle RTÜK’ün savunma istediği “Radyo Dünya”, 6 Ağustos’ta savunmasını sundu. Avukat Meriç Tümer’in sunduğu savunmada, “Gazete haberleri doğrudan doğruya aktarıldı” denildi. RTÜK, 21 Temmuz’da, Öcalan’ın sözlerine yer verilmesini “bölücülük” ve “kin ve düşmanlığa tahrik” olarak değerlendirdi.
İzmir Barosu’nun “Kantar” eki için, “Adliye’nin manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif” iddiasıyla başlatılan soruşturma süreci, Adalet Bakanlığı izin vermeyince 23 Haziran’da takipsizlikle sonuçlandı. Gelişme Ağustos başında öğrenildi. Nisan 2004’te Avukatlar Günü dolayısıyla yayımlanan ekteki vampir resminden Cem Koç karikatürist, Avukat Hasan Yalçın ise sorumlu yazı işleri müdürü olarak soruşturmaya uğramıştı.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi, gazetede yayımladığı ilanın karşılığını isterken, Datça’daki bir Emlakçıyı yayınla tehdit etmekten ceza alan “Datça Haber”gazetesi sahibi Sinan Kara’ya verilen 2 yıl 26 günlük hapis cezasını bozdu. 28 Nisan 2004’de alınan bozma kararı, İzmir’de yaşayan gazeteciye Temmuz sonunda ulaştı. Daire, bozmaya hükmün TCK’nın 308/2. ve 61. maddesiyerine 192/1. maddesinden tesis edilmesini gerekçe gösterdi.
“Milliyet” gazetesi yazarı Fikret Bila’nın, “Sivil Darbe Girişimi ve Ankara’daki Irak Savaşları” başlıklı kitabında “devlet sırrını ifşa ettiği”gerekçesiyle yargılanmasına 29 Temmuz’da devam edildi. Gazeteci, savunmasında, “görevimi yerine getirdim. Kitabımdaki bazı bölümler siyasi diyaloglardan ibaret. Suç yok” dedi. Mahkeme, dava konusu belgelerin gizlilik niteliği taşıyıp taşımadığının Başbakanlığa sorulmasına karar verdi.
PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “Savaş çıkabilir, ben de engelleyemem”sözlerini radyo yayınında aktardığı için DGM’de yargılanmaya başlayan “Radyo Dünya” yayın müdürü Fatih Demir ve spiker Yeter Cemile Gündoğdu, DGM’lerin kaldırılmasıyla, 27 Temmuz’da, Adana 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıktı. Radyo yayınına ilişkin kasetinRTÜK’ten istenmesine, kaset ve dosyanın TRT’den bir uzman bilirkişiye inceletilmesine karar verildi. Radyocular, “terör propagandası” iddiasıyla beş yıla kadar hapis ve bir milyar liraya kadar para cezası istemiyle yargılanıyorlar.
23 Temmuz’da, Ardahan Asliye Ceza Mahkemesi, “Yeni İstiklal” gazetesi yazı işleri müdürü Bülent Kılıç’a, gazetenin 9 ve 14 Nisan 2004 sayılarında künyeye yer vermediği için 500 milyon lira para cezasına mahkum etti. 7 Temmuz’da Eski Basın Kanunu’nu uygulayan ve 10 milyar liralık ön ödeme tebligatı çıkaran mahkeme, karar duruşmasında sanık lehine yapılan düzenlemeyi esas aldı. Gazeteci, ertesi gün cezayı ödedi.
20 Temmuz’da, aylık “Kültür Sanat Yaşamında Tavır” dergisi, Ceza ve Tevkif evleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun’a Üstün Hizmet Madalyası verilmesini eleştiren bir karikatür nedeniyle 15 gün süreyle kapatıldı. İstanbul 2 No’lu DGM, derginin Eylül 2003 tarihli sayısındaki karikatür nedeniyle dergi sahibi Muharrem Cengiz ile yazı işleri müdürü Ahu Zeynep Görgün’e de toplam 4 milyar 725 milyon lira para cezası da vermişti. Kararda, “Yazı haber vermenin ve eleştirinin çok ötesindedir. Artık AİHS’nin 10/1 maddesindeki ifade özgürlüğü ilkesine sığınılamaz” denildi.
Newroz kutlamalarının yapıldığı 21 Mart 2002’de anadilde eğitim hakkını savunan Tunceli Baro Başkanı ve “Tunceli’de Munzur Haber” gazetesi sahibi Hüseyin Aygün’e açılan davaya 16 Temmuz’da devam edildi. “Cumhuriyeti tahkir ve tezyif” ve “Kanunun suç saydığı fiili övmek” ile suçlanan ve 14 kişi ile birlikte yargılanan Aygün’ün beş yıla kadar hapsi isteniyor. Gazeteci “ülkedeki ve Tunceli’deki uygulamaları eleştirmek ve topluluğa slogan attırmakla” suçlanıyor.
Gaziantep “Zafer” gazetesi yazarı Halil Eyyüboğlu, sahibi İsmet Atar ile yazı işleri müdürü Atilla Konukoğlu’nun Başbakan Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle yargılanmalarına 16 Temmuz’da başlandı. Gaziantep 5. Asliye hukuk Mahkemesi’ndeki davada, gazetecilerden “Kıbrıs’tan sonra Kürdistan mı?” başlıklı yazıdan 10 milyar tazminat isteniyor. Eyyüboğlu, referandum öncesi Türkiye’ye gelmek isteyen KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Dentaş’a Başbakanın “git ne konuşuyorsan KKTC’de konuş” demesine tepki göstermişti.
15 Temmuz Yargıtay 8. Ceza Dairesi, İstanbul 3 No’lu DGM’nin gazeteciErdal Taş’a TCK’nın 312/2 maddesinden verdiği cezayı oybirliğiyle bozdu. Daire, ifade özgürlüğünün, “çoğunluk gibi düşünmeme, kurulu düzeni sorgulama, hatta eleştirme hakkını” da kapsadığına işaret etti. Yargıtay, sarsıcı nitelik taşıyan, toplumun çoğunluğunu kızdıran ve tartışmaya yönelten fikirlerin de ifade özgürlüğünün korumasında olduğunu açıkladı.
13 Temmuz’da, Ankara’dan yayın yapan “Radyo İmaj”ın sahibi Adnan Yüce, “yayın izni iptal edilmesine rağmen yayın yapmayı sürdürdüğü” gerekçesiyle yargılandığı davadan beraat etti. Ankara 11. Asliye Ceza Mahkemesi, savcının talebine uyarak delil yetersizliğinden beraat kararı verdi. Hapis ve para cezası istenen Yüce, “TRT radyo yayınlarını engellediği için Aralık 2003’te radyoya yapılan uyarıyı dikkate almamakla” suçlanıyordu.
12 Temmuz’da, 3. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi, “Türkiye’de Cuma” dergisindeki bir yazıdan “astlık-üstlük münasebetlerini zedelemekle” suçlanan gazeteci-yazar Abdurrahman Dilipak ile Mustafa Karahasanoğlu için takipsizlik kararı verdi. Davaya Bakırköy Adliyesi bakacak. Suça, 29 Ağustos 2003’te çıkan “Paşalar Laf Dinlemezse” başlıklı yazı gerekçe gösterildi.
10 Temmuz’da, Göle Kaymakamının açtığı hakaret davasını kaybeden 4 yerel gazeteciye icra takibi başlatıldı. Yargıtay kararının beklenmediğini savunan gazetecilerden, “Kuzeydoğu Anadolu” gazetesi sahibi Fakir Yılmaz’ın, 9 milyar 500 milyon liralık icra işlemiyle özel aracı haczedildi. Gazeteciler, Kaymakamlık binasındaki İlçe Nüfus Müdürlüğüne gelen köylülerin, ayakları çamurlu olduğu ve ahır gibi koktukları gerekçesiyle, polis zoruyla dışarı çıkartıldığını yazmıştı.
DİHA Ajansı’na ait büroya NATO Zirvesi öncesinde yapılan baskında gözaltına alınan DİHA çalışanı 5 kişi ile “Özgür Halk” dergisi sahibi Barış Güllü’ye Temmuz başında, “yasadışı örgüt üyeliği” ve “örgüte yardım ve yataklık” iddiasıyla dava açıldı. Basın çalışanlarının yargılanmasına 26 Ekim’de İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlanacak.
6 Temmuz’da, Marmaris “Değişim” gazetesi yazı işleri müdürü Mehmet Yürek, 16 Nisan 2004’te çıkan bir yazıda eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile ilgili kullandığı “dizginlemek” ifadesi nedeniyle hakim karşısına çıktı. Marmaris 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Kenan Evren’in duruşmaya getirilmesini istedi. Gazeteciyi savunan Av. Turgut İnal ile Av. Meral Öndersev, “dizginlemek” sözcüğünün etimolojik etüdüyle ilgili bir rapor sundular. Gazeteciye, 6 Mart’ta da, “4 Mustafa ya da 4 Tapınma-1″makalesinden ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis cezası verilmişti.
Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Ekim 2003’te İHD Muş Şubesi’nde yaptığı konuşmadan “KONGRA-GEL örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla yargılanan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Selahattin Demirtaş’ı, 6 Temmuz’da beraat ettirdi. 4 yıl hapsi istenen Demirtaş, yerel “Gün”gazetesine verdiği demeç nedeniyle de “Kanunun suç saydığı fiili övmek”iddiasıyla 24 Ocak 2005’te yargılanacak.
“Yeniden Özgür Gündem” gazetesi bürosunda gözaltına alınan üç gazete dağıtımcısı ile üç DİHA Ajansı muhabirine İzmir Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) açılan dava, aynı DGM heyeti, 5190 Sayılı Yasa ile DGM’ler kaldırıldığı için Ağır Ceza Mahkemesi sıfatıyla baktı. 1 Temmuz’daki duruşma, 1 Eylül’de eylem gerçekleştirdikleri iddiasıyla tutuksuz yargılanan iki sanıkla ilgili polis kayıtlarının incelenmesi için 30 Eylül’e ertelendi.
Düzenlemeler ve hak aramalar
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 345 maddelik Türk Ceza Kanunu (TCK) Tasarısını, 26 Eylül’de kabul etti. 78 yıl sonra değişen TCK, 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girecek. TGC, “İntihara özendirme”,”haberleşmenin gizliliği”, “hakaret”, “özel hayatın gizliliği”, “kamu barışına karşı suçlar”, “müstehcenlik”, “fiyatları etkileme”, “adliyeye karşı suçlar”, “genital muayene”, “halkı askerlikten soğutma”, “temel milli yararlara karşı hareket”, “devlet sırrı”, “örgüte yardım” gibi pek çok düzenlemenin uygulamada sorun oluşturacağını bildirdi.
22 Eylül’de Anayasa Mahkemesi, 4756 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Kanunun bazı maddelerini Anayasaya aykırılıktan iptal etti. “RTÜK üyelerinin seçiminde Meclisteki siyasi parti gruplarına kontenjan” tanıyan düzenleme, “Yıllık ortalama izlenme veya dinlenme oranı yüzde 20’yi geçen bir Televizyon veya Radyo Kuruluşu’nda sermaye payı yüzde 50’yi geçemez” hükmü, “verilecek para cezasının alt limitini 10 milyar lira” olarak belirleyen düzenleme Anayasaya aykırı bulundu. Anayasa Mahkemesi, altı ay içinde gerekçeli karardaki görüşler ışığında yeni düzenleme yapılmasını istedi.
20 Ağustos’ta, Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Fatih Karaca,Diyarbakır “Söz” ve “Gün TV” ile Batman “Çağrı TV” yayın kuruluşlarının “farklı dil ve lehçelerde yayın” yapmak üzere kendilerine başvurduğunu duyurdu. Karaca, “Yaptığımız araştırmalarda bu dil ve lehçelerin o bölgelerde konuşulduğunu gördük ve üç kuruluşa da yönetmeliklere uygun başvuru yapmaları için yazı yazmaya karar verdik” dedi.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, RTÜK üye yapısında değişiklik yapan 5218 sayılı “Ölüm Cezasının Kaldırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunu” nu 20 Temmuz’da onadı. RTÜK Kurulu’nda görevli üye sayısı 9’dan 8’e indirilerek üye belirlemesinde Milli Güvenlik Kurulu (MGK) Genel Sekreterliği’nin etkisi ortadan kaldırıldı.
18 Ağustos’ta, Antakya Gazeteciler Cemiyeti (AGC) Başkanı Ahmet Abdullahoğlu, gelecek yasama döneminde ele alınacak olan 212 Sayılı Basın İş Kanunu, RTÜK Kanunu ve TCK Tasarısı için hükümetten basın meslek örgütleriyle işbirliğini sürdürmesini istedi. Abdullahoğlu, Hükümetin Basın Kanunu taslağı hazırlığında basın meslek örgütlerinden görüş alıp değerlendirmesinin olumlu bir gelişme olduğunu açıkladı.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Nuri Ok, elektronik posta haberleşmesini denetlediği gerekçesiyle İstanbul Emniyeti, Valiliği ve İçişleri Bakanlığı’na dava açan “Sanat ve Hayat” dergisi yetkililerine, İstanbul Valisi Muammer Güler ile ilgili şikayetin işleme sokulmayacağını 18 Temmuz’da bildirdi. Başsavcılık, 9 Haziran’da aldığı kararda, buna “Valinin şikayete konu eylemle ilgili talimat verdiği veya bilgi sahibi olup da önlem almadığına ilişkin kanıt bulunmaması”nı gerekçe gösterdi. Dergi okurları, dergiye ulaştırmak istedikleri elektronik posta mesajlarının, Emniyet Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezi’nin uyarı mesajı ile kendilerine geri döndüğünü iddia etmişlerdi.
Sansüre Tepkiler
27 Eylül’de, Avrupa Parlamentosu Sol Grubu üyesi Alman Demokratik Sosyalizm Partisi Milletvekili Tobias Pflüger, “Günlük Evrensel” gazetesine bir karikatürden verilen para cezasını en kısa zamanda Avrupa Parlamentosu’nun Sol Grubu’nda gündeme getireceğini ve konuyu 17 Aralık zirvesi öncesinde raporlaştırarak yetkili kurumlara ileteceklerini söyledi.
RTÜK’ün Kürtçe şarkı ve konuşma nedeniyle 30 gün yayın durdurma cezası verdiği Diyarbakır “Gün TV” ve “Can TV”, İdare Mahkemesi’ne yaptıkları itiraz henüz sonuçlanmayınca yayınlarına 26 Eylül’de ara verdiler. Kapatma kararını protesto eden “Gün TV” çalışanları, “RTÜK” yazılı siyah bandaj ile ağızlarını bağlayarak canlı yayınlanan “Müzik Diyarı” programına katıldılar.
Los Angeles’te yayımlanan www.turkla.com sitesi, 8 Eylül’de, fikirlerinden dolayı Yeşim Küçükköylü isimli yazarının işine son verdiğini açıkladı. Açıklamada, “Küçükköylü’nun yazıları bazı kesimlerden gelen tepkiler üzerine kaldırıldı. Küçükköylü’nün artık sitemizde yazıları yayınlanmayacak. Sitemiz Küçükköylü’nün iddia ve fikirlerine katılmıyor” denildi. Site yetkilileri, tepkiler üzerine, “Bunu isteyerek yapmadık. Küçükköylü MIT ve Ordu hakkında bazı açıklamalar yaptı. Türk makamlarınca takibe alınıp sürekli telefonlar ve değişik kesimlerden baskılar geldi. Küçüköylü’nün kimliği adres ve telefonunu sordular ve site yöneticilerine soruşturma başlattılar. Türkiye’ye giriş çıkışlarda sorun yaşayacağımızı öğrendik” açıklaması yaptılar.
15 Eylül’de, muhalif gazetecilere baskıların sürdüğünü açıklayan Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu, cezaevinde 20 gazeteci bulunduğunu iddia etti. Platform, mesane kanseri olduğu için yaşam tehlikesi bulunan Erol Zavar’ın derhal tahliye edilmesi gerektiğini bildirdi. Üç ameliyat geçiren Zavar’ın bundan sonraki tedavisinin cezaevi dışında yapılabilmesi için bir kampanya başlatıldı.
8 Eylül’de İzmir’e resmi ziyaret gerçekleştiren AB Genişlemeden Sorumlu üyesi Gunter Verheugen’e, İHD Şube Başkanı Avukat Mustafa Rollas,gazeteci Sinan Kara’nın kaleme aldığı “Sinan’ın Kara Kitabı”nı hediye etti. Rollas, ifade ve basın özgürlüğü konusunda yasal mevzuat değişikliği boyutunda yol alındığı bildirdi ve uygulamadaki sorunlara ise Kara’ya açılan davaları örnek gösterdi.
7 Eylül’de “Ülkede Özgür Gündem” gazetesi yazı işleri müdürü İrfan Uçar,gazetesinin 192 sayısında toplam 90 dava açıldığını açıkladı. Beyoğlu Asliye Ceza Mahkemesi’nde TCK’nın 159 ve 312. maddelerinden açılan 15 davanın sürdüğünü belirten Uçar, “DGM’lerin yerini alan ihtisaslaşmış Ağır Ceza Mahkemeleri’nde 12 yeni dava açıldı” dedi.
7 Eylül’de, İHD, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER) Genel Başkanları, 11 yıl önce yayınlanmış iki makalesi dolayısıyla yargılanan gazeteci Fikret Başkaya’ya destek verdiler. Aktivistler, “tahkir ve tezyif suçlamalarının arkasına sığınılarak eleştiri hakkının engellenemeyeceğini” belirttiler.
2 Eylül’de Emniyet günlük basın bültenini almaya giden “İstikbal” gazetesi yazı işleri müdürü Naki Erdoğan, Emniyet Müdürlüğü’nden içeri alınmadı. Gazetecinin merdivenlerde karşılaştığı Emniyet Müdürü Savaş Yücel, “İçeri girmeniz yasak. Sizinle ilişkilerim bitti” dedi. Yücel, gazeteci Mehmet Çil’in “Arkadaşımız gözaltına mı alınıyor?” sorusuna “Geri zekalı mısın sen. Niçin gözaltına alacağım. Ben sana aşık mıyım?” şeklinde karşılık verdi.Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Eskişehir Şubesi, Gazeteciler Cemiyeti ve Türk Basın Birliği, ortak açıklama ile olayı kınadı.
ÇGD ve Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), 23 Ağustos’ta yaptıkları açıklama ile, İstanbul “Özgür Radyo”nun bir ay susturulmasını protesto ettiler. Yön FM Haber Koordinatörü Erdal Emre, “ceza”ya karşı çıkarken Cezaların ekonomik yüküne değinen Malatya Güneş TV sahibi M. Duran Özkan da, “Bu tür kapatmalar yayıncılığın devamlılığına zarar veriyor”diye konuştu. RTÜK, “Günlük Evrensel” gazetesinde çıkan “Katliam gibi saldırı” haberine yer verdiği için radyonun yayınını 18 Ağustos gecesi kesmişti.
RTÜK Hukuk Müşavirliği, Kürtçe yayın için 23 Mart’ta başvuru yapan Diyarbakır “Gün TV”ye 16 Ağustos’ta gönderdiği mektupta, “başvuruların Kurul tarafından değerlendirildiği, neticenin bildirileceği”ni tebliğ etti. 25 Ocak 2004’te yürürlüğe giren yönetmeliğe rağmen özel ulusal yayın kuruluşları bugüne kadar Türkçe dışındaki dillerde yayına rağbet etmedi. Hükümetin baskısıyla TRT, 7 Haziran’dan beri bu dillerden yayın yapıyor.
20 Ağustos’ta, RTÜK Başkanı Fatih Karaca, Diyarbakır “Söz” ve “Gün TV”ile Batman “Çağrı TV” televizyonlarının farklı dil ve lehçelerde yayın yapmak üzere kendilerine başvurduğunu duyurdu. Karaca, “Araştırmalarda bu dil ve lehçelerin o bölgelerde konuşulduğunu gördük ve üç kuruluşa da yönetmeliklere uygun başvuru yapmaları için yazı yazmaya karar verdik” dedi.
Basın Yayın ve İletişim Emekçileri Sendikası (Haber-Sen) Genel BaşkanıKemal Keleş, 28 Temmuz’da yaptığı açıklamada, RTÜK’ün TRT Yönetimine iktidara yakın kişileri aday gösterdiğini savundu. Keleş, “Bugüne kadar hep sahibinin sesini yansıtan, dönemin siyasal iktidarlarının tercihlerine göre aday belirleyen RTÜK üyeleri yine görevlerini yerine getirdiler”dedi.
Lazca yayın için yaptıkları girişimler sonucunda TRT’den sadece “nezaketen ve usulen” yanıt aldıklarını belirten avukat Mehmedali Barış Beşli, 29 Temmuz’da yaptığı açıklamada yakında dava açacaklarını söyledi. 14 Temmuz’da Lazca yayın talebini yanıtlayan TRT, sadece “Geleneksel olarak kullanılan dil ve lehçelerde yayınlarımızı, yönetmeliğe göre sürdürüyoruz” yanıtı verdi.
24 Temmuz’da, Basın Konseyi Başkanı Oktay Ekşi, Basında Sansürün Kaldırılışının 96. Yıldönümü’nde hapisteki gazeteci Hakan Albayrak ve diğer hapisle cezalandırılan gazetecilerin durumuna dikkat çekerken, “Hapishanedeki gazeteci sıfatlı kişiler, haklarını korumak için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvursun” dedi. Ekşi, hükümetten, hapis cezası öngören yasa hükümlerinin Mecliste süratle ve “özgürlükçü” yönde değiştirilmesini istedi.
23 Temmuz’da, “Radikal” gazetesi muhabirinin “Tren kazasından dolayı sorumlular hakkında tasarrufta bulunacak mısınız?” sorusuna kızan Başbakan Erdoğan, 1950’den bu yana aynı hat üzerinde pek çok kaza yaşandığını söyleyerek, “Bu konularda haddinizi bilerek soru sorun” diye çıkıştı.
14 Temmuz’da, CHP Yozgat Milletvekili Emin Koç, TRT’deki uygulamaları Devlet Bakanı Beşir Atalay’ın yazılı yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na dört soru önergesi sundu. Soru önergeleri ile, TRT Genel Müdürü Şenol Demiröz’ün yayın ve personel politikaları, Basın-Sen işyeri temsilcisi ve TRT muhabiri Mehmet Demir’in geçici görevle Erzurum’a görevlendirilmesi soruldu.
13 Temmuz’da açıklama yapan Mazlum-Der İstanbul Şube Vekili Avukat Elif Koşaroğlu, Nurettin Şirin’in şahsında tüm düşünce suçluları için özgürlük çağrısı yaptı. Şirin davasında yargının baskı altında tutulduğunu iddia eden Koşaroğlu, DGM’lerin kaldırılmasıyla düşünce suçlularının dosyalarının yeniden ele alınması gerektiğini belirtti.
“Örgüt üyeliği” iddiasıyla hüküm giyen “İşçi Köylü” gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Memik Horuz, 12 Temmuz’da cezaevinden bir mektuptagöndererek basına duyarlılık çağrısı yaptı. Üç yıldır hapiste bulunan Horuz, “Sosyalist basına yaklaşım; basın özgürlüğünün mihenk taşı olarak görülmeli” dedi. Tekirdağ F Tipi Cezaevi’nde kalan Horuz, Temmuz 2003’te AİHM’e başvurmuştu.
4 Temmuz’da, Mazlumder Düşünce Özgürlüğü Komitesi, düşünce mahkumlarının özgürlüklerine kavuşmaları için yetkililere çağrı yaptı. Tahliyesi istenen ve düşünce suçlusu olarak nitelenen kişiler arasında “Selam” gazetesi eski yazarı Nureddin Şirin ile “Milli Gazete” eski yazarıHakan Albayrak da bulunuyor.
Avrupa İnsan hakları Mahkemesi
18 Ağustos’ta, Edremit “Körfezin Sesi” sitesi Yayın Yönetmeni Doğan Doğan, “uzun gözaltı”dan yetkilileri yargılatamayınca AİHM’e başvurdu. Doğan, AİHS’nin “özgürlük ve güvenlik hakkı” başlıklı 5. maddesi ve “adil yargılanma hakkı”nı güvence altına alan 6. maddesinin ihlal edildiğini savundu. 6 Ocak’ta gözaltına alınan Doğan, “Amirine, memuruna söyledik” başlıklı köşe yazısının yazarı Salih Günardı ile ilgili savcılık sorularını yanıtladıktan sonra serbest kaldı. Balıkesir Gazeteciler Cemiyetiolaya tepki göstermişti.
27 Temmuz’da AİHM, “Savaş ve İnsan Türkiye’de Silah Transferleri ve Savaş Yasaları İhlalleri” kitabının çevirmeni gazeteci-yazar Ertuğrul Kürkçü’nün açtığı davada Türkiye’yi 3 bin Euro manevi tazminata mahkum etti. Mahkeme gideri olarak da 2 bin 500 Euro ödenmesine karar verildi. Kararda, sert ifadeler yer alsa da kitapta düşmanca bir söylem benimsenmediği ifade edildi. Gazeteci, “Askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif”iddiasıyla 1997’de ertelemeli 10 ay hapis cezası almıştı. Kitabı yayımlayanBelge Yayınları sahibi Ayşe Nur Zarakolu ise, para ile cezalandırılmıştı.
Aynı gün AİHM, Alibeyköy’de “Kurtuluş” dergisi dağıtırken polisin silahla vurduğu İrfan Ağdaş’ın yakınlarının açtığı davada Türkiye’yi cezalandırdı. Mahkeme, “yaşam hakkı” (2. madde) ve “mahkemeye etkin başvuru hakkı”nı (13. madde) ihlal ettiği gerekçesiyle Türkiye’yi 15 bin Euroödemeye mahkum etti.
13 Temmuz’da AİHM, “Bizim Ferhat, Bir Cinayetin Anatomisi” adlı kitabı yayımladığı gerekçesiyle mahkum olan Belge Yayınları’nın açtığı davada Türkiye’ye ceza verdi. Gazeteci Ferhat Tepe’nin öldürülmesi dahil, Güneydoğu’da insan hakları ihlallerini konu eden ve devlet yetkililerinin sert şekilde eleştiren kitaptan yayıncı Ayşenur Zarakolu, “bölücülük propagandası”ndan cezalandırılmıştı. AİHM, AİHS’nin 6/1 maddesindedüzenlenen adil yargılama hakkının ve 10. maddesinde yer alan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vererek Türkiye’yi 5 bin Euro manevi tazminat ile 2 bin 500 Euro da mahkeme masrafı ödemeye karar verdi.
Kurum kurum, yönetmelik maddelerine göre RTÜK Cezaları
1- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı yayın yapılmaması”na ilişkin (a) bendini ihlalden;
Savunma istemi
CNN Türk, Manşet Özel, Söz Sizde programları, 9, 19 Haziran 2004 (7 Temmuz)
Çağrı FM (Diyarbakır), 6 Temmuz 2004’teki yayınları (31 Ağustos)
Yayın durdurma (30 gün)
Gün TV (Diyarbakır), Müzik programı ve Diyarbakır Yerel Yönetimler Tartışıyor programı, 20 Kasım 2003, 3, 4, 5 Aralık 2003 (17-25 Ağustos)
Anadolu’nun Sesi (İstanbul), Müzik Şiir, Objektif, Halkın Sesi, Haber bülteni, Gün İzi programları, 7 Ekim 2003; Aralık 2003 (9, 15 Eylül)
2- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Toplumu şiddete, teröre, etnik ayrımcılığa sevk eden veya halkı sınıf, ırk, dil, din, mezhep ve bölge farkı gözeterek kin ve düşmanlığa tahrik eden veya toplumda nefret duyguları oluşturan yayınlara imkan verilmemesi”ne ilişkin (b) bendini ihlalden;
Savunma
Radyo Dünya (Adana), Haber programı, 3,4 Mayıs 2004 (21 Temmuz)
Hakkari FM (Hakkari), Gündem programı, 22 Mart 2004 (21 Temmuz)
Özgür Radyo (Ankara), 24-27 Eylül 2004 (21 Temmuz)
Radyo Başkent (Ankara), Özenle İstek programı, 6 Mayıs 2004 (2-11 Ağustos)
Çağrı FM (Diyarbakır), 6 Temmuz 2004’teki yayınları (31 Ağustos)
Radyo Shema (Ankara), Sivas Özel programı, 1 Temmuz 2004 (31 Ağustos)
Yayın durdurma (30 gün)
Hakkari FM, Gündem programı, 22 Mart 2004 (17, 25 Ağustos)
Can TV (Diyarbakır), Müzik programı ve Haber bülteni, 7 Ocak (17, 25 Ağustos)
3- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “İnsanların dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri nedenlerle hiçbir şekilde kınanmaması ve aşağılanmaması”na ilişkin (d) bendi ihlalden;
Uyarı
TGRT, Çarkıfelek programı, 7 Nisan 2004 (28 Temmuz)
Arifan FM (Ankara), 2 Eylül 2003’taki program (28 Temmuz)
4- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Yayınların toplumun milli ve manevi değerlerine ve Türk aile yapısına aykırı olmaması”na ilişkin (e) bendi ihlalden;
Uyarı
CNN Türk, Söz Sözde programı, 19 Haziran 2004 (17, 25 Ağustos)
5- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Türk millî eğitiminin genel amaçlarının, temel ilkelerinin ve millî kültürün geliştirilmesi”ne ilişkin (g) bendine aykırılıktan;
Uyarı
ETV, “Sağlıklı Yaşam Alternatifleri” programı, 8 Haziran 2004 (7 Temmuz)
Arifan Radyo (Ankara), Seher Vakti programı, 2 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
Star TV, Telegol programı, 15 Ağustos 2004 (9, 15 Eylül)
Star TV, Ana haber bültenleri, 15, 16 Ağustos 2004 (9, 15 Eylül)
Program durdurma
Kanal D, Sabah Sabah Seda Sayan programı, 1-2 Nisan 2004 (28 Temmuz) (1 kez)
6- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Kişilerin manevi şahsiyetlerine eleştiri sınırları ötesinde saldırıda bulunulmaması, cevap ve düzeltme haklarına saygılı olunması…”na ilişkin (ı) bendini ihlalden;
Savunma İstemi
Star TV, Haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
Kanal D, haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
Uyarılar
Show TV, haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
ATV, haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
NTV, haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
STV, haber bülteni, 22 Nisan 2004 (7 Temmuz)
Güney TV (İskenderun), Hipertansiyon programı, 17 Şubat 2004 (21 Temmuz)
AY TV (Aydın), ana haber bülteni, 31 Aralık 2004 (21 Temmuz)
Akça TV, Son Nokta programı, 17 Şubat 2004 (21 Temmuz)
TGRT, Çarkıfelek programı, 7 Nisan 2004 (28 Temmuz)
Arifan FM (Ankara), 2 Eylül 2003’taki program (28 Temmuz)
Özgür Radyo (Ankara), müzik programı, 15 Mayıs 2004 (31 Ağustos)
Çukurova TV (Adana), Gündem programı, 29 Mart 2004 (31 Ağustos)
Flash TV, Evlat Acısı programı, 26 Nisan 2004 (9, 15 Eylül)
Program durdurma
ATV, A Takımı ve Sokak Arası programları, 17 Nisan 2004 (9, 15 Eylül) (1 kez)
7- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Türkçe’nin, özellikleri ve kuralları bozulmadan konuşma dili olarak kullanılması; milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak çağdaş, kültür, eğitim ve bilim dili halinde gelişmesinin sağlanması”na ilişkin (h) bendine aykırılık;
Uyarılar
Star TV, Şaka Maka programı, 23, 30 Mayıs; 6, 13, 20 Haziran 2004 (28 Temmuz)
8- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Yayıncılığın haksız bir amaç ve çıkara alet edilmemesi ve haksız rekabete yol açılmaması…”na ilişkin (j) bendini ihlalden;
Uyarı
ETV, “Sağlıklı Yaşam Alternatifleri” programı, 8 Haziran 2004 (7 Temmuz)
Sky Türk, Gündem Özel programı, 22 Haziran 2004 (7 Temmuz)
ETV, haber bülteni, 13 Haziran 2004 (7 Temmuz)
İzmir TV, Özden Muhabbet programı, 16 Mayıs 2004 (21 Temmuz)
ATV, Akademi Türkiye programı, 11-12 Haziran 2004 (28 Temmuz)
Sky Türk, Paranın Yönü programı, 8 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNBC-e, Kampus programı, Temmuz 2004 ve 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
Çiğdem FM (Osmaniye), haber bültenleri, 8 Mart 2004 (31 Ağustos)
TV8, Erkan Tan’la Trabzon’dan programı, 17 Ağustos 2004 (9, 15 Eylül)
9- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimsenin suçlu ilan edilmemesi veya suçluymuş gibi gösterilmemesi…”ne ilişkin (k) bendini ihlalden;
Savunma İstemi
Kanal 2000 (Mersin), Haber bültenleri, 20-21 Nisan 2004 (31 Ağustos)
10- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Haberlerin yayınlanmasında tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine bağlı olunması; özgürce kanaat oluşumunun engellenmemesi…”ne ilişkin (l) bendini ihlalden;
Uyarı
Akça TV, Son Nokta programı, 17 Şubat 2004 (21 Temmuz)
11- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Halkı aldatacak, yanıltacak veya haksız rekabete yol açacak reklam yayınlarına yer verilmemesi”ne ilişkin (m) bendini ihlalden;
Uyarı
MTV, Akademi Türkiye adlı yarışma, 3 Mayıs 2004 (21 Temmuz)
12- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Program hizmetlerinin bütün unsurlarının insan onuruna ve temel insan haklarına saygılı olması”na ilişkin (s) bendine aykırılıktan;
Uyarı
Flash TV, Evlat Acısı programı, 26 Nisan 2004 (9, 15 Eylül)
13- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Yayınların müstehcen olmaması”na ilişkin (t) bendini ihlalden;
Uyarı
Cine 5, Fantsy ve Emmanuelle 2000 dizileri, 22, 28 Haziran 2004 (7 Temmuz)
ETV, C Class programı, 30 Nisan; 4, 11 Mayıs 2004 (7 Temmuz)
NTV, N-Moda programı, 4 Temmuz 2004 (28 Temmuz)
Flash TV, klip, 4, 6 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Kral TV, klip, 8, 10 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
TSES TV, klip, 3 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Cine 5, Selamlar yabancı filmi, 17 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
14- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Kadına, güçsüzlere ve küçüklere karşı şiddetin ve ayırımcılığın teşvik edilmemesi”ne ilişkin (u) bendini ihlalden;
Uyarı
Star TV, Deşifre programı, 20 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Kanal 7, Haber Saati programı, 21 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Olay TV, Ana haber bülteni, 19, 21 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Cine 5, Haber bülteni, 29 Ağustos 2004 (9, 15 Eylül)
15- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Yayınların şiddet kullanımını özendirici veya ırkçı nefret duygularını kışkırtıcı nitelikte olmaması”na ilişkin (v) bendini ihlalden;
Savunma İstemi
Kanal D, haber bülteni ve Güne Başlarken programı, 2-3 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Kanal 7, Ana haber bültenleri, Gece ve Sabah haberleri, 2 ve 3 Ağustos (17 Ağustos)
Uyarı
Show TV, haber bülteni, 12-16 Haziran 2004 (7 Temmuz)
STV, ana haber bülteni, 13 Haziran 2004 (7 Temmuz)
Kanal 7, ana haber bülteni, 12-15 Haziran 2004 (7 Temmuz)
NTV, Haber bültenleri, 13, 15 Haziran 2004 (21 Temmuz)
Özgür Radyo (Ankara), Radyo Tamircisi, 1 Mayıs 2004 (21 Temmuz)
ATV, Ana haber bülteni, 9, 13 Haziran 2004 (28 Temmuz)
Haber Türk, haber bülteni, 12,14, 15 Haziran, 3 Temmuz 2004 (28 Temmuz)
Cine 5, haber bülteni, 12, 13, 15 Haziran 2004 (28 Temmuz)
Olay TV, Ana haber bülteni, 12, 14 Haziran; 2 Temmuz (28 Temmuz)
Özgür Radyo (Ankara), 19 Aralık’taki program (28 Temmuz)
Hakkari FM, 2-6 Ekim 2003’taki program (28 Temmuz)
Özgür Radyo (Ankara), Sibel’le Gönül Sofrasından programı, 5 Mayıs (2-11 Ağustos)
Flash TV, Ana haber bülteni, 2, 3 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Sky Türk, Ana haber bülteni, 2, 3 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Star TV, Ana haber bülteni, 2 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNN Türk, Editör programı, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNBC-e, Geri Sayım programı, 3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
TV 8, Ana haber bülteni ve haber bültenleri, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
MTV, Ana haber bülteni, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
ATV, reklam kuşakları, 12, 16, 18 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
NTV, reklam kuşakları, 18 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
CNBC-e, reklam kuşakları, 12 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
Gün TV (Diyarbakır), müzik programı, 1 Temmuz 2004 (31 Ağustos)
16- 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı Yasayla değişik 4. maddesinin “Suç örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerinin yansıtılmaması”na ilişkin (y) bendini ihlalden;
Uyarı
Star TV, Ana haber bülteni, 2 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNN Türk, Editör programı, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNBC-e, Geri Sayım programı, 3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
TV 8, Ana haber bülteni ve haber bültenleri, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
MTV, Ana haber bülteni, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNN Türk, Manşet Özel programı, 9 Haziran 2004 (17, 25 Ağustos)
17- 3984 sayılı yasanın 4756 sayılı yasayla değiştirilen 4. maddesinin “Gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimini zedeleyecek türden programların, bunların seyredebileceği zaman ve saatlerde yayınlanmaması”na ilişkin (z) bendini ihlalden;
Savunma istemi
CNBC-e, “Seks hakkında sormak istediğiniz her şey”, 6 Nisan 2004 (7 Temmuz)
ATV, Ana haber bülteni ve Gün Ortası programı, 18 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
TGRT, Pazar Yıldızları programı, 18 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
TGRT, Ana haber bülteni, 18 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Uyarılar
Kanal D, Kınalı Kar, Bütün Çocuklarım, Serseri dizileri, Haziran 2004 (7 Temmuz)
ETV, C Class programı, 30 Nisan; 4, 11 Mayıs 2004 (7 Temmuz)
Kanal A (Adana), yabancı film, 21 Şubat 2004 (21 Temmuz)
Star TV, Şaka Maka programı, 23, 30 Mayıs; 6, 13, 20 Haziran 2004 (28 Temmuz)
NTV, N-Moda programı, 4 Temmuz 2004 (28 Temmuz)
Kanal D, Çocuklar İçin programı, 19-20 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Show TV, Ana haber bülteni, 18 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Kanal 7, Gündem 13 ve Sabah programları, 18-19 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Olay TV, Ana haber bülteni, 18 Temmuz 2004 (2-11 Ağustos)
Flash TV, klip, 4, 6 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Kral TV, klip, 8, 10 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
TSES TV, klip, 3 Ağustos 2004 (17 Ağustos)
Star TV, Ana haber bülteni, 2 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNN Türk, Editör programı, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
CNBC-e, Geri Sayım programı, 3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
TV 8, Ana haber bülteni ve haber bültenleri, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
MTV, Ana haber bülteni, 2-3 Ağustos 2004 (17, 25 Ağustos)
Cine 5, Selamlar yabancı filmi, 17 Ağustos 2004 (31 Ağustos)
STV, Yabancı film, 21 Temmuz ve 11 Ağustos 2004 (9, 15 Eylül)
Flash TV, Evlat Acısı programı, 26 Nisan 2004 (9, 15 Eylül)
Program durdurma
Show TV, Sabah Yıldızları programı, 29 Nisan 2004 (28 Temmuz) (1 kez)
Show TV, reklam filmi, 15 Mart 2004 (28 Temmuz) (1 kez)
ATV, reklam filmleri, 23 Şubat ve 3, 16, 29 Mart 2004 (9, 15 Eylül) (1 kez)
Show TV, Kurtlar Vadisi dizisi, 10 Haziran 2004 (9, 15 Eylül) (2 kez)
ATV, Gün Ortası ve Ana haber bülteni, 18 Temmuz 2004 (9, 15 Eylül) (1 kez)
18- 3984 Sayılı Kanununun 4. maddesinde yer alan “Radyo, televizyon ve veri yayınları, hukukun üstünlüğüne, Anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, millî güvenliğe ve genel ahlâka uygun olarak kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılır” ilkesine aykırılıktan;
Uyarı
NTV, haber bülteni, 13 Haziran 2004 (7 Temmuz)
19- 3984 Sayılı Kanununun 4. maddesinde yer alan “Radyo, televizyon ve veri yayınları, hukukun üstünlüğüne, Anayasanın genel ilkelerine, temel hak ve özgürlüklere, millî güvenliğe ve genel ahlâka uygun olarak kamu hizmeti anlayışı çerçevesinde yapılır. Yayınların Türkçe yapılması esastır” ilkesine aykırılıktan;
Uyarı
Aktüel Radyo (Diyarbakır), 27 Ocak 2003, 1, 21 Şubat 2003 (21 Temmuz)
Hakkari FM, 1 Nisan 2004’daki program (21 Temmuz)
Gün TV (Diyarbakır), Çekçek programı, 7 Mayıs 2004 (21 Temmuz) (EÖ)