Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Hukuk Birimi’nin 2002 Yerel ve Bölgesel Medya Raporu’nun tam metni şöyle:
29 Aralık 2002
Ardahan’da yayımlanan “Kuzey Anadolu” gazetesi sahibi Fakir Yılmaz,Ardahan Valisi ile ilgili haberleri nedeniyle maruz kaldığı baskıların, ailesine yöneldiğini açıkladı. Ailesinin ticari faaliyetlerinin incelendiğine dikkat çeken gazeteci Yılmaz, “babamın iş yerinin ruhsatı olup olmadığını sormaya başladılar” dedi. Gazeteci, Belediye Başkanı’nın Belediyeye ait bir otel ile bir benzin istasyonu işleten babası Fevzi Yılmaz ile ilgili, “Belediyeye borcu var mı?”, “Benzin istasyonun ruhsatı, tapusu var mı?” şeklinde sorularla karşılaştığına dikkat çekti.
26 Aralık 2002
Gözaltına alınan Doğan Haber Ajansı (DHA) muhabiri ve “Datça Haber” gazetesi sahibi Sinan Kara Marmaris’te gözaltına alınarak Muğla’daki Ula Cezaevi’ne gönderildi. “Kaymakam’a gazete göndermediği” gerekçesiyle 3 ay 8 gün hapis cezası verilen gazeteci Kara, 44 gün hapiste kalacak. Datça Savcılığı, bir önceki gün Kara’nın yaptığı itirazı kabul etmesine rağmen gazeteci, Marmaris’te gözaltına alındı ve tutuklandı.
26 Aralık 2002
İskenderun’da haftalık yayımlanan “Demokrat İskenderun” gazetesi sahibi ve yazı işleri müdürü Ersen Korkmaz, İskenderun 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıktı. İki genç kadının copla tecavüze uğradıklarını iddia etmeleri üzerine polislere açılan davayı “İnsanlık Onuru İşkenceyi Yenecek” başlığıyla haber yapan gazeteci, “kapalı celseyi ihlal” ettiği gerekçesiyle verilen ön ödemeli para cezasını ödemediği için yargılanıyor.
25 Aralık 2002
Doğan Haber Ajansı (DHA) muhabiri ve “Datça Haber” gazetesi sahibi Sinan Kara, Kaymakam Savaş Tuncer, Müftü Osman Aytekin ve müteahhit Mehmet Karadağ’ın açtığı davalar nedeniyle hakim karşısına çıktı. Aynı gün, gazeteci Kara, “yayın yasağını ihlal” ve “gerçekdışı işyeri adresi bildirmek” iddiasıyla da yargılandı.
21 Aralık 2002
Batman`da yayımlanan “GAP” gazetesi sahibi Mansur Obut, dükkanında iki kişinin demir çubuklu, tekme ve yumruklu saldırısına uğradı. Kimliği bilinmeyen iki genç girdikleri dükkanda ellerinden demir çubuklarla Obut’u dövmeye başladılar. Kafasından ve belinden yaralanan gazeteci Obut, Batman Devlet Hastanesi’nde tedavi altına alındı. Çevre ve termik santralle ilgili haberleriyle tanınan gazeteci, “Ben bu saldırıyı bir yere bağlamak istemiyorum. Sorumluların bulunacağına inanıyorum” dedi.
10 Aralık 2002
Yerel “Batman Express” Gazetesi yazı işleri müdürü Mehmet Şah Ayaz,evinin önünde üç kişinin sopalı saldırısına uğradı. Gazeteci Ayaz, Termik Santral’la ilgili yazıları nedeniyle işadamı Necat Nasıroğlu ile oğlu, Beşiktaş’ın eski as Başkanı Muzaffer Nasıroğlu’nun adamlarının saldırısına uğramış olabileceğini açıkladı. Başından ve kollarından yaralanan ve kaburgasında çatlak tespit edilen gazeteciyi komşuları Batman Devlet Hastanesi’ne kaldırdılar.
8 Aralık 2002
Gaziantep’te Doğru Yol Partisi’nin (DYP) 1 Eylül’deki Ön Seçimini izledikten sonra saldırıya uğrayan yerel “Sabah” gazetesi yazarı Yaşar Özen, saldırının azmettiricileri olduklarını iddia ettiği DYP İl Başkanı Sermet Atay ve eski Gaziantep Milletvekili İbrahim Konukoğlu’na dava açtı. Dava Gaziantep 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülecek.
25 Kasım 2002
Haftalık iki gazeteye yönelik polis baskısını kınayan Tarsus Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mehmet Geçim ile yönetim kurulu üyeleri Hilmi Dolaşmaz, Raci Bizik, Özkan Gür ve Asena Şadiye Üstün’ün yargılanmalarına devam edildi. Gazeteciler, “polise gözdağı vermek” iddiasıyla üçer yıl hapis istemiyle yargılanıyorlar.
19 Kasım 2002
Milas’ta yayımlanan “Önder” gazetesi yazarı Hulusi Erdem ve yazı işleri müdürü Kazım Şener , eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk’e “basın yoluyla hakaret” ettikleri iddiasıyla 3,5 ay hapis 166 milyon lira para cezasına mahkum edildiler.
Milas Asliye Ceza Mahkemesi toplam 664 milyon 372 bin 800 lira paraya dönüştürdüğü cezaları “iyi hal” nedeniyle de erteledi. Gazetenin 14 Ağustos 2001 tarihli nüshasında yayımlanan “Savcılarla davalaşan, hakimlerden şamar yiyen ‘bilgisiz bakan’: Hikmet Sami Türk…” başlıklı yazısı nedeniyle gazetecilere dava açılmıştı.
14 Kasım 2002
İstanbul’dan yayın yapan “Anadolu’nun Sesi” radyosu Genel Yayın Yönetmeni Seyfullah Karakurt, ve sunucu Selda Demir’in “yasadışı örgüte yardım ve yataklık” iddiasıyla yargılanmalarına devam edildi. Karakurt,Ulucanlar Cezaevi’ne düzenlenen operasyon ve F Tipi cezaevlerindeki gelişmeleri yansıttığı için açılan davalar nedeniyle toplam 32 yıla kadar hapis isteniyor.
12 Kasım 2002
Diyarbakır Gün TV yönetim kurulu üyeleri Baki Demirhan, Nevzat Bingöl,Osman Özsat, Zafer Gür ve Şemsettin Yıldırım’a “askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif” iddiasıyla dava açıldı. 4 Ekim 2001’de yayımlanan ve yaklaşık 200 yıl önce yazılan Kürtçe türkü “De Xalo” (Dayı) nedeniyle gazetecilerin yargılanmalarına Diyarbakır Ağır Ceza Mahkemesi’nde Mart 2003’te başlanacak. Aynı parça nedeniyle daha önce Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) yargılanan “Gün TV” yöneticisi Nevzat Bingöl, beraat etmişti.
12 Kasım 2002
Mersin’de Gazeteciler Derneği Başkanı Nazmi Akdağ, yaptığı bir açıklama ile Mersin Valisi Akif Tığ’ın bürokratlarına getirdiği “konuşma yasağını” kaldırmasını istedi. Akdağ, Ekim ayında yayımlanan genelge ile ilgili Vali Tığ’a şu mesajı gönderdi : “Size bir şey kazandırmaz”
7 Kasım 2002
Diyarbakır “Gün FM” sahibi Nevzat Bingöl ve radyo sunucusu Melike Irmak’ın “halkı itaatsizliğe teşvik” iddiasıyla yargılanmalarına Diyarbakır 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Türk Ceza Kanunu (TCK) 64/1 ve 312/1. maddeleri uyarınca yargılanan gazetecilerin 6 aydan 2 yıla kadar hapisle cezalandırılmaları isteniyor. Mahkeme, radyo personelinin dinlenmesi ve bant kayıtlarının incelenmesine karar verdi. Gazetecilere 14 Mart 2002’de dava açılmıştı.
6 Kasım 2002
Ardahan’da yayımlanan “Yeşil Göle” gazetesinin yayını, Asliye Ceza Mahkemesi’nin kararıyla süresiz durduruldu. “Kaymakamın bana saldırmasının davası ilerlemedi ama haberlerden her şey başımıza geldi” diyen Kılıç, Kaymakamlıkça saldırı nedeniyle yapılan yayınları tekzip etmek zorunda bırakıldıklarını anlattı.
Gazetenin yayını altı aydır gazetenin yazı işleri müdürlüğü görevini yürüten Ulviye Kılıç’ın, bu görev için gerekli yaş koşulunu yerine getirmediği iddia edildi. Gazete, 18 Kasım’da yeni bir yazı işleri müdürü ile yayına yeniden başladı.
18 Ekim 2002
Birinci Merkez İlçe Seçim Kurulu, Anavatan Partisi (ANAP) Diyarbakır mitingini 12 Ekim’de canlı olarak yayımladığı için “Sakarya Radyo Televizyonu”na (SRT) üç gün yayın durdurma cezası verdi. 21 Ekim’de tekrar yayına başlayan “SRT” Haber Müdürü Gürkan Kılıç, İlçe Seçim Kurulu’nda siyasi parti temsilcilerinin televizyon yayınlarının durdurulması yönünde görüş bildirmelerine tepki gösterdi.
14 Ekim 2002
Datça Savcılığı, “Datça Haber” gazetesi sahibi ve DHA muhabiri Sinan Kara’ya verilen 30 milyar lira para cezasının tahsili için ödeme emri çıkarttı. “Kaymakam’a gazete göndermediği” gerekçesiyle mahkum edilen gazetecinin 30 milyar lirayı üç taksit halinde ödemesi gerekiyor. İlk önce 3 ay hapis ve 91 milyon liraya mahkum edilen Kara, hapse girmek üzereyken Uyum Yasası’na uygun şekilde yargılanmak için Datça Savcılığı’na başvurmuştu. Savcılık, Kara’nın cezasını 9 Ağustos 2002’de değiştirilen Basın Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca 30 milyar lira paraya dönüştürmüştü.
Diyarbakır’dan yayın yapan “Gün TV”nin eski sahibi, gazeteci Nevzat Bingöl, televizyon kanalında Ahmet Kaya’nın seslendirdiği “Hani Benim Gençliğim Anne”, “Doğum Günün Kutlu Olsun” ve “Herkes Kendi İşine” adlı türküleri yayımladığı için gıyabında 2 milyar 932 milyon lira para cezasına çarptırıldı. 3257 Sayılı Yasanın 11 (d) maddesi ve TCK’nın 119/5 maddesi uyarınca yargılanan gazeteci Diyarbakır 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nce suçlu bulundu.
12 Ekim 2002
Nevşehir İl Seçim Kurulu, yerel “Kapadokya Televizyonu”na, DYP Genel Başkanı Çiller’in kente ziyareti öncesinde yapılan duyuru niteliğindeki yayın nedeniyle üç gün yayın durdurma cezası verdi. 12 Ekim gecesi yayınına ara veren Televizyon, 6 Ekim günkü haber bültenlerinde yaklaşık 4 dakika süreyle “DYP Genel Başkanı Tansu Çiller yarın Nevşehir’e gelecektir” başlıklı duyuruya yer vermişti. Cezaya belgeli itiraz edilmesine rağmen İl Seçim Kurulu, belgeleri dikkate almadan İlçe Seçim Kurulu’nun verdiği üç günlük yayın durdurma cezasını onadı.
Elazığ’da yayın yapan “Kanal 23” ve “Kanal E” televizyonları, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) seçim yasaklarına uymadığı gerekçesiyle üç gün süreyle kapatıldı. Kararlar, 6 Ekim’de Antalya’da yapılan Anavatan Partisi (ANAP) mitingini canlı vererek siyasi propaganda yaptıkları gerekçesiyle 1984 Sayılı Yasanın 4/”ı”, “k”, “s” ve YSK Başkanlığı’nın 426 sayılı kararının 2/”c” maddesine aykırı davrandıkları gerekçesiyle 3 gün ile geçici olarak yayınları durduruldu. İl Seçim Kurulu’nun şikayeti üzerine ceza verilen televizyon kuruluş yetkililerinin yaptıkları itiraz başvuruları ise yerinde bulunmadı.
Ekim başında, Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, Milas’ta yayımlanan “Önder” gazetesi yazarı Hulusi Erdem, sahibi Talat Efendioğlu ve sorumlu yazı işleri müdürü Kazım Şener’e, “yayın yoluyla kişilik haklarına saldırı” iddiasıyla beş milyar lira manevi tazminat davası açtı. Dava açılmasına gerekçe olarak, gazetenin 14 Ağustos 2001 tarihli nüshasında yayımlanan “Savcılarla davalaşan, hakimlerden şamar yiyen ‘bilgisiz bakan’: Hikmet Sami Türk…” başlıklı yazı gösterildi.
Eylül sonunda, İskenderun’da yayımlanan “Demokrat İskenderun” gazetesi sahibi Ersen Korkmaz hakkında, gazetesinin 23 Temmuz 2002 tarihli nüshasında çıkan “Dosya Bilirkişiye Gönderildi. İşkence Davası Haberiyle ilgili Yargılanmamız Sürüyor” başlıklı bir haber nedeniyle soruşturma açıldı.
17 Eylül 2002
Nizip’te yayımlanan “Oluşum” gazetesi sahibi Ahmet Aksoy, 27 Mayıs 2002’te yayımlanan “Deniz, Yusuf ve Hüseyin” başlıklı yazı nedeniyle yargılandığı Adana 1 No’lu DGM’deki davadan delil yetersizliğinden beraat etti. Yazı yayımlanır yayımlanmaz tutuklanan ve “silahlı örgütlere yardım” ve “terör örgütü propagandası” iddiasıyla yargılanan gazeteci, 8 Ağustos 2002’de tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştı.
4 Eylül 2002
Kendilerini JİTEM olarak tanıtan kişiler “Fırat’ta Yaşam” gazetesi Diyarbakır muhabiri Ahmet Ün’ü kaçırdı ve sorguladı. 9 Eylül’de savcılığa suç duyurusunda bulunan gazeteci Ahmet Ün ile ilgili, Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi inceleme başlattı. Diyarbakır Terörle Mücadele Şubesi elemanlarıyla iki gün boyunca kaçırıldığı yeri tespit etmeye çalışan gazeteci, olay günü araçta başı eğik tutulması nedeniyle götürüldüğü yeri tespit edemediğini açıkladı.
3 Eylül 2002
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yerel 4 televizyon ve 2 radyonun da aralarında olduğu 17 kuruluşa uyarı cezası verdi; 1 radyoya ise dava açtı. “Yayıncılığın haksız bir amaç ve çıkara alet edilmemesi ve haksız rekabete yol açılmaması (…) “na ilişkin (j) bendini ihlal ettiği gerekçesiyle “ORT TV”yi (Osmaniye), “Kişilerin manevi şahsiyetlerine eleştiri sınırları ötesinde saldırıda bulunulmaması, cevap ve düzeltme haklarına saygılı olunması (…)”na ilişkin (ı) bendini ihlal ettiği iddiasıyla “ORTV”yi (Ordu); “Gençlerin ve çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimini zedeleyecek türden programların, bunların seyredebileceği zaman ve saatlerde yayınlanmaması”na ilişkin (z) bendini ihlal iddiasıyla “Moral FM” ve “İzmir TV”yi uyarmaya karar verdi.
Ayrıca, 3984 Sayılı Yasanın reklam yayınlarına ilişkin 21. maddesini ihlal iddiasıyla “Best FM” (Kütahya) radyosunun; 22. maddesini ihlal iddiasıyla da “DEHA TV”nin (Denizli) uyarılmalarını karar verildi. Üst Kurul, talep edilenden farklı bant kayıtları gönderdiği gerekçesiyle “Mesaj FM” sahip ve yöneticilerine altı aydan bir yıla kadar ağır hapis ve bir milyar liradan on milyar liraya kadar ağır para cezası istemiyle de dava açmaya karar verdi.
1 Eylül 2002
Gaziantep’te yayımlanan “Sabah” gazetesi yazarı Yaşar Özen, DYP Ön Seçimi’nin yapıldığı Gaziantep Lisesi’nden çıktıktan sonra yolda saldırıya uğradı. Gazeteci, saldırının DYP İl Başkanı Sermet Atay’ca yaptırıldığını öne sürdü.
27 Ağustos 2002
Ardahan’da yayımlanan “Yeşil Göle” gazetesi yazı işleri müdürü Ulviye Kılıç,görevi nedeniyle Kaymakamlığın istediği belgeleri tamamlamak için görüşmeye gittiği Kaymakam Alper Faruk Güngör’ün saldırısına ve hakaretine uğradı.
26 Ağustos 2002
Yargıtay, “Datça Haber” gazetesi sahibi Sinan Kara’ya verilen 9 ay hapis ve 91 milyon 260 bin lira para cezasını onadı. 4 Nisan 2001’de, Datça Asliye Ceza Mahkemesi, “Kaymakam’a gazete vermediği” gerekçesiyle gazeteciyi mahkum etmişti. Gazeteciye destek için Datça’da aydınlar imza kampanyası düzenledi.
15 Ağustos 2002
Kocaeli’de yayımlanan günlük “Yeni Gebze” gazetesi sahibi İsmail Kahraman, bir habere kızan Demokratik Sol Parti (DSP) aday adayı Harun Demirkaya’nın saldırısına uğradı.
14 Ağustos 2002
Muğla’da yayımlanan “Datça Haber” gazetesi sahibi Sinan Kara’nın yargılanmasına Datça Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Gazeteci Kara’ya, Datça Kaymakamı Savaş Tuncer, Datça Müftüsü Osman Aytekin ve “Meka İnşaat” Şirketi’nin bir yetkilisince, ayrıca; evini gazete idare yeri olarak kullandığı gerekçesiyle davalar açılmıştı.
13 Ağustos 2002
İstanbul’dan yayın yapan “Anadolu’nun Sesi” radyosu Genel Yayın Yönetmeni Seyfullah Karakurt, radyoda F tipi cezaevlerine ilişkin operasyon ve uygulamalara yer verdiği için Türk Ceza Kanunu’nun 312/2. maddesi uyarınca yargılanıyor. Ocak, Şubat ve Mart 2001’de yapılan yayınlar nedeniyle gazeteci Karakurt’un “Halkı birbirine karşı tehlikeli olabilecek şekilde kin ve düşmanlığa tahrik” fiilini düzenleyen TCK 312/2 maddesi uyarınca 18 yıla kadar hapsi isteniyor.
Edirne Belediyesi aldığı bir kararla yerel gazetelerin asıldığı sokak panolarını kaldırdı. Karara protesto olarak, “Edirne Haber” çalışanları kaldırılan panoların bulunduğu alanda, gazetelerini ellerinde asılı tutarak halka ulaştırdılar.
Halkın haber alma özgürlüğünün kısıtlanamayacağını belirten gazetenin haber sorumlusu Kerim Yurk, “Edirne Belediyesi, Encümeni Anıtlar Kurulu’nun 1999’da aldığı kararı bahane ederek üç yıl sonra Saraçlar Caddesinde bulunan yerel gazetelere ait panoları kaldırdı” dedi. Eyleme günlük “Vatandaş”, “Hudut” ve “Edirne” yerel gazeteleri de destek verdi.
11 Ağustos 2002
Gözaltına alınan “Anadolunun Sesi” radyosu muhabiri Selda Yeşiltepe Demir, aynı gün serbest bırakıldı. Gazeteci, Alibeyköy’de, Süresiz Açlık Grevi yapacağını açıklayan, oğlu Kandıra F Tipi hapishanesinde intihar eden Niyazi Ağırman’ın evinin önünde 12 kişiyle birlikte gözaltına alınmıştı.
8 Ağustos 2002
Gaziantep’in Nizip ilçesinde yayımlanan “Oluşum” gazetesinin sahibi Ahmet Aksoy, 73 gün kaldığı hapisten tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Gazetesinin 27 Mayıs 2002 tarihli nüshasında yayımlanan “Deniz, Yusuf ve Hüseyin” başlıklı yazıdaki “Faşist Devlet” ifadesi nedeniyle tutuklanan gazeteci Aksoy, “terör örgütlerine yardım” ve “Devletin manevi şahsiyetine hakaret” iddiasıyla yargılanıyor.
6 Ağustos 2002
İstanbul ve bölgesinde yayın yapan “Özgür Radyo”, 6 günlük yayının ardından 6 aylık yayın durdurma cezasının uygulamaya konulması üzerine yeniden sustu. Yayın akışında “Nurhak” isimli müzik parçasına yer verdiği için bir yıl süreyle “yayın durdurma” ile cezalandırılan “Özgür Radyo”, 30 Temmuz 2002’de dinleyicilerine kavuşmuştu.
Radyo, altı günlük yayından sonra, bu kez de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ile ilgili bir yorum nedeniyle, altı ay süreyle yayınını durdurmak zorunda kaldı. 1995’te yayın hayatına başlayan “Özgür Radyo”, uygulamaya konacak son cezayla birlikte 7 yılda 3 yıl 9 ay süreyle mikrofonunu susturmuş olacak.
30 Temmuz 2002
Kars Valisi Nevzat Turan’ın başvurusu üzerine Kars 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, “Çağdaş Kars Haber” gazetesinin “haber, yazı ve yayınlarının ihtiyati tedbiren durdurulmasına” karar verdi. Haziran ve Temmuz aylarında çıkan haberlerde Vali Turan’ın “kişilik haklarına ve Valiliğin manevi şahsiyetini haksız ve dayanıksız şekilde saldırıldığı” iddiasıyla yargıç Sevgi İdiz, aynı başvuruyu sonuçlandırdı. Gazetenin sahibi Burhan Demirtaş ve yazı işleri müdürü Gümüşpala Kortağ’ın, 1 Ağustos’ta kararın kaldırılması istemiyle yaptıkları itiraz kısmen kabul edildi.
29 Temmuz 2002
Beykoz Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası’ndaki işçi eylemini izlerken gözaltına alınan “Anadolunun Sesi” radyosu muhabiri ve Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) üyesi Selda Yeşiltepe Demir, aynı gün akşam saatlerinde serbest bırakıldı.
Ülke gündemindeki son gelişmeleri değerlendirmesi için Emeğin Partisi (EMEP) Genel Başkanı Levent Tüzel’i programlarına davet eden Şanlıurfa’dan yayın yapan “Tempo Radyo” yetkilileri, polis baskısını gerekçe göstererek programı iptal etti.
19 Temmuz 2002
Osmaniye’de yayımlanan haftalık “Gökkuşağı” gazetesi yazı işleri müdürü Ali Kemal Kiper, Kadirli İlçesi’nde kimliği belirlenemeyen kişilerce tartaklandı. Otomobiliyle Amberin Arkı mevkiinde giderken, üç kişi tarafından yolu kesilen gazeteci Kiper, aracından indirildi. Gazeteci tartışma sonrasında tartaklandı. Bir poliklinikte ayakta tedavi gören Kiper “Siyasette İhanet Olmaz” başlıklı bir haberi nedeniyle dövüldüğünü açıkladı.
Bandırma’da yayımlanan “İlk Haber” gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Engin Arıcan ve eski sorumlu Yazı işleri müdürü Neşe Can Kuruoğlu, “hakaret” iddiasıyla yargılandıkları davadan beraat ettiler. Erdek Belediye Başkanı Hüzeyin Sarı’nın şikayeti üzerine Bandırma Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan Arıcan ve Kuruoğlu, gazetenin “Arka Pencere” köşesinde “Kırılan Sarı Değil bir beldenin onuru” başlıklı yazı nedeniyle yargılanıyordu.
5 Temmuz 2002
Edremit Cumhuriyet Başsavcılığı, Edremit “Körfez Star” gazetesi sahibiSelami Küçük’ü, mahkemenin tekzip kararına uymadığı gerekçesiyle ön ödemeli 10 milyar lira para cezası ödemeye mahkum etti.
Savcılık, 5680 Sayılı Basın Kanunu’nun 29. maddesine muhalefet etmekle suçladığı gazeteciye, 10 gün içerisinde cezanın ödenmemesi durumunda cezanın yarı oranında artırılacağını tebliğ etti. Gazetenin 11 Şubat 2002 nüshasında, “Katliam” başlığıyla Burhaniye Belediyesi’nin hayvan çiftliğinde köpekleri zehirleyerek çukurlara gömdüğüne ilişkin iddialara yer vermesi üzerine Belediye gazeteye tekzip metni göndererek yayımlanmasını istemiş ancak gazete haberin gerçek olduğunu savunarak bunu reddetmişti.
25 Haziran 20002
Siirt’te yayımlanan günlük “Mücadele” gazetesi sahibi ve Bağımsız İletişim Ağı (BİA) Proje Yürütme Kurulu üyesi Cumhur Kılıççıoğlu,gazetenin 14 Ocak 2002 nüshasında yayımlanan “Hediye kabul eden hakim iş de halleder” başlıklı yazı nedeniyle TCK’nın 159. maddesine aykırı davranmaktan yargılandığı Siirt Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki davada beraat etti. Gazeteci, daha önce ulusal basında yayımlanmış, İstanbul DGM hakimlerinden Sedat Karagül’e ait ifadelere gazetesinde yer verdiği için, “Adliyenin manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif” iddiasıyla 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanıyordu.
24 Haziran 2002
Kars’ta yayımlanan günlük “Çağdaş Kars Haber” gazetesi, Valiliğin, “çifte standart” uyguladığı gerekçesiyle, 24 Haziran 2002 günlü nüshasının birinci sayfasını boş çıkardı. Resmi İlan konusunda gösterilen zorluklara tepki gösteren gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Gümüşpala Kortağ, “çifte standart” uygulamalarına dikkat çekerek “gazetemiz söz konusu olduğunda yasanın bir hükmü cımbızla çekilip önümüze konuluyor da, diğer uyulması zorunlu hükümlerin uygulanması, diğer gazeteler için gerekli görülmüyor” dedi.
Mersin’de yayımlanan “Çınar” gazetesi eski yazı işleri müdürü Güler Yıldız, Mersin 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılan ikinci yargılaması sonucunda 10 ay hapis ve 600 milyon Türk lirası para cezasına çarptırıldı. Gazeteci Yıldız hakkında verilen hüküm ertelendi.
Gazeteci Nadire Mater’in kaleme aldığı “Mehmedin Kitabı” başlıklı kitabı köşesinde tanıttığı için 21 Haziran 2001’de aynı cezaya mahkum edilen gazeteci, 4744 Sayılı Yasada sanık lehine yapılan değişiklikler uyarınca yeniden yargılanmıştı.
20 Haziran 2002
Siirt “Mücadele” gazetesi sahibi Cumhur Kılıççıoğlu, yargılandığı Siirt Asliye Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşmasında beraat etti. Gazeteci hakkında, öğrenci hareketi liderlerinden Deniz Gezmiş’i anmak amacıyla 13 Mayıs 2002’de “Siirtli Devrimciler” imzasıyla yayımlanan bir ilan nedeniyle Siirt Emniyet Müdürü suç duyurusunda bulunmuştu. Gazeteci Türk Ceza Kanunu (TCK) 312/1 maddesi uyarınca “Kanunun suç saydığı fiili övmek” iddiasıyla yargılanıyordu.
18 Haziran 2002
Bartın Valisi Fatih Eryılmaz, yerel “Bartın” gazetesi sahibi Esen Aliş’ehakaret etmekten 156 milyon Türk lirası para cezasına mahkum edildi. Karabük Ağır Ceza Mahkemesi’nde Gazeteci Aliş’i ölümle tehdit etmek ve hakaret iddiasıyla yapılan yargılama sonunda Vali Eryılmaz ölümle tehdit suçlamasından beraat ederken “hakaret” nedeniyle hakkında mahkumiyet kararı verildi. Gazetecinin avukatı Nilgün Saban, mahkumiyet kararınının hukuka aykırı olduğu ve mahkumiyetin “ölümle tehdit”ten dolayı verilmesi gerektiğini belirterek mahkeme kararını temyiz etti. Vali Eryılmaz, “Mobil Santral projesinin Bartın’a ve çevre illere etkisi” konulu toplantıda, gazeteciye “Seni dışarıda gebertirim” diye bağırmıştı.
17 Haziran 2002
Ardahan’da yayımlanan “Kuzeydoğu Anadolu” Gazetesi sahibi Fakir Yılmaz,Ardahan Asliye Ceza Mahkemesi’nce, “Kin Tutmak” başlıklı bir yazı nedeniyle toplam 1 milyar 72 milyon 500 bin lira para cezasına mahkum oldu. 28 Aralık 2001’de yayımlanan yazı nedeniyle “Hakime sövme ve hakaret” iddiasıyla yargılanan gazeteciye verilen 7 ay 16 gün hapis cezası paraya çevrildi.
15 Haziran 2002
Mersin’den yayımlanan “Çınar” gazetesi eski yazı işleri müdürü Güler Yıldızsavcılıkça verilen ön ödemeli 213 milyon TL para cezasını ödedi. Gazetenin 142. sayısında yayımlanan ve ölüm orucundaki Uğur Türkmen’e Mersin Demokrasi Platformu’nun yaptığı ziyareti konu eden “Ölümden Öte Köy Yok” başlıklı haber nedeniyle gazeteciye ön ödemeli para cezası verildi. Bir kez ifade vermeye çağrılan gazeteciye hiçbir tebliğ yapılmazken, gazeteci hakkında Mezikli Karakolu’nca arama emri çıkarıldığı ortaya çıktı.
7 Haziran 2002
“Çınar” gazetesi eski yazı işleri müdürü Güler Yıldız savcılıkça verilen ön ödemeli 213 milyon TL para cezasını ödemediği gerekçesiyle gözaltına alındı. Sabah saatlerinde gözaltına alınan gazeteci, faiziyle 250 milyon TL cezayı ödeyerek sekiz saat sonra serbest bırakıldı. 8 Haziran 2001’de, imtiyaz sahibi Bülent Ufuk Ateş ve yazı işleri müdürü Güler Yıldız, Tutuklu Ailelerle Yardımlaşma Derneği (TAYAD) üyesi ailelerin “Halkımıza Çağrı” başlıklı ilanı nedeniyle İstanbul DGM’nin “yayın yasağı”na uymadıkları gerekçesiyle Mersin 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nce 213’ar milyon TL Para cezasına çarptırılmıştı. Bilindiği gibi, 14 Aralık 2000’de, İstanbul 4 No’lu DGM, “F Tipi cezaevlerini protesto eden ölüm orucu tutuklularına devletin yaptığı müdahaleye ilişkin haberlere yasak” getirdi.
29 Mayıs 2002
Gaziantep’in Nizip ilçesinde yayınlanan “Oluşum” gazetesinin sahibi Ahmet Aksoy, gazetede “Deniz, Yusuf ve Hüseyin” başlığıyla yayımlanan bir yazıda “bölücülük” yapıldığı ve “Devletin manevi şahsiyetine hakaret” ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Avukatı, Nizip Cezaevi’ne konan gazetecinin serbest bırakılması için tutukluluğuna itiraz etti. Ancak itirazı reddeden mahkeme gazetecinin tutukluluk halinin devamına karar verdi.
27 Mayıs 2002
Batman Valisi İsa Parlak, haftalık “Batman Ekspress” gazetesi sahibi Murat Ayaz ile yazı işleri müdürü Mehmet Şah Ayaz hakkında 7 milyarlık tazminat davası açtı. Davaya gerekçe olarak, gazetenin 1 Ekim 2001 nüshasında ve “Şahname” adlı köşede iki stajyer öğretmene idarenin yaptığı soruşturma eleştirilirken kullanılan ifadeler; gazetenin 13 Mayıs 2002 ve 20 Mayıs 2002 tarihli nüshalarında yerel idarecileri eleştiren yazılar gösterildi. Gazete yöneticileri, bugüne kadar gazeteye birçok davanın açıldığını ancak hiç birinde de ceza almadıklarını açıkladılar.
23 Mayıs 2002
Diyarbakır “Gün TV” sahibi Nevzat Bingöl, “bölücülük propagandası” iddiasıyla yargılandığı Diyarbakır 4 No’lu DGM’de yapılan duruşmasında beraat etti. Gazeteci, 4 Ekim 2001’de yayımlanan Kürtçe “De Xalo” (Dayı) adlı türkü nedeniyle Terörle Mücadele Yasası (TMY) 8. maddesine muhalefet ettiği iddiasıyla yargılanıyordu.
21 Mayıs 2002
İskenderun Kaymakamı Ünal Erdoğan, haftalık yayımlanan “Demokrat İskenderun” gazetesi yazı işleri müdürü Ersen Korkmaz’ı telefonla arayarak azarladı. Gazetenin 21 Mayıs 2002 nüshasında “Kaymakam Erdoğan’dan Anlamlı Çağrı” başlıklı bayram haberinde, kaymakamın bir konuşması yayımlanmıştı. Gazeteciye soruşturma açıldı.
15 Mayıs 2002
Batman Cumhuriyet Başsavcılığı, haftalık “Batman Ekspress” gazetesi sahibi Mehmet Şah Ayaz’a, Newroz Bayramı ile ilgili haber ve yazılarda “w” harfi kullanılması nedeniyle açılan soruşturma sonucunda takipsizlik kararı verildi.
1 Mayıs 2002
Ankara 4. İdare Mahkemesi İstanbul’dan yayın yapan “Anadolu’nun Sesi” Radyosu’na verilen 180 gün yayın durdurma cezasının yürütülmesinin durdurulmasına karar verdi. 3 Nisan’da Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 2 Mayıs 2002’den geçerli olmak üzere radyoya 180 gün yayın durdurma cezası vermişti. Kapatmaya, “Hukuka Bakış” programında yazar Lütfü Kaleli ile yapılan söyleşi gerekçe gösterilmişti.
Muğla’da yayımlanan “Datça Haber” gazetesi sahibi Sinan Kara, evinin bir odasını, yerel gazetesinin idare yeri olarak gösterdiği için 13 ay hapis, 285 milyon para cezasına mahkum edildi. Gazeteci, aynı gün, yerel gazeteyi “takip defterine” işlemediği gerekçesiyle 3 ay 26 gün hapis ve 190 milyon TL para cezasına mahkum edildi. Gazeteci Ağustos 2001’de, Datça Kaymakamı Savaş Tuncer ile ilgili, turistik beldede köpeklerin denize sokulmasını yasaklamasına ilişkin haberlere gazetesinde yer vermişti. Bu haberlerden sonra gazeteciye toplam 18 dava açıldı.
18 Nisan 2002
Diyarbakır 1. Asliye Ceza Mahkemesi, Diyarbakır’dan yayın yapan “Gün FM” radyosu sahibi Nevzat Bingöl hakkında beraat kararı verdi. Yayın cihazları da iade edilen gazeteci Bingöl, “Telsiz haberleşmesini engellediği” (İnterferans) gerekçesiyle yayının kesilmesi için Emniyet eliyle yapılan tebliği dikkate almadığı ve “korsan yayın” yaptığı iddiasıyla yargılanıyordu.
Zonguldak’ta yayımlanan “Pusula” dergisi sahibi Ali Rıza Tığ, maddi imkansızlık yüzünden kendisini yaralayanlardan hesap soramadığını bildirdi. Avukat tutamayan gazeteci, “Mahkeme sağlık raporunu hala istemedi” dedi. Bölgesindeki yolsuzluk ve rant kavgası iddialarını haberleştiren gazeteci Tığ, 12 Şubat 2002’de sokak ortasında silahlı saldırı uğramış, ayağı alçıya alınmıştı
16 Nisan 2002
Van İlçe Emniyet Amiri Orhan Ergün ve beraberindeki polisler Van’da yayın yapan “Alp TV” kameramanı Şükrü Akyüz’ü tartakladıktan sonra kameralarına el koydular. Gazeteciler, Edremit İlçesi’nde bir kahvehanede düzenlenen basın toplantısını izlemek istiyorlardı.
15 Nisan 2002
Konya’dan yayın yapan “Kon TV” yetkilileri, Konya Cumhuriyet Savcısı Alaaddin Çiçek’in gece kulübünde görüntülendiği ve alkollü olduğu iddia edilen kaseti yayımlanmadan önce alabilmek için “uyuşturucu ihbarı var” diyerek Kon TV’de arama yapmaya kalkıştığına ilişkin haberleri bir açıklama ile doğruladılar. Açıklamada, “Savcıyla ilgili yayın yapmamaya karar verdik. Görüntüler ulusal televizyonlarda bilgimiz dışında yayımlandı” denildi
12 Nisan 2002
Mersin’de yayımlanan “Arayış” gazetesi sahibi Ahmet Leventyürü, Mersin Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın Dairesi’nde saldırıya uğradı. Saldırı, Mersin Gazeteciler Derneği’nce de kınandı. Açıklamada, “gazetecinin yazdıklarını gerçeğe aykırı bulacak kişi veya kurumların başvuru adresi bağımsız yargıdır” denildi.
11 Nisan 2002
Trabzon’da çeşitli yerel ve ulusal basın kuruluşlarında görev yapan 16 gazeteci, Vali Adil Yazar’ı makamında ziyaret ederek, son aylarda emniyet, jandarma ve hastanelerde gazetecilere yönelik sözlü ve fiili saldırıları ilettiler ve kamu görevi yapan gazetecilere daha hoşgörülü davranılması, haber akışında kolaylık sağlanmasını, haber alma hakkının korunmasını istediler.
8 Nisan 2002
Batman’da yayımlanan haftalık “Son Söz” gazetesinin sahibi ve Anadolu Ajansı (AA) muhabiri Ercan Atay, gözaltına alındı. Gazeteci Atay, Batman Cumhuriyet Alanı’nda yapılacak İsrail protestosu ile ilgili 7 Nisan’da dağıtılan bildirileri haber yaptı. Gazetenin 8 Nisan tarihli nüshasında yayınlanan haberde, eyleme Emniyet Müdürlüğü ve Valilikçe izin verilmediğini de belirtilmişti.
4 Nisan 2002
Burhaniye Asliye Ceza Mahkemesi, Sulh Ceza Yargıcının yayınlanmasına karar verdiği “tekzip” kararına itiraz eden Edremit “Körfez Star” gazetesi sahibi Selami Küçük’ün başvurusunu reddetti. Tebliğ edilen kararda, mahkeme tekzip metninin yayımlanması istendi.
3 Nisan 2002
RTÜK, 3984 Sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun”un çeşitli maddelerine aykırı yayın yaptıkları iddiasıyla 6 yerel yayın kuruluşuna toplam 335 gün yayın durdurma cezası verdi.
28 Mart 2002
Gaziantep’te yayımlanan “Fırat’ta Yaşam” gazetesi sahipleri Mustafa Aksoy ve Erdal Kılınç, yazı işleri müdürü Garip Zeytin ve yazarlar Temel Demirer ve Halil Şahin’in, çeşitli tarihlerde yayımlanan yazılar nedeniyle topluca yargılandıkları Adana 1 No’lu DGM’sindeki davada beraat ettiler.
Gazeteciler, “halkı birbirine karşı kamu düzeni için tehlikeli olabilecek şekilde düşmanlığa ve kin beslemeye alenen tahrik” iddiasıyla ve TCK 312/2 maddesi uyarınca yargılanıyorlardı. Gazeteci Mehmet Boncuk’un yargılaması ise sürüyor.
27 Mart 2002
Karikatürist Aşkın Ayrancıoğlu ve Seyit Saatçi’nin yargılanmasına Boyabat Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Halk Kütüphanesinde sergilenen ve F Tipi cezaevlerinde tutukluluk koşullarını işleyen bir karikatür sergisi düzenleyen karikatüristler, “devletin emniyet kuvvetlerini tahkir ve tezyif” iddiasıyla yargılanıyorlar.
23 Mart 2002
RTÜK sitesi çökertildi. Siteyi açanlar, “Linuks Penguen” resmiyle birlikte “(…) İnsan düşüncelerinin ifade özgürlüğüne tecavüz edenlerin akıllarında soru işareti belirmesi için kapatılmıştır” ifadesiyle karşılaştılar.
20 Mart 2002
RTÜK, 3 yerel radyoya 92 gün yayın durdurma cezası verdi. 1 Ocak’tan beri RTÜK, toplam 2664 gün yayın durdurma cezası verdi.
20 Mart 2002
Ankara 8. İdare Mahkemesi, Diyarbakır “Gün TV”ye RTÜK’ün verdiği bir yıllık yayın durdurma cezası kararıyla ilgili “yürütmeyi durdurma” kararı verdi. RTÜK’ten savunma isteyen mahkeme, yayının hemen durdurulmasının “telafisi zor sonuçlara” yol açacağına karar verdi. RTÜK, 7 Şubat’ta, yasanın (g) bendi gerekçe göstererek “Gün TV”ye 365 gün yayın durdurma cezası vermişti. Cezanın gerekçesi kuruluşun, 4 Ekim ve 19 Ekim 2001’de Kürtçe sözlü müzik parçalarına yer vermiş olmasıydı.
13 Mart 2002
RTÜK, yerel 5 radyo ve televizyon kuruluşuna toplam 7 gün yayın durdurma cezası verildi
10 Mart 2002
Batman Petrolspor-Kayserispor maçını izledikten sonra stattan çıkan Batman Gazeteciler ve Yayıncılar Cemiyeti Başkanı ve “Batman Postası” yazarı M. Kemal Çelik ‘e, Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü’ne bağlı bir grup polis tekme ve tokatla saldırdı. Saldırının daha önce yayımlanan bir haberle ilgi olduğu iddia edildi.
6 Mart 2002
RTÜK, 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Kanunun çeşitli maddelerine aykırı yayın yaptıkları iddiasıyla altı yerel radyo ve televizyona toplam 378 gün yayın durdurma cezası verdi : Yeni TV’ye (İzmir) bir gün; ART Radyo’ya (Ankara) 180 gün; Özel FM’e (İstanbul) 180 gün; Özgür Radyo’ya (Ankara) bir gün, Ses Radyo’ya (Şok Radyo/İçel) 15 gün; Ege TV’ye (İzmir) bir gün yayın durdurma cezası verildi.
28 Şubat 2002
“Kocaeli TV”ye ait yayın cihazlarına, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Milletvekili Osman Pepe’nin oğlu olan alacaklı İsmail Pepe el koydurdu. 14 ay önce İsmail Pepe’den televizyonun yönetimini devralan ekip, emanet cihazlarla yaklaşık bir hafta süreyle hem canlı yayın hem de eylem yaptı. Çalışanlar, televizyon binasına “Kocaeli’lilerin Televizyonunu Kapattıran Milletvekili Osman Pepe’yi Kınıyoruz” yazılı bir pankart astılar.
27 Şubat 2002
RTÜK, 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun çeşitli maddelerine aykırı yayın yaptıkları gerekçesiyle, 2 yerel televizyona toplam 8 gün süreyle yayın durdurma cezası verdi. Malatya’dan yayın yapan “Güneş TV”ye 7 gün; Antalya’dan “ETV”ye 1 gün yayın durdurma cezası verildi.
13 Şubat 2002
RTÜK, 1 yerel televizyon ile 4 yerel radyoya toplam 895 gün süreyle yayın durdurma cezası verdi. RTÜK, “Gün FM” ve “Gün TV”ye (Diyarbakır) birer yıl; “Moral FM”e (İstanbul) 30 gün; “Akra FM”e (İstanbul) 15 gün ve “Özel FM”e (İstanbul) 120 gün yayın durdurma cezası verdi.
10 Şubat 2002
Zonguldak’ta yayımlanan “Pusula” dergisi sahibi Ali Rıza Tığ, bölgesindeki yolsuzluk ve rant kavgası iddialarına yer verdiği için sokak ortasında silahlı saldırıya uğradı. Ayağından yaralanan gazeteci Zonguldak Devlet Hastanesi’nde tedavi gördü, ayağı alçıya alındı.
8 Şubat 2002
RTÜK, 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun Yayın ilkelerine aykırı yayın yaptıkları iddiasıyla yerel ve bölgesel yayın kuruluşlarına toplam 115 gün yayın durdurma cezası verdi : “Buca FM”e (İzmir) bir gün; “Karesi TV”ye (Balıkesir) 90 gün; “İmparator FM”e (Adana) 15 gün; “Dolunay FM”e 3 gün; “Olay TV” ye bir gün; İstanbul “Radyo Shema”ya bir gün; “Özgür Radyo”ya (Ankara), “Gün FM”e (Diyarbakır) ve “NRT FM”e (Gaziantep) birer gün ; “AS TV”ye (Denizli) bir gün yayın durdurma cezası verildi.
7 Şubat 2002
RTÜK, yerel ve bölgesel 5 radyo ve 1 Televizyona toplam 576 gün yayın durdurma cezası verdi : Diyarbakır “Gün TV”ye 365 gün ; Ankara “ART Radyo”ya 180 gün ; “İmparator FM”e 7 gün; İstanbul “Dolunay FM”e 7 gün; “Hedef Radyo”ya 7 gün; “Hakkari FM”e 3 gün; “Hedef Radyo”ya 7 gün süreyle yayın durdurma cezası verildi.
6 Şubat 2002
RTÜK, yerel ve bölgesel 2 televizyon ve 7 radyoya toplam 515 gün yayın durdurma cezası verdi : “Arkadaş Radyo”ya 365 gün; Ankara “İmaj Radyo”ya 90 gün; “Radyo Ekin”e (Ankara) 15 gün; “Özgür Radyo”ya (Ankara) 7 gün; “Sky TV” ye (İzmir) bir gün; “Kanal 1 TV”ye (İzmir) bir gün; “Özel FM”e (İstanbul) toplam 31 gün; “Sev Radyo”ya (Balıkesir) 3 gün; Almanya’dan yayın yapan “Deutsche Welle” radyosunun Türkçe haberlerini yayınlayan “Radyo Barış”ya bir gün yayın durdurma cezası verildi.
1 Şubat 2002
Antalya’da yayın yapan “Ajans Bir” kameramanı İsmet Kumaşçıoğlu,Anadolu Ajansı ve Doğan Haber Ajansı’nın muhabirleri, gözaltına alınan ve sağlık kontrolü için Serik Hastanesi’ne getirilen Belek Belediye Başkanı Yusuf Mercek’i görüntülemek isterken saldırıya uğradılar. Saldırı sonucu kameraman İsmet Kumaşçıoğlu’nda darp izleri oluştu.
28 Ocak 2002
Marmaris’te yayın yapan “Kanal 48” televizyonu binasına gelen üç kişi, canlı yayın konuğu gazeteci Erdem Katırcı’yı hırpaladı. Rıfat Kalakoğlu’nun yönettiği programa konuk olarak katılan gazeteci Erdem Katırcı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği TÜRSAB Genel Kurulu’na katılan Bölgesel Yürütme Kurulu eski başkanı Cem Selik’in söz konusu toplantıda çiklet çiğnediğini, bu durumun Marmaris’in tanıtımını olumsuz etkilediğini söyledi.
Konuşmayı izleyen Cem Selik ve arkadaşları gazeteci Erhan Taşel ve oto kiralama servisi işleten Timuçin Kuş, televizyona ait stüdyoya gittiler. Canlı yayında reklam arası verildiği sırada Erdem Katırcı, Selik, Taşel ve Kuş’un saldırısına uğradı. Gazeteci Katırcı üç kişiden şikayetçi oldu.
4756 Sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un yürürlüğe girmesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler ise şöyle:
18 Aralık 2002
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından kaleme alınan Radyo ve Televizyon Yayınlarının Dili Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı. Türkçe dışında dil ve lehçelerde yapılacak radyo yayınları günde kırk beş dakikayı ve haftada toplam dört saati, televizyon yayınları ise günde otuz dakikayı ve haftada toplam iki saati aşamayacak. Bir başka yayın ölçütü de bu dil ve lehçelerin öğretilmesine yönelik yayın yapılamaması.
21 Mayıs 2002
TBMM’de 15 Mayıs 2002’de kabul edilen Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Cumhurbaşkanı Sezer, RTÜK olarak yürürlüğe giren 4756 Sayılı Kanunun bazı maddelerinin Anayasaya aykırılığı ileri sürülerek iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
4 Haziran 2002
RTÜK üyeleri, 4756 sayılı RTÜK Yasası’nın 7. maddesinin, “herhangi bir yenilenme sırasında başkan veya vekilinin üyeliğinin sona ermesi halinde üyelerin on beş gün içinde toplanarak yeni başkan veya vekili için seçim yapılmasını” öngörmesi sebebiyle toplanarak seçim yaptı. Seçim sonucu RTÜK Başkanlığına Fatih Karaca getirildi.
11 Haziran 2002
İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda toplanan TBMM Medya Sorunlarını Araştırma Komisyonu, medya kuruluşlarının sahipleri ve yetkilileri ile mesleki örgüt ve kurumların yöneticilerini “medyada yaşanan sorunları” dinlemek ve meclise sunmak üzere üç günlük toplantının ilki gerçekleşti. Komisyon başkanı Aydın A. Ayaydın, Başkan Vekili İrfan Keleş, Üyeler Saffet Arıkan Bedük, Tevhit Karakaya, S.Metin Kalkan, Nazif Okumuş, Necdet Saruhan, Şamil Ayrım, Yusuf Kırkpınar ve Erdoğan Sezgin, “Yeni Şafak” gazetesi yazarı Nazıl Ilıcak Basın Konseyi Başkanı Oktay Ekşi, Sabah Grubu Yönetim Kurulu Başkanı ve Sahibi Dinç Bilgin toplantıya katıldı.
12 Haziran 2002
Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı’nın beşi RTÜK, üçü Basın Kanunu kapsamına giren iptale konu maddeler hakkındaki ilk incelemesini sonuçlandırdı. Mahkeme, RTÜK üye seçimi, tekelleşme, tazminat bedelleri, bilirkişi tayinine ilişkin Anayasaya aykırılık itirazları bakımından esas hakkında karar verilince kadar bu maddelerin yürütülmesinin durdurulmasına karar verdi. Mahkeme, diğer maddelerle ilgili yürürlüğün durdurulması istemini ise reddetti.
25 Haziran 2002
Anayasa Mahkemesi, çoğu muhalefetten 111 milletvekilinin 4756 Sayılı RTÜK Kanunu’nun yayın ilkeleri ve yayın durdurmaya ilişkin düzenlemelerinin iptali için yaptıkları başvuru dilekçesindeki eksikliklerin giderilmesi için iade etti.
Haziran ortasında, Anayasa Mahkemesi, çoğu muhalefetten 119 milletvekilin 4756 Sayılı RTÜK Kanunu’nun biri geçici 13 maddesinden bazı hükümlerin iptali için yaptıkları başvuruyla ilgili yürürlüğün durdurulması istemini sonuçlandırdı. Mahkeme, ya daha önce karara bağlandığı ya da uygun görülmediği için söz konusu hükümlerin yürürlüğünü durdurma istemini reddetti.
29 Haziran’da, Başbakan Yardımcısı ve Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz, ‘RTÜK Yasası değişmeli” dedi. Yılmaz, “İnternet’le ilgili düzenlemeler başta olmak üzere, yasada değişmesi gereken hususlar” bulunduğunu açıkladı.
14 Ağustos’ta, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak 4771 sayılı Kanunun 9. maddesinde yer alan ve verilecek para cezalarını düzenleyen kimi fıkralarının iptalini istedi. Cumhurbaşkanı başvuruya, bu düzenlemelerin “haber alma” ve “basın” özgürlüğüne zarar vermesini gerekçe gösterdi
Cumhurbaşkanı Sezer, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nca 3 Ağustos’ta kabul edilen ve 9 Ağustos 2002 günlü, 24841 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4771 sayılı “Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun”un 9. maddesinin, daha önce Anayasa Mahkemesi’nde iptal davasına konu edilen 4756 sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 25. maddesinde öngörülen para cezalarını aynen kabul eden ve 5680 sayılı Basın Yasası’nın 21., 22., 24., 25., 30., 33. ve 34. maddelerinde değişiklik yapan (B), (C), (D), (E), (F), (G) ve (H) fıkralarının, öngörülen para cezalarının tutarı yönünden, Anayasa’nın 26. maddesindeki “haber alma” ve 28. maddesindeki “basın” özgürlüklerine ilişkin kurallara, 13. maddesindeki “demokratik toplum düzeninin gerekleri” ve “ölçülülük ilkesi”ne aykırı olmaları nedeniyle iptalleri istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Söz konusu maddelerde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yayınlara en az 10 milyar en fazla 100 milyar para cezası verilmesini öngörüyor
BİA Hukuk Birimi’nin Ocak 2002’de yayımladığı rapora göre, 2001’de RTÜK, yerel ve bölgesel 43 radyo ve 13 televizyonuna toplam 3132 gün yayın durdurma cezası verdi. Ayrıca, ulusal medya kuruluşlarına da 104 gün yayın durdurma cezası verildi. (EÖ/ÖG/NK)
