30 Mart 2014’te gerçekleştirilen Yerel Seçimler ile ilgili seçim yasakları 1 Ocak’ta başladı. Bu süre içinde yayın kuruluşlarının tek yönlü yayın yapmaları yasaklandı. 20 Mart’tan itibaren de seçimi etkileyecek yayın yapılamayacaktı.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, bu dönemde Seçim yasakları ve bu dönemde yayın ilkelerinin gözetilmesi yönünde çalışma yaparken Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) verdiği cezaları da uygulamakla da sorumluydu.
Medyaya göre YSK, 17 Mart’a kadar yapılan yayınlar gerekçesiyle 22 televizyon kuruluşuna 176 yayın durdurma cezası verdi. Birçok yayın kuruluşu da, 18 Mart’tan Yerel Seçimlerin düzenlendiği 30 Mart 2014’e kadar yaptıkları yayınlar nedeniyle ceza alabilir.
Yedi kanala ceza gelebilir: Nitekim YSK’ya gönderilen RTÜK Uzman raporlarında, yedi televizyon kanalının yayın yasaklarının olduğu 29-30 Mart’ta çeşitli partilere ilişkin yayınlar yaptığı, iki kanalında YSK’nın ilan ettiği saatten önce seçim sonuçlarını vermeye başladığı iddia edildi.
Raporda, 24 TV ve TV Net kanallarının, AKP lideri ve Başbakan Erdoğan’ın 29 Mart’ta İstanbul ilçelerinde katıldığı mitinglere yer verdiği, Ulusal Kanal’ın, 29 Mart’ta İşçi Partisi adaylarını ekrana çıkardığı. TV 10’un, 29 Mart’ta BDP adaylarını tanıtan yayınlar yaptığı, Halk TV’nin, aynı gün CHP’nin Kadıköy mitingini yayınladığı. Koza TV’nin de, AKP’nin Adana adayını yayınına kattığı yer aldı. EM TV’nin, 29 Mart’taki ana haber bülteninde CHP, MHP ve AK Parti mitinglerinden haberler verdiği, Halk TV ve +1 kanallarının, 30 Mart’ta, YSK’nın ilan ettiği saatten önce seçim sonuçlarını vermeye başladığı da raporda yer aldı.
aHaber’e 28 yayın durdurma: YSK, aHaber’e sokak röportajlarını bile ihlal sayarak 28 kez yayın durdurma cezası verdi. Canlı yayında arka planda sigara içen bir kişinin görünmesi nedeniyle aHaber’e 76 bin TL para cezası veren RTÜK’ün yayımlanması için gönderdiği belgeseller içinde de “bolca” sigara görüntüsünün yer aldığı savunuldu.
TRT’nin taraflı yayınına uyarı: YSK; Başbakanın mitinglerine 13 saat 32 dakika ayırarak siyasi partilerle ilgili yayınlarında tarafsız yayın yapmadığı gerekçesiyle TRT’ye uyarı cezası verdi (16 Mart).
Yedi programa 20 ceza: RTÜK, Samanyolu Haber Televizyonu’nun seçim döneminde yer verdiği 7 programına 20 yayın durdurma cezası verdi (15 Mart).
RTÜK’ün şikayeti ve YSK’nın talimatıyla verilen ceza yayın grubunun tarihinde aldığı en yüksek ceza. Samanyolu Haber TV Genel Yayın Yönetmeni Metin Yıkar, “Adeta televizyonumuz sansür uygulanıyor” dedi. RTÜK üyesi Ali Öztunç da “Demokrasiyi katlediyor, basın özgürlüğünü bitiyorlar” şeklinde açıklama yaptı.
YSK, Derin Bakış programında “Siyasi partiler ve demokratik gruplar ile ilgili tek yönlü veya taraf tutar nitelikte olamaz” ilkesini ihlal ettiği iddiasıyla Samanyolu Haber TV’ye ceza verdi (3 Mart).
Samanyolu Haber TV’de 8 Şubat tarihinde yayınlanan Derin Bakış programına Kütahya Bağımsız Milletvekili İdris Bal, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Bağce ve emekli savcı Gültekin Avcı katılmıştı. Başbakan Erdoğan’ın ”Hizmet Hareketi’ne ve hükümeti eleştiren söylemleri, paralel yapı iddiasının perde arkası ve yargıya müdahale”nin konuşulduğu programa da AKP ve hükümete yönelik yapılan eleştiriler nedeniyle ikinci bir uyarı cezası verilmişti.
Cem TV’ye 9 gün sansür: YSK, Cem TV’de Celal Toprak ve Hüsniye Kaya’nın her sabah sunduğu “Uyan Türkiye” programına 4 gün ve Pınar Işık Ardor’un sunduğu Cem TV Ana Haber bültenine 5 gün olmak üzere toplamda 9 gün yayın durdurma cezası verdi (3 Mart).
Seçim zamanlarında belirlenen kurallara uyulmadığı gerekçesiyle cezalandırılan kanalın haber müdürü Pınar Işık Ardor, cezanın iki kamuoyu anketine ilişkin verileri paylaştıkları ama denek sayısını söylemedikleri için verildiğini aktardı. Ardor, “YSK, biz bir haberi haberleştirdiğimiz için bu cezayı verdi. Ben bunun çok ağır bir ceza olduğunu düşünüyorum. Herhalde susturmak istiyorlar. Bir de ‘Uyan Türkiye’ programı gazetelerin okunduğu bir program, yani 4 gün kapatma akıl sır erdirilecek gibi değil” dedi.
YSK sitesinde 11 Ocak- 15 Şubat dönemine ilişkin Seçim dönemine dair uygulanan müeyyidelerle ilgili 34 karar bulunuyor (1 Nisan 2014 itibariyle). Bu dönem içerisinde, Beyaz TV’ye toplam 13 program durdurma 1 uyarı; Cem TV’ye 7 program durdurma, 1 uyarı, Kanal 5’e 6 program durdurma, 1 uyarı; Bugün TV, Halk TV, Samanyolu Haber, Habertürk ve Kanal D’ye birer program durdurma ve birer uyarı; NTV, NTV Avrupa, EM TV, Ülke TV, a-Haber, Kanal 24, TGRT, Flash TV ve Pamukkale TV’ye de birer uyarı cezası verildi. Vakalar şunlar:
Cem TV’ye 2 program durdurma: YSK, Cem TV’ye, 1 Şubat’taki ana haber bülteninde belediye seçimler oy tahmini, Kürt Sorunu, beğenilen lider gibi kategorilerle ilgili bir araştırma şirketinin anket sonuçlarını okurlarına aktarırken denek sayısı ve finansöre ilişkin bilgileri sunmadığı gerekçesiyle iki program cezası verdi (15 Şubat).
Cem TV’ye 4 program durdurma: Cem TV’ye 4 Şubat’taki Uyan Türkiye programında dört araştırma şirketinden üçünün yaptığı anketlerin kimlerce finanse edildiğinin ve kaç denek kullandıklarının belirtilmediği gerekçesiyle dört program cezası verildi (15 Şubat).
Kanal 5’e 3 program durdurma: Kanal 5’e, “Sabah Gündemi” programında Cumhurbaşkanlık, 17 Aralık operasyonu, dershanelerin kapatılması gibi konularda CİHAN Ajansı’nın yaptırdığı araştırma sonuçlarını denek sayısı ve araştırma finansörü belirtilmeden gündeme getirdiği gerekçesiyle üç program cezası verildi (15 Şubat).
EM TV’ye uyarı: EM TV’ye, 3 Şubat’taki Ana haber bülteninde Başbakan Erdoğan’ın basın toplantısı sırasında yerel seçimlerle ilgili AK Partinin oy oranını ve Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı seçimindeki şansıyla ilgili Zaman Gazetesinin yaptığı anket sonuçlarının açıklandığı ancak eksik gündeme getirildiği gerekçesiyle uyarı cezası verildi (15 Şubat).
Beyaz TV’ye 5 program durdurma: Beyaz TV’ye, 12, 19, 26, 28 Ocak ve 4 Şubat tarihli seçim gündemine bağlı olarak “Son Söz” programına yer verdiği, sürekli olarak AKP Gaziantep milletvekili Şamil Tayyar’ın davet edildiği gerekçesiyle beş program durdurma cezası verildi (15 Şubat).
Ülke TV’ye uyarı: YSK, 2 Şubat’taki “Haber 17” haber bülteninde seçim öncesi anket sonuçlarına yer verirken ankete katılan denek sayısı ve araştırmanın kimin tarafından finanse edildiğine ilişkin bilgi vermediği gerekçesiyle Ülke TV’yi uyardı (15 Şubat).
Bugün TV’ye 1 program durdurma: Bugün TV, 9 – 16 – 23 – 30 Ocak günlerinde yayınlanan “Gündem Özel” siyasi programda sadece AK Parti icraatlarını eleştiren daimi konuklara yer verdiği gerekçesiyle bir program durdurma cezası aldı (15 Şubat).
NTV Avrupa’ya uyarı: NTV Avrupa kanalı, 4 Şubat’ta Ahmet Arpat’ın sunduğu, AG Araştırma Şirketi yetkilisi Adil Gür, yazar Muhsin Kızılkaya, Hürriyet yazarı İsmet Berkan ve İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berat Özipek’in konuk olduğu “Yakın Plan” programında “17 Aralık sandığa nasıl yansıdı” konusu da işlenirken anket sonuçları eksik yansıtıldığı gerekçesiyle uyarıldı (15 Şubat).
A Haber’e uyarı: YSK, 7 Şubat’ta yayınladığı “Aklın Yolu” ve “Ajans Yeni Gün” adlı programlarında, 6 Şubat’taki çeşitli kamuoyu araştırma şirketlerinin sonuçlarını ekrana eksik yansıttığı gerekçesiyle A Haber’i uyardı (15 Şubat).
NTV’ye uyarı: NTV televizyonu, 4 Şubat’ta Ahmet Arpat’ın sunduğu, AG Araştırma Şirketi yetkilisi Adil Gür, yazar Muhsin Kızılkaya, Hürriyet yazarı İsmet Berkan ve İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berat Özipek’in konuk olduğu “Yakın Plan” programında “17 Aralık sandığa nasıl yansıdı” konusu da işlenirken anket sonuçları eksik yansıtıldığı gerekçesiyle uyarıldı (15 Şubat).
Samanyolu Haber’e bir durdurma: Samanyolu Haber televizyonuna, 27 Ocak-7 Şubat döneminde yer verilen “Gündemin İçinden” programında, 17 Aralık sürecine bağlı olarak sadece AKP icraatlarını eleştiren konuklar, alt başlıklar ve vurgulamalarla ele aldığı ve bu yolla taraflı yayın yaptığı gerekçesiyle bir program durdurma cezası verildi (15 Şubat).
Samanyolu Haber’e uyarı: 31 Ocak- 8 Şubat döneminde yayınladığıve 17 Aralık sürecini de işleyen “Derin Bakış” programında sadece AK Parti icraatlarını eleştiren konuklar, alt başlıklar ve vurgulamalar ele alındığı gerekçesiyle Samanyolu Haber tel3evizyonuna uyarı cezası verildi (15 Şubat).
Habertürk TV’te 1 durdurma: Habertürk TV’ye, kamuoyu araştırma kuruluş temsilcilerinin katıldığı 4 Şubat’taki “Gün Ortası” programında seçim öncesi araştırma verilerini eksik yayımladığı gerekçesiyle bir program durdurma cezası verildi (15 Şubat).
Kanal D’ye uyarı: YSK, Kanal D’yi, 3 Şubat’ta yayınlanan “İrfan Değirmenci ile Günaydın” programında, Zaman Gazetesi manşetinde yer alan bir anket haberini ekrana getirilmesi sırasında anketin finansörünü belirtmediği gerekçesiyle uyardı (15 Şubat).
Kanal D’ye 1 program durdurma: Aynı gün Kanal’ye iki bir program durdurma cezası verildi. Gerekçe, 7 Şubat’ta yayımlanan “İrfan Değirmenci İle Günaydın” haber bülteninde Yeni Şafak gazetesinin manşetinde yer alan bir anket haberi ekrana getirilirken ankete katılan deneklerin sayısı ve araştırmanın kim tarafından finanse edildiği bilgisine yer verilmemesiydi.
TGRT’ye uyarı: TGRT kanalına, 30 Ocak’ta yayınlanan Ana haber bülteninde bir araştırma sonuçlarına denek sayısına ve anketin finansörüne işaret etmeden değinildiği gerekçesiyle uyarı cezası verildi (15 Şubat).
Cem TV’ye 1 program durdurma: 28-30 Ocak’taki Ana haber bültenlerinde yayınlanan bir kamuoyu araştırma şirketinin İstanbul’a ilişkin anket sonuçlarını duyururken denek sayısı belirtilmedi gerekçesiyle Cem TV’ye bir program durdurma cezası verildi (8 Şubat).
Flash TV’ye uyarı: Flash TV’ye, CHP Genel Başkan Yardımcısı Adnan Keskin’in konuk olduğu 3 Şubat’taki “Gerçek Gündem” programında Cihan Haber Ajansı’na yaptırıldığı ifade edilen anketin finansörü belirtilmediği gerekçesiyle uyarı cezası verildi. Uyarı cezası ekrandan duyurulacak. (8 Şubat).
Halk TV’ye program durdurma: Halk TV, 3-31 Ocak günlerinde yayınlanan “Siyaset Rüzgarı” programında CHP’li belediye adayları lehinde yayın yaparak tek yönlü yaptığı iddiasıyla bir program durdurmayla cezalandırıldı (8 Şubat).
Habertürk’e uyarı: Habertürk’e, 27 Ocak’taki “Türkiye’nin Nabzı” programına katılan beş kamuoyu araştırma şirketi temsilcisinden birinin yaklaşık 30 ilde yaptıkları kamuoyu araştırmasının kaç kişi üzerinde yaptıklarını belirtmemesi nedeniyle uyarı cezası verildi (28 Şubat).
Kanal 5’e 2 program durdurma: YSK, Mag Danışmanlık şirket yetkilisi Mehmet Ali Kulat’ın konuk edildiği ve yerel seçim sürecinin analiz edildiği 27 Ocak’taki “Moderatör” programında iktidar partisinin görüşlerinin desteklendiği, anket sonuçlarını yayınlarken ankete katılan denek sayısı ve anket finansörüne/finansörlerine ilişkin bilgilendirme yapılmadığı gerekçeleriyle Kanal 5’e, ihlal tekrarlandığı gerekçesiyle 2 kez program durdurma cezası verdi (8 Şubat).
Bugün TV’ye uyarı: Bugün TV’ye, 27-31 Ocak 2014 döneminde yayımlanan “Güne Bakış” aktüel haber programında 17 Aralık yolsuzluk operasyonunun sürekli gündemde tutulduğu, programda sürekli olarak sadece AK Parti icraatlarını eleştiren konuklarla ele alındığı ve bu yolla tarafsızlık ilkesi ihlal edildiği gerekçesiyle uyarı cezası verildi (8 Şubat).
Kanal 24’e uyarı: Kanal 24, 24-31 Ocak günlerinde yerel seçim kapsamında MHP Esenyurt seçim bürosuna yönelik saldırıya da yer vermesine karşın AKP ile ilgili yayınlarına mutlak bir ağırlık vererek taraflı yayın yaptığı gerekçesiyle uyarı cezası aldı. Kanalın, uyarı cezasını ekranda duyurması da kararlaştırıldı (8 Şubat).
Halk TV’ye uyarı: YSK, 18 Ocak’ta yer verilen ve Aydın İli Kuyucak İlçesi Belediye Başkanı Ali Ulvi Akoğlu’nun katıldığı yayında, programın destekleyicisi olarak da aynı belediyenin olduğu gerekçesiyle, bu yönüyle “tarafsızlığın ihlal edildiği” iddiasıyla Halk TV’ye uyarı cezası verdi (1 Şubat).
Beyaz TV’ye 1 program cezası: Beyaz TV’ye, 10 Ocak’taki “Dinamit” programında ve yayını izleyen günlerde programa atıflar yapılarak CHP Ankara Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mansur Yavaş’a ifadelerde eleştiri sınırlarını aştığı gerekçesiyle bir program durdurma cezası verildi (26 Ocak).
Beyaz TV’ye 4 program durdurma: Beyaz TV’ye, 10 Ocak’taki “Moderatör” programında CHP Ankara Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mansur Yavaş’ın MHP’de siyaset yaparken gerçekleştirdiği iki ayrı konuşmasının eleştirildiği Dinamit Programı’ndan bölümler aktarıldığı ve Yavaş’a yönelik aşağılayıcı nitelikte yayın yaptığı gerekçesiyle 4 kez program durdurma cezası verildi (26 Ocak).
Kanal 5’e 1 program durdurma: 18 Ocak akşamındaki Ana Haber Bülteni’nde “AK Parti ile CHP arasında 23 Puan fark var” alt yazısıyla sunduğu seçim anketine ilişkin denek sayısı ve anketin finansörüne ilişkin bilgi vermediği gerekçesiyle Kanak 5’e bir program durdurma cezası verdi (25 Ocak).
Halk TV deşifreyi bekleyecek: YSK, “seçim dönemindeki kurallara uyup uymadığı” konusunda RTÜK’ün oyçokluğuyla “ihlal yok” kararı verdiği Halk TV’yle ilgili kararını, 10-17/01/2014 tarihlerinde yayınlanan haber programlarıyla ilgili deşifreler yapıldıktan sonra karar verecek (25 Ocak).
Cem TV’ye uyarı: Cem TV’ye, 1-15 Ocak 2014 tarihli Ana Haber Bültenlerinde on beş günlük zaman dilimi içersinde yalnızca sekiz ana haber bülteninde seçimle ilgili haberlere yer verildiği, bu haberlerin tamamının CHP’nin seçim çalışmalarıyla ilgili olduğu ve bu yayınlarla tarafsızlığı ihlal ettiği iddiasıyla Cem TV’ye uyarı cezası verdi. Kanal, ekranda uyarı metnini de kamuoyuna duyuracak (25 Ocak).
Beyaz TV’ye 2 program durdurma: Beyaz TV’ye, 15 Ocak’taki “Basın Kulisi” adlı programda 30 Mart Yerel Seçimlere yönelik yer verdiği seçim anketinde denek sayısı ve anketin finansörüne ilişkin bilgi vermediği gerekçesiyle 2 program cezası verdi (25 Ocak).
Beyaz TV’ye 1 program durdurma: Beyaz TV’ye 1 program durdurma: Beyaz TV’ye, 3 ve 10 Ocak’ta yayımlanan “Dinamit” programında özel hayatın gizliği ihlal ettiği ve küçük düşürücü yayın yapıldığı gerekçesiyle 1 program cezası verildi (20 Ocak).
Kanal 5’e uyarı: YSK, 11 Ocak’ta “5 Büyükşehir Belediyesi’yle İlgili Son Anket” alt yazısı eşliğinde sunulan seçim anketinin sadece “ORC Şirketi” tarafından yapıldığının belirtildiği, “denek sayısı ve anketin finansörü” ile ilgili bilgi vermediği gerekçesiyle Kanal 5’i uyardı (18 Ocak).
Beyaz TV’ye anket cezası: YSK, 22 Aralık 2013 tarihinde bir kamuoyu araştırmasına yer verirken “araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığının, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin açıklanmaması” gerekçesiyle Beyaz TV’ye uyarı cezası verdi. Karara göre Beyaz TV, ekranda uyarı metnini de kamuoyuna duyuracak (11 Ocak).
Pamukkale TV’ye uyarı: YSK, 2 Ocak 2014’te herhangi bir uyarıda bulunmadan Denizli Belediye Başkanı Osman Zolan’ın icraatlarını ve projelerini tanıtan Pamukkale TV’ye uyarı cezası verdi. Kanal, ekranda uyarı metnini de kamuoyuna duyuracak (11 Ocak). (EÖ)
